Politie vervol voor Mata Hari eigenzinnig terug ^9/ Nederlan rijkerbe en beetje -DE STEM HET WEER Koud DE STEM DE BINNENKRANT Patriotten Permanente expositie in het Fries Museum BEL LEZERSCONTACT 076-5 312 312 Zon en maan Hoogwater DE STEM Langendoen er i 1111 WOENSDAG 27 NOVEMBER 1996 A) Ongeveer gelijktijdig met de Beaujolais Nouveau arriveert hier elke herfst de British Social Attitudes Study (BSAS). In deze niet licht verteerbare pil worden het gedrag en de opi nies van mijn mede-eilanders doorgelicht. Zoals wijnfanaten hun mond spoelen met het laatste vocht uit Frankrijk, zo verteren vooral Britse politici, journalisten en reclamemakers de jaarlijkse statistieken. Het onderzoek geldt als thermo meter van de Britse publieke opinie. Schokkende mentaliteitsver anderingen hoefje in de BSAS niet te verwachten. Tenminste niet van het ene jaar op het an dere. De Britten - uitgezon derd sommige Schotten mis schien - zijn nu eenmaal geen heethoofden. Hier en daar wa ren in de loop der jaren eiland jes van tolerantie ontstaan (wat minder mensen blijken tegen legalisering van drugs, bijvoorbeeld) maar over het algemeen blijft het Verenigd Koninkrijk toch een bolwerk van conservatisme. Tweeder de van de ondervraagden zweert bij de monarchie, on danks Charles, Camilla, Dia na, Fergie, Andrew, Margaret, Edward, Philip enzovoort. Dat de Britten (vooral de En gelsen) heel nationalistisch denken, wisten we al. Maar volgens BSAS is het nu moge lijk hier een onderverdeling te maken. Er bestaan 'Oorlogs- zuchtigen', 'Patriotten', 'John Bulls'. De eerstgenoemden zijn de aartsontevredenen. Volgens de onderzoekers blijkt deze groep niet eens uitgesproken vaderlandslievend maar koes tert men vooral een groot wan trouwen en haat zelfs tegen al les wat vreemd en buitenlands is. Oorlogszuchtigen zijn (sur prise, surprise) trouwe lezers van The Sun. We hebben zo gezegd te maken met het 'min der geschoolde, mannelijke en autoritaire' deel van de bevol king. De hooligans, zou ik zelf zeggen. De zonnetjes van de Britse natie vormen 17 procent van de bevolking. Volle neven van deze liever- tjes zijn de 'John Bulls'. Mis schien wat minder 'mannelijk' maar wel even chauvinistisch als xenofoob. Ze zijn over het algemeen wat ouder, zouden lijfstraffen willen herinvoeren en lezen de Daily Mail, de spreekbuis van de'Conserva- tieven. 24 procent van de ei landers past in dit holjje. De 'Patriotten' zingen wel heel hard 'Land of Hope and Glo ry' maar zijn daarom nog geen vreemdelingenhaters. Times en Daily Telegraph bevestigen hun meningen. Ze zijn beleefd, beter geschoold dan de 'John Bulls' en doorgaans verknocht aan hun dorp of graafschap. Patriotten gaan naar Frankrijk en Italië met vakantie maar kennen geen zaliger land dan hun eigen Engeland. Alleen om handelsvoordeel willen ze deel uitmaken van een Euro pese gemeenschap. Twintig procent van de Britten is pa triot. Door Bob van Huët Tegenover dit nationalistische blok staan alleen de zogeheten 'Supranationalen' (22 pro cent). Zij denken dat Groot- Brittannië een centrale plaats moet hebben in een hechter Europees verband. De Supra nationalen zijn over het alge meen goed opgeleid, vaak vrouwen, doorgaans pro-La bour en lezen The Guardian of The Independent. BSAS illustreert nog eens waarom het onder Britse poli tici bijna een kwestie van over leven is een Euro-sceptische toon aan te slaan, zeker nu de verkiezingen zo dichtbij ko men. Zelfs Labour heeft de laatste weken behoorlijk wat water bij de wijn gedaan. Op de drempel naar de macht is het enthousiasme voor zaken als monetaire unie of sociale wetgeving vanuit Brussel flink bekoeld. Als aanstaand Europees voor zitter hoeft Nederland straks dus weinig te verwachten van uit Londen. Patriotten. John Bulls en Oorlogszuchtigen zouden het niet pikken. an .mnrtov/ töhbB De in Leeuwarden geboren Margaretha Zelle, beter bekend als Mata Hari. FOTO ARCHIEF DE STEM Door Joop van Dalfsen, anp Leeuwarden (anp) - De Ne derlandse vrouw die op maandag 15 oktober 1917 in het Franse Vincennes door een vuurpeloton is gedood, moet een eigenzinnig mens zijn geweest. Spionage voor de Duitsers luidde de be schuldiging, maar het staat vast dat ze ook soortgelijke activiteiten ontplooide voor de Fransen. Eerder had ze als oriëntaalse naaktdanseres internationaal fu rore gemaakt. Margaretha Zelle, beter bekend als Mata Hari, keert op 14 december terug in haar geboorteplaats Leeuwar den. Het Fries Museum wijdt in een van de zalen, vooralsnog voor onbepaalde tijd, een exposi tie aan haar. Het is geen biogra fische tentoonstelling, maar veel meer een poging de sfeer van Ma ta Hari's wereld op te roepen. „De bezoeker moet iets beleven, als het ware in een andere wereld terechtkomen", zegt conservator G.Koopmans. Het levensverhaal van Zelle is nauwelijks in een notendop sa men te vatten. Ze is in de Friese hoofdstad geboren in 1876.'Haar vader was toen een koopman in goede doen. Later ging het berg afwaarts, papa liet zijn gezin in de steek en Margaretha kwam te recht bij familie. Op 19-jarige leeftijd trouwde ze met een veel oudere militair. Kort daarna vertrok het gezin naar Nederlands Indië. Toen al speelden list en intriges een rol in haar leven. Haar twee kinderen werden slachtoffer van een moordaanslag, vermoedelijk ge pleegd door een op wraak belus te soldaat. Haar zoontje kwam daarbij om. Dochter Non over leefde de aanslag. Kort na de eeuwwisseling, na terugkeer in Nederland, liep het huwelijk op de klippen. Aanvankelijk probeerde de vol komen berooide Margaretha in Parijs aan de slag te komen als model. Dat mislukte. Een tweede poging, ditmaal als exotische danseres, sloeg in de mondaine kringen in de Franse hoofdstad in als een bom, niet in de laatste plaats wegens haar nauwelijks verhullende oosterse kledij. Mata Hari, Maleis voor oog van de dag, ofwel zon, was geboren. Hoewel ze al haar danspasjes verzon, vertelde ze haar aanbid ders dat ze die onder extreem moeilijke omstandigheden in het Verre Oosten had geleerd. Put tend uit haar ongebreidelde fan tasie, diste ze in interviews ook de meest opmerkelijke verhalen op over haar afkomst. Ondertus sen fladderde Mata Hari van bed naar bed om haar luxe leventje veilig te stellen. Eerdere pogingen in Leeuwarden aandacht te besteden aan,deze opmerkelijke telg, leidden tot niets. Twintig jaar geleden, op haar honderdste geboortedag, is in de Friese hoofdstad een beeld je geplaatst en daar bleef het bij. Begin jaren negentig kwamen twee collecties van de Mata Ha- ri-kenners Waagenaar en Keikes, min of meer gelijktijdig op de markt. Pogingen van een inder haast in het leven geroepen stichting om daar iets mee te doen, leden schipbreuk. Het Fries Museum pakte de draad op. „Wij zaten in een enorm proces van vernieuwing en verbouwing. Een nieuwe af deling, helemaal gewijd aan Ma ta Hari, paste daar wel in", zegt Koopmans. Er zijn niet veel ei gendommen van de Friezin be waard gebleven. Op twee plak boeken vol foto's en documenten, wat brieven, een servet, een paar tekeningen en een parfumflesje na, is vrijwel alles verloren ge gaan. „Een echte biografische tentoon stelling viel daardoor meteen af. Bovendien is zoiets hoogst slaap verwekkend. Daarom hebben we bewust voor een andere richting gekozen." Conservator Koop- mans vroeg de Leeuwardse kun stenaars Tilly Buij en Gerard Groenewoud een ontwerp te ma ken, helemaal gebaseerd op de monumentale zaal waarvan het plafond is geschraagd door vier enorme zuilen. „Dat heeft een heel eigenzinnige inrichting opgeleverd met zelfge maakte vitrines, een tapijt met daarin de sporen van haar dans schoentjes en levensgrote afbeel dingen op wanden die de ver schillende perioden uit haar le ven uitbeelden." Uitgave van Uitgeversmaatschappij Zuidwest-Nederland B.V. Directie: D.H. Ahles en A.A.M. Verrest. Hoofdredactie: A. Verplancke - hoofdredacteur. C. Hamans en H. Vermeulen - adjunct-hoofdredacteuren. Hoofdkantoor: Spinveld 55, Breda. Postadres: Postbus 3229,4800 MB Breda. 3 076-5312311 /Telefax 076-5312355. Telefax redactie 076-5312512. Telefax lezerscontact 076-5312330. Rayonkantoren: In Hulst, Terneuzen, Goes, Bergen op Zoom, Roosendaal, Etten-Leur en Oosterhout. Zie voor meer informatie het colofon in het editie-deel van deze krant. Abonnementsprijzen via automatische incasso: (tussen haakjes de prijs via acceptgiro) maand 31,15 n.v.t. kwartaal 91,25 93,75) halfjaar 181,00 186,00) jaar 358,00 369,00) Voor posttoezending geldt een toeslag. Fotoservice: S 076-5312312. Advertenties: (tijdens kantooruren 8.30 -17.00 uur): Rubrieksadvertenties: S 076-5312313, telefax 076-5312340. Grote advertenties: uitsluitend S 076-5312300, telefax 076-5312310. Geboorte- en overlijdensadvertenties: maandag t/m vrijdag tot 16.00 uur S 076-5312300, telefax 076-5312310. zondag van 18.30 tot 20.30 uur S 076-5312242 5312311, telefax 076-5312310. Alle advertentie-opdrachten worden uitgevoerd onder toepassing van de Algemene Voorwaarden van Uitgeversmaatschappij Zuidwest-Nederland B.V. alsmede de Regelen voor het Advertentiewezen. Bankrelaties: Postgiro 1114111 - ABN/AMRO rek. 520538447 De Stem op band: Centrum voor gesproken lektuur S 0486-482345. De Stem op internet: http://www.dse.nl/stem Copyright 01996 Uitgeversmaatschappij Zuidwest-Nederland B V. Breda BEZORGKLACHTEN LEZERSSERVICE ABONNEMENTENADMINISTRATIE MA. T/M VRIJ. 8.00 -17.00 UUR ZAT. 8.00 12.00 UUR Beëindiging abonnementen: uitsluitend schriftelijk, 1 maand vóór het einde van de betaalperiode, bij voorkeur met vermelding van reden beëindiging. (Anders automatische verlenging met de voor u geldende betaalperiode) SUSKE EN WISKE: OE VERRADERLIJKE VINSON HEINZ Het is vandaag rustig, maar koud weer; de temperatuur komt vanmid dag niet veel ho ger dan 3 gra den. Daarbij overheerst de bewolking, maar blijft het op veel plaatsen droog. Morgen verandert er weinig, daarna vindt een over gang plaats naar nat, win derig en zachter weer. Mogelijk valt vandaag in het Waddenge bied een enkele winterse bui. In de rest van het land is de kans op neerslag klein. In het westen van het land schijnt af en toe de zon, in het zuidoosten blijft het waarschijnlijk bewolkt. Het kwik ligt vanochtend rond het vriespunt. Vanmiddag loopt de temperatuur uiteen van 2 graden in het oosten tot 5 langs de westkust. De wind is slechts zwak of matig van kracht en waait in hoofdzaak uit richtin gen tussen noord en oost. Vannacht daalt het kwik tot enkele graden onder het vriespunt en ontstaat lokaal een mistbank. Morgen over dag lijkt het weer op dat van vandaag, maar de kans op wat zon is iets groter. Hierdoor valt ook het kwik een graadje hoger uit. Vrij dag brengt een oceaandepressie meer wind en regen, maar ook ho gere temperaturen. Het onbestendige weer houdt tijdens het week einde aan. if zonnig cdak) hagel opklaringen Weerrapporten 26 november 19 uur Amsterdam half bew6 gr De Bilt half bew5 gr Deelen zwaar bew4 gr Eelde zwaar bew2 gr Eindhoven licht bew6 gr Den Helder regenbui6 gr Rotterdam zwaar bew6 gr Twente zwaar bew3 gr Vlissingen regen8 gr Maastricht zwaar bew6 gr Aberdeen zwaar bew4 gr Athene half bew17 gr Barcelona licht bew19 gr Berlijn motsneeuw1 gr Boedapest zwaar bew1 gr Bordeaux regen11 gr Brussel zwaar bew6 gr Cyprus onbewolkt23 gr Dublin half bew6 gr Frankfurt regen6 gr Genève regenbui6 gr Helsinki zwaar bew-3 gr Innsbruck regen2 gr Istanbul half bew14 gr Klagenfurt sneeuw0 gr Kopenhagen regenbui3 gr Las Palmas onbewolkt22 gr Lissabon zwaar bew18 gr Locarno licht bew8 gr Londen licht bew8 gr Luxemburg Madrid Malaga Mallorca Malta Moskou München Nice Oslo Parijs Praag Rome Split Stockholm Warschau Wenen Zürich Bangkok Buenos Aires Casablanca Johannesburg Los Angeles New Orleans New York Tel Aviv Tokyo Toronto Tunis Vancouver zwaar bew5 g zwaar bew15 g half bew19 g onbewolkt18 g regen19 g half bew3 g half bew4g onbewolkt17 g sneeuwOg onbewolkt8 g motsneeuw1 g licht bew15 g regen11 onbewolkt2 g zwaar bew1 zwaar bew1 regenbui5g onbewolkt35 g onbewolkt27 g onbewolkt20 g onbewolkt26 g onbewolkt20 g zwaar bew9 g zwaar bewg half bew24 g half bew15 g sneeuw1 g half bew20 g regenbui6g Weersvooruitzichten van het KNMI, gemiddeld over Nederland: voor woensdag donderdag vrijdag zaterdag zondag zonneschijn fitf <ifT- sfïfkïna;:. 7 .v::' in proc.: 20 20 10 20 20 neerslagkans: 20 30 70 70 70 minimumtemp.: -2 2 4 2 middagtemp.' 3 4 8 7 6 wind: NO 3 N 3 ZW5 NW5 NW4 (Windrichting en windsnelheid gelden voor overdag boven open gebieden) VANDAAG/ Zon op: 08.20. Zón onder: 16.34. Maan op: 18.57. Maan onder: 09.59. MORGEN/ Zon op: 08.21. Zon onder: 16.33. Maan op: 19.52. Maan onder: 10.44. INDAAG/ Bath: 0' VANDAAG/ Bath: 04.21-16.36. Dordrecht: 06.55-19.16. Hansweert: 03.50- 16.05. Hoek van Holland: 03.35-15.47. Terneuzen: 03.19-15.33. Vlissingen: 03.02-15.15. MORGEN/ Bath: 04.57-17.13. Dordrecht: 07.26-18.24. Hans- weert: 04.31-16.45. Hoek van Holland: 04.14-16.26. Terneuzen: 04.00-16.13. Vlissingen: 03.37-15.55. Groot-Brittannië en Ierland- Woensdag in Ierland perioden met regen, elders ook sneeuw Donderdag in Engeland tijde, lijk opklaringen. Vooral in het westen opnieuw regen. F0IS toenemende wind. Maxima van circa 4 graden langs de Schotse kust tot ruim 10 in het zuid. westen. België en Luxemburg: Meest bewolkt en geleidelijk kouder weer. Op de meeste droog. Kans op mist. temperatuur vlak aan zee on- geveer 6 graden, in de Arden- nen rond het vriespunt. Noord- en Midden-Frankrijk; Woensdag van het westen uit bewolkt en van tijd tot tijd re gen, mogelijk eerst sneeuw. ln het oosten, donderdag ook el ders, overwegend droog, be- wolkt en kans op mist. Maxima in de Jura net boven nul, langs de Kanaalkust rond 9 graden, Zuid-Frankrijk: Veel bewol king en van het westen uit pe- rioden met regen, in de bergen sneeuw. Langs de Middelland se Zee zon en eerst nog droog. Er steekt een stevige Mistral op. Middagtemperatuur van 6 graden bij Clermont Ferrand tot rond 13 in het zuiden. Don derdag van het noorden uit flink kouder. Portugal: Vooral woensdag in het noorden van tijd tot tijd re gen. Elders eerst wolkenvel den, maar geleidelijk meer zon, Middagtemperatuur van 15 graden in het noorden tot 20 in de Algarve, donderdag in het noorden wat lager. Spanje: Langs de Golf van Bis kaje en eerst ook in het westen perioden met regen, in de ber gen toenemende kans op sneeuw. Langs de Costa's ook wat bewolking, maar geleide lijk meer zon. Middagtempera tuur in het noorden dalend naar circa 12 graden. Langs de Costa's ten zuiden van Beni- dorm rond 20 graden. Italië: Vrij veel bewolking en van tijd tot tijd (veel) regen, mogelijk ook onweer. In de bergen toenemende sneeuw- kans. Woensdag ook af en toe wat zon. Donderdag flink toe nemende wind. Middagtempe ratuur van 8 graden in de Po- vlakte tot 17 in het uiterste zui den en op Sicilië. Griekenland en Kreta: Vrij veel bewolking en van tijd tot tijd regen. Woensdag op Kreta eerst nog wat zon. Donderdag overal enkele opklaringen. Maxima van 10 graden rond Thessaloniki tot 17 graden in n het zuiden en op Kreta. Duitsland: Veel bewolking en perioden met sneeuw, in het laagland ook regen. In het noorden af en toe zon, maar ook kans op een winterse bui. Plaatselijk mist. Middagtem peratuur van 3 graden in het westen tot net iets onder nul in het oosten. Oostenrijk: Bewolkt en af en toe sneeuw. In Stiermarken en Karinthie veelal droog. Maxi ma in de dalen net iets boven nul. EVEN PIEKEREN p.j ÜP£«9 ijWfl Horizontaal: I. Voorzitter, platform voor een gebouw; 2. klepperen, nageslacht, vogelnaam; 3. tandglazuur, naar wezen, loofboom, geladen atoom; 4. kraan, op geen enkele plaats, een zekere, muzieknoot; 5. woudkoe, interval, gezicht; 6. traagheid, gemet selde dakkapel; 7. lawaai, terdege, ste- kelhuidig dier; 8. vazal, schrijfgerei, welpenleidster; 9. ontvangdraad, in orde brengen, uiting van kou; 10. ellende, viseter, nobel, vogelprodukt; II. hoog bouwwerk, hetzelfde, spore- plant, onheilsgodin; 12. strijdperk, aanvoerder, as; 13. wandpilaster, zui- velprodukt, rode verfstof; 14. schuw dier, groen (heraldiek), kinderjuf frouw; 15. bontsoort, het droevige v.e. voorval, wig. Vertikaal: 1. Aangenaam, glazen bovengedeelte v.e. vuurtoren; 2. mannelijk dier, zon der tussenruimte, handvat, ontken ning; 3. dagmars, redenaar, gast; 4. teken, land in Azië, lusthof, Euro peaan; 5. rivier in Duitsland, gedwee, slaapziekte, nog eens; 6. medelijden, tegen, brandbaar koord; 7. takje, handelswaar, visgerei, lidwoord, insekt; 8. soort schaat sen, zoogdier, vogelkooi, familielid; 9. jongeling, troef kaart, rondhout, werpanker; 10. stad in Frankrijk, koortswerend middel, lof, bijbelse naam; 11. brandstof, muzieknoot, klerenbergplaats; 12. kledingstuk, kloos terlinge, maanstand, eenmaal, korte kous; 13. cijfer, cij fer, muzieknoot, kleinste vinger; 14. verwering, rivier in Duitsland, getand muurwerk; 15. afgetakeld door ouderdom, onzin, ongevuld. ONTDEK DE VERSCHILLEN 10 11 12 13 14 15 Oplossingen van gisteren Cryptogram: Horizontaal: 1. Schild; 4. braaf; 5. jonk; 7. revue; 8. aas; 9. tijdvak; 10. narede. Vertikaal: 1. Stamvader; 2. hofje; 3. laan; 4. barsten; 6. kas; 8. akte. Letterraadsel: Het gezochte woord luidt: "zet-el-w-in-s-t". JFS lUOIj 'UBUi UBA JBBL| 'S)|U!| U9U0JS 'S|Bl) UBA pUBJ 'J3pUOSU(08J 'UB)| '>|U!|>|jn3p 'S5|U!| pUBl) Dijkst n) ga gaten hoi korpsf volger krijgt strat persi Van onze Haagse redactie Den Haag - Minister DijKst (Binnenlandse Zaken) ga nauwlettend in de gaten hoi den of de regionale het extra geld dat ze jaar van het kabinet voor 'meer blauw op ook daadwerkelijk m neelsuitbreiding steken. noen ze dit niet, dan zal Dijkst het geld 'oormerken'. De korps kunnen dan alleen het geld kr gen als ze het aantoonbaar aa wenden voor de uitbreiding "J de sterkte. Den Haag (anp) - Het Openl heeft besloten de voormalig Criminele Inlichtingendienst J. van Vondel te vervolgen. H plegen van meineed tijdens ringsmethoden. Dit heeft de Haagse persofficf mr. L. Horstink gisteren beve tigd. De dagvaarding is nog ni de deur uit, maar het OM hee Langendoen en Van Vondel p> brief laten weten dat de strafzae tegen hen er aan komt. Het Horstink nog niet bekend war neer de rechtszitting zal plaat! vinden. Langendoen en Van Vondel raai ten tijdens de enquête in oj spraak toen bleek dat zij met c inzet van informanten vele tor nen drugs op de criminele mark lieten verdwijnen. Het geheim gehouden infiltratie project had tot doel een zwaï misdaadorganisatie te ontmanti len. De praktijken leidden tot ondergang van het Interregiona Rechercheteam Noord- Ho land/Utrecht, dat verantwoordf lijk was voor het totale onde zoek. Ook de Rijksrecherche stelde et uitputtend onderzoek in naar handel en wandel van bei( agenten. Zij moest een reeks vr; gen onbeantwoord laten, omd; Langendoèri en met name Van Vondel slechts beperkt wi den verklaren. Den Haag (anp) - Nederland meer sociaal-economisch vt beetje rechtser. Zo luiden de toekomstverwacl tingen van de Nederlanders t< aan de eeuwwisseling. Het Inst tuut voor Toegepaste Sociale w< tenschappen (ITS) heeft die opgi tekend uit een representatief groep van de bevolking van jaar en ouder. De komende jaren blijft de ecc nomie matig groeien, verwacl de helft van de Nederlanders. D groei lijkt wel ten koste te gaa van het milieu. Vooral de stedf lijke bevolking gaat ervan uit c het milieu er na 2000 licht t zelfs sterk onder de groei zal 1 den. Desondanks vinden meeste mensen toch het milie belangrijker dan economiscl groei alleen. Dat betekent niet dat het tot c belangrijkste beleidspunte hoort waaraan de regering aai dacht zou moeten besteden. Ee betere gezondheidszorg staat bc venaan die lijst, op afstand g< volgd door bestrijding van crim naliteit en voldoende werkgeli genheid. Milieu staat pas o nummer zes van die lijst, nc voorafgegaan door onderwijs e sociale voorzieningen. Werk blijft ook in de toekom; een sleutelbegrip. De aard erva verandert de komende tijd flinl denken de ondervraagden. Hf wordt veel flexibeler: meer dee hjdwerk, variabele tijden, werl gevers zullen hun personeel mal keiijker kunnen ontslaan. Kor °m, de verwachting is dat werl nemers vaker genoegen moete nemen met minder vaste en mil der reguliere banen. De meeste denken dat de uitkeringen t( -000 niet gelijk op zullen lope met de beloningen. e criminaliteit blijkt nog alti een punt van grote zorg. In ei hjstje van zaken waaraan de pc utie vooral meer aandacht z( moeten besteden, staan seksue misdrijven bovenaan. Het IT herleidt die prioriteit mede na; et tijdstip van het onderzoe °rt na de onthutsende affair Dutroux. Extra aandacht voor geweld misdrijven, veiligheid op stra.

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1996 | | pagina 2