Kakeldames gaan op onderzoek De onweerstaanbare opkomst van Ronald Giphart itzkes: n van ertijd' Ethel Portnoy en de geheimen van Den Haag KINDERBOEKEN Drama rond HBS-club in 1945 Dg de stem BOEKEN Blveen Irdam Plburg Braakemmers Letterman NOVEMBER 1996 Kunst - overzichtstentoonstelling 1 jan 1997) -en werken van Roland f(t/m 15 dec) 0 l - Jan Steen, schilder en verteller an 1997) 'erpen 'Het volk ten voeten uit' - Natura- 815 - di t/m zo - 10.00-17.00 uur (24 dp zoom ■tolstraat 12-14 - 'Memento Mori' - Sekten - Marie-José Nefslijkgewa- za 10.00-17.00 uur (t/m 8 dec) ng - Antwerpsestraat 27 - 'Dubbel Lrken van ruim 40 kunstenaars-tij. M3.00-17.00 uur (tot 13 jan 1997) EDA jlaudius Prinsenlaan 8 - Jeroen Krie- ope van der Voort/foto's - za 16.00- laan 8 - Ton Zwerver/foto's - 'Sculp- za 13.00-18.00 uur (tot 7 jan 1997) /luze als Motor' - ontwikkelingen in di t/m vr 10.00-17.00 uur - za en zo 10 - Jos Boetzkes/ schilderijen - di 7.00 uur (t/m 7 dec) g 79 - grafische werken van verschil- uur - zo 14.00-17.00 uur (t/m 7 dec) BOSCH rsstraat 41 - 'De Muze als Motor' - di 12.00-17.00 uur (t/m 1 dec) haag - overzichtstentoonstelling Douwe HOVEN 1 - 'De Muze als Motor' - di t/m zo ENT inst - 'De Rode Poort' - kunst van 40 pnaars - dagelijks behalve ma - 09,30- \rlem pgland 62 - De tuin in de beeldende ur (t/m 24 nov) /ithout bg 272 - Gilbert Uitdenhouwen/schil- -rons-beelden - ma t/m vr 10.00-17.00 10kke uren van André Van Schuylenbergh, Jttens - di t/m ma 10.00-18.00 uur (tot terlo West Proforma - sculpturen, instal ls sendaal i/lattie Schilders/ schilderijen - Gerard 100-17.00 uur (t/m 8 dec) terdam ngen Museumpark 18-20-Willemde -1987 - di t/m za 10.00-17.00 uur - zo ptituut - Ben Loerakker, architect (t/m - zo 11.00-17.00 uur - en tentoonstel- }nov) g' - fotografieproject van Theo Baart én van de Nederlandse snelweg (2 t/m oop Swart Masterclass (t/m 31 dec) - Goirkestraat 96 - Flexible 2 - pan-eu- le - di t/m vr 10.00-17.00 uur - za en zo De Muze als Motor' - di t/m zo 11.00- /ENHOUT aat 92 - groepstentoonstelling FINALE - do t/m za 11.00-18.00 uur-zo 13.00- IlSSINGEN .39 - Werken van Klaus Kroger, Phil ink - wo t/m zo 12.00-17.00 uur (t/m 24 Een lellebel in Manhattan DoorJohan Diepstraten Natuurlijk is de nieuwe roman Phileine zegt sorry van Ronald Giphart een brutaal, schaamteloos, pornografisch, zakkig en weerzinwekkend boek. Maar tegelijkertijd is het een bruisende roman die de lezer in zijn nekvel grijpt, die als geen ander een onthutsend beeld geeft van de tijdgeest, die zwierig en beeldend is geschreven en die bij vlagen humoristischer is dan Youp van 't Hek. Na Ik ook van jou (1992) en Giph (1993) heeft Giphart met zijn der de roman een vaste plaats vero verd in de Nederlandse litera tuur. Dat hij even omstreden is als Gerard Reve, Jan Wolkers en Jan Cremer in hun begintijd, ligt voor de hand. De grote populariteit onder mid delbare scholieren zal alleen maar toenemen nu Giphart een roman heeft geschreven die naadloos aansluit op hun bele vingswereld. 'Zullen we gewoon al het inleidende gepraat over slaan? Ik heb zin in seks op het eerste gezicht,' zegt hoofdper soon Phileine bij haar eerste ont moeting met Max, in het besef dat 'zo'n uitspraak de natte droom moet zijn van iedere jon gen'. Zeiden is in één zin een complete roman samengevat. Giphart appelleert aan dit soort gevoelens en buit die maximaal uit. Hij tovert een wereld voor vol erotische dromen waarin geen plaats is voor de waarden en nor men van de ouders. De cartoon waarmee de roman opent, zet de toon: 'Oh God!... Wat zijn ze dom!!!' roept een meisje uit. Op de achtergrond schenkt een moe der voor vader koffie in. In de wereld van Giphart is er geen plaats voor burgerlijke truttig heid. 0m de dramatische effecten uit te kunnen spelen, zet Giphart zwaar aan. Phileine houdt er geen enkele moraal op na en scheldt op de wereld als geen an der. De mensheid bestaat uit doorlekkende spagaatslobbers, pussende poliepneuzen, hypo criete zaadbanken en wandelen de braakemmers. In het voet spoor van Reve's De avonden be ziet ze haar ouders en filosofeert over het gruwelijke van de ouder dom en walgt van het leven. Het liefst had ze een revolver. Wat zou dat een uitkomst zijn. 'Was het nou werkelijk nodig dat je me afsneed, richtingloze ape- kut? Was het nou werkelijk nodig dat u vlak voordat u doodgaat nog gauw even voordrong bij de kassa, kwijlend schuifelwijf? Was het nu werkelijk nodig dat je dat uitgezakte baggerlichaam tegen mijn schouder moest stoten, pre historische vruchtbaarheidsgo lem?' Het verhaal van Phileine zegt sorry is op de achterkant van een bierviltje samen te vatten. Phi- lein reist haar vriend Max ach terna die in New York op een to neelacademie een moderne versie van Shakespeare's Romeo en Juliet instudeert. De toneelspe lers zijn gekleed als Adam en Eva voor de zondeval. De beroemde balkonscene met het afscheid van de twee hoofdrolspelers wordt een pornografisch hoogstandje. Phileine verstoort een volgende opvoering, haalt daarmee de voorpagina's van de internatio nale bladen en treedt zowaar op bij David Letterman. Aan het einde van de roman spreekt ze op een Aidsgala de goegemeente toe en eindigt haar toespraak drama tisch met de woorden: 'Sorry dat ik besta'. Zo samengevat is het een ver haaltje van niks, nog knap on waarschijnlijk ook, maar verteld op een manier dat het zowaar wat voorstelt. Het aardige van Gip hart is dat hij een volstrekt onge loofwaardige intrige zo weet te brengen dat de lezer halverwege niet eens echt meer twijfelt aan het waarheidsgehalte. De lellebel Phileine, Dutchy voor David Let terman, zie je als het ware in de Late Show zitten en gevat ant- Ronald Giphart woorden. Wie Phileine zegt sorry op het magere verhaal beoordeelt en zich ergert aan de losbandige levensstijl van Phileine, doet het boek onrecht. De roman is in we zen een tragisch boek over ie mand die volledig de weg kwijt is en uiteindelijk toch tot een be paald inzicht komt. Het is een klassiek literair gegeven dat Gip hart op een eigentijdse manier uitwerkt. Scheldend gaat Philei ne door het leven, de hormonen vieren voortdurend vakantie, al leen het genot telt. Ze praat de hele dag over seks, pagina's lang. De obsessie ervoor heeft ze niet van een vreemde. Eén keer geeft haar moeder - vaak draaierig ofwel straalbezo pen - een levensles: er bestaat zo iets als liefdestrouw en sekst- rouw. Liefdestrouw is er voor het monogame huwelijk. Sekstrouw is voor het overspel. 'Ik durf na al die jaren voor me- FOTO KLAAS KOPPE zelf toe te geven dat de interes santste minuten van het bestaan de momenten zijn waarin we ons zelf kwijtraken, waarin onze on derbuiken het winnen van onze hersens, waarin euforie, extase, wanhoop, weerloosheid en dat soort zaken samensmelten. Ik heb het over de peilloze diepte die er schuilgaat achter seks. Bij je vader vind ik diepgang en rust, Antonio, Anand, Allal en Aposto- lis zijn er voor de plooien in de la kens'. Het was overigens een les van de oma van Phileine aan haar moeder: 'Zoek mooie nachten, kind, bij mooie dagen.' Het is een levensopvatting die in veel moderne romans wordt uit gedragen: Blauwe maandagen van Arnon Grunberg, Het zilve ren theeëi van Hermine Land- vreugd en Bor van Joris Moens zijn vergeven van de ellenlange passages over een seksueel los bandig leven. Het afwijkende in Phileine zegt sorry is dat Giphart zijn hoofdpersoon laat inzien dat een dergelijke instelling tot niets leidt. Phileine kijkt in de spiegel en ziet wat voor een verschrikke lijke bitch ze is. Ze realiseert zich dat de vriendschap met Gulpje, Kim en Lala op niets is geba seerd. Aan het einde van de ro man komt ze eveneens tot het in zicht dat er iets moet veranderen. 'We leven in een klaterwereld van uitsluitend ijdelheid, lawaai, ver moeiende wedijver en mateloze hypocrisie, en het lachwekkende daarbij is dat het allemaal niets heeft te betekenen,' houdt ze haar gehoor op het Aidsgala voor. 'Waarom gedragen we ons über haupt zo kinderachtig? Waarom kunnen we alleen maar denken in termen van rangordes, top-tie- nen, kongsies, successen, helden, Nobelprijzen, hypes, bestsellers, kijkcijfers? Kunnen we dan echt niet meer oprecht zijn en moeten we ons altijd verschuilen achter cynisme, ironie, satire en sarcas me?' De toespraak van Phileine ge tuigt niet van een diep filosofisch inzicht, maar de intentie is in or de. De roman mag tamelijk op pervlakkig zijn, het is wel een verdienste van Giphart dat hij middelbare scholieren aan het le zen krijgt. 'Schrijven moet alleen maar leuk zijn, leuk om te doen, fijn om te vinden, schrijven is een solipsistische bezigheid die al leen louter genot en zinnebevre- diging moet verschaffen,' schreef Giphart in zijn vorige roman. Voor scholieren en studenten is Phileine zegt sorry een wereld- boek. De opmars van Giphart is niet te stuiten. Net als MTV. Ronald Giphart: 'Phileine zegt sorry'. Uitg. Balans, prijs 29,90. Door Johan Diepstraten Het thrillergenre vereist moord en doodslag, maar in de nieuwe thriller Geweten van René Appel gebeurt er op dat gebied zo goed als niets. Na tweehonderd pagina's is er hooguit het vermoeden van een misdaad, maar pas honderd pagina's verder blijkt er inder daad sprake te zijn van een moord. Juist de geheimzinnige waas die Appel creëert, zorgt er voor dat Geweten wel degelijk tot het thrillergenre behoort. Een lite raire misdaadro man heet dat te genwoordig. Net als in zijn vo rige boeken is de hoofdpersoon weer een gewone burger die je buurman zou kunnen zijn. Er is niets bijzonders aan deze Peter van Galen. Hij is gepensioneerd en »René Appel irriteert zijn vrouw behoorlijk omdat hij met zijn vrije tijd niet overweg kan. Maar iets zoemt al vijftig jaar in zijn hoofd. Telkens als hij artikelen over de oorlog leest, denkt hij terug aan zijn geboortedorp. Net na de oorlog is er iets ge beurd, maar het fijne weet hij na al die jaren nog steeds niet. Uit verveling neemt hij de trein naar de plaats waar hij op groeide. Hij loopt wat rond, herkent de gebouwen van vroe ger en verzeilt bij de bunker die het toevluchtsoord was voor het groepje vrienden uit zijn HBS-tijd. Op de weg terug naar het station ziet hij aan een gevel een bordje met de naam van één van zijn oude vrienden, Henk Duindam, Het besluit om dat kantoor in te gaan, zal het leven van Peter van Galen vol ledig veranderen. De lezer weet op dat moment al méér. De thriller is opgebouwd uit hoofdstukken met Peter van Galen in de tegenwoordige tijd en terugblikken die zich in 1945 afspelen. Het is de tijd van de wederopbouw, maar de zes HBS'ers hebben bedacht dat er voor hen geen enkele plaats is. Ze verafschuwen hun ouders en hun levensstijl, maar nog erger zijn de leraren die hun leven vergallen. Ze beslui ten als groep een daad te stel len. In de thrillers van René Appel is de plot ondergeschikt aan de rest, maar voor Geweten geldt dat niet. De apotheose is een logisch ge volg van het voorafgaande. Peter, Sytze, Johan, Trudy,- Henk en Ineke vormen een groep waarin een soort doem denken heerst waardoor de drama's niet kunnen uitblijven. Peter van Ga len bezoekt zijn oude vrienden, krijgt zelfs een verhou ding met zijn vroegere ge liefde Ineke, en probeert te achterhalen wat de drijf veren waren om gevaarlij ke spelletjes te spelen. Uit de terugblik ken blijkt dat ze bij leraren foto freeze inbraken en gezamenlijk aan het bed van de slapende slachtoffers stonden. Geweten is een psychologisch drama in de traditie van Patri cia Highsmith en Ruth Rendell. Ook voor René Appel telt dat hij van zijn personages echte karkaters moest maken. Hoe aannemelijk is het dat de zes verschillende mensen met een andere achtergrond tot het ge zamenlijke besluit komen om een einde aan hun leven te ma ken? Op het moment dat één van hen daartoe in staat blijkt te zijn, haken de anderen af. Behalve deze verhaallijn bevat Geweten de geschiedenis van een onvervalste moord door één van de zes. René Appel schrijft thrillers die méér bevatten dan een spannend verhaal. Hij is een zorgvuldig stilist, hij besteedt veel aandacht aan de psycholo gische ontwikkeling van zijn personages en uit alles blijkt dat hij oog heeft voor menselij ke verhoudingen. Mocht er zo iets bestaan als een literaire misdaadroman - onzin, want er zijn alleen maar goede en slechte thrillers -, dan ligt bij Appel toch de nadruk op het li teraire. Een Gouden Strop-no- minatie is wel het minste voor deze bijzondere thriller. I René Appel: 'Geweten', Uitg. Bert Bakker, prijs 34,90. betreffen plattelandstaferelen uit J een voorgoed verleden tijd. De motieven en kleuren van de repen stof die hij daar omheen monteert werken van veraf als vlekken in een landschap dat zich vanuit de 'I foto voortzet en de rest van het beeld in beslag neemt. Zo wordt de foto die de tijd vast legt deel van de ruimte in het werk. En zo beleven we ook het vage begrip tijd, want ook al ken nen we de personen en situaties op de foto niet, we laten ons mee voeren in zijn beleving. Dat heet ook iets romantisch. We ontstij gen het hier en het nu en laten ons via de verbeelding van de kunstenaar voeren naar een an dere wereld en een andere tijd, een tijd die nooit eindigt. Boetzkes toont ook objecten aan de muur, met titels die dezeltdt verwijzing naar tijd hebben, n Ontnomen tijd zien we een pa neel dat horizontaal wordt door sneden waardoor het beeld zie laat lezen als een fries op ee klassieke tempel. Hij heeft toto - tjes geplakt met scènes uit ui stomme film. Daaromheen weei die repen stof die in dit geval e intiem huiselijke sfeer oproepe Aan de boven- en onderkan1 heeft hij op vaste afstanden v elkaar pinnen bevestigd waa langs electriciteitsdraad Joop- Een traliewerk van clektrici ei draad zigzaggend over het be Het maakt van het object soort kastje dat de tijd gevang® zet. Links en rechts twee ne telefoonhoorns in ffign? PTT-kleur. Zo vinden yer!®dpn en heden tegelijkertijd plaa is er eigenlijk geen ander meer dan die welke wi] bele Jos Boetzkes Raadhuisstraat 8-10 (bu op nekenmarkt), Breda. nto0n- maandag gesloten. De te™ stelling auurt tot 8 decern Door Marjan Mes k Den Haag sluimert, net als el- te, het beest in de mens, schrijft Ethel Portnoy in haar tweede roman Bange mensen - Een Haagse vertelling. Een hu moristische constatering die be halve op het ogenschijnlijk defti ge eigentijdse ook op het histori sche Den Haag slaat. Johan de Witt werd in Den Haag gelynchd en zijn Haagse vriend Spinoza wist wat hem te doen stond: niet opvallen, zorgen dat je geen aandacht trekt en anoniem publiceren. De 17e eeuwse joodse wijsgeer Spinoza vormt in Port- opys tweede roman de wat du bieus gerichte fascinatie van de bejaarde historicus-schrijver Justus. Deze oude, ongetrouwde, ziekelijke man, die een boek voorbereidt over Spinoza, diens voormalige student Chris, die een eu-rom over de Tweede Wereld Oorlog in Den Haag samenstelt en een Amerikaanse vrouw, die haar zoontje naar Den Haag vlucht voor haar agressieve ex- eehtgenoot, zijn de drie hoofdfi guren in deze elegant gecompo neerde roman. Oe Amerikaanse Barbara Lof- zenger trekt via de bemiddeling van haar verre familielid Justus m een oud 19e eeuws Haags Pand. De geheimzinnige ruimtes oude portretten en foto's op rider prikkelen haar verbeel ding. Je oude documenten doen haar myitteren over het lot van de ouw [Jie hjgj- misschien vroeger Bewoond heeft en die misschien e als zi]zeif na een ongelukkig sniÜ i aUeen met haar zoontje i rbleef. De Tweede Wereld oog en het lot van de joden nnen voor de Amerikaanse ar °°h voor de nog jonge we- sehapper Chris een niet te ™°rgronden geschiedenis. een u 'S zoontie Toby meent in t. ,®?heime kamer een jongetje nebben gezien. Ongetwijfeld Üa an,'°om, want Portnoys Den rit vol vreemde verschijn selen. De schrijfster vond haar inspiratie in haar eigen oude huis en haar statige Haagse buurt, waar ze sinds de jaren zeventig woont. Na een omvangrijk, met de Annie Romeinprijs bekroond oeuvre, dat zowel verhalenbundels, reis verhalen als lichtvoetige essay bundels over internationale on derwerpen omvat, is de in Neder land levende Amerikaanse schrijfster voor de eerste maal in de historische geheimen van haar Nederlandse woonplaats gedo ken. Niet dat ze er veel ontsluiert, maar ze boort wel talloze onder werpen op een lichtvoetige ma nier aan, eigenlijk net als in haar essay-achtige verhalen, waarin ze als voormalig cultuurantropo loge vooral oppervlaktever schijnselen beschreef om te speu ren naar een verklaring voor menselijk gedrag. Voor haar is Den Haag ook een mystieke stad van geheime ge nootschappen en spiritisten, van soefies en antroposofen, van oude mensen uit Indië en de 'stille kracht.' Daarnaast is haar Den Haag een verloederde stad die door oorlogsgeweld en megalo mane stadsbesturen is aangetast maar niet vernietigd, een stad van ingekeerde mensen die alle maal een tik van de geschiedenis hebben meegekregen. De bejaarde Haagse historicus Justus, die probeert te verbergen dat hij aan de ziekte van Parkin son lijdt, weet niet precies waar om hij zo geobsedeerd is door Spinoza. Misschien is het wel een schuldgevoel over diens uitsto ting uit de joodse gemeenschap, want Justus' vader was fout in de oorlog. Misschien is het ook wel een identificatie met het 'homosek suele' in Spinoza die net als Jus tus niet geïnteresseerd was in vrouwen en seks. Justus reali seert zich op zijn oude dag pas dat hij misschien wel een beetje verliefd is op zijn voormalige stu dent Chris. De oude man maakt strandwandelingen op Scheven- ingen en wil eigenlijk vooral be wijzen dat Spinoza ook een lief hebber van strandwandelingen was. Hij meent hem zelfs in een flits te zien lopen. Chris, die naast Barbara woont, duikt in de oorlogsgeschiedenis van Den Haag en maakt aanteke ningen over ondermeer het bom bardement op het Benoordenhout en over de laatste oorlogswinter toen mensen stilletjes achter de vitrage krepeerden van de hon ger. 'Zo discreet... zo Haags.' Ook hij is lyrisch over de fraaie oude panden, die door het oog van de naald kropen toen de nazi's aan de bouw van de Atlantikwall be gonnen, dichterbij de kust. Barbara en Toby proberen te aar den in de stad, die ze met Ameri kaanse ogen bekijken. Barbara, die ook nog bezoek krijgt van haar gehate ex-echtgenoot, is ge fascineerd door dood en verval, een reden waarom ze de vlooien markt afstruint op zoek naar de overblijfselen van vele generaties Hagenaars. 'Vlooienmarkten, die grote open luchtmusea van onze westerse beschaving', schrijft Portnoy, trouw aan haar oude fascinatie voor ogenschijnlijk banale spul letjes, die zoveel zeggen over hoe mensen geleefd hebben. Eigenlijk is Bange mensen dan ook niet he lemaal een echte roman, maar wel sterker dan haar debuutro man Altijd zomer, waarin de hu mor ontbrak en de figuren nogal bloedeloos bleven. Portnoy schreef ook deze korte roman in het Engels, want Ne derlands is ondanks haar vaste verankering in Nederland nog al tijd niet helemaal haar moeder taal. Haar dochter Hepzibah Kousbroek verzorgde de Neder landse vertaling op een manier die het moeilijk veronderstelbaar maakt dat het eigenlijk geen 'Ne derlands' boek is. Ethel Portnoy: 'Bange mensen - Een Haagse vertelling'. Uitg. Meulenhotf, prijs 36,90 Tekening van Saskia Halfmouw in 'Het ijzeren tapijt': de kakeldames slaan toe. Door Muriel Boll Was het niet Osip Mandelstam die heeft gezegd: 'De boekenkast uit iemands jeugd is zijn metgezel voor het leven?' Dat geldt in ieder geval voor de klassieke Biegelboe- ken als Het sleutelkruid, De tuinen van Dorr en De kleine kapitein. Deze boeken zijn inmiddels zo'n dertig jaar oud, maar nog steeds worden ze door heel veel kinde ren gelezen en gekoesterd. Later kwamen daar Anderland en Nachtverhaal bij. Het zijn verhalen, sprookjes, waarin on derwerpen als vriendschap, trouw, een zaamheid, angst, dood en liefde, verstopt zitten. Belangrijke onderwerpen die Biegel niet uit de weg gaat als ze zich in het ver haal voordoen. Echt rekening houden met zijn publiek vindt de schrijver niet nodig, want 'de aard van het kind is niet het klein zijn, maar het groot worden,' luidt een vaak geciteerde uitspraak van hem. Op het ogenblik is er in het Letterkundig Museum in Den Haag een tentoonstelling over Paul Biegel (1925) te zien. Ter gele genheid daarvan is een schrijversprenten boek verschenen, 'Paul Biegel, een mees terverteller met een rovershart'. In een in terview daarin licht de schrijver zelf bo venstaande uitspraak toe: 'Het enige wat ik voor kinderen doe, is niet te ingewikkelde zinnen maken en niet te moeilijke woorden kiezen. Verder schrijf ik voor mijn eigen plezier. Kinderen verrassen je voortdurend met een veel gro ter inzicht dan je dacht. En wat ze niet be grijpen dat laten ze wel liggen, of ze nemen het op en zetten het in de voorraadkamer voor later.' Het is precies die volwassen houding ten opzichte van kinderen, die maakt dat de genoemde boeken gerekend kunnen wor den tot meesterwerken uit de Nederlandse jeugdliteratuur. Daarnaast schreef Biegel ook verhalen met wat minder pretenties als De rode prinses en De zwarte weduwe, die vooral fantastische avonturen zijn. Biegels nieuwste boek is ook zo'n verhaal. Je zou het zelfs een karikaturaal verhaal kunnen noemen, want bepaalde zaken worden zó uitvergroot dat ze voor een ko misch effect zorgen. Dit verhaal gaat er dus in als koek. Biegel zet eerst de assen uit waarlangs het verhaal zich gaat afspelen, zodat je de om geving voor je ziet. Het vervallen kasteel, verstopt achter hoge struiken, het dorpsle ven, de inwoners; pas als die rugdekking er is, kan het verhaal van start. Wat is er aan de hand in het dorpje Pebbel? Het oude kasteel en de tuin eromheen worden plot seling in ere hersteld. Maar door wie? Dat is de grote vraag; niemand weet het. De oprijlaan wordt afgesloten met een elek trisch hek. Waar zijn de bewoners bang voor? Een clubje bejaarde dames, Jantine-met- de-zwarte-kousen, juffrouw Ida, Thea Mooiegat, gaat op onderzoek uit. Tante Jo is de leidster van het stel 'kakeldames' zo als ze in het dorp genoemd worden. Ze worden voor de thee op het kasteel uitge nodigd door baron Droog die uit kwabben en kleren bestaat en omringd wordt door lieftallige dienstertjes. De kakeldames worden gefêteerd op thee, limonade, ijs, taart, varkenskotelet, ze hebben het maar voor het kiezen en ze worden persoonlijk door een lakei be diend. Tante Jo laat zich niet in de luren leggen, als een echte Miss Marple probeert zij erachter te komen wat er werkelijk op het ijzeren tapijt in het kasteel gebeurt. Via telekinese worden daarop geheimzin nige kisten gelost en later weer verstuurd. Tante Jo krijgt hulp van het meisje Spie ring, dat een persoonlijk motief heeft om de baron te ontmaskeren als... drugsbaron. Het is een soort klucht, met een dun ver haal weliswaar, maar daar staat tegenover een sprankelende manier van vertellen. Biegel had echt zin in dit verhaal, dat is duidelijk. Hij tracteert zijn lezers op zelf bedachte woorden, zoals hij vaker doet. 'Krinkels en krankels, workels en wroten, wierings en wirren (zwommen) op en neer voor haar ogen. Maar ook in haar oren kwamen ze: krikken en kraken, schuifsels, knirpsels en vaag gezucht in een hoek. Zat daar een zwarterik in het donker, naderbij sluipend? Kruipend? Een spin? Een speeg?' De woorden zijn zelf beweging en geluid. Ik kom nog even terug op het schrijvers prentenboek. Behalve een uitgebreid in terview over de achtergrond en het leven van de schrijver, staan er heel veel per soonlijke foto's in en illustraties, vooral van Carl Hollander. Het boek wordt afge sloten met bio- en bibliografische gege- Paul Biegel: 'Het ijzeren tapijt'. Uitg. Hol land, prijs 24,90, vanaf 9 jaar 'Paul Biegel, meesterverteller met een rovershart'. Uitgave Letterkundig Museum in Den Haag, prijs 29,90. De tentoonstel ling is nog tot en met 12 januari te zien.

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1996 | | pagina 31