'Ik houd van mensen,
daarom neem ik afstand'
'Chain Reaction' een
middelmatige actiefilm
Franse filmers tegen stoppen subsidie stichting Joris Ivens
Première in Breda van film 'Memory of the Unknown
Bestem
FILM
Cineaste Nathalie Alonso Casale (26):
Onthecht
Franco-regime
Trance
DONDERDAG 31 OKTOBER 1996 D4
Amsterdam/Parijs (anp) - De Franse
filmwereld vindt dat staatssecretaris
Nuis van Cultuur de subsidie aan de Eu
ropese Stichting Joris Ivens moet voort
zetten. In een petitie vragen ze de be
windsman terug te komen op zijn besluit
de geldkraan dicht te draaien.
M. Loridan-Ivens, de weduwe van de in
1989 overleden filmer, overhandigt de
petitie vandaag in Parijs aan de Neder
landse ambassadeur H, Wijnandt. Tot de
ondertekenaars behoren bekende film
makers als Claude Lelouch, Michel Pic-
coli en Jean-Claude Carrière.
Ook in Nederland, Duitsland en Italië
komt het protest op gang, aldus direc
teur E. Geldof. In Duitsland hebben fil
mers onder wie Wim Wenders steun be
tuigd. In Nederland hebben onder meer
documentairemaker Johan van der Keu
ken, Nederlands Filmmuseum-directeur
Hoos Blotkamp, filmer en journalist Jan
Vrijman en regisseur George Sluizer een
steunbetuiging ondertekend.
De Europese Stichting Joris Ivens in
Amsterdam werd in 1990 opgericht met
als taak het beheren van het archief en
het onder de aandacht brengen van het
werk van de befaamde documentairema
ker. Het ministerie gaf jaarlijks 250.000
gulden subsidie. Voor de komende vier
jaar vroeg de stichting 280.000 gulden
per jaar, maar staatssecretaris Nuis is
van plan de bijdrage stop te zetten. Hij
vindt dat het werk van de stichting te
weinig vorderingen maakt. Hij betwijfelt
ook de meerwaarde van de stichting ten
opzichte van het Nederlands Filmmu
seum en het International Documentary
Filmfestival Amsterdam (IDFA). Daarbij
baseert Nuis zich op het advies van de
Raad voor Cultuur. Het bestuur van de
stichting meent dat de raad een oordeel
velt op feitelijke onjuistheden. Het ver
wijt de raad onvoldoende zicht te hebben
op het functioneren van de stichting.
De Tweede Kamer bespreekt de Cultuur
nota, waarin Nuis aangeeft hoe hij de
subsidiegelden de komende vier jaar ver
deelt, op 11 november.
Scène uit 'Memory of the Unknown'
Nathalie Alonso Casale: 'Ieder mens is uiteindelijk eenzaam. Ik
ook.'. FOTO VLADAS NAUDZIUS
Door Marjan mes
Ze is pas 26, maar oogt - als ze
niet lacht wat ze ook graag
doet - net zo triest en melan
choliek als de figuren in haar
nieuwste film, Memory of the
Unknown. Het is de tristesse
van een vreemdeling die zich
nergens thuisvoelt omdat hij
nergens echt bij hoort. Natha
lie Alonso Casale, een frêle ci
neaste met Spaans en Frans
bloed, houdt niet van Neder
land, hoewel zij er al sinds
haar vierde jaar woont. Altijd
moet ze reizen, op zoek naar
haar achtergrond, die zich be
halve in Spanje ook in Frank
rijk en zelfs in Rusland
bevindt.
Haar nieuwe film, die al de aan
dacht trok op het laatste Filmfes
tival Rotterdam, is een ongewone
reisfilm, waarin een groepje men
sen met een internationale achter
grond vanuit Nederland een bus
reis maakt naar Spanje. Volgende
week donderdag gaat hij in Am
sterdam en Chassé Cinema Breda
in première. Op vrijdagavond 8
november zal Nathalie Alonso Ca
sale in Breda worden geïnter
viewd door filmrecensent Hans
Beerekamp van NRC/Handels-
blad.
Memory of the Unknown begint
heel Hollands met een buschauf
feur met Brabants accent die de
reizigers maant in te stappen.
Maar al gauw blijkt er weinig
Hollands aan deze magisch-rea-
listische busreis met zijn ont
heemde reizigers, die zich traag
voltrekt zonder noemenswaardig
verhaal of dialoog. Met een
vreemde geladenheid worden de
reizigers, in grijzig zwart-wit, ge
observeerd in hun doen en laten.
Als in een geïmproviseerde docu
mentaire, maar dat is maar schijn,
want de karakters en situaties
werden wel degelijk tevoren vast
gelegd in een scenario.
Uit hun vaak gefluisterde ge-
spreksflarden en hun houding kun
je afleiden dat het om mensen gaat
die hun vaderland - Rusland, de
Balkan? - verlaten hebben en die
onthecht zijn en ongelukkig. On
zekere zoekers blijken het die - als
ze met z'n tweëen zijn, zoals een
Russische broer en zus, een Frans
sprekend echtpaar en een Rotter
damse opa en kleinzoon - moei
zaam contact hebben.
Ook is er een zwijgende, gekwelde
man die alleen maar toekijkt en
dan plotseling, als de bus door een
donkere tunnel rijdt, een jongetje
wurgt. De bus rijdt dwars over een
bizarre Spaanse begraafplaats.
Later zien de reizigers uit het
raam een Spaanse processie, een
plechtig ritueel, waar ze plotse
ling zelf deel van uitmaken. De
Russische vrouw blijkt maar een
been te hebben; de reden dat haar
broer steeds bij haar blijft, in te
genstelling tot de andere paren.
Het zijn intrigerende surrea
listische momenten in een vreem
de, associatieve semi-documen-
taire speelfilm, die verstikkende
eenzaamheid oproept.
Aan het slot, als de bus in de mist
is gestrand op het Spaanse platte
land, maken de passagiers een
boerenfeest mee. Hoewel er mee
wordt gedanst met de bevolking,
is er geen vrolijkheid en waaiert
het gezelschap uit elkaar. Een hu
welijk lijkt gestrand. Een oudere
vrouw die ooit mooi was, mijdt de
Arabische jongeman die haar eer
der in de bus amuseerde met zijn
handelswaar. Men is alleen nog op
zichzelf aangewezen. Ieder lijdt
onder een onbenoemd heimwee en
een verlangen naar iets dat niet
werd ingelost.
„Ze proberen wel met elkaar te
praten, maar je krijgt het gevoel
dat het niet lukt," zegt de film
maakster. „Ieder mens is uiteinde
lijk eenzaam. Ik ook. Sommigen
zijn zich van die existentiële een
zaamheid bewust, maar deze
mensen zijn dat niet. Die houden
een illusie op en proberen nog mee
te dansen en te zingen, maar ze
doen dat eigenlijk in hun eentje en
niet met elkaar. Mijn film gaat
vooral over die onbewuste een
zaamheid."
„Ik heb gekozen voor een bus om
dat dat een gesloten ruimte is,
waar de tijd stilstaat terwijl die
buiten het raam voorbij gaat. Veel
scènes zijn spontaan ontstaan
door het gedrag van de mensen die
met mij op reis gingen: mijn vader,
mijn kleine broertje, die ik koos
omdat hij zo mooi is, een goede
Russische vriend met zijn zus, een
Rotterdamse ex-zeeman (met ta
toeages) die ik in de kroeg heb
ontmoet, de vriend van de regie
assistente en een beroepsactrice,
die zich heel erg in haar personage
herkende."
Achttien dagen zaten ze samen in
de bus. Een pretje was het niet,
maar Nathalie Alonso Casale wist
alle ruzies tussen haar 'acteurs'
buiten beeld te houden en met
heel weinig uiterlijke middelen
een verstild, vervreemdend en
traag voortgaand beeld op te roe
pen van een triest reisgezelschap
dat wel nooit meer 'thuis' zal
komen.
Thuis voelt Casale zichzelf ook
nergens, met haar Nederlands-
Frans-Spaanse achtergrond, hoe
zeer zij wel haar best heeft gedaan
om zich aan te passen aan Neder
land, waar ze opgroeide. Ze werd
in Parijs geboren uit een Spaanse
vader en een Franse moeder. Haar
vader, een communistische hoog
leraar Spaans, moest zijn land
verlaten vanwege het Franco-re
gime, maar kon in Parijs uiteinde
lijk geen goed betaald werk vin
den.
Hij vertrok in de jaren zeventig
naar Nederland vanwege de uit
stekende economische situatie. In
Groningen vond hij een hoogle
raarsbetrekking in de Spaanse
linguïstiek. Daar groeide Nathalie
op en wist al op haar veertiende
dat ze wilde filmen. Haar vader
was dol op Chaplin, vond hem de
grootste, en zij dus ook. Zijn ge
voel van heimwee en onthechting
heeft van jongsaf een stempel op
haar gedrukt.
„Altijd ben ik op zoek naar mijn
achtergrond, vooral naar een
Spanje dat ik alleen uit verhalen
ken. Ik hoor nergens bij en dan
krijg je ook die afstand tot men
sen, zoals in mijn film. Ik houd
heel erg van mensen, maar daar
om moet ik juist afstand nemen.
Om ze in hun waarde te kunnen
laten. Mijn oorspronkelijke scena
rio was uitgeschreven in tragi-ko-
mische dialogen, maar de levens
geschiedenissen van de passsa-
giers waren zo uiteenlopend en
triest dat de film uiteindelijk veel
zwaarder en ernstiger is geworden
dan oorspronkelijk de bedoeling
was."
Haar vaders actieve belangstel
ling voor het communistische
Rusland (die later omsloeg in de
bekende desillusie) bracht haar
ertoe om meteen na haar oplei
ding aan de Nederlandse Filmaca
demie naar Rusland te gaan. Ze
ontmoette er haar latere man, de
Russische cameraman Vladas
Naudzius, die haar Memory of the
Unknown zo sfeerrijk fotografeer
de.
De Russische cinema lijkt, meer
nog dan het surrealisme van Bu-
nuel, een onmiskenbare inspira
tiebron voor Nathalie Allonso Ca
sale. „Ach," zegt ze, „de Russische
cinema bestaat helemaal niet
meer. Nu het land is ingestort,
wordt er niets moois meer ge
maakt. Ik houd van grote Russi
sche filmers die allang dood zijn,
zoals Tarkovski. En Vyacheslav
Amirkhanian, een beeldendichter
waar ik om moet huilen zonder
dat ik weet waarom."
Zelf denkt ze ook vooral in beel
den en in sfeer, niet in verhalen. Ik
ben niet zo goed in verhalen. Dat
is bepaald niet mijn sterkste punt,
omdat ik alle verhalen even be
langrijk vind. Ik heb moeite met
selecteren omdat er zo verschrik
kelijk veel op me af komt."
„Eén beeld uit de werkelijkheid is
toch altijd nog unieker dan een
heel verhaal. Terwijl ik met deze
film bezig was, had je de oorlog in
Joegoslavië en toen kwam de oor
log in Tsjetsjenië. Dan heb ik on
middellijk het gevoel dat ik daar
naartoe moet, omdat ik altijd op
zoek ben naar een universeel
beeld dat ook op allerlei andere si
tuaties toepasbaar is."
Toch is de cineaste momenteel be
zig met een scenario op basis van
een boek, Werther Nieland, de eer
ste roman van Gerard Reve.
„Maar dat zal beslist een heel an
der soort Reve-verfilming worden
dan men in Nederland tot nog toe
gewend was," lacht ze.
In Memory of the Unknown bren
gen de trage cadans van de busreis
en de lange afstanden die worden
afgelegd, bij de onzekere persona
ges een toestand van steeds grote
re apathie en verlatenheid teweeg.
Maar ook de kijker raakt eniger
mate in trance. Als die tenminste
openstaat voor de verhaalloze
filmstijl, die weinig prijs geeft van
het achterliggende levensverhaal
van de geheimzinnige reizigers.
„Het is een busreis door de drie
landen waar mijn wortels liggen,
maar nergens kan ik aarden, net
als mijn personages."
'Memory of the Unknown' van Na
thalie Allonso Casale draait vanaf
donderdag 7 november in Chassé
Cinema in Breda. Op vrijdagavond
8 november is de cineaste daar
aanwezig.
Door Jos Kessels
Regisseur Andrew Davis zal zelf
wel graag trimmen, anders is het
ffloeUijk te verklaren dat er in
z'jn films zoveel gehold wordt. In
The Fugitive liep Harrison Ford
zich de longen uit het lijf, in
Chain Reaction legt Keanu Ree
ves enkele steeple chases af.
Reeves heet in de film Eddie en
ffloet voor iedereen op de vlucht.
Hij werkt mee aan een waterstof
®ergie project in Chicago. Als
net onderzoek vruchten afwerpt
wordt het laboratorium overval
len. Een geleerde wordt gedood,
een andere gekidnapt en de fa
briek wordt opgeblazen.
hddie krijgt hier allemaal de
schuld van en de FBI opent de
jacht op hem. Samen met zijn
vrouwelijke collega Lily gaat Ed
die er vandoor. Hij krijgt hulp
van de wetenschapper Shannon
(Morgan Freeman), maar die
blijkt een dubieuze rol te spelen.
Het maken van Chain Reaction
schijnt nogal problematisch ge
weest te zijn, als we regisseur Da-
vis mogen geloven. Hij filmde in
Chicago in de winter, een periode
die zich beter leent om de benen
omhoog te leggen bij de kachel,
zo adviseerde de naaste omge
ving. Alle kosten en ontberingen
ten spijt is Chain Reaction een
middelmatige actiefilm. Het ver
haal is gekookt op een eenpits-
brander en alweer koud voordat
het goed en wel opgediend wordt.
Zoals gezegd wordt er veel ge
rend, maar dat is eerder om de
spieren warm te houden.
Slechts een enkele passage mag
er zijn, zoals de scène waarin
Reeves een geopende brug be
klimt. Voor het overige moet de
opruimingsdienst de klus klaren
met wat ontploffingen in fa-
brieksloodsen.
Moet Keanu Reeves nog volop
aan de bak in de bevroren nacht,
de actiebijdragen van de toch be
genadigde Morgan Freeman be
perken zich tot het opsteken van
dikke sigaren.
Chain Reaction bewijst dat regis
seur Andrew Davis inderdaad
beter een winterslaapje had kun
nen doen.
In Blind Date van Theo van Gogh doen een man en een vrouw net
alsof zij elkaar voor het eerst ontmoeten door middel van een con
tactadvertentie. Het blijkt echter om een gescheiden echtpaar te gaan
dat een spel met elkaar speelt om het verdriet over de dood van hun
dochtertje te verwerken. Renée Fokker en Peer Mascini werden uitste
kend geregisseerd, hoewel de herhaling van hun ontmoetingen - tel
kens in een nachtclubachtige omgeving - op den duur wat minder
overtuigt. (Cinésol 2 in Breda)
Twee schizofrene jongeren, Harry en Kate, worden verliefd en gaan
tot verbijstering van hun omgeving samenwonen in de schrijnende en
geestige Australische speelfilm Angel Baby van Michael Rymer. Har
ry heeft last van psychotische aanvallen, Kate leeft in een geheel ei
gen verbeeldingswereld. Wanneer Kate zwanger wordt, weigeren ze
medicijnen, waardoor hun waanzin erger wordt en zij steeds meer
geïsoleerd raken. Ze beleven hun relatie en de zwangerschap echter
veel intenser dan 'normale' mensen. (Chassé Cinema Breda)
Lang leve de koningin, het kostelijke filmsprookje van Esmée Lam-
mers, is weer terug in Cinésol in Breda. Over een klein, eenzaam meis
je dat dol is op schaken en in het paleis van de koningin (Monique van
der Ven) levende schaakstukken ontmoet, die met elkaar strijden als
echte mensen.
Fideï et Arti in Oudenbosch vertoont vanavond Small Faces, een
klein Schots meesterwerkje van Gilles MacKinnon over drie ontspo
rende broers uit een ontwricht gezin uit het Glasgow van de jaren zes
tig. Felrealistisch en beweeglijk wordt het geweld van straatgevech
ten tussen rivaliserende jeugdbendes opgeroepen, maar daar staat
ook de poëtische schoonheid tegenover van jeugdherinneringen, die
de kwetsbaarheid van de jongens laten zien. Op het Filmfestival Rot
terdam bekroond met de Tiger Award.
Filmhuis Roosendaal (in schouwburg De Kring) draait vanavond
Braindead, een amusante en bloedstollende horrorfilm van de
Nieuwzeelandse cineast Peter Jackson (Heavenly Creatures). Een
kleinburgerlijk gezin in een keurige wijk wordt bestookt door een
duivels zombie-virus. De trucages zijn bijzonder en de persiflage is
geestig.
BERGEN OP ZOOM
Cinemactueel 1-2-3 - Independence Day - The nutty professor - Twis
ter - A Goofy Movie
Cinema Paradiso - City of the lost children - Primal fear
Roxi 1 - Independence Day
Roxi 2 Tin Cup - Babe, een buitengewone big - Chain reaction
BREDA
Grand - The Nutty Professor (a.I)
Mignon - Lang leve de koningin (a.I) - Phenomenon (a.I)
Cinesol 1 - Tin Cup (12 j)
Cinesol 2 - Babe een buitengewone big (a.I) - Blind Date (16 j)
Cinesol 3-Twister (12 j)
Casino 1 - Independence Day
Casino 2 - Chain Reaction - A Goofy Movie
Casino 3 - Last man standing - Independence Day
Casino 4 - Trainspotting - Tom Jerry movie
Chassé Cinema - Baisers Volés - Angel Baby - Breaking the waves -
Zusje - filmcollege over interpreteren - Tokyo Drifter - De gebroeders
Leeuwenhart
GEERTRUIDENBERG
Centraal 1 2 - Independence Day (12 j) - A time to kill (16 j) - A
Goofy movie (a.I)
GOES
Grand Theater Goes - Independence Day - Babe, een buitengewone
big
Podium 't Beest - De jurk - Wan Pipel
HULST
Koning van Engeland - Independence Day - Tin Cup - Chain reaction
- The nutty professor - Time to kill - Twister - Last man standing - Inde
pendence day
MIDDELBURG
Schuttershoftheater - Trainspotting - Mighty Aphrodite - Mean
Streets - Beautiful Thing (avant première)
OUDENBOSCH
Fidei et Arti - Small Faces
ROOSENDAAL
City 1-2-3 - independence Day - The nutty professor - Phenomenon -
A Goofy movie
Cinema Paradiso - Primal Fear
Filmhuis - Braindead
TERNEUZEN
Porgy Bess - Zusje
TILBURG
Heuvelpoort 1 - Tin Cup (12 j) - Tom Jerry (a.I)
Heuvelpoort 2 - Babe (a.l) - Twister (12 j)
Heuvelpoort 3 - Chain reaction (16 j)
Heuvelpoort 4 - The nutty professor (a.l)
Heuvelpoort 5 - Last man standing (16 j) - A Goofy movie (a.l)
Cinecitta 1 - Fargo - Trainspotting
Cinecitta 2 - II Postino - Breaking the Waves
Cinecitta 3 - Stealing Beauty - Phenomenon - Zero Kelvin
Midi - Independence Day
Filmtheater Louis - Cold Fever - The celluloid closet - Andrej Roeblov
- Thomas More Academic - Het gouden zwaard
VLISSINGEN
Alhambra Theater - Independence Day - The nutty professor - A
Goofie Movie - Twister - Chain reaction - Babe - Last man standing -
Tin Cup
ANTWERPEN
Metropolis
Zaal 1 - 14.30,17.00, 20.00 en 22.30 uur The Quest
Zaal 2 -14.30 en 17.00 uur A Goofy movie
20.00 en 22.30 uur Fargo
Zaal 3 - 14.30,17.00, 20.00 en 22.30 uur Mission Impossible
Zaal 4 - 14.30,17.00, 20.00 en 22.30 uur Mission Impossible
Zaal 5 - 14.30,17.00, 20.00 en 22.30 uur Mission Impossible
Zaal 6 - 14.30,17.00, 20.00 en 22.30 uur Multiplicity
Zaal 7 - 14.30,17.00, 20.00 en 22.30 uur The nutty professor
Zaal 8,9,16 en 20 - 14.00,14.30,16.30, 17.00,19.30, 20.00, 22.00 en
22.30 uur Independence Day (flexibele indeling)
Zaal 10 - 14.30,17.00, 20.00 en 22.30 uur Dragonhead
Zaal 11 -14.30 en 17.00 uur Pietje Kortstaart
19.30 en 22.30 uur Breaking the waves
Zaal 12 - 14.30,17.00, 20.00 en 22.30 uur Trainspotting
Zaal 13 - 14.30,17.00, 20.00 en 22.30 uur Diabolique
Zaal 14 -14.30 en 17.00 uur Dunstion checks in
20.00 en 22.30 uur Striptease
Zaal 15 - 14.30,17.00, 20.00 en 22.30 uur Phenomenon
Zaal 17 - 14.30,17.00 en 20.00 uur It takes two
22.30 uur Rasputin
Zaal 18 - 14.30,17.00, 20.00 en 22.30 uur The Rock
Zaal 19 - 14.30,17.00, 20.00 en 22.30 uur Twister
Zaal 21 - 14.30,17.00, 20.00 en 22.30 uur - the Glimmerman
Zaal 22 - 14.30,17.00, 20.00 en 22.30 uur - Mission impossible
Zaal 23 - 14.30 en 17.00 uur Flipper
Zaal 23 - 20.00 en 22.30 uur Secrets and lies
Zaal 24 - 14.30,17.00, 20.00 en 22.30 uur The crash
Voor aanvangstijden van regionale bioscopen zie de Dagklapper
op de regionale pagina.
