6 Ik wil niet eindigen
als hoer van mijn werk'
'Po
w
Graham Swift:
geschiedschrijver en verteller
Dag van
V(
DE STEM
Nederlanders helpen
lekkende Hermitage
Amateurtoneelspelers
willen vaker optreden
Gitaarvirtuoos Jan Akkerman: 'Bach is pure rock'n'roll^
Nederlander koopt
schilderij Van Meegeren
Christie's
veilt Van Gogh
Filmkeuring mag
fïlmflitsen
classificeren
Excuses
Mosselen
BEURZ
'Als je te zelfvoldaan bent, te pretenti
eus, te narcistisch of te vooringeno
men, dan wordt het niks'
Richard Thompson
Gids
WÊÊmÊKKKÊÊKÊmmKmmKmÊÊmmmKMBm
Door Rein van Willigen
Wat zou de Nederlandse
rock'n'roll zijn zonder gi
taarvirtuoos Jan Akker
man? Een kleine halve
eeuw geleden stond zijn
wiegie in hartje Amster
dam, beter bekend als de
Jordaan. Niet ver daar van
daan, in de bar van het
Americain Hotel staat de
gitarist vijftig jaar later de
pers te woord. Zijn nieuwe
cd Focus in Time beweegt
Akkerman tot een gesprek.
De Amsterdamse gitarist Akker
man huist tegenwoordig in Volen-
dam. „Komt wel een beetje over
een met mijn geboortestad. Als je
naar de gordijntjes kijkt en die
andere frutsels maakt het weinig
verschil." De roemruchte Volen-
damse palingsound komt men op
de schijf van Akkerman niet te
gen. Bach, inderdaad Johann Se
bastian zelf, net als Fauré, Grieg
en Mozart. „Bach is voor mij pure
rock'n'roll," is een gevleugelde
uitspraak van Akkerman.
Op zijn cd Focus in Time opent
Akkerman met het nummer Home
Voyage zelfs met Bach. „Twintig
jaar geleden hoorde ik Glenn
Gould een vierstemmige Fuga van
Bach spelen. Ik dacht meteen 'Dat
heeft-ie voor mij geschreven!' Zo
voel ik me. Al die jaren is dat
nummer in mijn hoofd blijven
zweven. Nu pas heb ik het ge
bruikt, met het gevoel dat ik
thuiskom."
Bachs oorspronkelijk klavecim
belpartij klinkt hier als een piano,
uiteraard is het Akkermans gi
taar. „Ik blijf hoe dan ook een
snarenplukker, geen drukker. Pas
in deze tijd, dankzij de computer,
kun je muziek zo spelen en laten
klinken. Voor mijn gevoel begin ik
net met spelen. Als muzikanten
zeggen dat ze bang zijn voor syn-
thesizers en computers vraag ik of
ze straks te paard naar huis terug
gaan?"
Zijn nieuwe cd klinkt doorleefd,
oprecht. Of zoals hij zelf plastisch
uitdrukt: „Of je op de racemotor
door de kerk gaat. De smaak van
bloed in je mond. Passolini ge
bruikte toch ook vaak Bachs Mat-
thaus Passion als achtergrondmu
ziek..." Een beetje kerk is op zijn
cd wel aanwezig als hij organist
Rick van der Linden (ex-Eksep-
tion) de orgelpartij in Leading Me
Gitarist Jan Akkerman: 'De wereld van de muziek is een eenzame job.'
There op het orgel van de Grote
Kerk van Naarden laat spelen.
Akkerman, zeker geen prater, kan
terugblikken op een carrière van
een krappe veertig jaar. Zijn eer
ste soloplaat Exodus verscheen in
1958. Met Johnny His Cellar
Rockers viel de jonge Akkerman
op bij het Nederlandse publiek,
om later met Brainbox en uiter
aard Focus voorgoed geschiedenis
te schrijven. De tijd met Thijs van
Leer is eveneens geschiedenis.
Contact is er niet meer. „Tien jaar
terug nog zitten praten met Van
Leer," meldt Akkerman voorzich
tig. „We kwamen er niet uit. Voor
mij een reden om naar een echte
grote jongen te stappen, Bach."
Luitmuziek
Bach, Bach, Bach. Het hele ge
sprek door lijkt deze legendari
sche componist wel het paswoord
om met Akkerman in gesprek te
geraken. „Ik heb altijd iets met
klassiek gehad. Op mijn twaalfde
bewerkte ik Rubinsteins Melodie
in F. Van Van Beethoven houd ik
niet, vreselijk." Om het te onder
strepen neuriet hij toonloos de
eerste maten uit Van Beethovens
Vijfde Symfonie. „Die heeft hij ge
schreven op Pay Day," lacht hij
cryptisch. „Met oude luitmuziek
ben ik wel begaan," fluweelt hij er
zachtjes achteraan.
Het gehoor lijkt bij de rock'n'rol-
ler wat schade te hebben onder
vonden. Regelmatig tuit hij met
zijn linkerhand zijn oor. Zijn ge
voel voor humor is niet aangetast.
„Ik zie dat jij in Disneyland bent
geweest, nou ik ook. Hardgillend
ben ik er weg gelopen. Al die klui
vende yanks, die maar lopen te
vreten. Kinderen zie je er niet.
Mijn dochtertje houdt ook niet
van Disney. Toen ze de video van
Doornroosje kreeg, zei ze: 'Ik vind
er niks aan, ze slaapt alleen
maar...'"
Humor
Door de humor weet Akkerman
zichzelf behoorlijk te relativeren.
„In de jaren '72-'83 had ik geen
plezier meer in spelen. Niet dat ik
het losliet. Het waren de krachten
van buiten af. Mensen ruiken geld
en komen op je af. Anderen staren
je aan of je een standbeeld bent.
Of je geen mens meer bent. Met
een cd als deze pak ik dan wel de
vroegere draad weer op, maar niet
dat circus er om heen. Niet meer
dat limousine-leventje uit de jaren
'70, hoewel ik daar toen met volle
teugen van heb genoten. Met als
foto dijkstra
gevolg dat ik me zowel privé als
artistiek compleet moest afreage
ren."
Het kapotslaan van gitaren is aan
Akkerman voorbij gegaan. „Ik
heb er wel eens over gedacht,
maar van de andere kant heb ik er
ook weer te hard voor moeten
werken."
Hij bevestigt met mindere muzi
kanten te hebben gewerkt. „Dat is
de gekte van mijn carrière ge
weest," lacht hij mild, „ik heb met
de slechtste muzikanten gespeeld.
Meer uit de kick." Verzoeken om
op tournee te gaan in Rusland,
Ierland en Engeland wimpelde hij
recent af. „Ik heb geen zin om me
daar te profileren als iemand die -
vanwege het begeleidingsband
je - maar drie accoorden mag
spelen. Er zit meer in dit beest. Ik
wil best een avondje blues spelen,
Door Geurt Franzen
De meeste van zijn boeken zijn in
het Nederlands vertaald, maar he
laas, ze liggen bij De Slegte. Onver
diend. Graham Swift (Londen,
1949) won deze week de belangrijk
ste Britse literaire prijs, de Booker
Prize, en dat moet toch bewijs ge
noeg zijn voor iemands literaire
kwaliteiten.
Swift debuteerde in 1980 met de intie
me roman The Sweet-Shop Owner. Een
boek dat overeenkomst vertoont met
het deze week bekroonde Last Orders:
de verhouding tussen een vader, eige
naar van een snoepwinkel, en zijn
dochter staat centraal. The Sweet
shop Owner is nooit in het Nederlands
vertaald, maar misschien komt daar,
na de Booker Prize, verandering in.
Wel vertaald werd het in 1981 versche
nen Shuttlecock ('Vederbal'). Ook in
zijn tweede roman bleek Swift geobse
deerd door de relatie ouder-kind.
Vederbal is het verhaal van een quees
te van een politieman naar zijn vader.
Een speurtocht, niet zozeer naar de va
der zelf, als wel naar diens verleden,
dat van een spion in bezet Frankrijk in
de Tweede Wereldoorlog. In de bundel
Learning to swim other stories, ver
schenen in 1982, verzamelde Swift een
aantal kortè, eerder in tijdschriften
verschenen verhalen.
Hoogtepunt in het bundeltje is het on
vergetelijke verhaal van de hypochon
der, de man die zich voor elk onbedui
dend pijntje of schrammetje bij zijn
huisarts meldt. Die krijgt daar op een
gegeven moment schoon genoeg van
en, zeer voorspelbaar maar evengoed
spannend beschreven: juist op de dag
dat hij de moed heeft om een bezoek
aan de vermeende zieke te weigeren,
blijkt de hypochonder echt iets onder
de leden te hebben, en sterft.
Echt bekendheid verwierf Graham
Swift met Waterland. Met die grote ro
man, die zich afspeelt in het polder
landschap van de Fens, werd Swift in
1983 genomineerd voor de Booker Pri
ze. Die prijs kreeg hij toen niet, wel
won hij er verschillende andere prijzen
mee, zoals de Guardian Fiction Award
en literaire prijzen in Italië en Frank
rijk. Het boek werd in vele talen, waar
onder het Nederlands, vertaald. Water
land is behalve de geschiedenis van een
geschiedenisleraar en de geschiedenis
van het waterrijke gebied de Fens,
vooral een bijna encyclopedische ka-
leidoscoop van allerhande zaken. Zo
wordt uitgebreid uit de doeken gedaan
hoe en waarom de paling paait maar
ook de Franse Revolutie en bierbrou
werijen komen uitgebreid aan bod.
(Zijn obsessie voor vis heeft Swift
trouwens uitgebreid kunnen uitleven
in zijn naspeuringen voor het boek The
Magie Wheel, dat hij samen met David
Profumo samenstelde. Het is een uit
meer dan 450 bladzijden bestaande op
somming van passages uit literaire
werken waarin de vis centraal staat,
van Homerus tot Seamus Heany.)
Geschiedenis
Maar de geschiedenis vormt de hoofd
moot in Waterland en niet voor niets is
de hoofdpersoon een geschiedenisle
raar. In al zijn boeken is de historie
prominent aanwezig en geven de
hoofdpersonen blijk van een duidelijk
historisch besef. In een interview met
De Volkskrant verklaarde Swift die
'obsessie' als volgt: „Verhalen vertellen
heeft altijd te maken met het verlangen
het verleden te vatten. Als verhalen
over het leven gaan dan is de geschied
schrijving een logische uitbreiding van
het vertellen."
Was Waterland ook in Nederland een
groot succes, dat kan minder gezegd
worden van de opvolger, Out of this
world ('De wereld uit', 1988). Wederom
speelt de familie, en de plaats van de
mensen met hun kleine geschiedenis
sen in de Grote Geschiedenis, een be
langrijke rol in deze roman, waarin een
luchtfotograaf de aarde afspeurt op
sporen die de historie er achterliet.
Ook zijn roman Ever After ('Lang en
gelukkig'), waarin Swift een door zijn
collega's miskende professor neerzet,
kreeg niet de literaire erkenning die
eerder wel Waterland te beurt was ge
vallen. Maar met het dit jaar versche
nen Last Orders wordt veel goedge
maakt. De thematiek is nog steeds de
zelfde. Maar Swift heeft een stijl ge
vonden die zonder opsmuk is en daar
door zeer treffend aansluit bij het we
reldje dat-ie beschrijft: dat van de En
gelse pub en van een typische Engelse
middenstandsklasse.
Kroegmaatjes
Last Orders is het verhaal van drie
kroegmaatjes die de as van hun gestor
ven makker aan zee gaan verstrooien.
De geschiedenis van de kleine zielen is
in de roman even prominent aanwezig
als de grote geschiedenis van deze
eeuw. Die gemeenschappelijkheid sluit
nauw aan bij wat Swift vindt over de
geschiedschrijving als een soort van
gemeenschappelijk vertellen.
Toen de Booker Prize in 1983 aan
Swifts neus voorbijging, zei hij ge
mengde gevoelens te hebben over de
bekendheid die de nominatie met zich
meebracht. Voor de literaire erkenning
vond hij het van groot bèlang, bevreesd
toonde hij zich echter over de negatie
ve invloed die de publiciteit op zijn
schrijven zou kunnen uitoefenen. Of
die vrees terecht was, zal de komende
jaren blijken maar het id zeer te hopen.
Graham Swift met zijn boek 'Last Orders' waarmee hij deze week de Booker
Prize won. foto shawn Baldwin
Swift is een groot schrijver die, net als
zijn naamgenoot uit de achttiende
eeuw, een plaats in de (literatuurge
schiedenis verdient.
VRIJDAG 1 NOVEMBER 1996 Dl
maar dan in eigen land. Dan ben
ik het de volgende dag vergeten en
zij ook!"
In alles wil de gitarist, beter ge
zegd de mens Akkerman, zichzelf
zijn en blijven. „Ik wil niet eindi
gen als hoer van mijn werk. Niet
toegeven aan de handel. Geld in
teresseert me wel, tenslotte moet
ik ook leven. Dat ik bepaal wat ik
doe is een positie die ik ook heb
moeten veroveren." Akkerman
omschrijft zichzelf als pragmati
cus. Een verdere verklaring geeft
hij niet. „Daar ben ik een pragma
ticus voor," zegt hij.
Solist
Een (on)dubbelzinnigheid die in
Alice in Wonderland niet zou mis
staan. Dat hij gesloten is, vindt hij
niet erg. „De wereld van de mu
ziek is een eenzame job," is zijn
conclusie. „Je bent een solist, ik
ben dat van nature. Bovendien
moet een mens zo zijn geheimen
heb." Met grote armgebaren 'te
kent' hij een bord boven zijn
hoofd. „Privé en ook geen Alice in
Wonderland!"
Voor zijn gevoel rolde hij ook
makkelijk het wereldje van de
muziek in.
„Dat het ooit mijn broodwinning
zou worden, daar dacht ik op dat
moment niet eens over na. Ge
woon een godswonder." Een gods
wonder? Heeft dat met een reli
gieuze gedachte te maken? „Ieder
mens heeft religieuze gevoelens.
Bach was ook een devoot ie
mand."
In reïncarnatie gelooft Akkerman
niet. „Ben je belazerd!" reageert
hij spontaan. „Maar doodgaan
vind ik niet leuk. Bang... noem het
een reële angst. De kerk heeft door
een of andere Paulus iets laten be
loven, maar da's een leugen. Ik
heb nog niemand gesproken die is
teruggekomen en dus iets kon ver
tellen."
Plek
Akkerman voer voor psychologen?
„Wat verrot mij dat nou," klapt
hij er uit.
„In mijn leven kan ik kiezen en
mag ik kiezen. Dat hoort bij me.
Hoe dat allemaal in elkaar zit, ach
dat wil ik niet weten. Zou me al
leen maar storen. Je gaat van huis
om thuis te komen. Het gekke ge
voel, zoals met deze cd, weer op
een bepaalde plek te komen."
Na het gesprek hoor ik hem nog
mompelen 'Voer voor psycholo
gen...'. De zoveelste Zware van
Nelle gaat in vlammen op.
Amsterdam/Sint-Petersburg (anp) - Het wereldberoemde
museum Hermitage in Sint-Petersburg kampt met enorme
achterstanden in het onderhoud. Het vocht rukt op, met na
me door het niet waterdichte dak. Op 15 december start de
Stichting Vrienden van de Hermitage Nederland een fond
senwervingsactie.
de kerk over Catharina de Gro
te. Koningin Beatrix opent de
expositie op 16 december. Een
kaartje voor de benefietmiddag
kost 250 gulden.
De vriendenstichting krijgt ver
der 1,75 van elk verkocht
kaartje voor de Catharina-ten-
toonstelling. De organisatie
verwacht 150.000 belangstel
lenden.
De Stichting Vrienden van de
Hermitage Nederland zal ver
der bedrijven en fondsen om
bijdragen verzoeken. Het is de
bedoeling dat de anderhalf mil
joen gulden voor het einde van
1997 bijeen is.
Die actie moet anderhalf mil
joen gulden opbrengen. Dat be
drag is genoeg om de vijfhon
derd vierkante meter dak boven
de afdeling met Hollandse
meesters te vernieuwen. Het op
knappen van het hele dak zou
120 miljoen gulden kosten, het
geen voor Nederland onhaal
baar is.
Op 15 december is er een bene
fietvoorstelling met buffet in de
Amsterdamse Nieuwe Kerk.
Nieuw Sinfonietta Amsterdam
en het Jeugdstrijkorkest verzor
gen een concert en de bezoekers
krijgen ook nog een voorbezich
tiging van de tentoonstelling in
Amsterdam (anp) - Een groot schilderij van meestervervalser
Han van Meegeren (1889-1947) heeft woensdag tijdens een vei
ling bij Christie's in Amsterdam ruim 66.000 gulden opgele
verd. Koper is een Nederlander die anomiem wil blijven.
Een 19e eeuws schilderij van Cor-
nelis Springer vestigde een we
reldrecord. Een internationale
handelaar had voor het Gezicht
op de Keizersgracht bij de Leid-
sestraat in Amsterdam bijna zes
ton over. Christus en de Schriftge
leerden was een van de publiekst
rekkers van de tentoonstelling
over Van Meegeren in de Kunsthal
in Rotterdam. Aanleiding voor de
overzichtsexpositie was de grote
Vermeer-tentoonstelling in Den
Haag en Washington.
Van Meegeren schilderde onder
andere De Emmaüsgangers, dat
Museum Boijmans Van Beuningen
in de jaren dertig als authentieke
Vermeer aankocht. Kunstkenners
bejubelden de 'Vermeer' destijds.
Het schilderij vormde een sleu
telstuk in de rechtszaak tegen Van
Meegeren in de zomer van 1945.
De kunstenaar werd na de capitu
latie gearresteerd op beschuldi
ging van landverraad. Hij zou Ne
derlands cultuurgoed, waaronder
Amsterdam/New York (anp) -
Christie's veilt op 6 november in
New York een ets van Vincent
van Gogh (1853-1890). Het por
tret van Dr. Gachet is iets kleiner
dan een ansichtkaart. Van Gogh
maakte het in 1890.
In datzelfde jaar vereeuwigde hij
zijn homeopatische arts ook in
verf. Dat schilderij bracht in
1990 tijdens een veiling bij Chris
tie's een recordbedrag op. Een
Japanse verzamelaar had er 82,5
miljoen dollar voor over. Gachet,
die bevriend was met veel im
pressionistische schilders, drukte
zelf trouwens ook.
De ets heeft een richtprijs van
120.000 tot 190.000 gulden. Het
werk komt uit de collectie van
John Wesley Warrington. Deze
Amerikaanse jurist was onder
meer directeur van het Cincinna
ti Art Museum. Hij had de ets
sinds 1934 in zijn verzameling
schilderijen van Vermeer, aan de
vijand hebben verkocht. Om een
veroordeling wegens landverraad
te vermijden, bekende Van Mee
geren dat hij de Vermeers zelf had
geschilderd.
Dat leidde tot ongeloof, want ken
ners waren overtuigd van de echt
heid van zijn 'Vermeers'. Om zijn
gelijk te bewijzen schilderde Van
Meegeren in 1945 in het bijzijn
van kunsthistorici een geheel
nieuwe Vermeer: Christus en <tó
Schriftgeleerden.
y
Den Haag (anp) - De Filmkeuring:
mag van staatssecretaris Terps
tra filmflitsen op tv keuren om-
jeugdige kijkertjes onverhoedse
confrontaties met ongewenste za
ken (geweld, seks) te besparen.
Haar collega A. Nuis (Media)
schrijft dat in antwoord op vra
gen van de Kamerleden Beinema
(CDA) en Van Nieuwenhoven.
(PvdA). Die hadden een lacune:
gesignaleerd. Want formeel advi-is
seert de Filmkeuring slechts over:
leeftijdsgrenzen voor openbare:
vertoning van films. Over de
huiskamernorm -films op tv of
video- heeft de filmkeuring niets
te zeggen. In de nabije toekomst,
moet een nieuw instituut films,
gaan classificeren voor bioscoop::
en tv.
Omroepverenigingen moeten zich
wel houden aan artikel 53 van de
Mediawet. Dat verplicht hen een
leeftijdsgrens van twaalf jaar
voor openbare vertoning te verta
len in uitzending na achten. On
geschikt voor openbare vertoning,
beneden de zestien jaar betekent
uitzending na negen uur 's
avonds.
Met ongekeurde films en filmflit
sen in de vooravond lag er echter
een probleempje. De Filmkeuring
mag nu spontaan ook die flitsen
en ongekeurde films alsnog be
kijken en van haar classificatie
voorzien.
Amersfoort (anp) - De meeste amateurtoneelgezelschappen in
Nederland zijn tevreden met hun wekelijkse repetitie in het
schoolgebouw en twee vooral door familie en vrienden bezoch
te voorstellingen per jaar. Er is echter ook een groep amateurs
die meer wil èn meer kan.
„Hoewel er groepen zijn die het
circuit gebruiken als opstap naar
de (semi-)professionele wereld,
bestaat het grootste gedeelte van
de geselecteerde groepen uit echte
amateurs."
Dat blijkt uit Ambitie, een eva
luatierapport over vijf seizoenen
Amateur Theater Circuit. Dit cir
cuit werd opgericht door de
Stichting Ondersteuning Ama
teurtheater, om ambitieuze ama
teurs de gelegenheid te geven el
ders en vaker op te treden. Dat
blijkt een terechte keuze te zijn
geweest, al moest er wel een se
lectie worden toegepast op. de be
langstellenden.
„Uit het onderzoek blijkt dat er
een grote groep amateurs is die
niet alleen behoefte heeft aan een
landelijke tournee, maar zo'n
tournee ook verdient. In de mees
te gevallen komt dat niet voort uit
een streven naar professionalise
ring. Het is de grote liefde voor de
eigen hobby waarmee amateurs
tot grote hoogte kunnen stijgen,"
aldus de onderzoekers.
In een groot deel van de op
lage waren de regionale
agendapagina's in de Grote
Gids van gisteren verwisseld.
De voor U bedoelde pagina
vindt U daarom vandaag als
nog (of voor de tweede keer)
in de krant als tweede gids-
pagina. Onze excuses voor
het ongemak.
De hoofdredactie
I
mÊKÊKÊÊÊÊKÊÊÊÊÊWÊÊ
Hl
PESTEM
ku
Door Jeanette Vergouwen
Het lenen van boeken is al
meen aanvaard, lenen
kunst is minder bekend
toch is het net zo gemakkel
en niet eens duur. De Kun
uitleencentra in Nederla
houden zaterdag 2 noveml
voor de zevende maal de ja
lijkse Dag van de KunstuitU
en hopen zo wat meer beker
hëid te geven aan de kunstu
leen in het algemeen en
band tussen lener en kuns
naar in het bijzonder.
In de Openbare Bibliotheek i
de Oostkant in Terneuzen is i
soort grote L-vormige kamer
gericht met kunst. De want
zijn als het ware behangen n
20e eeuwse kunst. In de h(
staat een opvallende stalen ke
een kunstwerk op zich, waarin
hele administratie wordt
waard. De stoelen zien er prac
tig uit, pure design, prettig zitt
doen ze niet, maar in het interie
zijn het duidelijke wegwijze
hier is men bezig met kunst
kun je je vergapen aan kunst.
Op de dag zelf wordt het thei
van de jaarlijkse Kunstuitleen
VRIJDA
SLUIS
Ruilavond - Gemeen
Zoute Vestje - Hoogstraa
ZATERD/
MIDDELBl
Rommelmarkt - op de
THEATE
GOES
Hans Dorrestijn - caba
viert oud en nieuw' -
Beestenmarkt 3 - 20.30 u
VRIJDA
MIDDELBl
The Third Person
jongeren (14+)-door Arl
Ana Teixido - Stadsschol
ter 99 - 20.00 uur
VLISSING
Hamlet - vanaf 9+ - Ars<
senaalplein 7 -19.30 uur
ZIERIKZE
Jungle Book - familiev
Opus One - Concertzaal -
ZATERD/
MIDDELBU
Verborgen Laatjes - vo
6 jaar - door Cees Bran
burg Molenwater 99-15
OOST-SOUB
Wie speelt met wie
neelver. Stee - De Zwaar
gel 1 - 20.00 uur
ZONDAI
MIDDELBU
Moby Dick - familievc
