Els de Schepper
en de
aaibaarheid
Engelse schrijver David Hare
maakt sterke vrouwenrollen
ui
0
Vlaamse
Wincheste
typisch I
'Spoken' van Ibsen]
met Petra Laseur
in Oosterhout
Stand-up comedy-explosie raast langs de theaters
2
Nieuwe tournee begint in Etten-Leur
DE STEM
Orkest
Concerten alk
Bekroonde tragi-komedie 'Skylight'
DONDERDAG 5 DECEMBER 1996 D)t jjg gTEM
THEATER
AMSTERDAM
Glory of gospel - a spiritual experience - musical - 20.15 uur - CsrJ
Amstel 115 (ma t/m wo)
Puss in Boots - (De gelaarsde kat) - traditionele Engelse Pantomipj
door The In Players - Engelstalige familievoorstelling - 20.15 i
Stadsschouwburg - leidseplein 26 -10 t/m 22 dec (10 dec première,J
dec 14.00 uur, 16 dec geen voorstelling)
ANTWERPEN
Lanzarote Los Molinos - van David Mamet - door KNSgezelscha;|
KNS - 20.00 uur (do en vr)
Scrooge - van Dickens - door Luc Philips - Klein Raamtheater - wot/|
za - 20.00 uur (tot 11 jan 1997)
Het Mens - van Benno Barnard - door Blauwe Maandag Cie - CC ft
chem - 20.30 uur (vr en za)
Ballet Eidos: Telos - van William Forsythe - door Ballet Frankfurt|
Stadsschouwburg - 20.00 uur 11 t/m 14 dec)
BREDA
Hair - musical - Chassé Theater - 20.00 uur - do en vr
The Chippendales SHOW - Chassé Theater - 20.00 uur - di en wo
Stugge Mannen - Chassé Theater - 20.45 uur - di en wo
BRUGGE
Wolven huilen - van Erik Vlaminck - door de Korre - theater de Kof
re - 20.30 uur (11 t/m 14 dec)
DEN BOSCH
Russische Opening/Bos bij Moskou - drieluik - door de Wetten va
Kepler - Theater Bis - Triniteitstraat 19 - 20.30 uur (vr 6 dec (première!
7 dec, 10 t/m 13 dec, 17 t/m 20 dec - 26 dec matinee 14.00 uur)-!
en 28 dec)
DEN HAAG
West Side Story - Congresgebouw (t/m 22 dec en 25 t/m 30 dec) I
Oidipous I en II - Appeltheater - Duinstraat 6 -19.30 uur - zo 1)|
uur (t/m 21 dec)
La Musica II - Appeltheater - Duinstraat 6 - 20.30 - zo 14.30 uur((J
21 dec)
ROOSENDAAL
Hans Liberg - De Vier Jaargetijden - Schouwburg De Kring -1
straat 1 -20.15 uur-vr en za
VRIJDAG
BREDA
Stand-Up Comedy Nights - cabaret - Chassé Theater - 20.30 uur
Los Zand - toneel door Tosti - Chassé Theater - 20.45 uur
ETTEN LEUR
Els de Schepper - Aaibaarheidsfactor nr. 7 - try out - cabaret - Delij
belaer-20.15 uur
GOES
Pallaksch, Pallaksch - 't Beest - Beestenmarkt 3 - 20.30 uur
MIDDELBURG
De Minnaar - Stadschouwburg Molenwater 99 - 20.00 uur
TILBURG
Kiki Heesseis - met 'Liefdeslef' - cabaret - 20.30 uur - Schouwburg'J
burg
ZATERDAG
AMSTERDAM
Bezette Stad - door de Internationale Nieuwe Scène - 20.15 v|
Stadsschouwburg - Leidseplein 26
BREDA
Een goed ontbijt - toneel met Peter Faber e.a. - Chassé Theater|
20.30 uur
Black Space - cabaret door W.A.C.K.O. - Chassé Theater - 20.45 u^i
TILBURG
Jan Rot en Hans Breetveld - 'Dans met mij' - kleinkunst - 20.30;.]
- Schouwburg Tilburg
ZONDAG
GOES
Ramona - kindervoorstelling (9+) - door Alibi Kollektief - 't 8
Beestenmarkt 3 -15.00 uur
OOSTERHOUT
Balletvoorstelling - 'Evergreens, a moving surprise' - door t
school Corienne Veeger - CC De Bussel - Torenplein 12-15.00 en 1)J|
uur
DINSDAG
AMSTERDAM
Tears of Laughter - 5 creaties - i.k.v. 5-jarig bestaan - van en door']
Nederlands Dans Theater 3- 20.15 uur - Stadsschouwburg - Leidsepln
26
BERGEN OP ZOOM
Hair - musical - orginele Broadway versie door The Broadway Mid
Company New York met live-orkest - vooraf dineren is moge||
Stadsschouwburg De Maagd - Grote Markt 32 - 20.15 uur
ROOSENDAAL
Conny Janssen danst... - 'Welk een eer voor het vaderland ter*
gen sterven.' - choreografie voor acht mannen - Schouwburg De tó]
- Kerkstraat 1 -20.15 uur
TILBURG
Feike Boschma - 'De poppen aan het dansen' - poppentheatf|
20.30 uur - Schouwburg Tilburg
WOENSDAG
OOSTERHOUT
Spoken - door het Noord Nederlands Toneel - o.a. Petra Laseur-'J
De Bussel - Torenplein 12 - 20.15 uur
Door Jeanette Vergouwen
In een verlaten zwembad
speelt zich een vreemd verhaal
af. Een meisje komt als au pair
terecht bij drie verschrikkelij
ke zussen en hun moeder. Zij is
als eenvoudig, lief wezentje
een bedreiging voor de drie
drakerige, alleen aan lekker
eten en aan jongens denkende
meisjes. Ze wordt gebruikt als
voetveeg en zoekt haar troost
bij de kat met een zachte
vacht. De kat kan heerlijk
miauwen en Cinderella is de
enige die de kattentaal
begrijpt.
Ach, de rest van het verhaal kent
iedereenAssepoester (Cinde-
rella) gaat, nadat moeder en
dochters opgepoetst en wel naar
het bal van de prins zijn vertrok
ken, met behulp van de katjes,
ook als een prinses naar het bal.
De prins wordt op slag verliefd,
zij verliest haar schoen en ten
slotte komt haar wensdroom uit
en de zussen, die hebben het ook
naar hun zin.
Peter Maxwell Davies schreef een
opera voor kinderen die uitge
voerd wordt door kinderen (op de
moeder na). De niet zo gemakke
lijke partituur, vol dissonanten
en met een weinig steunende in
strumentale begeleiding, wordt
door het kinderkoor van de
Vlaamse Opera en een gastsolis-
tje gepresenteerd in verschillende
Nederlandse en Belgische steden.
De kinderen traden in november
op in de thuishavens Antwerpen
en Gent. Het publiek reageerde
enthousiast en de spelers glom
men van trots. Waardering heb
ben ze nodig, tenslotte hebben ze
maanden aan de productie ge
werkt en bijna alle vrije dagen
eraan opgeofferd.
dig
hee:
„Mi
scht
wat
Elsi
Zij
sch;
Terwijl iedereen geniet van een
herfstvakantie repeteren de on
geveer dertig kinderen in het gro
te operagebfi>,(W.< in Antwerpen. zijn,
Op de bovenste verdieping werkt gehf
dirigent Etienne Siebens met het
orkest La Squadra (ook jonge in
strumentalisten) en enkele solis
ten, op het podium in de grote
zaal wordt gespeeld en geeft re
gisseur James Conway de laatste
aanwijzingen. Hendrik Derolez
speelt piano en kijkt tevreden.
De leider van het kinderkoor is
trots op zijn leerlingen, die hij
kneedde en klaarstoomde. De
jeugd vindt het prettig dat hun
stempedagoge Angelique Zyde
meespeelt. Zij is de moeder, een
kreng van de eerste orde, op het
podium. Alom aanwezig op de
scène, maar zij ziet ook kans om
overal daar te zijn waar een jeug-
was
fal
van
van
mee
mog
Vla!
Zij i|
rellf
Klo
ken
ma.
Petra Laseur is na een tijdelijke afwezigheid weer terug op]
planken. Zij speelt een mooie, dramatische hoofdrol als ®1
vrouw Alving in Spoken van Henrik Ibsen bij het Noord Nedej
lands Toneel. Op woensdag 11 december wordt het gespeeld]
De Bussel in Oosterhout, op donderdag 12 december in het Zip]
landtheater in Terneuzen.
Mevrouw Alving is de weduwe
van een kapitein die tot aan zijn
dood een liederlijk leven heeft
geleid. Zijn buitenechtelijke kind
heeft zij als dienstmeid in huis
genomen. De hypocriete dominee
Manders (Adriaan Olree) heeft
haar indertijd aangeraden haar
echtelijke plichten niet te verza
ken, hoewel haar echtgenoot leed
aan syfilis, waardoor zoon Os-
vald is besmet.
Mevrouw Alving wil een wees
huis oprichten ter nagedachtenis
aan haar man, omdat zij alle
schandalen van weleer wil afdek
ken. Met de komst van zoon Os-
vald (Dirk Zeelenberg) in het
Noorse fjordenhuis en de brand
van het weeshuis worden
verborgen gehouden gehein
geopenbaard. In de deels naW|
listische regie van Peter te N'
krijgt het enigszins gedat®
19e eeuwse drama een prac
gestyleerde pathos en ziet Pyj
Laseur de spookbeelden uit 1»!
verleden voor zich opdoemen
tragiek is dat het verleden f
sen nooit los laat.
Deze nieuwe versie in een i
decor van Mirjam Grote GaI,sJ
kostuums van Rien Bekker en]
onheilspellende licht van ReB'
Tweebeeke, is overtuigender
regisseerd dan die van het Ha
lems Toneel (met Ellen Voge"
paar jaar terug.
Van onze verslaggever
In kringen van koorlief
hebbers is het Winchester
Cathedral Choir een be
grip. Het is een van de
beste kathedraalkoren die
Engeland rijk is. Het koor
werkt mee aan talloze cd-
opnamen en reist regel-
matig de wereld rond. Ko
mend weekeinde is het in
Nederland voor concerten
ln Vlissingen en Breda.
Een doorbraak voor het
Winchester Cathedral Choir
betekende in 1985 de cd-op-
name van het Requiem van
Andrew Lloyd Webber, met
solistische medewerking van
rlacido Domingo. Bij die
bpname was Lorin Maazel de dirigent
e belangrijkste taak van het koor,
"32 mannen en jongens, is mog altiji
an de services in Winchester Cathe^
ende het academisch jaar zingen zi
per week. Het repertoire v:
optvan a capejja renaissance muziei
(Purcell) en de hoogromantiek (E
e ms) naar het hedendaagse repertoil
lin 's opgebouwd uit twintig
IJ ngens) en twaalf lay clarks manne
Kens worden opgeleid op de Polgrii
re»fk Ze aHemaal op z'n minst één ins<
bespelen. De mannen zijn allemaa
e muzikanten, die stuk voor stull
Dirig
Vijf jaar geleden haalden de Nederland
se theaterproducenten Frans Ruhl en
Wim Visser voorzichtig een eerste selec
tie Amerikaanse stand-up comedians
naar Amsterdam, niet vermoedend dat
hun introductie van een voor ons land
nieuw genre zo snel zou uitgroeien tot
een ware rage.
Morgenavond kan het publiek in de Bre
dase Chassé-schouwburg als kritisch
klankbord fungeren voor de brutale
grappen van een groepje internationale
stand-up-conferenciers.
Een nieuw publiek, opgegroeid met tv-
gezap, blijkt gevoelig voor het nieuwe fe
nomeen van de stand-up act. Die kan het
best omschreven worden als een korte
conference zonder franje, verhaallijn of
moraal, met snelle, brutale grappen,
liefst in een ongezouten taalgebruik.
Grote sterren als Eddie Murphy, Robin
Williams, Whoopi Goldberg, David Let
terman en Jay Leno zijn ooit als stand-
up comedian begonnen en keren regel
matig terug naar hun eerste club om
nieuw materiaal uit te proberen bij het
publiek. Een presentator praat tijdens
een show de verschillende korte optre
dens van zo'n vijf a zes komieken aan el
kaar.
De volgorde van optreden wordt op het
laatste moment bepaald. Het is een waar
gevecht in het licht van een enkele
schijnwerper waarbij de stand-up-ar-
tiest slechts gewapend met een micro
foon in directe interactie met het publiek
zijn (of haar) meedogenloze grappen im
proviseert.
Soms kan het gebeuren dat de entertai
ner, als hij niet goed op dreef is, het al
snel voor gezien houdt, zodat het publiek
niet de kans krijgt om hem weg te honen
of te fluiten. Het is namelijk aan het pu
bliek om te oordelen tijdens zo'n voor
stelling in zop-tempo.
Bovengenoemde theaterproducenten
hebben zich behalve met de vele edities
van New York Comedy Nights en Bri
tain's Best vanaf het begin beziggehou
den met de begeleiding van Nederlands
stand-up talent. Naast de Comedy Train
en de vrouwengroep van Rosa Stein be
hoort hun 'Comedy Explosion' tot een
van de meest succesvolle stand-up for
maties.
Er maken naast zo'n twintig Nederland
se komieken sinds een jaar ook enkele
Amerikanen, Engelsen, Australiërs en
Nieuw Zeelanders en zelfs een Duitser
deel van uit. Hun voorstellingen zijn dan
ook grotendeels in het Engels.
'Comedy Explosion' is vrijdagavond 6 de
cember in het Chassé Theater (midden
zaal, 20.30 uur) in Breda.
Van onze kunstredactie
Expressief en dartel als ze is
wordt Els de Schepper wel de
Belgische Sylvia Millecam ge
noemd. Sinds haar solopro
gramma Vlaamse Zeep is ze
ook in ons land populair.
Daarvoor kende men haar ei
genlijk alleen in Vlaanderen
via de commerciële zender
VTM die in ons land niet te
krijgen is, uit het programma
Raar maar waar, de Vlaamse
tegenhanger van Ook dat nog.
Op vrijdag 6 december begint Els
de Schepper in Etten-Leur met
een tournee van haar nieuwe,
derde theaterprogramma, Aai-
baarheidsfaktor nr. 7. Martin van
Waardenberg heeft haar en haar
drie muzikanten geregisseerd.
Volgens haar Nederlandse pro
ducent gaat het om 'absurditeit
en een emmertje vettigheid dat
overvloedig is overgoten met een
sausje van mieren en ontroering.
Een gevecht tussen gevoel en re
de, een lust voor oog en oor.'
Gebruik makend van een flinter
dun verhaallijntje maakt De
Schepper van haar voorstellingen
toch een verrassende performan
ce waarin zang de hoofdmoot
vormt. „Het is mijn fantasiewe
reld, een uit de hand gelopen
sprookje, waarin ik verschillende
personages speel. Het is theater
noch cabaret. Ik zou het willen
omschrijven als een one woman-
musical." De reacties op haar
twee vorige programma's waren
verdeeld, maar kinderen bleken
zich bij Konijnen, Schoenen en
De Schepper onverdeeld te amu
seren. „Maar of de mensen het nu
goed of slecht vinden, wat ik doe
wordt als iets geheel eigens be
schouwd en daar ben ik blij
mee," aldus de artieste.
Het Nederlandse theaterbureau
Mojo heeft Els de Schepper ont
dekt in een cabaretgroep en zag
dat ze genoeg bagage had om op
eigen kracht op de solotoer te
kunnen gaan. Op dat moment
deed ze mee aan de Vlaamse ver
sies van de musicals Nonsens en
De Club. Aanbiedingen voor Les
Misérables, Tsjechov en Cyrano
had ze afgewezen omdat ze de
rolletjes te klein vond.
„Ik had nooit gedacht dat ik dit
zou kunnen. Het was een voor
deel om in Nederland te kunnen
beginnen. Niemand kende me,
dus stonden ze onbevooroordeeld
tegenover mijn persoontje. De
kritieken zijn eerlijk. In het begin
had ik angst voor de interactie
met het publiek. Je kunt immers
plat op je bek gaan. Maar na twee
shows van elk zo'n zeventig voor
stellingen is die schroom over
wonnen." „Hier gaan de mensen
gemakkelijk mee. Je krijgt al
gauw antwoord. Belgen zijn gere
serveerder en willen ook niet
graag direct aangesproken wor
den. Het zijn wel feestvierders
maar ze hebben geen grote bek."
Els de Schepper komt met 'Aai
baarheidsfactor nr. 7' op 6 de
cember naar De Nobelaer in Et
ten-Leur, 13-12 in De Schattelijn
in Geertruidenberg, 3-1 in Fidei'et
Arti in Oudenbosch, 30-1 in De
Kring in Roosendaal, 11-4 in Het Vlaamse theaterfenomeen Els de Schepper in haar nieuwe programma 'Aaibaarheidsfaktor nr.
Schouvyburg Tijburg en 1-5 in De 7». morgen jra Etten-Leur. foto verne fotostudio
Van onze kunstredactie
Skylight van de succesvolle Engelse toneelschrijver David Hare
werd vorig jaar in Londen uitgeroepen tot het beste toneelstuk
van 1995. Een virtuoze tragi-komedie over de liefde tussen een
volkse man die opklom tot horeca-gigant en een vrouw van goe
de afkomst, een lerares, die les geeft aan kansarme kinderen.
Tom en Kyra waren minnaars
totdat zijn vrouw erachter kwam
en Kyra een punt achter de ver
houding zette.
Na drie jaar hebben ze elkaar
weer ontmoet. Toms echtgenote
is inmiddels aan kanker overle
den. Tijdens een lange, koude
winternacht in haar armzalige
appartement kijken zij, onder
heftige en verzoenende scènes,
terug op hun liefdesgeschiedenis.
Hoe was het mogelijk, dat juist
zij, met hun onverenigbare eigen
schappen en achtergronden, een
relatie konden hebben?
In de Nederlandse vrije productie
van Skylight, Een goed ontbijt
getiteld, is de handeling door ver
taler Renée Smulders overge
plaatst naar een Amsterdamse
etage en worden de rollen over
tuigend gespeeld door Peter Fa
ber en Catherine ten Bruggenca-
te, aangevuld met Roeland Fern-
hout als Toms zoon.
De schrijver van het stuk, David
Hare (Sussex, Engeland, 1947), is
een van de belangrijkste en pro
ductiefste Engelse toneelauteurs
van dit moment. Zijn werk werd
veelvuldig bekroond. Zijn eerste
film, Wetherby, door hemzelf ge
schreven en geregisseerd, won in
1985 de Gouden Beer in Berlijn.
In ons land speelde het RO Thea
ter in 1986 het door Hare en Ho
ward Brenton geschreven Prav-
da. David Hare begon na een on
voltooide studie Engelse taal- en
letterkunde in 1968 toneelstuk
ken te schrijven. Hij was mede
oprichter van het Portable Thea
tre, gespecialiseerd in locatie
voorstellingen, en later, in 1975
van het Joint Stock Theatre. Be
halve schrijver van inmiddels
vijftien toneelstukken, vier telev
isie-scenario's en vijf filmscripts,
is hij ook regisseur van zijn eigen
werk. In 1984 kwam hij in de ar
tistieke leiding van het National
Theatre.
Hare is een echte verteller wiens
stukken een doorlopende ver
haallijn hebben in de trant van
het Amerikaanse realisme van
o.a. Arthur Miller en Tennessee
Williams. Ze hebben een duide
lijke plot, een heldere dialoog en
altijd een sociaal-politieke con
text. 'Verrassend is dat een door-
en-door Brits stuk, verplaatst
naar de Nederlandse situatie,
pijnlijk duidelijk maakt dat wij
hier ook nog leven in een klassen
maatschappij', constateerde een
criticus naar aanleiding van de
Nederlandse voorstelling.
Liefde en samenleving, de twee
grote thema's van Hare, zijn vol
gens de Britse schrijver onlosma
kelijk, omdat: 'het geluk of onge
luk van mensen sterk afhankelijk
is van hun omstandigheden en de
tijd waarin ze leven. Maar onge
acht hun omstandigheden krijgen
ze met de liefde te maken of met
het gemis daarvan, dat is eeuwig.'
In Hares stukken zijn de vrouwe
lijke personages altijd het sterkst
neergezet. Ze vertegenwoordigen
niet zelden de emotie, de twijfels
en het geweten in zijn drama's.
Peter Faber, Catherine ten Bruggencate en Roeland Fernhout (de jongen Ramon uit de film 'ZUS
JE') vertolken de drie rollen in de virtuoze tragi-komedie 'Een goed ontbijt' (Skylight) van de succes
volle, Engelse toneelschrijver David Hare. foto leo van velzen
Geen wonder dat belangrijke En
gelse actrices graag een rol spelen
in zijn stukken. Hoewel Hare
meent dat je op film veel meer
kunt dan in het theater gaat diens
eigen voorkeur uit naar het thea
ter. Vanwege de wisselwerking
tussen acteurs en publiek en het
raffinement dat het theater ver
eist.
In Engeland werden de hoofdrol
len in Skylight vertolkt door Mi
chael Gambon (The Singing De
tective, The cook, the thief, his
wive and her lover) en Lia Willi
ams. De Nederlandse bewerking
van Een goed ontbijt werd gere
gisseerd door Berend Boudewijn
in een hyperrealistisch decor van
Herman van Elteren, met een
echte geyser en een keuken waar
in zelfs een geurende spaghetti-
maaltijd wordt bereid. Peter Fa
ber vertolkt innemend en met
jongensachtige bravoure een ech
te nouveau riche, een volksjongen
die rijk werd. Catherine ten
Bruggencate speelt de beschaaf
de lerares aan een school voor
probleemkinderen in de Bijlmer
met heel haar grote talent voor
subtiele emoties en nauwgezette
tekstbehandeling. Met een enkel
gebaar weet ze de twijfels ken
baar te maken van haar persona
ge-
Ten Bruggencate, jarenlang vast
verbonden aan Toneelgroep Am
sterdam, werd meermalen be
kroond. Voor haar rol in De Pre
sident van Thomas Bernard ont
ving zij in 1990 de Theo d'Or.
Sinds drie jaar is zij werkzaam
als freelance-actrice. Voor haar
rol in Angels in America bij het
RO Theater kreeg ze vorig jaar de
Colombina, een prijs die ze overi
gens al eerder won.
Roeland Fernhout die aandoen
lijk Toms getergde zoon speelt,
kreeg bekendheid door het over
weldigende succes van de film
ZUSJE, waarin hij ontwapenend
levensecht de rol van Ramon, het
exotisch ogende, brutale vriendje
van Zusje, vertolkte. Ook speelde
hij in Blind Date van Theo van
Gogh. Roeland Fernhout studeer
de regie in Arnhem en volgt nu de
acteuropleiding van de Amster
damse Toneelschool.
'Een goed ontbijt' van David Hare
van Impresariaat Ghislebert Thier-
ens is op zaterdag 7 december in
het Chassé Theater in Breda, 11-1
in Etten-Leur, 16-1 in Bergen op
Zoom, 21-1 in Tilburg.
