'Voor mij lijkt er leven na aids' Overheid wil registratie van 'eerste hulp' 'Ligtharts school was een paradijsje' s hig bv Nieuwe behandeling ook in Nederland een succes Slachtofferisme (la bestaatlT Ziekenhuizen moeten letsels en ongevallen gedetailleerd bijhouden onderhoud t- Breda derij W. Braat Kleintje Kunstenaar Juliana Volgelingen Privé Rosanne pB STEM LIJF LEVEN Reparateur FAFF SPECIALIST opping n wil leven. 076-5717171 ingen Geluk Wondercombinatie Waarschuwing Onbruikbaar Afstemmen WOENSDAG 27 NOVEMBER 1996 E2 VERVOLG VAN PAGINA El Ligthart liet het er niet bij zit ten. Aan de verkeersdrukte op straat kon hij niets doen, maar hij wist wel houten vloeren en deugdelijke privaten te ritselen. Hij liet tuintjes rond de school aanleggen en een bescheiden ak ker, waar de kinderen konden zaaien en oogsten. Hij presteerde het zelfs om met de kinderen kleitegeltjes te bakken. Zijn verzoeken om subsidie bij de gemeente werden keer op keer afgewezen, maar op de een of andere manier slaagde het schoolhoofd er toch in dingen bij elkaar te sprokkelen: landbouw werktuigen, een duiventil en een heuse imkerij. De Jong: „Zo groeide de school uit tot een klein paradijsje. De kinderen gingen graag naar school. Kwamen ook voor en na schooltijd werken in en rond de school." Zijn opvattingen brachten Ligt hart faam tot ver over onze gren zen. Onderwijsvernieuwers uit Europa waren kind aan huis bij hem. Hij reisde op hun uitnodi ging heel Scandinavië door om zijn gelijk te verkondigen. Gaf ook lezingen in naburige landen. Ligthart behoorde tot het topje van het Hollandse onderwijs- corps (toentertijd in totaal 20.000 leerkrachten). Maar hij ondervond ook weer werk van een overmacht aan conservatieven, de Bintjes van Ferdinand Bordewijk die met harde hand, stok en lineaal re geerden in de klas. De Jong: „Ligthart had het nare gevoel dat hij niet werd begrepen. En dat klopte ook. Hij trok zich dat aan en werd een beetje een ge knakt idealist." Ligthart zou, in de tegenwoordi ge tijd levend, gruwelen van de vermethodisering van het he dendaagse onderwijs. De Jong legt uit: „Het onderwijs wordt overspoeld met allerlei projecten en leermethoden. De onderwij zer zelf hoeft niet veel creativi teit meer aan de dag te leggen. Ligthart is fel gekant tegen die vertechnisering. Zijn opvatting is dat een onderwijzer als een kunstenaar voor de klas moet staan, vol originaliteit en nauw in contact met de kinderen. Hij moet niet zijn lesjes afdraaien. Het is niet de bedoeling een kind vol te proppen met kennis. De onderwijzer moet over kennis beschikken, zodat hij/zij het op een gedoseerde manier kan over brengen. Op een manier die ver wondering teweeg brengt in een kind, zodat je doordringt in de kinderziel. Hij kon dat. Maar de hamvraag is of iedere onderwij zer daartoe in staat is. Ik denk het niet, tenzij men er bij oplei ding en bijscholingen meer aan dacht aan besteedt." „Wat me heeft gestoord in de beeldvorming rond Ligthart is dat mensen vaak niet verder ko men dan de oppervlakkige clichés: mede-samensteller van aap-noot-mies, schepper van Ot en Sien en kindervriend. O ja, en dat Koningin Wilhelmina in cog- nito naar zijn school kwam om te vragen of hij het onderwijs voor prinses Juliana wilde verzorgen. Met alle respect: dat doet te wei nig recht aan de kritische, ethi sche en productieve Ligthart," vindt De Jong. „Hij is een van de belangrijkste Nederlandse vernieuwingspeda gogen. Onderwijzers van van daag kunnen zich nog altijd door hem laten inspireren door zijn originele kijk op het kind en zijn manier van lesgeven. Het gaat niet alleen om management en geldstromen. Een kind is geen product. Daar zou hij nu vol strijdlust tegen hebben gevoch ten." Momenteel bestaat nog veel be langstelling voor traditionele vernieuwingsscholen als Mon- tessori, Jenaplan, Vrije School, Daltonplan en Freinet. Met zijn dood in 1916 verdween de aan dacht voor Ligtharts leerplan en ideeën echter onder het stof van de geschiedenis. De Jong: „Ligtharts naam raakte in de vergetelheid en dat had te maken met zijn opvatting dat el ke onderwijzer zelf vorm moet geven aan lessen. Ligthart was niet orthodox in de zin dat hij zei: 'Zo en zo möet je het doen'. Had 'ie dat wel gedaan, dan had hij nu beslist nog volgelingen ge had. Toch vonden zijn leermid delen en schoolboekjes - los van zijn leerplan - hun weg naar tal loze openbare scholen. Ruim zestig jaar werden onderdelen van zijn werk in het onderwijs gebruikt. Daarmee heeft zijn progressieve geest blijvend leven en vernieuwing gebracht in een saaie, dorre en verouderde schoolperiode." De biografie 'Jan Ligthart (1859- 1916). Een schoolmeester-peda- goog uit de Schilderswijk' van schrijver-pedagoog Barbara C. de Jong is in 600 exemplaren uit gegeven door Wolters-Noord- noff in Groningen. ISBN: 90 01 43835 0. Prijs: 59. 0. Tel. 076-5811733 "SENDAAL strikt t/m vrij. van 12oo?é 00 u. Tel. 0165-555968°' ;e gevr....,0165-5^1 Breda - R'daal A58 ■gevr. Tel. 0165-341^ Vakbekwaam reparatie van Uw lock-of aimachine. Alle merken Met prijsopgave. .o.Zoom: Kortemeestri? R'daal: Nieuwe Markt 48 reda: Lange Bruoslr. 30 'ustrie- en gevelreiniging nbrengen van anti-graffiti'. repareren en vernieuwen derhoud van kantorenen en. Sinterklaas INT-, Piet- en kerstman- kleding verhuur incl. haar- erk, 076-5874906. t 35, Breda, 076-5141517, Goed, beter: Teuben B.V. Oosterhout Mercuri Urval Eindhoven 0e Harense Smid-ss Arbeidsbureau Breda Arbeidsbureau Breda Arbeidsbureau Breda werker LA lichtarchitectuur Allicht cht m/v Gemeente Werkendam VIB0 Polimex Breda BEW0 B.V, Tilburg TIW0S Tilburg nst BEW0 Tilburg -I", Uc H WAHL Oosterhout B.V. Frank Verhaaren BV EPOS B.V. Made EPOS B.V. Made B.V. IMCA Cartonnages Ijspaleis Sprundel B.V. Bandelora B.V. Rotterdam De Berkenhof Breda "In 't Maasland" Oss De Efteling B.V. Kaatsheuvel Vertizontaal Breda Tènce! Terneuzen Trivoor Projectadviesbureau Trivoor Projectadviesbureau wplaats Trivoor Projectadviesbureau ider Trivoor Projectadviesbureau Trivoor Projectadviesbureau enW&W Trivoor Projectadviesbureau Randstad Uitzendbureau Rijen Randstad Uitzendbureau Raamsdonksveer Job Support Roosendaal Job Support Roosendaal Job Support Roosendaal Job Support Roosendaal Job Support Roosendaal Job Support Roosendaal Jop Support Roosendaal Job Support Roosendaal Job Support Roosendaal Spirit Uitzendbureau Rotterdam Poels Partners Werving Selectie 's Hertogenbosch Multec Skills Available Multec Skills Available Multec Skills Available Multec Skills Available Randstad Raamsdonksveer Tempo Team Oosterhout Tempo Team Roosendaal Tempo Team Roosendaal Tempo Team Etten Leur Tempo Team Roosendaa Tempo Team Roosendaa Tempo Team Roosendaal Manpower Roosendaal Technipower Techniek Eindhoven Technipower Techniek Eindhoven Tecnipower Techniek Emdhov Randstad Uitzendbureau Vitae Inter AT Eindhoven Vitae Inter AT Eindhoven Vitae Inter AT Eindhoven Vitae Inter AT Eindhoven Vitae Inter AT Eindhoven Vitae inter AT Eindhoven Vedior ASB Vedior ASB Vedior ASB Vedior ASB Vedior ASB Vedior ASB Vedior ASB enst Breda Vedior ASB Vedior ASB Vedior ASB Vedior ASB Vedior ASB erker Hulst Vedior ASB aal losendaaf Iberg rgen e.o. J Zoom t Vedior ASB Vedior ASB Vedior ASB Vedior ASB Vedior ASB Vedior ASB Vedior ASB Vedior ASB Vedior ASB inksveer Vedior ASB r: Uitgeversmaatschappij Zuidwest-Nederlan ns de gewenste advertentie. Zondag is het Wereldaidsdag en wordt stilgestaan bij de ve le duizenden slachtoffers die deze afweerziekte nog altijd maakt. Toch is deze Werel daidsdag in de rijke, westerse landen wat minder somber dan de afgelopen jaren. Sinds afgelopen zomer is in een aan tal landen, waaronder Neder land, immers een combinatie therapie van minstens drie aidsremmers beschikbaar die bij tweederde tot driekwart van de patiënten aanslaat en hier en daar kleine wondertjes verricht. Door Arjen Broekhuizen Peter van Nistelrooij (43) is een van de Brabantse aidspatiënten die eerder dit jaar niet had ge dacht dat hij deze Wereldaidsdag nog zou halen. Nadat zijn vriend tien jaar geleden van de ene dag op de andere de diagnose 'aids' hoorde en enkele weken later overleed, kreeg hij ook zelf in 1987 klachten die op aids wezen, zoals gordelroos, eczeem, abces sen, hoesten en kuchen, koorts en trombopenie. Geleidelijk aan ging Van Nistel- rooijs gezondheid verder bergaf waarts en deze zomer voelde hij dat z'n laatste levensfase was aangebroken. „Ik was doodmoe en kon de trap niet meer op. Ik leed aan hevige diarree en ge wichtsverlies, ik kon me niet meer concentreren, durfde geen auto meer te rijden en raakte so ciaal in een isolement. Ik voelde me hartstikke rot. Ik was inconti nent geworden en door de diarree moest ik luiers aan. Aan tien jaar van afbouwen leek nu een einde te komen. Werk, sport, hobby's m seks had ik al vaarwel gezegd. Alleen het leven zelf moest nog". Toch wilde Peter van Nistelrooij nog één ding proberen. In het voorjaar had hij gelezen over een nieuwe combinatie van genees middelen die goed zou werken. Twee remmers van twee verschil lende eiwitten die het HIV nodig heeft om zich te vermenigvuldi gen, leken bij patiënten in de VS wonderen te verrichten. Hij wilde aan die middelen zien te komen en had al connecties in de Vere nigde Staten aangeboord. Kort daarop zette minister Borst (Volksgezondheid) na een inten sieve lobby van onder meer de Aidspatiënt Peter van Nistelrooij met twee belangrijke mensen in zijn leven: internist dr. Juttmann en verpleegkundig aidsconsulente Bernadette van de Ven in het Til- burgse Elisabethziekenhuis. foto van eijndhoven HIV Vereniging en het Aids Fonds, ook in Nederland het sein op groen voor deze zogenaamde triple-combinatie. In augustus begon Peter er mee. De viruslast die hij met zich mee droeg was enorm. Op dat moment had hij een 'viral load' van 2,1 miljoen. Dat wil zeggen dat in el ke milliliter plasma 2,1 miljoen deeltjes van het HIV-virus zaten. Dat getal geeft aan hoe HIV hem de baas was. Als geluk bij een on geluk had Peter tot dan toe be trekkelijk weinig aidsremmende middelen gebruikt. Het HIV-vi rus had dus nog niet de kans ge had resistentie te ontwikkelen te gen die behandelingen. In overleg met zijn internist, dr. J.R. Juttmann in het Elisabeth ziekenhuis van Tilburg, had hij wel eens AZT gebruikt, maar daar werd hij letterlijk niet goed van en was hij na enkele maan den mee gestopt. Dus werd nu als vervanger van AZT het middel D4T (Zerit) gekozen, aangevuld met 3TC (Epivir) en de nieuwe protease-remmer Saquinavir (In- virase) in een dubbele dosering om een hoger niveau in het bloed te halen. Een strak en nauwlet tend schema verdeelde de in to taal meer dan twintig pillen over de dag. Voor Peter van Nistelrooij bleek' het een wondercomijinatie. „Praktisch binnen een etmaal veranderde de diarree en in een week tijd was ik hem kwijt. Ik kreeg veel meer energie en voelde me na een paar weken hartstikke fit. Trappen lopen is nu geen pro bleem meer. Ik kan weer scherp en helder denken. Het lijkt wel of er pepmiddelen in die pillen zit ten. Ik ben het huis aan het op knappen gegaan en weer een cur sus begonnen. Ik ben veel asser- tiever en heb m'n eigenwaarde en seksualiteit weer terug. Ik ben ook niet meer afhankelijk van anderen en ik overweeg zelfs weer te gaan werken. Mijn werk als verpleegkundige heb ik altijd met heel veel plezier maar ik ben na twee jaar volledi ge wao net op 1 november van dit jaar ontslagen, de gebruikelijke procedure als geen aangepast werk mogelijk is. Niettemin lijkt het nu wel of mijn leven na aids is begonnen," zegt hij bijna eufo risch. Het blijkt niet alleen een kwestie van beter voelen. Het bloedbeeld dat in het Elisabethziekenhuis is bepaald laat zien dat Peter van Nistelrooij inderdaad een opmer kelijk herstel doormaakt. De CD4-cellen die een parameter zijn voor de afweer waren al in een maand gestegen van 50 naar 190. De loodzware viral load schrompelde in een maand van 2,1 miljoen naar 7900. Het kan heel wel zijn dat die op weg gaat naar nul, waardoor de actieve vermenigvuldiging van het HIV- virns feitelijk is stil gelegd. Zou den de dan nog werkende afweer- cellen de geïnfecteerde cellen la ten afsterven en opruimen, dan kan ook voor deze patiënt het perspectief gaan gloren dat hij nog vele jaren mee kan. Peters internist dr. Juttmann be vestigt de.opmerkelijke vooruit gang van zijn patiënt. „En Peter is gelukkig niet de enige. Zo heb ik meer patiënten. Er is dit jaar bij veel mensen met HIV meer hoop gekomen. Er is zelfs sprake van enige euforie," erkent Jutt mann. Het is ook frappant. We hebben hier in Tilburg een kleine tweehonderd mensen onder be handeling en er worden er duide lijk minder opgenomen dan vroe ger. Normaal hebben we zo'n ne gentig opnamen per jaar. Eind november zitten we nu rond de veertig. Die tendens werd zicht baar sinds we patiënten met com binaties van aidsremmers gingen behandelen. De therapie mag dan het nodige kosten, naast levens vreugde levert zij dus ook nog geld op". Toch laat dr. Juttmann ook met een een waarschuwing horen. Het verhaal van het wonder gaat im mers niet voor alle patiënten op. Er is een kwart tot een derde dat niet zo fantastisch op de nieuwe behandeling reageert. Peter van Nistelrooij bevestigt dat: hij ver loor ook zelf vier vrienden aan aids en vraagt zich met zijn inter nist af hoe lang dit mooie resul taat aanhoudt. „De studies die deze mooie resultaten laten zien duren nog maar een jaar en heb ben betrekking op kleine aantal len lijders. Daarom ben ik in de voorlichting naar HlV-patiënten ook nog erg voorzichtig. Er ko men volgend jaar waarschijnlijk weer nieuwe aidsremmers aan, maar met name over de risico's op resistentie en onderlinge kruisresistentie is nog maar wei nig bekend. Toch maken deze middelen op dit moment een enorm verschil en daarom ben ik blij dat we ze gekregen hebben. Het verstrekken via de speciale ziekenhuizen die zijn ingericht voor de behandeling van HIV, zo als het onze, bezorgt met name de verpleegkundig aidsconsulenten veel extra werk. Maar dat hebben Van onze verslaggever Vijftien Nederlandse zieken huizen gaan, op verzoek van het ministerie van VWS (volksgezondheid, welzijn, sport) vanaf 1 januari 1997 een gedetailleerde registratie bij houden van alle letsels en on gevallen die bij de eerste hulp hinnen komen. Met de gegevens die via dit Let sel Informatie Systeem (LIS) worden verzameld, wil de over heid een voor Nederland repre sentatief beeld krijgen van de trends en ontwikkelingen in on eer meer criminaliteit, verkeers- 'euigheid, bedrijfsongevallen, sportblessures en ongelukken in om het huis. Daarnaast kan .systeem voor de ziekenhuizen «ruikbaar zijn voor de zorg- verbetering. huidige registraties die zie- enhuizen op hun afdelingen j-erste Hulp hanteren, is vaak eel summier en onbruikbaar oor epidemiologisch (massaal over een langere periode) on- e'zoek. Het Academisch Zie- j-nhuis Groningen heeft als eni- iJ^henhuis in Nederland sinds een Registratiesysteem Let- as en Ongevallen. Dit Groning- gegevensbestand heeft tot nu nn„ 1 0en sc^at aan informatie Sfeverd over onder meer ge- «smisdrijven, verkeersonge- en of meer specifieke zaken s alcoholmisbruik of de effec- mjan het gebruik van valhel- r?pi1ïieJUWe L*s wordt gecoördi- rnmt o001 de Stichting Consu- 1987 fn- die sinds do n„ -Vla veertien ziekenhuizen hui» ly0"ongevallen in en om het bijhield. Deze registratie heeft geleid tot een groot aantal aanbevelingen en adviezen aan de overheid. Het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) financiert via^de stichting het LIS en verwacht met behulp van de verzamelde gegevens een beter preventiebe leid te kunnen ontwikkelen. „Met gegevens uit vijftien zie kenhuizen verspreid over het land, krijgen we straks eindelijk een betrouwbaar beeld van tallo ze ontwikkelingen naar aanlei ding waarvan de overheid maat regelen kan nemen of een beleid verstrekken van gegevens op vrijwillige basis geschiedt. Erva ringen in het Academisch Zie kenhuis Groningen hebben ge leerd dat het zorgvuldig en gede tailleerd vergaren van gegevens over alle letsel- en ongeval slachtoffers zeer veel bruikbare informatie oplevert. Prof. dr. H. ten Duis, hoofd van de afdeling Traumatologie in Groningen: „Als je zó lang regis treert als wij nu doen, krijg je een scherp beeld van allerlei ver schuivingen die zich voordoen. Het is van groot belang dat be leidsmakers de effecten van hun daden weerspiegeld zien in de afstemmen. Het LIS kan bijvoor beeld aan het licht brengen of er veranderingen optreden in het soort verkeersongevallen of in de aard en de ernst van criminali teit," zegt S. Hoyinck van de Stichting Consument en Veilig heid. In het landelijk registratiesys teem zal uitsluitend gebruik worden gemaakt van de gegevens die in het ziekenhuis bekend zijn of worden. De patiënt, en moge lijk zijn omgeving, zullen wél uitvoeriger door artsen en ver pleegkundigen moeten worden ondervraagd over de oorzaak van het letsel of de toedracht van een ongeval. De informatie zal, in verband met de privacy, niet worden gekoppeld aan persoons gegevens. Bovendien zal het zie kenhuis benadrukken dat het cijfers die uit zo'n registratie naar voren komen. Zo hebben we bijvoorbeeld geconstateerd dat het alcolholbeleid van de over heid ten aanzien van automobi listen heeft geleid tot meer alco holslachtoffers onder fietsers." Ook biedt de registratie, zegt Ten Duis, inzicht in de criminaliteit in Groningen en omgeving. „Door slachtoffers te koppelen aan postcodes krijg je precies te zien waar zich welke vorm van criminaliteit voordoet. Maar daarnaast beschikt ook het zie kenhuis zelf inmiddels over veel informatie die betrekking heeft op letselbehandelingen en be handelresultaten. Nu het LIS landelijk wordt inge voerd is de subsidie voor het lo kale Groningse registratiesys teem komen te vervallen omdat Alle letsels en ongevallen die bij de eerste hulp binnen komen, worden vanaf 1 januari geregistreerd. foto anp het, zegt het ministerie van VWS, niet representatief is voor de lan delijke situatie. In Zuid-West-Nederland zullen vermoedelijk alleen de zieken huizen in Goes en Zierikzee aan het LIS meedoen, delingen daarover zer dagen worden De onderhan- zullen een de- afgerond. Zoals bekend, is het in Ame rika en Neder land de laatste jaren flink mis met een groot deel van de mensen: of ze zijn (al dan niet seksueel) misbruikt, of ze zijn het slachtoffer ge weest van sata nische rituelen, of ze zijn ont voerd geweest door buiten aardse wezens. De meest fan tastische therapieën worden ontworpen om deze mensen te helpen. Zo kun je op reis naar vorige levens, of met behulp van hypnose op zoek gaan naar je 'alters', of via een lichaamsgerichte therapie dichter bij je gevoelens komen. Maarten Spanjer heeft een tijdje op tv laten zien wat voor onzinnige vormen dergelijke therapieën kunnen aannemen. Met als absoluut meelijwek kend dieptepunt voor mij de scène waarin een therapeute van 'Atavar' voor de groep een stel zinnen stond voor te lezen uit een boek, terwijl ze zicht baar totaal niet snapte wat ze zei. Gênant was dat. Toch leken de cursisten zich daar op geen enkele manier aan te storen. Integendeel zelfs. Van dit soort therapieën is bekend dat ze kritiekloos geslikt worden door de aan hangers en volgelingen. Hans Crombach en Harald Merckelbach, de schrijvers van het boek Hervonden her inneringen en andere misver standen wijzen eveneens op bovenstaande wantoestanden. Ze gaan ervan uit dat er tegen woordig zoiets bestaat als een nieuwe psychische aandoe ning of gesteldheid, door hen 'slachtofferisme' genoemd. Veel mensen kunnen volgens hen tegenwoordig alleen nog een levensvervulling vinden door zich over te geven aan al lerlei mystieke denkbeelden en al even mystieke kwalen. In die zin moeten we al die onzin van tegenwoordig dus opvat ten als een manier om opnieuw zin te geven aan het leven. Veel mensen weten tegen woordig niet meer waarvoor ze leven, ze worden depressief, raken teleurge steld in de re guliere vormen van denken en van therapie en gaan vervol gens 'shoppen'. En geheid dat ze iets vinden wat bij hen past. Vervol gens klampen ze zich uit alle macht vast aan hun nieuwe geloofsleer en uit angst dat deze hen wordt afge nomen (waardoor ze weer in een zwart gat zouden vallen) schoppen ze elke vorm van kritiek onderuit. De teleur stelling in het leven, in de mensen en niet te vergeten: de doodsangst zouden dus een verklaring kunnen vormen voor het ontstaan en blijven bestaan van allerlei alterna tieve ideeën, niet te bewijzen aandoeningen en de meest maffe vormen van therapie. Want laten we wel wezen: de zogenoemde reïncarnatie-the rapie kan natuurlijk alleen maar bestaan bij de gratie van de doodsangst van de mensen. De voor de hand liggende vraag bij dit alles moet na tuurlijk zijn: kan dat nou alle maal zo'n kwaad? Het ant woord luidt: enerzijds niet, anderzijds wel. Natuurlijk is het goed geweest dat door alle aandacht voor een zaak als incest, de opvang van de slachtoffers op gang is gekomen. Daartegenover staan de ontelbare mensen die in handen zijn gevallen van al lerlei psychische kwakzalvers die hen van alles en nog wat hebben wijsgemaakt, vaak op een zeer subtiele en doortrapte manier. Want hoe kun je, bij voorbeeld, bewijzen dat iets niet is gebeurd als zo'n drs mooiprater zegt van wel? De wanhoop van deze mensen is vaak letterlijk en figuurlijk levensgevaarlijk. Er is heel wat tijd en energie nodig om deze 'slachtoffers' weer terug te brengen tot het enige geloof dat hen wérkelijk kan helpen: het geloof in zichzelf.

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1996 | | pagina 23