Beeldend kunstenaar
Marius Boender
maakt nieuw
grafmonument
UNICEF
com-
'it kan
ndheid
voor
Bescheiden
Betekenissen
Nieuwe steden
Module
DONDERDAG 31 OKTOBER 1996
kunnen
moet
plaatst. De Piëtaaf heeft dezelfde
basisvorm, maar is uitgebreid
met een piëdestal en een tim
paan.
De kunstenaar moet het nu doen
met een bescheiden opstelling
van zijn idee. Een kleine 'muur.'
van drie modulen en een voor
beeld van een Piëtaaf moeten een
indruk geven van Boenders idee.
Dat gebeurt bij het Stadskan
toor, omdat daar zondag een in
formatiemarkt plaats vindt van
de Stichting Dood en Rouw.
De kunstenaar hoopt dat het idee
niet alleen artistiek en spiritueel
aanspreekt, maar dat het ook
"door het publiek wordt gewaar
deerd.
Ze zijn te koop. Hij stort de be
tonnen modulen zelf in zijri
werkplaats. „Ze zijn van hoog
waardig beton, heel gaaf, va
cuüm getrokken, dus zonder
luchtbellen, en glad geschuurd.
De Pietafen worden afgemaakt
(paneeltjes met tekst) door steen
houwer Van Peer in Sprundel.
Die zorgt ook voor het transport
en de plaatsing. Deze steenhou
wer heeft de nieuwe vorm van
grafmonument in zijn collectie
opgenomen.
Tenslotte iets over de naamge
ving van het project. Marius
Boender heeft met allerlei woor
den en betekenissen gespeeld.
Pietras bevat de woorden pietas
(Latijn) en piëta (Italiaans), die
o.a. 'plichtsgevoel', 'eerbied',
'vroomheid', 'piëteit' en 'liefde'
betekenen.
Daarnaast bevat pietras reminis
centies aan het Griekse petra
(rots), pied a terrepiëdestal
(voetstuk) en in het onderdeel
tras wordt gezinspeeld op 'terras'
en 'terra' (aarde).
Het woord piëtaaf herinnert be
halve aan het bovenstaande aan
het woord cenotaaf (grafmonu
ment zonder lijk) en epitaaf
(grafschrift).
Door Hans Rooseboom
Zaterdag is het Allerzielen.
Alle begraafplaatsen zullen
iveer bezaaid zijn met bloemen
en planten. Voor de Bredase
beeldend kunstenaar Marius
Boender is de dodenherden
king opnieuw een gelegenheid
om met zijn alternatieve plan
nen voor begraven en herden
ken naar buiten te treden.
Al jaren heeft Marius Boender
een uitgewerkt en doordacht idee
van een spiraalvormige grafto
ren, genaamd Pietras. Ooit zal
die toren ergens verrijzen. Ma
rius Boender twijfelt niet aan de
mogelijkheid om zijn droom te
realiseren.
Ook de Vereniging van Neder
landse Gemeenten heeft zich
over Pietras gebogen. Conclusie:
er bestaat geen enkel bezwaar,
ook niet in de Wet op de Lijkbe
zorging, tegen de alternatieve
wijze van begraven die Marius
Boender heeft bedacht.
„Maar het plan is van dermate
grote afmetingen dat niemand
het aandurft. Hoewel het idee, de
utopie, iedereen aanspreekt. Er
is in de afgelopen jaren een groep
supporters ontstaan, ik heb com
putertekeningen, airbrush ani
maties en andere visualisaties
van Pietras aangeboden gekre
gen. De provincie Noord-Bra
bant is zo enthousiast dat archi
tecten van de diensten cultuur en
ruimtelijke ordening contact
hebben gelegd met de Dela in
Eindhoven. Door al die positieve
reacties kan ik het onderwerp
niet iaten rusten, al zou ik het
willen."
Het plan past uitstekend in
stadsuitbreidingsplannen. Zoals
Leidse Rijn bij Utrecht en de
Bergsche Plaat bij Bergen op
Zoom. Daar worden compleet
nieuwe steden gebouwd. Ik heb
de architect van Leidse Rijn mijn
plan laten zien. Die reageerde
enthousiast, maar vervolgens
hoor je niets meer."
Vanwege de complexiteit om het
project in zijn geheel uit te voe
ren heeft Marius Boender een
jaar geleden besloten om de zaak
van de andere kant aan te pak
ken. Het resultaat van die aan
pak is tijdens deze Allerzielen te
zien. Boenders modulen en piê-
nd, Amersfoort.
Drie grafmonumenten van Marius Boender. Op den duur zouden deze 'modulen' een muur op de begraafplaats kunnen vormen.
FOTO'S DE STEM/JOHAN VAN GURP
van gelijk formaat. Het begraven
zou kunnen gaan zoals dat ge
bruikelijk is. Maar de steen die
meestal bij een graf wordt ge
plaatst, zou nu niet precies bij
het graf staan maar onderdeel
van een muur vormen. De muur
krijgt een spiraalvorm, de ruimte
die tussen de muren ontstaat is
de ruimte waarin men kan be
graven." De hoogte van Pietras
zou na tien jaar, vijf graven per
week, 16,5 meter bedragen op
een diameter van 60 meter. Aan
tal graven 2634.
Marius Boender: „Er komt nog
iets bij: ik had al veel langer de
wens om een monument voor de
voorouders te maken. Wij leven
op een dun vliesje bovenop ontel
bare generaties. Voor al die gene
raties bestaat geen sculptuur.
Die wilde ik maken. Als je boven
op Pietras staat en je ziet die dui
zenden stenen en je weet die dui
zenden graven onder je, dan
daagt je iets van de aantallen
mensen die voor ons geweest
zijn."
De kunstenaar baseerde zijn idee
van een spiraalvormige toren op
bouwsels uit de hele wereld en de
hele geschiedenis. Torens en mi
naretten in Mexico; het Midden-
Oosten en Afrika, de toren van
Babel, spiralen labyrinten: het
heeft allemaal bijgedragen aan
het ontstaan van Pietras. „Het
idee vindt zijn wortels overal.
Maar het idee op zich was er nog
niet," aldus Marius Boender.
De Vpro-radio heeft onlangs een
documentaire gemaakt als zou
Pietras al bestaan. Verslaggever
Michael Jansen staat op zestien
meter hoogte boven op de heuvel
en kijkt uit over de stad. Onder
zijn voeten weet hij de duizenden
graven en grafstenen die samen
de spiraalvormige opbouw van
Pietras vormen.
Nogmaals: het idee is prachtig,
maar het blijft hoogst-
waarschjijnlijk een utopie. Dat
kan Marius Boender niet op zich
laten zitten. „Ik heb er niets aan
als het een utopie blijft. Daarom
ben ik een jaar geleden begonnen
om het idee van de andere kant
aan te pakken."
Boender heeft het essentiële ele
ment van het project, de indivi
duele steen, eruit gelicht en is
daarmee aan de gang gegaan. Hij
heeft, uitgaande van de graf
steen, een module geschapen, een
betonnen nis of kapelletje waar
in nabestaanden naar eigen keu
ze een herinnering aan of een te
ken van de overledene kunnen
plaatsen.
„Al die modulen bij elkaar kun
nen een muur vormen, bijvoor
beeld een muur die een begraaf
plaats scheidt van een woonwijk.
Zo'n muur. kan ook in het rond,
met een dak erboven en de deur
op slot. Want mensen kunnen er
ook kostbare spullen in zetten.
Naar aanleiding van deze expo
sitie zou ik op de begraafplaats
Zuilen in Breda een dergelijke
muur neerzetten. Ik had er een
aantal kunstenaars voor bena
derd om de nissen te vullen, maar
óp het laatste moment kwam er
wat tussen."
Behalve die module heeft Marius
Boender nog de iets uitgebreide
re Piëtaaf ontworpen. Dat monu
ment kan bestemd worden voor
de begraafplaats maar kan ook
door nabestaanden bijvoorbeeld
in de eigen tuin worden ge
taaf staan zondag opgesteld voor
de ingang van het Stadskantoor
in Breda.
Toch eerst nog even de voorge
schiedenis van Pietras. Het idee
om tot nieuwe graftekens te ko
men, spookt Marius Boender al
zeven jaar door het hoofd. De
aanleiding lag in de persoonlijke
sfeer. „Toen mijn vader werd be
graven, dacht ik: dat moet toch
anders kunnen. Ik miste iets aan
het graf. Een graf is alleen een
aanduiding: Hier ligt... Voor
rouwverwerking is een traditio
neel 'graf .te kaal.". Zo ontstond
het idee om niet alleen tot een
nieuwe wijze van begraven maar
tot een compleet nieuwe begraaf
plaats te komen. „De dood en het
begraven kunnen iets bijzonders
zijn. Soms zelfs iets monumen
taals, en dan zowel het ritueel als
de plaats zelf waar men be
graaft."
Boender ontwierp een begraaf
plaats als monument dat zicht
baar maakt dat het leven geen
wegwerpartikel is. „De vorm
hiérvan zou een spiraalsgewijs
opgebouwde muur moeten wor
den. Een muur van grafstenen
De hier beschreven en afgebeel
de objecten van Marius Boender
zijn op zondag 3 november te
zien voor de ingang van het
Stadskantoor aan de Claudius
Prinsenlaan in Breda. In het Stads
kantoor vindt die dag een infor
matiedag plaats van de stichting
Dood en Rouw.
Piëtaaf' van Marius Boender. Mensen kunnen zo'n gedenk-object in hun eigen tuin plaatsen, bij-
voorbeeld voor een urn met as.
Marius Boender stort voor zijn grafmonumenten beton in een mal.
Feike Boschma
laat halve eeuw
poppen dansen
Jazzlegende
Sonny Rollins
perfectionist
Breda krijgt
première van
'Memory of
the Unknown'
Megashow van
Grootmeesters
schilderkunst
in Oostende
Erik Vlaminck
en het realisme
van alledag
PAGINA D2
PAGINA D3
PAGINA D4
PAGINA D6
PAGINA D7
