'Kraken helpt beter dan fysiotherapie' Ouderen weten nog niet goed wat te doen bij brandwonden Neuszalf vermindert infecties na operaties Aantal gevallen van huidkanker stijgt fors Ouderen vallen door gezondheidsproblemen Duizend Nederlanders zijn transseksuelen Interniste na onderzoek: 'Ziekte niet uit de wereld te helpen' Onder professoren DE STEM LIJF LEVEN MOE or LUSTELOOS? WOENSDAG 30 OKTOBER 1996 E2 Groningen (anp) - Manuele therapie, beter bekend als kraken, en in jecties met ontstekingsremmende middelen helpen beter tegen schou derklachten dan fysiotherapie. Dit blijkt uit een promotie-onderzoek van de huisartsen J. Sobel en J. Winters. Zij ontwikkelden een andere manier voor het stellen van de diagnose en de behandeling van schou derklachten. Schouderklachten kunnen zeer hinderlijk zijn en mensen in het dagelijks leven belemmeren. Ook de nachtrust kan er onder lijden. Schouderklachten komen vooral voor bij oudere mensen en iets meer bij vrouwen (59 pro cent) dan bij mannen. Sobel en Winters onderzochten bij 172 patiënten welke therapie het beste voldeed. Patiënten met al leen pijn in de schouder en rond het schoudergewricht kregen fy siotherapie, manuele therapie of injectietherapie met ontste kingsremmende en pijnbestrij- dende middelen. Patiënten uit deze laatste groep herstelden het snelst en ervoeren minder pijn. Bovendien besloot slechts 17 procent van de patiënten voor tijdig met de behandeling te stoppen, tegen 51 procent van de fysiotherapiegroep en 59 procent van de manuele therapiegroep. Patiënten met alleen een func tiestoornis van de schoudergor del kregen fysiotherapie of ma nuele therapie. De manuele atherapiegroep herstelde het snelst met maar 20 procent uit vallers, tegen 45 procent uitval lers in de fysiotherapiegroep. (ADVERTENTIE) Soms kan ons lichaam een extra steuntje gebruiken, in de vorm van natuurlijke vitaminen, mineralen en vooral ijzer!! Dan is FLORADIX VITA KRUIDENELIXER de oplos sina. Dot bevat al deze voedings stoften, foliumzuur en kruiden. Hef is geschikt voor het hele gezin. Vraag uw reformzaak, drogist of bel voor meer informa tie: Salus-Nederland tel. 0184-661576. Safus Reigerslr 27, 2964 CS Graat Ammers Tel 0184-661576 Beverwijk (anp) - De boodschap 'brandwond: eerst water, de rest komt later' is goed aangeslagen. Zo'n 90 procent van de mensen weet nu wat te doen bij brandwonden. Helaas blij ken vooral ouderen nog slecht op de hoogte. Er komt daarom voor deze groep een speciale landelijke voor lichtingscampagne. Dit schrijft de Nederlandse Brandwon denstichting in deze week van de landelij ke collecte. Vanzelfsprekend hoopt de Brandwondenstichting op een hoge op brengst van haar 'Zilveren collecte'. Zij wijst erop dat 'alles wat de afgelopen 25 jaar werd bereikt, mede mogelijk is ge maakt door giften en de tienduizenden vrijwilligers die hebben meegeholpen aan de jaarlijkse collecte.' De opbrengst stijgt overigens ieder jaar. In 1991 werd 2,2 miljoen gulden ingeza meld en vorig jaar haalde de stichting 3,2 miljoen gulden op. Dit jaar wordt tegelijk met de collecte de Nationale Brandpre ventieweek gehouden. Vorig jaar werden in meer dan 7000 huizen de bewoners op geschrikt door brand. Resultaat: grote schade aan goederen en het milieu, hon derden gewonden en tientallen doden. De opzet van de Brandpreventieweek is daarom gericht op brandveiligheid. Het thema voor dit jaar is 'Rookmelders en vluchtroutes in huis'. Ongeveer 50.000 mensen lopen per jaar brandwonden op als gevolg van ongeval len. De meesten, ongeveer 40.000, worden door de huisarts behandeld. Zo'n 12.000 mensen wenden zich tot eerste-hulpafde- lingen of poliklinieken van ziekenhuizen. Enkele duizenden mensen raken zo zwaar gewond dat zij moeten worden opgeno men in een ziekenhuis, of, in-400 gevallen, in een brandwondencentrum. Doordat er een lacune in de nazorg is geconstateerd, is de Nederlandse Brandwonden Stich ting in haar zilveren jubileumjaar 1996 een groot onderzoek daarnaar begonnen. Het onderzoek 'De psychosociale aanpas sing en nazorgbehoefte van patiënten met verbrandingsletsels' staat onder leiding van psycholoog drs. L. Taal en wordt uit gevoerd door psychologen en orthopeda gogen van de brandwondencentra van Beverwijk, Groningen en Rotterdam, de Vereniging van Brandwondpatiënten en de Nederlandse Brandwonden Stichting. Er gaan deze week ruim 45.000 mensen langs de deuren om te collecteren. Rotterdam (anp) - Neuszalf kan het aantal infecties na een open hartoperatie sterk verminderen. Mensen hoeven hierdoor min der lang in het ziekenhuis te liggen. Dit levert een besparing op van ongeveer 1300 gulden per patiënt. Dat stelt de medisch microbioloog J. Klytmans in zijn proefschrift waarop hij vandaag promoveert aan de Erasmus Universiteit Rotter dam. De veroorzaker van veel wondinfecties na operaties is de staphylococ cus aureus. Ongeveer eenderde van de gezonde mensen draagt deze bacterie bij zich. De bacterie zit vooral in het voorste gedeelte van de neus. Bij gezonde mensen leidt de staphylococcus aureus zelden tot in fecties. Gebeurt dit wel dan ontstaan er meestal steenpuisten. Uit Klytmans onderzoek blijkt dat bijna twintig procent van alle pa tiënten die open-hartoperaties ondergingen in het Academisch Zie kenhuis Rotterdam een door de staphylococcus aureus veroorzaakte infectie kregen. Neuszalf met daarin antibiotica verjaagt de bacterie uit de neus waardoor infecties veel minder kans hebben. Bij ongeveer 1500 operaties per jaar levert dit een besparing op van ruim twee mil joen gulden. Klytmans verwacht dat preventief gebruik van de neuszalf ook bij an dere operaties effect heeft. Van onze verslaggever Zutphen - Het aantal gevallen van huidkanker in Nederland is dit jaar zeer sterk gestegen. Over het hele jaar gemeten bedraagt de stijging ongeveer vijftien procent. Deze 'schrikbarende ontwikke ling' signaleert de Nederlandse Vereniging voor Dermatologie en Venerologie (kennis van huid ziekten en geslachtsziekten). Vergeleken met 1995 verwacht de stichting dat de absolute stijging dit jaar op 3000 gevallen zal uit komen. Vorig jaar werden in ons land nog zo'n 20.000 gevallen van basaal- celcarcinoom - een betrekkelijk ongevaarlijke vorm van huidkan ker- geteld. Naar verwachting eindigt 1996 op 23.000 patiënten. Daarmee wordt huidkanker de meest voorkomende vorm van kanker in ons land. De oorzaak van de sterke en snel le toename van huidkankers is volgens de dermatologen een rechtstreeks gevolg van een grote blootstelling van Nederlanders aan UV-straling, ondanks het re latief beperkte aantal zonne-uren in ons land. „Het is deels een gevolg van de nu al twintig jaar aanhoudende zon- nebank-cultus, deels is het een gevolg van de afbraak van de ozonlaag," aldus dr. J. Lambers, van de Nederlandse Vereniging voor Dermatologie en Venerolo gie (NVDV). Huidkankers kunnen dodelijk' zijn. Milde vormen kunnen echter goed door de dermatoloog wor den behandeld. Delft (anp) - Problemen met de gezondheid blijken de voornaam ste reden te zijn dat oudere men sen relatief veel vallen. Het gaat om bewegingsproblemen, slape loosheid, duizeligheid en genees- middelengebruik. Drempels, kleedjes of gladde vloeren blijken veel minder een rol te spelen bij een valpartij. Ook andere kleine ongevallen als stoten, branden of snijden wor den beïnvloed door geneesmidde len of lichamelijke ongemakken. Dat blijkt uit een onderzoek van TNO onder duizend zelfstandig wonende Leidenaren tussen 65 en 84 jaar. Uit het onderzoek, dat vijftien maanden beslaat, blijkt dat ouderen relatief veel vallen. Per jaar werden bij duizend personen 160 val-ongevallen gemeld in en om het huis. Hinderlijke obsta kels zijn slechts een beperkte oorzaak hiervan. Wel hebben ouderen die hun woning slecht verlichten een iets grotere kans om onderuit te gaan. Verder blijkt dat gedurende vijf tien maanden onder de betrokke nen personen 161 ongevallen zijn gebeurd, waarbij ten minste één medische behandeling noodzake lijk was. De TNO-onderzoekers willen meer aandacht voor ge zondheidsproblemen bij de ont wikkeling van maatregelen die valpartijen van ouderen moeten voorkomen. Het rapport Veilig heid in de peiling is aangeboden aan het ministerie van VWS. Amsterdam (anp) - Een op de tienduizend mannen in Neder land is transseksueel, bij de vrou wen is dat een op de dertigdui zend. Negen jaar nadat Louis Gooren de eerste hoogleraar transseksuo- logie ter wereld werd, is voor die cijfers nog geen goede verklaring te geven. Bij een bevolking van vijftien miljoen komt Nederland dan op duizend transseksuelen. Enige jaren geleden gingen des kundigen uit van ongeveer de helft. De belangsteling voor transseksualiteit is de laatste ja ren zeer groot. Man wordt vrouw en vrouw wordt man, is nog steeds nieuws. Volgens Petra Kiene, beleidsmedewerkster transseksualiteit van Humanitas, ondergaan jaarlijks zestig man nen en vrouwen een operatie die hen de andere sekse moet geven. De eerste operaties werden in 1975 uitgevoerd. Malaria ook in Nederland foor dr. j. Verhulst Wij psychologen staan er goed °P tegenwoordig. Wij weten precies hoe we anti-reclame voor onszelf en ons vak moeten maken, Wij halen steeds vaker nationale pers en zijn steeds vaker te zien op de tv. Wij tre- Qffl ook steeds vaker op in rechtszalen. Nj al die gelegenheden presen teren we ons als 'expert', waar bij we het publiek vertellen hoe ket allemaal zit in 't leven en koe het allemaal zo gekomen is. En het publiek heeft al die jaren keurig geslikt wat al die geleer de zielkundigen (liefst met de fraaie titel van 'doctor' of 'pro fessor') te vertellen hadden. Datzelfde publiek heeft het op dit moment wat moeilijk met al die geleerde professoren. Want zie wat er gebeurt. De ene pro fessor, die de lijdenslast van heel Nederland op zich had ge nomen, blijkt bij het samenstel len van zijn boeken niet al te zuiver te werk te zijn gegaan. Dom, dom, dom. Hij wordt nu afgemaakt door zijn collega professoren die hem 'weten schappelijk wangedrag' verwij ten. Een eigenaardige term ove rigens, want de betreffende boekjes hebben helemaal niets uit te staan met 'wetenschap'. Het verweer van de dom-over- schrijvende professor is even eens zwak: 'ik deed het niet voor mezelf, maar voor het lij dende publiek.' Dom, dom, dom, want hij maakt hiermee zichzelf tot martelaar en dat moet je altijd een ander laten doen (het publiek bijvoorbeeld). Maar goed, echt erg is het alle maal niet, er vallen bij deze domme flauwekul geen dooien. Het roddelt gewoon lekker weg en meer niet. Erger wordt het bij serieuzere aangelegenheden. Zo maken ge leerde professoren in de psycho logie elkaar ook af wanneer het gaat om' het antwoord op de vraag of er wel of niet zoiets be staat als MPS (de meervoudige persoonlijkheidsstoornis). De ene club professoren zegt van niet, de andere club zegt van wel. De ene club maakt de an dere uit voor fantasten, de an dere club de ene voor dubieuze manipulatoren. En het publiek ziet door de bomen het bos niet 11 maar ook in dit geval val- nog geen dooien, dus laat gaan. rger en regelrecht levens- dijk echter maakt weer idere professor in de ziel- 1 het wanneer hij in het amma van Catherine Keijl beweren dat een vrouw die :racht dreigt te worden maar het best kan gaan gillen, vechten of weglopen. Zijn we net zover dat we uit ervaring weten dat je dat in ieder geval niet moet doen, komt die me- n r de professor weer het te genovergestelde beweren. En nu wordt het wel menens, want nu kunnen er echt ongelukken ge beuren. Stel je maar voor: je rijdt op je fiets over een donker pad. Je bént alleen. Plotseling komt er vanuit de bosjes of van uit een steegje een kerel op je af die je vastgrijpt en van je fiets rukt. Inderdaad, je eerste (zeer invoelbare) aanvechting zal on getwijfeld zijn om te gaan gillen en om die vent z'n gezicht open te krabben en hem daar te trap pen waar het 't meest pijn doet. Het probleem is echter dat die vent in de regel veel sterker is dan jij. Een ander probleem is het feit dat verkrachters volko men gefrustreerde idioten zijn, die in principe voor niets terug deinzen en die kicken op het in boezemen van angst en het uit oefenen van macht. Dus hoe banger je bent en hoe meer ver zet je pleegt, des te liever ze dat in de regel hebben. Het is daarom beter (hoe erg dat op zichzelf ook is) om maar geen verzet te bieden en je te realise ren dat hij weliswaar je lichaam heeft, maar nooit je geest. Want je weet niet wat er gaat gebeu ren als je je verzet. Sommige verkrachters raken daardoor zo dol van woede dat ze helemaal niet meer weten wat ze doen, met alle mogelijke, eventueel fatale, gevolgen vandien. En in derdaad, andere verkrachters laten zich misschien door verzet afschrikken en kiezen het ha zenpad. Het probleem is nu dat je nooit met zekerheid kunt we ten met wat voor soort ver krachter je te maken hebt. Dus je kunt ook nooit met zekerheid weten wanneer en bij welke verkrachter verzet ongevaarlijk en dus zinvol is. Het grote pro bleem met de uitspraak van de laatste professor ('terugvech ten'), is dat hij veel te algemeen gesteld is. Juist deze professor (die zich al jaren bezighoudt met zaken betreffende seksueel misbruik) zou moeten weten dat 'algemene geldigheid' in de psy chologie zelden of nooit voor komt. Door Mick Salet „Jaarlijks sterven er in ons land twee of drie mensen aan malaria. Dat is vooral tragisch omdat het bijna altijd voorkómen had kun nen worden." José Wetsteyn, 51 jaar, is een in ternist die onderzoek doet naar het vóórkomen en het voorkómen van malaria. Hoeveel mensen sterven er aan deze tropische ziek te? Welke middelen bieden de bes te bescherming? José Wetsteyn onderzocht het en promoveerde op de resultaten van die studie aan de Universiteit van Amster dam. Komt malaria veel voor? Malaria. Tot in de jaren vijftig kon je de ziekte in Nederland oplopen. Pas eind 1970 ver klaarde de Wereldgezond- heidsorg: satie ons land offi cieel mal; la-vrij. Dat wil niet zeggen d<u er nooit meer ie mand met malaria bij de dok ter komt. Vakantiegangers en vluchtelingen, hulpverleners en handelaars nemen de ziekte mee uit Afrika, Azië en Zuid- Amerika. En dat zal altijd wel blijven gebeuren, denkt José Wetsteyn, die onlangs1 promo veerde op een onderzoek naar malaria. „Ja. Jaarlijks krijgen zo'n drie honderd miljoen mensen malaria. Daarvan overlijden er rond de twee miljoen. Vooral kleine kinde ren. Met name in Afrika. In Ne derland worden ongeveer drie honderd gevallen per jaar geregis treerd. Het werkelijke aantal is waarschijnlijk wel twee keer gro ter. Vaak gaat het om vakantie gangers die de ziekte in exotische oorden hebben opgelopen. Soms met fatale afloop, want jaarlijks overlijden er in Nederland gemid deld twee of drie mensen aan ma laria." Hoe loop je de ziekte op? „Door een malariaparasiet. Dat is een klein beestje dat door besmet te bloedzuigende muggen wordt 'overgebracht, de rode bloedcellen binnendringt en zich daar verme nigvuldigt. De rode bloedcellen barsten open en de vrijkomende malariaparasieten dringen dan weer nieuwe rode bloedcellen bin nen. Bij dat openbarsten van de rode bloedcellen krijgt de patiënt koorts en later ook bloedarmoe de." Hoe herken je de ziekte? „Het is het klassieke beeld: koorts, koude rillingen, klappertanden. Maar als huisartsen een patiënt met koorts en koude rillingen zien, dan denken ze meestal niet meteen aan malaria tropica. Dat is ook wel logisch. Want hoe vaak zien huisartsen nou een patiënt met malaria? Misschien maar één of twee keer in hun leven. Als pa tiënten met koorts niet vertellen dat ze net in een malariagebied zijn geweest, zal een dokter niet snel aan malaria denken." Is het te genezen? »Ia. De meeste mensen genezen gewoon, maar als het te laat ont dekt wordt, dan is het ook echt te laat." Interniste José Wetsteyn: 'Malaria neemt weer schrikbarend toe. Hoe kun je als Nederlander voor kómen dat je malaria krijgt? „In de eerste plaats door je af te vragen of het echt wel noodzake lijk is om naar landen te reizen waar je malaria kunt krijgen. Vroeger gingen mensen drie we ken naar Spanje. Nu gaan ze drie weken naar Tanzania of Thailand. Als mensen dat alleen maar doen om aan het strand te liggen, vraag ik me af of dat wel verstandig is. Kunnen ze dan niet beter naar de Canarische Eilanden gaan? Daar is ook zon en strand, maar zijn geen malariamuggen. Maar als mensen graag willen of voor hun werk gewoon moéten, dan raad ik ze aan voorzorgsmaatregelen te nemen. Het aloude advies is: slaap niet met een mug. Slaap onder een muskietennet. Probeer te voorko men dat je door muggen gestoken wordt. Doe 's avonds een lange broek aan, sokken, een blouse met lange mouwen, en smeer alles wat bloot blijft in met een anti-mug- genmiddel. Tot slot is het natuurlijk altijd verstandig om antimalariapillen te slikken. In de praktijk blijken veel mensen dat niet te doen. Die gaan op vakantie naar landen waar malaria heerst zónder iets te slikken. Een grote groep gaat wel naar de GGD voor antimalariapil len, maar stopt te vroeg met slik ken, en dan werkt het ook niet voor honderd procent." Waarom denkt u dat mensen die antimalariamiddelen niet slik ken? „Ze denken: mij gebeurt niets. Ze zeggen: ik slaap alleen maar in ho tel met airconditioning. Het ge bruik van antimalariapillen neemt steeds verder af. Mensen worden steeds laconieker. Niet al leen vakantiegangers. Ook Neder landers die in ontwikkelingslan den werken. Hoe langer van huis, hoe eerder de neiging om te stop pen met het slikken van antimala riamiddelen. Je ziet het ook aan etnische min derheden die in Nederland wonen en een bezoek brengen aan het land waar ze oorspronlijke van daan komen. Die slikken zelden antimalariamiddelen en geven ze ook niet aan hun kinderen die in Nederland geboren zijn. Vaak vinden ze het niet nodig. Of te duur. Want iedereen moet die an timalariapillen zelf betalen. Het gevolg kan wel zijn dat hun kinde ren daar malaria krijgen en hier op de intensive care terechtko men." Zouden mensen misschien ook niet twijfelen aan het nut? Er is toch sprake van geneesmiddelen resistentie? Malariaparasieten worden ongevoelig voor antimala riapillen. „Ja, maar daar wordt rekening mee gehouden. Er wordt gekeken: wat is het beste middel voor dié persoon die naar dat gebied gaat." Maar er is toch niet zo vreselijk veel keus? „Nee. Eigenlijk zijn er maar een paar veilige antimalariamiddelen. Lariam wordt het meest voorge schreven. Op de tweede plaats komt een combinatie van Niva- quine en Paludrine. In sommige landen, Indonesië bijvoorbeeld, is Paludrine alléén voldoende. En op de derde plaats komen de midde len die in Nederland niet-geregis- treerd zijn, maar die je in de tro pen wel kunt krijgen." Misschien slikken mensen die pil len niet omdat ze zijn geschrokken van de berichten over bijwerkin gen. Zo bestaat er een behoorlijke kans dat je depressief wordt van Lariam. „Ja, ik kan me voorstellen dat mensen er niets voor voelen om de hele vakantie depressief te zijn. Daarom is het advies ook om al drie weken vooraf met het slikken van Lariam te beginnen. Omdat de bijwerkingen in tachtig pro cent van alle gevallen binnen drie weken optreden, heb je dan nog tijd om op een ander middel over te stappen als je depressief van Lariam blijkt te worden. Alle an timalariamiddelen hebben bij werkingen. In één van de twaalf duizend gevallen is er sprake van ernstige bijwerkingen. Ik kan me voorstellen dat sommige mensen de nadelen van alle mogelijke bij werkingen zwaarder vinden we gen dan de voordelen van preven tie. Stel dat je een weekje naar Gambia gaat, dan moet je acht weken pillen slikken. Van drie weken voor vertrek tot vier weken na thuiskomst. Je hebt mensen die dat niet doen. Die denken: ik hoop dat ik geen malaria krijg en als ik het krijg, dan ga ik thuis meteen naar het ziekenhuis." Is dat dom gedacht? „Nou, als je te laat ontdekt dat je malaria hebt, dan loop je wel het risico op de intensive care te ko men liggen..." Hoe zit het met de risico's voor pi loten, stewardessen en mensen die op een vliegveld werken? „Het kan dat een malariamug meereist naar Schiphol. Het is wel eens voorgekomen dat iemand is overleden na de steek van zo'n meegelifte malariamug. Maar het risico is niet groot. Piloten krijgen geen Lariam, omdat dat middel storend zou werken op de fijne motoriek. Daardoor zou je het ri sico lopen dat ze in de cockpit aan een verkeerde handel trekken. Stewardessen gebruiken ook geen antimalariamiddelen. Omdat ze dan een paar dagen in Accra zijn en dan weer een paar dagen in Nairobi. Dat zou betekenen dat ze het hele jaar en hun halve leven zouden moeten slikken. Dat werkt niet. Daarom heeft het vliegend personeel van de KLM een soort noodbehandeling bij zich. Als ze in de tropen denken malaria te hebben, mogen ze die noodbehan deling, met Halfan, gebruiken. Maar in Nederland moeten ze eerst bloedonderzoek laten doen om te kijken of ze werkelijk mala ria hebben." FOTO THEO VAN ZWAM Kan een gewone vakantieganger dat middel ook niet krijgen voor noodgevallen? „Nee, dat zou gevaarlijk kunnen zijn. Halfan kan ernstige bijwer kingen hebben. Er zijn mensen die na het gebruik plotseling dood blijven. Om ongelukken uit te sluiten moet je vooraf een electro cardiogram maken van iedereen die je dat antimalariamiddel mee geeft." In Nederland is malaria geen groot gevaar voor de volksgezond heid, maar wereldwijd is het wel een ramp. „Ja, malaria neemt weer schrikbarend toe. In de eerste plaats in Afrika beneden de Saha ra. In de tweede plaats in Zuid- 'oost-Azië. En in de derde plaats in Zuid-Amerika. De ziekte wordt steeds moeilijker te bestrijden. Door toenemende resistentie. De malariaparasieten zijn hardnek kig. Ze hebben alle middelen weten te overleven. Een sombere voorspel ling is dat malaria tropica in het jaar 2000 al onbehandelbaar zou kunnen worden. De malariamug lijkt ook niet te verdelgen. Je kunt het natuurlijk proberen met nog sterkere verdelgingsmiddelen en nóg meer DDT, maar dat werkt niet en zou een ramp voor de land bouw worden. Ik ben bang dat we de malaria niet uit de wereld kun nen helpen."

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1996 | | pagina 23