Kiezen is hartstikke moeilijk
I
o
O
O
(D
0
0)
ui
1
Sheryl Crow wil zich
bewijzen op tweede cd
I
Cheerleaden xmeer dan
met pompoenen zwaaien'
e
o
3
3'
O
O
O
0
0
0
0
0
2) Hakkuhbar -
Gabbertje
I) The Kelly Family -
I can't help myself
II) Marco Borsato -
De waarheid
3) Tony Braxton -
Un-break my heart
6) Nakatomi -
Sing
15) Nasty -
Een moment zonder jou
4) Rene Froger -
In dreams
8) Backstreet boys -
Quit playing games
13)AZ Yet-
Last night
5) Rob de Nijs -
Banger hart
14) Prodigy -
Breaths
16) BZN -
Mama
10) Spice girls -
Say you'll be there
7) 2 Brothers on the 4th
floor - There's a key
22) The Braids -
rapsody
9) Total touch-
Somebody's else's lover
12) Blackstreet feat
Dr. Drs. - No diggity
-) C. Lownoise 8r M. Theo -
Streetkids
30) DJ Paul Elstak -
Unity
20) Celine Dion -
All by myself
24) Van Dik Hout-
Laat het los
17) Faithless-
Insomnia
18) No Mercy-
Where do you go
19) Nance -
Kiss it I
40) Fugees -
No woman, no cry
21) Babyface-
This is for the lover in you
23) De Kast -
Raak
37) Paradiso -
32) Brood Vrienden -
50 jaar
--) Flamman Abraxas -
Good to go
43) Mark Owen -
Child
34) Robert Miles feat.
Maria Nayler - One one
27) Enigma -
Beyond the invisible
No doubt -
Don't speak
25) Captain Jack - Another
one bites the dust
45) Dune - Who wants to
live forever
39) Andre Hazes - Wees
zuinig op m'n meissie
41) East 17 feat. Gabriëlle
-If you ever fall in love
26) Boyzone -
Words
49) Helmut Lotti -
Tritomba
28) RMB -
Spring
Peter Andre -
I feel you
Snoop Doggy Dogg -
Snoop's upside your head
47) Lipstick -
Fly away
31) Celine Dion - It's all
coming back to me now
--) Linda, Roos Jessica -
Lange nacht
29) The Pacific Prince -
The loveboat
33) Tori Amos -
Professional window
Clouseau -
Nobelprijs
-) Mariah Carey -
Forever
Eindredactie: Paul Vedinden
Reacties: Vind je jezelf heel interessant
heb je een goed idee of wil je gewoon je
gal spuwen?
Schrijfofbel naar Ragazzi,
Postbus 3229,4800 MB Breda.
Telefoon: 076-5312379. W
1 Bf
Door Muriel Boll
Zit je middenin je schoolonderzoeken,
moet je ook nog eens over je toekomst
nadenken.
De meeste eindexamenkandidaten die
niet meteen gaan werken, hebben rond
deze tijd moeten kiezen naar welke ver
volgopleiding ze willen. Met een diepe
zucht hebben ze de envelop met aan
melding in de brievenbus laten vallen.
Want al heb je met Jan en alleman ge
praat, open dagen bezocht, brochures
en beroepenalmanakken doorgeploe
terd, kiezen is hartstikke moeilijk. Leer
lingen van het OLV-lyceum in Breda ver
tellen daarover.
Bas Franken (18 vwo) is een uitzonde
ring. Hij weet al jaren wat hij wil: eco
nomie studeren, en hij heeft er zin in.
„Ik wil later het accountantskantoor
van mijn vader overnemen, samen met
mijn broer. Dat heb ik altijd gewild, ik
hou van discussiëren en dat moet je bij
adviseren. Deze studie heb ik gewoon
nodig."
Voor verreweg de meesten ligt de keus
niet zo voor de hand, ook al is de be
roepskeuzevoorlichting al in 3 havo en
4 vwo begonnen. Dat is tegelijk ook de
moeilijkheid, wie weet dan al wat hij la
ter wil?
Bas: „Daarom is er op de havo iets meer
begeleiding, bij vwo'ers wordt bijna au
tomatisch aangenomen dat die wel
naar de universiteit zullen gaan."
Vooral ouders die gestudeerd hebben,
pushen hun kinderen dat ook te doen.
Ook al kost het soms veel moeite om
die kinderen te laten slagen.
Eliane van Dongen (17, havo) wilde al
jarenlang hostess worden. Dat kan al
leen op een particuliere school. Dat
werd te duur, de Nationale Hogeschool
voor Toerisme en Verkeer leek next
best. Esmeralda heeft alles met haar ou
ders uitgezocht. „Ik denk dat je de tijd
moet nemen om na te denken over wat
je wil. Ik wil touroperator worden. Het
is werk waarbij je geregeld moet om
schakelen van je eigen naar een andere
samenleving, en dat vind ik boeiend."
Pascal de Theije (16, havo) wil het liefst
economie studeren. Dan moet hij na de
havo naar het vwo. Lukt dat niet, dan
wordt het volgend jaar de heao. Econo
mie is leuk. Dat moet hij even uitleg
gen. „Soms krijg je een som waarbij je
moet bedenken hoe een bedrijf gaat
reageren, op een eigen manier is het
dan een creatief vak. Wat ik er precies
mee ga doen, weet ik nog niet, maar ik
wil doorstuderen want hoe hoger je op
leiding, hoe meer kans op een hogere
baan."
Dat is voor de meesten de reden om
Leerlingen van het OLV-lyceum in Breda vertellen over hun toekomst. Links
Pascal, Marieken en Kim. Rechts Esmeralda, Bas en Michael,
FOTO DE STEM/JOHAN VAN GURP
door te studeren. Het liefst direct door
gaan, vinden ze. Het kiezen niet voor je
uit schuiven en een jaartje uitpuffen in
het buitenland, hoewel iedereen naar
vakantie snakt. Nu ben je nog aan het
schoolritme gewend en kun je gemak
kelijker door. Als je weg bent geweest,
lukt het misschien niet meer om weer in
het gareel te komen. Een jaar ertussen
uit kun je dus beter na je vervolgoplei
ding doen.
Michael Sebregts (17, vwo): „Skiën en
zo, dat is toch ook hartstikke leuk, dat
'hoeft geen jaar te duren. Echt lange rei
zen, naar Zuid-Afrika of zo, kun je beter
in de loop van je leven doen."
Toch zou Marieken Strous (18, havo) nu
graag een jaar high school in Amerika
willen doen, als het niet zo duur zou
zijn. „Je wordt er zelfstandiger van. Na
je studie is er waarschijnlijk geen tijd
meer, dan moetje solliciteren."
Marieken wil later werken met verstan
delijk gehandicapte kinderen, muziek
therapie geven. Het liefst zou ze aan de
universiteit psychologie gaan studeren
omdat je dan dieper op de stof in gaat,
maar dat zit er niet in. Daarom heeft ze
gekozen voor een hbo v-opleiding
waarbij studie en werk gecombineerd
worden. „Pas als je moet kiezen, merk
je de gevolgen van je pakketkeuze. Je
zit altijd wel aan iets vast. Het zou con
creter moeten worden uitgelegd watje
met je vakken kunt doen. Nu komen er
profielen in plaats van pakketten, daar
mee heb je meer mogelijkheden. Je
kunt het beste iets kiezen wat je leuk
vindt om te leren, dan komt die baan
heus wel."
Michael wist drie jaar geleden al dat hij
iets in de kunst wilde gaan doen, maar
hij zag zichzelf niet 'tussen al die groe
ne kuiven' op Sint Joost. Hij wil nu
vormgeving in Eindhoven doen. Daar
voor moetje werkstukken inleveren,
maar hij weet niet waar hij de tijd van
daan moet halen om ze te maken. „Het
is naar school, werken, naar huis, wer
ken." Voor vormgeving mist hij de na
tuurkunde in zijn pakket. Nu kan hij wel
een zomercursus gaan doen, zoals Kim
suggereert, maar hij had toch-liever eer
der geweten dat hij dat nodig zou heb
ben.
Kim van Disseldorp (18) wil naar de Ho
gere Hotelschool in Maastricht. Een
strenge selectie want er is slechts plaats
voor een op de drie aanmeldingen. Als
je buiten de boot valt, moetje een
tweede keus achter de hand hebben. En
daar zit ze nog over te tobben. „Je
moet ook nog aan werk zien te komen.
Moet je ook rekening mee houden bij
het kiezen, anders zit je helemaal te ba
len... In Maastricht begin je intern, je
leert nieuwe mensen kennen en je zit in
een andere omgeving. Het lijkt me een
soepele overgang voor op kamers wo
nen. Dat kan heel eenzaam zijn, heb ik
gehoord."
Dat laatste zegt ze tegen Eliane van
Veen (18) die beslist op kamers wil gaan
wonen. Eliane heeft het thuis naar haar
zin, maar ze wil heel graag zelfstandig
zijn, zelf uitvissen wat voor haar wel of
niet belangrijk is in het leven. „Ik wil
naar de pabo, ik weet het zeker en
daarom vind ik het heel erg dat zoveel
mensen zeggen 'is dat wel iets voor
jou?'. Het lijkt me echf leuk werk met
veel vrije tijd. Ik kom er eerlijk voor uit
dat ik ook een prettig leven wil, er is
meer dan werk alleen. Ik hoef niet
enorm carrière te maken, wil ook nog
kinderen en niet pas als ik dertig ben.
Waarom geen kind tijdens je studie?
Waarom moet alles zo volgens het
boekje?"
„Omdat dat het meest logische is," is
het droge commentaar van Bas, maar
hij kan zich goed voorstellen dat meisjes
èn een baan èn kinderen willen.
Met de lage studiefinanciering zullen
de meesten er een baantje bij nemen.
Niet meer dan reëel, vinden ze, waarom
zouden ouders alles móeten betalen?
„Als we de was maar thuis mogen bren
gen."
Door Ann Bouwma
„Ik heb nooit een plaat naar mezelf willen noemen,
dat vond ik nogal goedkoop aandoen." Toch heet de
tweede cd van Sheryl Crow inderdaad Sheryl Crow, als
of het om een debuut gaat. In veel opzichten is dat
ook zo. De zangeres wil er geen twijfel over laten be
staan, dat dit helemaal haar plaat is.
Sheryl Crow (34) komt uit een muzikale familie in de
buurt van Memphis. Haar ouders zaten in een jazz
band, Sheryl en haar drie zusjes leerden piano spelen
zodra ze konden lopen. „Er was thuis altijd muziek,
van Judy Garland tot rhythm blues".
Tenger als ze is, zit de zangeres bijna helemaal wegge
zakt in een grote fauteuil. Ze kijk nors, onverschillig
bijna. Sheryl Crow heeft alle reden om de pers te wan
trouwen. Na het succes van haar debuut Tuesday
Night Music Club, dat een jaar nodig had om zich in
harten en hitlijsten te nestelen, is onlangs de stem
ming drastisch omgeslagen.
Het clubje muzikanten, waar de plaat naar is ver
noemd, roerde zich en liet weten dat mevrouw Crow
er destijds met de credits van hun composities vandoor
was gegaan. Het lijkt een beetje op natrappen als de
bal al lang uit zicht is. Ze zijn kennelijk pas wakker ge
schud toen door de miljoenenverkoop de dollars in
zicht kwamen. Kinnesinne.
Crow trekt het zich niettemin aan. Ze wil zich koste
wat kost bewijzen. „Mijn nieuwe plaat heb ik zelf ge
schreven en geproduceerd, de meeste instrumenten
zelf bespeeld".
Ook tijdens het enige optreden in Nederland begin
oktober liet Crow geen kans onbenut om te bewijzen
wat ze kan. In de coulissen stonden wel tien gitaren
op een rij, ze speelde nogal onbeholpen accordeon en
nam later plaats achter een batterij toetsen om ham-
mond-orgel te spelen.
De onzekerheid zit blijkbaar diep geworteldEigenlijk
is dat nergens voor nodig, want haar nieuwe plaat
laat horen dat ze niet de eerste de beste is. Met een
uitgewogen gevoel voor timing, frasering en gebruik
van rijm heeft ze een handvol prachtsongs aan de we
reld-catalogus toegevoegd, die niet zomaar vergeten
mogen worden. Uiterst memorabele refreintjes, beel
dende lyriek. Dat de Stones en Dylan haar daarbij op
weg hebben geholpen is toch geen zonde? ledereen
heeft een rolmodel.
„Vorig jaar heb ik een keer opgetreden voor de troe
pen in Bosnië, en toen deed ik A hard rain's gonna
fall. Ik realiseerde me hoe tijdloos de songs van Bob
Dylan eigenlijk zijn. Dat is ook mijn doel als songschrij
ver. Die hele trip was trouwens louterend voor me, ik
wist opeens weer waarom ik ooit muziek ben gaan
maken. Dat gevoel van je pakt je gitaar en speelt lied
jes voor de mensen, op een heel persoonlijk niveau."
Was de zangeres dan totaal van dat gevoel afgesne
den?
„Dat niet, maar het is niet meer zoals in de jaren zes
tig toen muzikanten heel langzaam konden groeien.
Nu staat de big business meteen achter je te dringen
en als je faalt, word je gedumpt. Ik las laatst in Time
Magazine dat Alanis Morissette zeven miljoen aan het
touren had overgehouden. Dat is natuurlijk prachtig,
maar het geeft wel aan wat de doorslag geeft bij be
slissingen over de capaciteit van een zaal. Niet de inti
miteit telt, maar wat het meest lucratief is. Daar wil ik
graag van af stappen."
Sommige songs op Sheryl Crow zijn heel direct en ver
halend, andere gaan gehuld in symboliek. „Elke plaat
die je maakt is een dagboek, een momentopname van
wat je hebt doorgemaakt. Sommige songs zijn een af
rekening, andere meer een bespiegeling. Maar over
het geheel genomen is deze plaat veel emotioneler
dan de eerste. Sommige songs, zoals Home of The
Sheryl Crow.
FOTO POLYDOR
Book kwamen er op een verloren moment spontaan
uitrollen. Dat zijn de beste." Behalve over eigen erva
ringen schrijft Crow ook over andere gebeurtenissen,
die haar raken. Redemption Day gaat over het leed in
oorlogssituaties, Love is a good thing herbergt onver
holen kritiek op tweeslachtig (regerings)beleid.
„Ik ga er nooit bewust voor zitten om eens een poli
tieke song te schrijven. Ze ontstaan in een kwade bui.
Als de song af is, kun je het van je af zetten. Op de vo
rige plaat stond een nummer over seksueel misbruik,
dat ik maar zelden live heb gedaan. Het stond zover
van me af dat ik bijna in een alter-ego moest kruipen
om het te kunnen spelen. Dat is toch al een kunst op
zich, om voor de honderdste keer een nummer spon
taan te brengen. Er zijn avonden dat een song acht ki-
lometer lang lijkt. Dan ben ik bang dat ik het laatste
couplet: van AH 1/Vanna Do niet zal halen."
v
f*.OTQ
C
c+
ft 2 03
3 *3
B S
PL-
o*S EL§ 3 2 3
P.
ft rt>
t-i ft
2- pf
2 o.'
o
cro 2.
«S: i f5^
Ou*??'
CD
Sn.2
3.0.0
o Z 3
D.
g-g-a
3 n er
CD CD CD
K
O N ft
w- pr
P H> E, fD CD
Üv go L, rn 1 2
P"^ CTQ tv Sr" Hy" Qj
O ö- JL g fg 3
ca - 3 -a 2 sr
N 52 ET,— 2 N
EP CD 2 CTQ 2- O
IXff 1 CD CD p: g
pr
3 o.
a-o
CD
3 £*3
CD Cï CD CD y-a
2 PT
3
CD
CD
S
3
t—
p
Or
3
O
p
CTQ 2
"O
nn V
JD
O
CD
£P
i-S
Ff
M
13
P
O
rD
CD
13
Ff
O
13
I—1
CD
2
CD
i—
h—1
P
0
P-
w
CD CD
O cE"
fD
P
N
CD
O
C+"
O
p
I—
m
O
tr
CTQ
CD
O
»-s
3
CD
0
O
tSJ
CD
CD
3
CD
OQ
CD
CD
►-S
i—
P
CTQ
fD
fD
UI
c-h
CD
CTQ
CD
CD
>~i
Ui
O
CD
k—1
O-
CD
cr
CD
Ui
c-t-
fD
P
CD
Ui
c-K
o
►-j
O
CD
CD
i—
P
CTQ
3.
3
tQ
CD
^.3
De Nederlandse cheerleaders onder leiding van Ashley Orman uit Los Angeles: 'Tijdens de wedstrijd bewegen we soms wel drie uur lang.
FOTO ROY TEE
Door Liesbeth Oeseburg
„Go, go, Admirals GOH" Bij het laat
ste 'go' springt een tiental meiden de
lucht in. In een sportzaaltje vol spie
gels, oefenen de Amsterdam Admiral
cheerleaders op dreunende muziek
ingewikkelde danspassen. Hoewel de
Amsterdamse American footballdub
nog niet eens is begonnen met Ijet
nieuwe seizoen, zijn de cheerleaders
al in volle gang.
Ashley Orman, cheerleader coördina
tor, loopt zelfverzekerd rond tussen
de dansende meisjes. Hier en daar
geeft ze wat aanwijzingen. Deze zon
dagavond is één van de vaste oefen
avonden van de cheerleaders van de
Amsterdam Admirals. In een van de
zaaltjes van Squash City, een sporthal
vlakbij bij het Centraal Station in Am
sterdam, werken de meiden zich in
het zweet om de danspassen nog be
ter onder de knie te krijgen.
De Amerikaanse Ashley werd in okto
ber vorig jaar benoemd tot cheer
leader coördinator van de Amsterdam
Admirals. De 22-jarige komt uit Los
Angeles (Calitornië). Ze was op school
actief als cheerleader en heeft erva
ring als professioneel cheerleader
voor de San Diego Chargers. Momen
teel is ze bezig aan het tweede sei
zoen bij de Admirals. Ashley schreef
zelf een sollicitatiebrief naar de Am
sterdam Admirals. „Ik hoorde dat er
in Amsterdam een club in de World
League speelde en dat ze een profes
sioneel cheerleader-team wilde op
starten. 'Dit is mijn kans', dacht ik, en'
schreef gelijk een brief. Twee weken
later kon ik aan de slag." Haar studie
heeft ze even stop gezet.
De Amsterdam Admirals cheerleaders
trainen twee tot drie keer per week.
Verder doen ze veel promotionele ac
tiviteiten: optredens door het hele
land en uiteraard bij thuiswedstrijden
van de Admirals. Het merendeel van
de meiden heeft naast het cheerlea-
den een baan of studeert nog. Het
team dat er nu staat, voor het seizoen
1996/1997, is er nog niet zo lang. Elk
jaar worden er namelijk nieuwe meis
jes uitgekozen.
Dit jaar kwamen er 131 meisjes af op
de try-outs van 22 en 29 september.
Zestig werden er uitgekozen, waar
mee Ashley vervolgens een persoon
lijk geprek voerde. „Dat gesprek is
belangrijk, want als cheerleader moet
je vlot kunnen praten. Je bent name
lijk een pr-instrume'nt," aldus Ashley.
Bij de tweede try-out werd het aantal
verminderd tot 42 kandidaten.
Ongeveer dertig meiden zijn er nu
overgebleven. De gemiddelde leeftijd
bij de Amsterdam Admiral cheer
leaders is 18 jaar. De meiden trainen
wekelijks twee tot drie keer en heb
ben gemiddeld drie tot vijf promoties.
Niet ieder meisje is evenveel tijd
kwijt. Ashley: „Sommigen zijn slechts
vijf uur per week bezig met het
cheerleaden, anderen wel twintig
uur."
Uitgedost in kleurige pakjes, korte
topjes en hier en daar een trainings
broek, zitten de meiden in een krin
getje om Ashley heen. De Amerikaan
se maakt de meiden duidelijk dat ze
altijd bereikbaar moeten zijn. „Ik wil
ook de telefoonnummers van jullie
vriendjes hebben. Stel dat we ineens
een promotie moeten doen, dan
moet ik wel mensen kunnen berei
ken."
Cheerleader word je niet zomaar. Wie
bij de Amsterdam Admiral cheer
leaders wil komen, moet behoorlijk
wat kwaliteiten hebben. Ashley somt
op: „Je moet goed kunnen dansen én
gevoel voor show hebben. Er goed
uitzien is ook heel belangrijk. Daarbij
moet je wat kunnen vertellen over de
club en weten waar de Amsterdam
Admirals mee bezig zijn."
Weer of geen weer, gekleed in piep
kleine shorts dansen de cheerleaders
zowel binnen als buiten. De cheer-,
leaders van de Amsterdam Admirals
zijn de enige professionele cheer
leaders in Nederland. Het fenomeen
is in ons land nog vrij onbekend. „Er
is een groot verschil tussen bet cheer
leaden in Nederland en in de Verenig
de Staten," weet Ashley. „Veel men
sen hebben in Nederland een ver
keerd beeld van wat wij doen. We
voeren een vorm van hiphop dance
uit, zij denken dat we maar een béét
je springen. Voor de Amsterdam Ad
mirals zijn we echt nuttig. Tijdens de
wedstrijden zijn we een essentieel on
derdeel van het spektakel in het sta
dion."
In Amerika is het volgens Ashley echt
een eer als je cheerleader mag zijn.
„Hier moeten we ons nog echt bewij
zen voor het publiek. Mensen nemen
ons vaak niet serieus, terwijl ik met
dit baantje in Amerika de hele dag
posters voor fans zou kunnen signe
ren. Wat wij doen is echt topsport."
Charida (17), cheerleader en ook assis
tente van Ashley, is het met Ashley
eens dat cheerleaders heel belangijk
voor American football zijn. „Wij zijn
onmisbaar voor de Amsterdam Admi
rals. Nu zijn we belangrijk, omdat we
de promotie voor het team verzor
gen, terwijl ze nog niet in Nederland
zijn. Pas in april begint de competitie.
Tijdens de westrijden zijn we min
stens zo belangrijk omdat we de sfeer
kweken. We zwepen het publiek op
zodat "zij de spelers meer aanmoedi
gen. Het is volgens mij niet toevallig
dat ze alle thuiswedstrijden, behalve
de laatste, gewonnen hebben."
Ook Charida baalt een beetje van het
stereotype beeld dat mensen van een
cheerleader hebben. „De Amerikaan
se films op tv scheppen een verkeerd
beeld. Wij staan heus niet alleen een
beetje stom te springen, naar jongens
te loeren en stijfjes met pompoenen
te zwaaien. Tijdens de wedstrijd be
wegen we soms wel drie uur lang. In
de time outs dansen we een paar mi
nuten intensief. We peppen het pu
bliek op. Ook doen we kleine dansjes,
fillers, om de tijd even op te vullen als
het spel stil ligt."
Charida vindt het cheerleaden ontzet
tend leuk. „We zijn nu met deze nieu
we groep net een paar weken aan
het dansen, maar het gaat al hartstik
ke goed. Het onderlinge contact is
prima. We trekken veel publiek, soms
moeten ze dranghekken voor ons
plaatsen."
Het afgelopen jaar hebben de cheer
leaders behoorlijk veel aandacht van
de pers gehad. Ze waren te zien op tv
en in de bladen. Het publiek reageert
volgens Charida wisselend op de
schaarsgeklede meiden. „Vooral vorig
jaar keken mensen nog wat raar naar
ons. Je ziet ze soms denken: 'wat
doen die stoeipoezen hier?'. Maar dat
trekt meestal bij als ze ons zien dan
sen."
