'Kraken helpt beter
dan fysiotherapie'
Ouderen weten nog niet goed wat te doen bij brandwonden
Neuszalf vermindert
infecties na operaties
Aantal gevallen van
huidkanker stijgt fors
Ouderen vallen door
gezondheidsproblemen
Duizend Nederlanders
zijn transseksuelen
Interniste na onderzoek: 'Ziekte niet uit de wereld te helpen'
Onder professoren
DE STEM
LIJF LEVEN
MOE or
LUSTELOOS?
WOENSDAG 30 OKTOBER 1996 E2
Groningen (anp) - Manuele therapie, beter bekend als kraken, en in
jecties met ontstekingsremmende middelen helpen beter tegen schou
derklachten dan fysiotherapie. Dit blijkt uit een promotie-onderzoek
van de huisartsen J. Sobel en J. Winters. Zij ontwikkelden een andere
manier voor het stellen van de diagnose en de behandeling van schou
derklachten.
Schouderklachten kunnen zeer
hinderlijk zijn en mensen in het
dagelijks leven belemmeren.
Ook de nachtrust kan er onder
lijden. Schouderklachten komen
vooral voor bij oudere mensen en
iets meer bij vrouwen (59 pro
cent) dan bij mannen. Sobel en
Winters onderzochten bij 172
patiënten welke therapie het
beste voldeed. Patiënten met al
leen pijn in de schouder en rond
het schoudergewricht kregen fy
siotherapie, manuele therapie of
injectietherapie met ontste
kingsremmende en pijnbestrij-
dende middelen. Patiënten uit
deze laatste groep herstelden het
snelst en ervoeren minder pijn.
Bovendien besloot slechts 17
procent van de patiënten voor
tijdig met de behandeling te
stoppen, tegen 51 procent van de
fysiotherapiegroep en 59 procent
van de manuele therapiegroep.
Patiënten met alleen een func
tiestoornis van de schoudergor
del kregen fysiotherapie of ma
nuele therapie. De manuele
atherapiegroep herstelde het
snelst met maar 20 procent uit
vallers, tegen 45 procent uitval
lers in de fysiotherapiegroep.
(ADVERTENTIE)
Soms kan ons lichaam een extra
steuntje gebruiken, in de vorm van
natuurlijke vitaminen, mineralen en
vooral ijzer!! Dan is FLORADIX
VITA KRUIDENELIXER de oplos
sina. Dot bevat al deze voedings
stoften, foliumzuur en kruiden.
Hef is geschikt voor het hele gezin.
Vraag uw reformzaak, drogist of
bel voor meer informa
tie: Salus-Nederland
tel. 0184-661576.
Safus
Reigerslr 27,
2964 CS Graat Ammers
Tel 0184-661576
Beverwijk (anp) - De boodschap
'brandwond: eerst water, de rest komt
later' is goed aangeslagen. Zo'n 90
procent van de mensen weet nu wat te
doen bij brandwonden. Helaas blij
ken vooral ouderen nog slecht op de
hoogte. Er komt daarom voor deze
groep een speciale landelijke voor
lichtingscampagne.
Dit schrijft de Nederlandse Brandwon
denstichting in deze week van de landelij
ke collecte. Vanzelfsprekend hoopt de
Brandwondenstichting op een hoge op
brengst van haar 'Zilveren collecte'. Zij
wijst erop dat 'alles wat de afgelopen 25
jaar werd bereikt, mede mogelijk is ge
maakt door giften en de tienduizenden
vrijwilligers die hebben meegeholpen aan
de jaarlijkse collecte.'
De opbrengst stijgt overigens ieder jaar.
In 1991 werd 2,2 miljoen gulden ingeza
meld en vorig jaar haalde de stichting 3,2
miljoen gulden op. Dit jaar wordt tegelijk
met de collecte de Nationale Brandpre
ventieweek gehouden. Vorig jaar werden
in meer dan 7000 huizen de bewoners op
geschrikt door brand. Resultaat: grote
schade aan goederen en het milieu, hon
derden gewonden en tientallen doden. De
opzet van de Brandpreventieweek is
daarom gericht op brandveiligheid. Het
thema voor dit jaar is 'Rookmelders en
vluchtroutes in huis'.
Ongeveer 50.000 mensen lopen per jaar
brandwonden op als gevolg van ongeval
len. De meesten, ongeveer 40.000, worden
door de huisarts behandeld. Zo'n 12.000
mensen wenden zich tot eerste-hulpafde-
lingen of poliklinieken van ziekenhuizen.
Enkele duizenden mensen raken zo zwaar
gewond dat zij moeten worden opgeno
men in een ziekenhuis, of, in-400 gevallen,
in een brandwondencentrum. Doordat er
een lacune in de nazorg is geconstateerd,
is de Nederlandse Brandwonden Stich
ting in haar zilveren jubileumjaar 1996
een groot onderzoek daarnaar begonnen.
Het onderzoek 'De psychosociale aanpas
sing en nazorgbehoefte van patiënten met
verbrandingsletsels' staat onder leiding
van psycholoog drs. L. Taal en wordt uit
gevoerd door psychologen en orthopeda
gogen van de brandwondencentra van
Beverwijk, Groningen en Rotterdam, de
Vereniging van Brandwondpatiënten en
de Nederlandse Brandwonden Stichting.
Er gaan deze week ruim 45.000 mensen
langs de deuren om te collecteren.
Rotterdam (anp) - Neuszalf kan het aantal infecties na een open
hartoperatie sterk verminderen. Mensen hoeven hierdoor min
der lang in het ziekenhuis te liggen. Dit levert een besparing op
van ongeveer 1300 gulden per patiënt.
Dat stelt de medisch microbioloog J. Klytmans in zijn proefschrift
waarop hij vandaag promoveert aan de Erasmus Universiteit Rotter
dam.
De veroorzaker van veel wondinfecties na operaties is de staphylococ
cus aureus. Ongeveer eenderde van de gezonde mensen draagt deze
bacterie bij zich. De bacterie zit vooral in het voorste gedeelte van de
neus. Bij gezonde mensen leidt de staphylococcus aureus zelden tot in
fecties. Gebeurt dit wel dan ontstaan er meestal steenpuisten.
Uit Klytmans onderzoek blijkt dat bijna twintig procent van alle pa
tiënten die open-hartoperaties ondergingen in het Academisch Zie
kenhuis Rotterdam een door de staphylococcus aureus veroorzaakte
infectie kregen. Neuszalf met daarin antibiotica verjaagt de bacterie
uit de neus waardoor infecties veel minder kans hebben. Bij ongeveer
1500 operaties per jaar levert dit een besparing op van ruim twee mil
joen gulden.
Klytmans verwacht dat preventief gebruik van de neuszalf ook bij an
dere operaties effect heeft.
Van onze verslaggever
Zutphen - Het aantal gevallen van huidkanker in Nederland is
dit jaar zeer sterk gestegen. Over het hele jaar gemeten bedraagt
de stijging ongeveer vijftien procent.
Deze 'schrikbarende ontwikke
ling' signaleert de Nederlandse
Vereniging voor Dermatologie en
Venerologie (kennis van huid
ziekten en geslachtsziekten).
Vergeleken met 1995 verwacht de
stichting dat de absolute stijging
dit jaar op 3000 gevallen zal uit
komen.
Vorig jaar werden in ons land nog
zo'n 20.000 gevallen van basaal-
celcarcinoom - een betrekkelijk
ongevaarlijke vorm van huidkan
ker- geteld. Naar verwachting
eindigt 1996 op 23.000 patiënten.
Daarmee wordt huidkanker de
meest voorkomende vorm van
kanker in ons land.
De oorzaak van de sterke en snel
le toename van huidkankers is
volgens de dermatologen een
rechtstreeks gevolg van een grote
blootstelling van Nederlanders
aan UV-straling, ondanks het re
latief beperkte aantal zonne-uren
in ons land.
„Het is deels een gevolg van de nu
al twintig jaar aanhoudende zon-
nebank-cultus, deels is het een
gevolg van de afbraak van de
ozonlaag," aldus dr. J. Lambers,
van de Nederlandse Vereniging
voor Dermatologie en Venerolo
gie (NVDV).
Huidkankers kunnen dodelijk'
zijn. Milde vormen kunnen echter
goed door de dermatoloog wor
den behandeld.
Delft (anp) - Problemen met de
gezondheid blijken de voornaam
ste reden te zijn dat oudere men
sen relatief veel vallen. Het gaat
om bewegingsproblemen, slape
loosheid, duizeligheid en genees-
middelengebruik. Drempels,
kleedjes of gladde vloeren blijken
veel minder een rol te spelen bij
een valpartij.
Ook andere kleine ongevallen als
stoten, branden of snijden wor
den beïnvloed door geneesmidde
len of lichamelijke ongemakken.
Dat blijkt uit een onderzoek van
TNO onder duizend zelfstandig
wonende Leidenaren tussen 65 en
84 jaar.
Uit het onderzoek, dat vijftien
maanden beslaat, blijkt dat
ouderen relatief veel vallen. Per
jaar werden bij duizend personen
160 val-ongevallen gemeld in en
om het huis. Hinderlijke obsta
kels zijn slechts een beperkte
oorzaak hiervan. Wel hebben
ouderen die hun woning slecht
verlichten een iets grotere kans
om onderuit te gaan.
Verder blijkt dat gedurende vijf
tien maanden onder de betrokke
nen personen 161 ongevallen zijn
gebeurd, waarbij ten minste één
medische behandeling noodzake
lijk was. De TNO-onderzoekers
willen meer aandacht voor ge
zondheidsproblemen bij de ont
wikkeling van maatregelen die
valpartijen van ouderen moeten
voorkomen. Het rapport Veilig
heid in de peiling is aangeboden
aan het ministerie van VWS.
Amsterdam (anp) - Een op de
tienduizend mannen in Neder
land is transseksueel, bij de vrou
wen is dat een op de dertigdui
zend.
Negen jaar nadat Louis Gooren
de eerste hoogleraar transseksuo-
logie ter wereld werd, is voor die
cijfers nog geen goede verklaring
te geven. Bij een bevolking van
vijftien miljoen komt Nederland
dan op duizend transseksuelen.
Enige jaren geleden gingen des
kundigen uit van ongeveer de
helft. De belangsteling voor
transseksualiteit is de laatste ja
ren zeer groot. Man wordt vrouw
en vrouw wordt man, is nog
steeds nieuws. Volgens Petra
Kiene, beleidsmedewerkster
transseksualiteit van Humanitas,
ondergaan jaarlijks zestig man
nen en vrouwen een operatie die
hen de andere sekse moet geven.
De eerste operaties werden in
1975 uitgevoerd.
Malaria ook in Nederland
foor dr. j. Verhulst
Wij psychologen staan er goed
°P tegenwoordig. Wij weten
precies hoe we anti-reclame
voor onszelf en ons vak moeten
maken, Wij halen steeds vaker
nationale pers en zijn steeds
vaker te zien op de tv. Wij tre-
Qffl ook steeds vaker op in
rechtszalen.
Nj al die gelegenheden presen
teren we ons als 'expert', waar
bij we het publiek vertellen hoe
ket allemaal zit in 't leven en
koe het allemaal zo gekomen is.
En het publiek heeft al die jaren
keurig geslikt wat al die geleer
de zielkundigen (liefst met de
fraaie titel van 'doctor' of 'pro
fessor') te vertellen hadden.
Datzelfde publiek heeft het op
dit moment wat moeilijk met al
die geleerde professoren. Want
zie wat er gebeurt. De ene pro
fessor, die de lijdenslast van
heel Nederland op zich had ge
nomen, blijkt bij het samenstel
len van zijn boeken niet al te
zuiver te werk te zijn gegaan.
Dom, dom, dom. Hij wordt nu
afgemaakt door zijn collega
professoren die hem 'weten
schappelijk wangedrag' verwij
ten. Een eigenaardige term ove
rigens, want de betreffende
boekjes hebben helemaal niets
uit te staan met 'wetenschap'.
Het verweer van de dom-over-
schrijvende professor is even
eens zwak: 'ik deed het niet
voor mezelf, maar voor het lij
dende publiek.' Dom, dom,
dom, want hij maakt hiermee
zichzelf tot martelaar en dat
moet je altijd een ander laten
doen (het publiek bijvoorbeeld).
Maar goed, echt erg is het alle
maal niet, er vallen bij deze
domme flauwekul geen dooien.
Het roddelt gewoon lekker weg
en meer niet.
Erger wordt het bij serieuzere
aangelegenheden. Zo maken ge
leerde professoren in de psycho
logie elkaar ook af wanneer het
gaat om' het antwoord op de
vraag of er wel of niet zoiets be
staat als MPS (de meervoudige
persoonlijkheidsstoornis). De
ene club professoren zegt van
niet, de andere club zegt van
wel. De ene club maakt de an
dere uit voor fantasten, de an
dere club de ene voor dubieuze
manipulatoren. En het publiek
ziet door de bomen het bos niet
11 maar ook in dit geval val-
nog geen dooien, dus laat
gaan.
rger en regelrecht levens-
dijk echter maakt weer
idere professor in de ziel-
1 het wanneer hij in het
amma van Catherine Keijl
beweren dat een vrouw die
:racht dreigt te worden
maar het best kan gaan gillen,
vechten of weglopen. Zijn we
net zover dat we uit ervaring
weten dat je dat in ieder geval
niet moet doen, komt die me-
n r de professor weer het te
genovergestelde beweren. En nu
wordt het wel menens, want nu
kunnen er echt ongelukken ge
beuren. Stel je maar voor: je
rijdt op je fiets over een donker
pad. Je bént alleen. Plotseling
komt er vanuit de bosjes of van
uit een steegje een kerel op je af
die je vastgrijpt en van je fiets
rukt. Inderdaad, je eerste (zeer
invoelbare) aanvechting zal on
getwijfeld zijn om te gaan gillen
en om die vent z'n gezicht open
te krabben en hem daar te trap
pen waar het 't meest pijn doet.
Het probleem is echter dat die
vent in de regel veel sterker is
dan jij. Een ander probleem is
het feit dat verkrachters volko
men gefrustreerde idioten zijn,
die in principe voor niets terug
deinzen en die kicken op het in
boezemen van angst en het uit
oefenen van macht. Dus hoe
banger je bent en hoe meer ver
zet je pleegt, des te liever ze dat
in de regel hebben.
Het is daarom beter (hoe erg dat
op zichzelf ook is) om maar geen
verzet te bieden en je te realise
ren dat hij weliswaar je lichaam
heeft, maar nooit je geest. Want
je weet niet wat er gaat gebeu
ren als je je verzet. Sommige
verkrachters raken daardoor zo
dol van woede dat ze helemaal
niet meer weten wat ze doen,
met alle mogelijke, eventueel
fatale, gevolgen vandien. En in
derdaad, andere verkrachters
laten zich misschien door verzet
afschrikken en kiezen het ha
zenpad. Het probleem is nu dat
je nooit met zekerheid kunt we
ten met wat voor soort ver
krachter je te maken hebt. Dus
je kunt ook nooit met zekerheid
weten wanneer en bij welke
verkrachter verzet ongevaarlijk
en dus zinvol is. Het grote pro
bleem met de uitspraak van de
laatste professor ('terugvech
ten'), is dat hij veel te algemeen
gesteld is. Juist deze professor
(die zich al jaren bezighoudt
met zaken betreffende seksueel
misbruik) zou moeten weten dat
'algemene geldigheid' in de psy
chologie zelden of nooit voor
komt.
Door Mick Salet
„Jaarlijks sterven er in ons land
twee of drie mensen aan malaria.
Dat is vooral tragisch omdat het
bijna altijd voorkómen had kun
nen worden."
José Wetsteyn, 51 jaar, is een in
ternist die onderzoek doet naar
het vóórkomen en het voorkómen
van malaria. Hoeveel mensen
sterven er aan deze tropische ziek
te? Welke middelen bieden de bes
te bescherming? José Wetsteyn
onderzocht het en promoveerde
op de resultaten van die studie
aan de Universiteit van Amster
dam.
Komt malaria veel voor?
Malaria. Tot in de jaren vijftig
kon je de ziekte in Nederland
oplopen. Pas eind 1970 ver
klaarde de Wereldgezond-
heidsorg: satie ons land offi
cieel mal; la-vrij. Dat wil niet
zeggen d<u er nooit meer ie
mand met malaria bij de dok
ter komt. Vakantiegangers en
vluchtelingen, hulpverleners
en handelaars nemen de ziekte
mee uit Afrika, Azië en Zuid-
Amerika. En dat zal altijd wel
blijven gebeuren, denkt José
Wetsteyn, die onlangs1 promo
veerde op een onderzoek naar
malaria.
„Ja. Jaarlijks krijgen zo'n drie
honderd miljoen mensen malaria.
Daarvan overlijden er rond de
twee miljoen. Vooral kleine kinde
ren. Met name in Afrika. In Ne
derland worden ongeveer drie
honderd gevallen per jaar geregis
treerd. Het werkelijke aantal is
waarschijnlijk wel twee keer gro
ter. Vaak gaat het om vakantie
gangers die de ziekte in exotische
oorden hebben opgelopen. Soms
met fatale afloop, want jaarlijks
overlijden er in Nederland gemid
deld twee of drie mensen aan ma
laria."
Hoe loop je de ziekte op?
„Door een malariaparasiet. Dat is
een klein beestje dat door besmet
te bloedzuigende muggen wordt
'overgebracht, de rode bloedcellen
binnendringt en zich daar verme
nigvuldigt. De rode bloedcellen
barsten open en de vrijkomende
malariaparasieten dringen dan
weer nieuwe rode bloedcellen bin
nen. Bij dat openbarsten van de
rode bloedcellen krijgt de patiënt
koorts en later ook bloedarmoe
de."
Hoe herken je de ziekte?
„Het is het klassieke beeld: koorts,
koude rillingen, klappertanden.
Maar als huisartsen een patiënt
met koorts en koude rillingen
zien, dan denken ze meestal niet
meteen aan malaria tropica. Dat is
ook wel logisch. Want hoe vaak
zien huisartsen nou een patiënt
met malaria? Misschien maar één
of twee keer in hun leven. Als pa
tiënten met koorts niet vertellen
dat ze net in een malariagebied
zijn geweest, zal een dokter niet
snel aan malaria denken."
Is het te genezen?
»Ia. De meeste mensen genezen
gewoon, maar als het te laat ont
dekt wordt, dan is het ook echt te
laat."
Interniste José Wetsteyn: 'Malaria neemt weer schrikbarend toe.
Hoe kun je als Nederlander voor
kómen dat je malaria krijgt?
„In de eerste plaats door je af te
vragen of het echt wel noodzake
lijk is om naar landen te reizen
waar je malaria kunt krijgen.
Vroeger gingen mensen drie we
ken naar Spanje. Nu gaan ze drie
weken naar Tanzania of Thailand.
Als mensen dat alleen maar doen
om aan het strand te liggen, vraag
ik me af of dat wel verstandig is.
Kunnen ze dan niet beter naar de
Canarische Eilanden gaan? Daar
is ook zon en strand, maar zijn
geen malariamuggen. Maar als
mensen graag willen of voor hun
werk gewoon moéten, dan raad ik
ze aan voorzorgsmaatregelen te
nemen. Het aloude advies is: slaap
niet met een mug. Slaap onder een
muskietennet. Probeer te voorko
men dat je door muggen gestoken
wordt. Doe 's avonds een lange
broek aan, sokken, een blouse met
lange mouwen, en smeer alles wat
bloot blijft in met een anti-mug-
genmiddel.
Tot slot is het natuurlijk altijd
verstandig om antimalariapillen
te slikken. In de praktijk blijken
veel mensen dat niet te doen. Die
gaan op vakantie naar landen
waar malaria heerst zónder iets te
slikken. Een grote groep gaat wel
naar de GGD voor antimalariapil
len, maar stopt te vroeg met slik
ken, en dan werkt het ook niet
voor honderd procent."
Waarom denkt u dat mensen die
antimalariamiddelen niet slik
ken?
„Ze denken: mij gebeurt niets. Ze
zeggen: ik slaap alleen maar in ho
tel met airconditioning. Het ge
bruik van antimalariapillen
neemt steeds verder af. Mensen
worden steeds laconieker. Niet al
leen vakantiegangers. Ook Neder
landers die in ontwikkelingslan
den werken. Hoe langer van huis,
hoe eerder de neiging om te stop
pen met het slikken van antimala
riamiddelen.
Je ziet het ook aan etnische min
derheden die in Nederland wonen
en een bezoek brengen aan het
land waar ze oorspronlijke van
daan komen. Die slikken zelden
antimalariamiddelen en geven ze
ook niet aan hun kinderen die in
Nederland geboren zijn. Vaak
vinden ze het niet nodig. Of te
duur. Want iedereen moet die an
timalariapillen zelf betalen. Het
gevolg kan wel zijn dat hun kinde
ren daar malaria krijgen en hier
op de intensive care terechtko
men."
Zouden mensen misschien ook
niet twijfelen aan het nut? Er is
toch sprake van geneesmiddelen
resistentie? Malariaparasieten
worden ongevoelig voor antimala
riapillen.
„Ja, maar daar wordt rekening
mee gehouden. Er wordt gekeken:
wat is het beste middel voor dié
persoon die naar dat gebied gaat."
Maar er is toch niet zo vreselijk
veel keus?
„Nee. Eigenlijk zijn er maar een
paar veilige antimalariamiddelen.
Lariam wordt het meest voorge
schreven. Op de tweede plaats
komt een combinatie van Niva-
quine en Paludrine. In sommige
landen, Indonesië bijvoorbeeld, is
Paludrine alléén voldoende. En op
de derde plaats komen de midde
len die in Nederland niet-geregis-
treerd zijn, maar die je in de tro
pen wel kunt krijgen."
Misschien slikken mensen die pil
len niet omdat ze zijn geschrokken
van de berichten over bijwerkin
gen. Zo bestaat er een behoorlijke
kans dat je depressief wordt van
Lariam.
„Ja, ik kan me voorstellen dat
mensen er niets voor voelen om de
hele vakantie depressief te zijn.
Daarom is het advies ook om al
drie weken vooraf met het slikken
van Lariam te beginnen. Omdat
de bijwerkingen in tachtig pro
cent van alle gevallen binnen drie
weken optreden, heb je dan nog
tijd om op een ander middel over
te stappen als je depressief van
Lariam blijkt te worden. Alle an
timalariamiddelen hebben bij
werkingen. In één van de twaalf
duizend gevallen is er sprake van
ernstige bijwerkingen. Ik kan me
voorstellen dat sommige mensen
de nadelen van alle mogelijke bij
werkingen zwaarder vinden we
gen dan de voordelen van preven
tie. Stel dat je een weekje naar
Gambia gaat, dan moet je acht
weken pillen slikken. Van drie
weken voor vertrek tot vier weken
na thuiskomst. Je hebt mensen die
dat niet doen. Die denken: ik hoop
dat ik geen malaria krijg en als ik
het krijg, dan ga ik thuis meteen
naar het ziekenhuis."
Is dat dom gedacht?
„Nou, als je te laat ontdekt dat je
malaria hebt, dan loop je wel het
risico op de intensive care te ko
men liggen..."
Hoe zit het met de risico's voor pi
loten, stewardessen en mensen die
op een vliegveld werken?
„Het kan dat een malariamug
meereist naar Schiphol. Het is wel
eens voorgekomen dat iemand is
overleden na de steek van zo'n
meegelifte malariamug. Maar het
risico is niet groot. Piloten krijgen
geen Lariam, omdat dat middel
storend zou werken op de fijne
motoriek. Daardoor zou je het ri
sico lopen dat ze in de cockpit aan
een verkeerde handel trekken.
Stewardessen gebruiken ook geen
antimalariamiddelen. Omdat ze
dan een paar dagen in Accra zijn
en dan weer een paar dagen in
Nairobi. Dat zou betekenen dat ze
het hele jaar en hun halve leven
zouden moeten slikken. Dat werkt
niet. Daarom heeft het vliegend
personeel van de KLM een soort
noodbehandeling bij zich. Als ze
in de tropen denken malaria te
hebben, mogen ze die noodbehan
deling, met Halfan, gebruiken.
Maar in Nederland moeten ze
eerst bloedonderzoek laten doen
om te kijken of ze werkelijk mala
ria hebben."
FOTO THEO VAN ZWAM
Kan een gewone vakantieganger
dat middel ook niet krijgen voor
noodgevallen?
„Nee, dat zou gevaarlijk kunnen
zijn. Halfan kan ernstige bijwer
kingen hebben. Er zijn mensen die
na het gebruik plotseling dood
blijven. Om ongelukken uit te
sluiten moet je vooraf een electro
cardiogram maken van iedereen
die je dat antimalariamiddel mee
geeft."
In Nederland is malaria geen
groot gevaar voor de volksgezond
heid, maar wereldwijd is het wel
een ramp.
„Ja, malaria neemt weer
schrikbarend toe. In de eerste
plaats in Afrika beneden de Saha
ra. In de tweede plaats in Zuid-
'oost-Azië. En in de derde plaats in
Zuid-Amerika. De ziekte wordt
steeds moeilijker te bestrijden.
Door toenemende resistentie. De
malariaparasieten zijn hardnek
kig.
Ze hebben alle middelen weten te
overleven. Een sombere voorspel
ling is dat malaria tropica in het
jaar 2000 al onbehandelbaar zou
kunnen worden. De malariamug
lijkt ook niet te verdelgen. Je kunt
het natuurlijk proberen met nog
sterkere verdelgingsmiddelen en
nóg meer DDT, maar dat werkt
niet en zou een ramp voor de land
bouw worden. Ik ben bang dat we
de malaria niet uit de wereld kun
nen helpen."