F
EM
Expositie in De Beyerd brengt 100
jaar kantoorinrichting
in beeld
MAN"
:enter
E1
Handelsbedrijf
Meubelen
Netwerk
Arbeidsomstandigheden
TEREN
pal
josterzande
1577
I en, partijen,
I 10 tot 300
I irzorgen, bie-
I "lesje cham-
|r voor het
erinnering
Lnkprijzen
,nukaarten
c Zeeuwse pa
leren bereid.
JW KOUDE
EL THUIS.
VRIJDAG 6 DECEMBER 1996
ormatie.
aar te maken bij het
Wethouders, Post-
vRTIKEL
ïerneuzen geeft er van
Jtners Architekten B.V.,
■mond een verzoek is
I verlenen met toepas-
Vet op de Ruimtelijke
lan een nieuw districts-
pm de Zwijgerlaan 2
de gevraagde vrijstel-
llling te verlenen wordt
lid gesteld met ingang
11996 gedurende twee
Juwen en Wonen van
en -beheer, Oostelijk
i het verzoek kennis te
jelinge dan wel schrifte-
fewijzen kenbaar te ma-
rgemeester en Wethou-
Terneuzen.
>EN
f Terneuzen geeft er van
1996 aan N.V. Delta
4330 KA Middelburg
s verleend voor het plaat-
Itions (mast 3 en mast 6)
puzenweg ongenummerd
tg ongenummerd te Hoek,
u tegen deze besluiten
[/et bestuursrecht binnen
i de bekendmaking ervan
bij het college van
Vethouders. Tevens kan
daarvan een verzoek
treffen van een voorlopige
Jening worden gericht
de president van de
lechtbank Middelburg,
sector bestuursrecht,
Postbus 5015, 4330 KA
Middelburg,
uzen, 6 december 1996.
heester van Terneuzen,
Kantoormeubilair uit de stal van Ahrend. Van links naar rechts de Revolt (1952, nieuwe versie 1993), een hedendaagse verrijdbare onderkast, de ADK-stoel (jaren tachtig) en de Doe Meer-stoel ('de idea
le stoel voor den werkenden mensch', 1932). - foto de stem/joran van gurp
Ahrend, een beeld van de tijd
Door Hans Rooseboom
De Revolt is bij miljoenen mensen be
kend zonder dat ze de naam kennen.
Een paar generaties schoolkinderen en
kantoormedewerkers hebben er hun
halve leven op doorgebracht. De Revolt
is een van de grote successen uit de hon
derdjarige geschiedenis van Ahrend.
De bekendste kantoorinrichter van Neder
land begon in 1896 in Amsterdam. Oprich
ter Jacobus Ahrend was handelaar in pas
serdozen, tekentafels en andere kantoorbe
hoeften. Pas later groeide het bedrijf naar
complete kantoorinrichtingen.
Ter gelegenheid van het 100-jarig bestaan
is in De Beyerd in Breda de tentoonstelling
'De vorm van Ahrend 1896-1996' ingericht.
De vormgevers van Ahrend hebben de ten
toonstelling zelf ingericht. Het resultaat is
een expositie die totaal anders is opgezet
dan je gewend bent. De Beyerd is de plek
om zoiets te presenteren, gezien de reputa
tie die deze instelling nu al jaren heeft op
het gebied van ontwerp, vormgeving en
design.
Ahrend was aan het begin van de eeuw een
'gewoon' handelsbedrijf. Jacobus Ahrend
was een handelaar die partijen inkocht die
hij interessant vond en waarvoor hij kopers
kocht.
Het succes van Ahrend heeft vanaf het be
gin gelegen in de aanpak van de oprichter.
De producten en ontwerpen van Ahrend
zijn niet beter of slechter dan die van de
concurrenten. Maar in publiciteit en
naamsbekendheid stond het bedrijf boven
aan in deze branche.
Jacobus Ahrend zorgde ervoor dat heel Ne
derland zijn naam kende. Hij was de eerste
die direct marketing toepaste. Hij benader
de potentiële klanten, en wel doelgroepge
richt. Ahrend was het eerste postorderbe
drijf. De catalogi die hij in groten getale
rondstuurde werden befaamd. Aan die ca
talogi werd de uiterste zorg besteed.
Zestig jaar lang werd Ahrend geleid door
Ahrend zelf. Vanaf de oprichting in 1896
tot 1956 was Jacobus Ahrend de sterke man
in zijn eigen bedrijf. Ahrend is grootgewor-
den door machiavellistisch leiderschap.
Hoewel van Oost-Friese (dus Duitse) ach
tergrond vertegenwoordigde Ahrend de ty
pische Nederlandse deugden vlijt, discipli
ne, werklust, spaarzaamheid, zakelijk in
zicht, initiatief. En Als men Jacobus Ah
rend gevraagd zou hebben naar de conti
nuïteit van zijn onderneming, dan had hij
gezegd dat geld de ziel van zijn negotie
was.
Zo kon Ahrend de strijd winnen, bijvoor
beeld tegen de grote concurrent in kantoor
meubelen, Gispen. Waar Gispen van origi
ne een edelsmid was, gespecialiseerd in
siersmeedkunst, daar kwam Ahrend uit de
commissiehandel.
Nadat Ahrend de markt in kantoor-artike
len had veroverd, verschenen in de jaren
twintig de kantoor-meubelen aan de hori
zon. Ahrend besloot om die meubelen niet
te importeren maar om ze zelf te maken.
Hij wilde alles in één hand houden. Daar
toe nam Jacobus twee bestaande meubelfa
brieken over: De Cirkel in Zwanenburg bij
Amsterdam, en Oda in het Brabantse St.
Oedenrode.
De" aanvankelijke Hollandse koopmans
geest van Ahrend werd nu aangevuld met
andere gedachte-werelden. 'Een bedrijf als
Oda in St. Oedenrode,' staat te lezen in Ah-
rends jubileumboek, 'koppelt een wereld
lijk katholicisme aan het karakter van een
plattelandsgemeente. Dat levert een andere
cultuur op dan een bedrijf zoals De Cirkel
in Zwanenburg, dat door het management
werd gezien als èen werkgemeenschap
waarin idealen van woodbrokers en socia
listische ideeën doorklinken.'
Na deze overname verrijkte de 'Brabantse
ruimhartigheid' de 'Hollandse calvinisti
sche benepenheid'.
In de periode na de Tweede Wereldoorlog
had Ahrend de wind mee. De economie
groeide, dus de kantorenbouw en de vraag
naar kantoormeubilair. Ahrend voerde het
toverwoord Mehes. Mehes staat voor mobi
lity, efficiency, humanisation, environ
ment, standardisation. Mehes is meer dan
een kantoorprogramma, het is bij Ahrend
bijna een geloofsbelijdenis geworden.
Symbool voor Mehes en voor het succes van
Ahrend is de Revolt-stoel, waarmee Ah
rend de oorlog met Gispen won. Het succes
was zo groot dat Ahrend besloot tot een
heel programma van ontwerpen die alle
maal met Re begonnen. Zo ontstonden de
Revolve-draaistoelen, de Reply-tekentafel
en de Result-stoel, -speciaal voor scholen.
'Ze lieten zien dat het kantoor niet langer
een op zichzelf staand fenomeen was, maar
een deel van een netwerk waarin de mens
zich van 's morgens vroeg tot 's avonds laat
beweegt,' schrijft Jaap Huisman in de zaal-
brief bij deze tentoonstelling in De Beyerd.
Langzaam groeide Ahrend in de richting
van de totaal-inrichting. 'Totaal-inrichting
was voor Ahrend de inrichting van kanto
ren, tekenkamers, bibliotheken, laborato
ria, magazijnen, archieven, scholen en zie
kenhuizen. Op een aantal van deze groei
markten was Ahrend in de jaren vijftig en
zestig zeer succesvol. Ahrend had daar
naast oog voor externe profilering die vér
liep via grafische vormgeving, architecto
nische aankleding van panden en een nieu
we huisstijl. De publicitaire uitingen hiel
pen de naambekendheid van Ahrend ver
der te vestigen."
De naambekendheid van Ahrend mag ge
slaagd heten: wie kent de naam niet op
blocnotes, paperclipdoosjes en tal. van ei
gen vrachtwagens die door Nederland rij
den. Toch ging de invoering van het huidi
ge logo niet zonder slag of stoot. Het pu
bliek vond het rond 1970 te modern voor
een grijze firma als Ahrend. Sinds de in
voering van het logo is ook de grijsheid van
het imago verdwenen.
Kantoorinrichting spreekt iedereen aan,
niet alleen omdat de geschiedenis van
vormgeving op zich interessant is, maar
ook omdat kantoorinrichting een weerspie
geling is van veranderingen in de maat
schappij. Voor oudere mensen komt er nog
bij dat je in de veranderingen van het kan
toorlandschap verschillende fasen van je
eigen leven kunt herkennen.
Ook arbeidsomstandigheden hebben alles
met Ahrend te maken. Je moest vroeger net
als nu werken voor je brood, maar er werd
verder geen ophef gemaakt over de veilig
heid, laat staan over het comfort van de
werknemer. Tegenwoordig maken werkge
vers en overheid wél werk van het werk. Of
dat geschiedt vanuit zuivere bezorgdheid
voor de werknemer of omdat het leidt tot
'meer, sneller en beter', dat laten we maar
in het midden. Feit is wel dat Ahrend ge
profiteerd heeft van de enorme vlucht die
het denken over 'de kwaliteit van de werk
plek' heeft genomen.
Net als Nederland in z'n geheel ontwikkel
de Ahrend zich eerder via verschuivingen
dan via grote veranderingen. Wat dat be
treft is Ahrend een zeer Nederlands bedrijf,
dat de Nederlandse smaak en de Neder
landse stijl goed aanvoelt. De vormgeving
van Ahrend is niet echt hemelbestormend,
eerder rustig, en altijd ondergeschikt aan
de mens.
:De tentoonstelling wil tenslotte niet alleen
stilstaan bij het verleden en het heden,
maar wil ook bewijzen dat Ahrend zich be
zighoudt met de toekomst. Met het oog op
de toekomst heeft Ahrend een prijsvraag
uitgeschreven voor studenten aan de Aka-
demie Industriële Vormgeving in Eindho
ven. Opdracht: het bedenken van een op
lossing van het opbergprobleem. Als gevolg
van de digitale revolutie zal er in de toe
komst geen.vraag meer zijn naar hangmap-
penkasten en andere traditionele opberg
systemen.
Andere en effciëntere opbergsystemen zul
len in de nabije toekomst de inrichting van
kantoorruimten voor de zoveelste keer ver
anderen.
'De vorm van Ahrend 1896-1996'. De Bey
erd, Boschstraat 22 Breda. Maandags geslo
ten. (8 dec. t/m 19 jan.)
jan de regiopolitie Zeeland,
i Hulst.
n kan eenieder naar aanlei-
n de ontwerpbeschikking
dienen bij bovengenoemde
iftelijke bedenkingen wor-
jdviseur(s) toegezonden er
tegene die schriftelijke oe-
kan evenwel verzoeken zijn
e vermelden.
bestaat desgevraagd voo
jn gedachtenwisseling °ye
it en tot het mondeling in'
Sartegen.
aandacht op dat het reen
oep en het verzoeken van
een voorlopige voorziening
r hij bedenking heeft inge-
•p van het besluit;
en hebben ingebracht te-
t besluit;
k hebben gemaakt van de
:e brengen over het ont-
len hebben tegen wijzigjfj'
an het besluit ten opzichte
in zijn aangebracht;
wie redelijkerwijs niet kan
i bedenkingen te hebben
ntwerp van het besluit.
ers van Hulst,
A.A.L.G.M. Kessen.
Geesbergen.
Waterschap
Een kantoorbeeld uit de jaren vijftig.
foto ahrend
foto de stem joh an van gurp
Het jubileum-model 'Centennial', dit jaar op de markt gebracht ter gele
genheid van het 100-jarig bestaan van Ahrend foto de stem johan van gurp
