Kroegen in Amerika:
drinken bij de tv
Trends centraal op
Nationale Cafédag
Café-gangers vragen
steeds breder
drankassortiment
Gouden Gids voor
gedistilleerd
Bier-Almanak boekje
en agenda tegelijk
Klcoholtester in de auto
I De eerste Nationale Cafédag op maandag 28 oktober heeft als thema 'trends in
het café'. Die zijn er, volop zelfs, want de oude vertrouwde kroeg heeft
concurrentie gekregen van onder meer homocafés, Ierse pubs, grand cafés,
I beachclubs, eetcafés, jongerencafés, Internetcafés. Om over disco's, dancings en
sportkantines maar te zwijgen.
Midden
Zuipholen
Bet publiek, caféminnend of niet, zal van de Nationale Cafédag weinig merken.
Maar binnen de branche is het een heet onderwerp. De dag is gekoppeld aan de
Horeca Vakbeurs Brabant in het Autotron te Rosmalen. Georganiseerd door
Missets Horeca, het Centraal Brouwerij Kantoor
en Koninklijke Horeca Nederland.
De doelstelling van de Nationale Cafédag is dé jaarlijkse ontmoetingsdag te
worden voor caféhouders en bareigenaren.
Voor Surplus is de Nationale Cafédag aanleiding om op deze en volgende
pagina kroegen en drank nader onder de loep te nemen.
De
wanhoop
van de
kasteleiii
De voorkeuren van de alcoholminnende Nederlander
lerschuiven snel. De vraag naar jenever daalt. Met bier gaat het
I prima, alleen wil iedereen zijn favoriete speciaalbier kunnen
j drinken. Tot wanhoop van de kasteleins voor wie het bijna
lonmogelijk is al die soorten en merken op voorraad te houden.
mé
De cast van Cheers, in het meest on-Amerikaanse café in de VS.
Door Nico Koolsbergen
Eindelijk is-ie er: een compre
hensive guide zoals de onderti
tel meldt met alles over gedis
tilleerd. Bier- en wijndrinkers
kunnen' al lang putten uit com
plete bibliotheken over hun fa
voriete versnapering. De lief
hebber van een straffer drank
je moet zich behelpen met zeer
gespecialiseerde lectuur - zoals
de beroemde Malt Whisky
Companion van drankschrijver
Michael Jackson - of met ver
zamelwerken waarin alle soor
ten alcoholica de revue passe
ren. Met als gevolg dat ze maar
oppervlakkig aan bod komen.
Dat kan niet worden gezegd
van Classic Spirits of the
world. We keken er eerst arg
wanend naar. Weer zo'n boek
in prachtband met vreselijk
veel plaatjes. Achteloos in het
zicht gelegd, maakt het mis
schien indruk op bezoekers,
maar veel staat er meestal niet
in. Zo niet echter met dit boek
van Gordon Brown. De fraaie
uitvoering gaat samen met een
berg aantrekkelijke informatie.
Een gouden gids.
Dat gin van jenever afstamt,
weten de meeste liefhebbers
wel. Toen 'onze' stadhouder
Willem III koning van Enge
land werd, moedigde hij zijn
nieuwe onderdanen aan zelf al
cohol te gaan distilleren. Om de
- volgens Willem veel te mach
tige - Fransen dwars te zitten,
want die exporteerden destijds
behoorlijk wat sterke drank
naar Groot-Brittannië. .Het is
tussen Nederlanders en Fran
sen nooit meer echt goed geko
men. De aanpak van de ko
ning-stadhouder had succes:
aan het begin van de achttien
de eeuw werd in één op de vier
Londense huizen alcohol ge
stookt. De meerderheid van de
inwoners was permanent dron
ken. Meer dan tien jaar lag het
sterftecijfer in de stad ruim bo
ven het geboortecijfer.
Dit soort verhalen maakt Clas
sic Spirits of the world lezens
waardig. Maar de hoofdmoot
bestaat uit compacte encyclo
pedische informatie over vrese
lijk veel soorten en merken ge
distilleerd. Gegroepeerd per
soort drank en daarna per land.
Heel veel gegevens dus maar
niet te weinig, stelden we vast
door de al genoemde Malt
Whisky Companion naast dit
boek te leggen. Jackson ver
strekt in zijn standaardwerk
veel meer bijzonderheden en
merken, maar het nieuwe boek
mist geen van de grote malts en
geeft bovendien ter zake doen
de informatie over tientallen
'gewone' Schotse whisky's.
Plus over die uit Ierland, Cana
da, de VS, Tsjechië, India, Ja
pan en veel meer landen waar
whisky wordt gedistilleerd.
Bij de jenevers krijgt Neder
land natuurlijk de meeste aan
dacht - al mogen ook de Belgen
er wezen - en alle grote merken
worden beschreven. Tot en met
Vijf Jaren, de meest luxe borrel
uit de Bols-stal die nog maar
kort op de markt is. Wodka,
rum, tequila, brandewijn, cog
nac, gin, aquavit, anijsdranken
en likeuren uit soms onver
wachte landen komen aan bod.
Limmonaya blijkt geen limo
nade maar een Russisch wod
ka-merk en Black Label is ook
een rum uit Trinidad.
De interesse voor gedestilleerd
groeit. Naast wijncolumns
houden enkele buitenlandse
kranten - bijvoorbeeld the
Guardian in Engeland - er in
middels een rubriek over sterke
drank op na. Over gedistilleerd
blijkt net zo veel te vertellen
als over wijn. De verhalen zijn
vaak nog spannender ook. Bij
wijn hebben we het over drui
ven en microklimaatjes. Bij ge
distilleerd over 'de droogleg
ging' en smokkelavonturen.
Een fraaie borrel is lekker.
Maar je moet het leren drinken
en er verstandig mee omgaan.
Zoals een Schots spreekwoord
zegt: whisky is slecht voor een
mens, vooral slechte whisky.
Gordon Brown: Classic Spirits of
the world. Uitgeverij Prion
(UK), in Nederland geïmpor
teerd door Nilsson Lamm.
Prijs 64,80.
ISBN 1 85375 172 3.
Bier-Almanak heet het boekje maar het is ook een agenda. Elke week
krijgt twee pagina's maar op iedere pagina is ook iets over bier te le
zen. Hoe het wordt gebrouwen, over abdijen, hoe je het het beste
drinkt, brouwsels uit andere landen, historie, koken met bier, en meer
wetenswaardigheden. Zoals over het Beierse hof dat in 1605 120.000
liter witbier consumeerde, driekwart van de totale productie van
München.
Bier-Almanak 1997 speelt in op de toenemende interesse voor specia
le bieren. De meeste genoemde bieren zijn afkomstig uit België. Het
boekje is voor 14,95 te koop bij de slijter, de goed gesorteerde super
markt en in sommige cafés.
VRIJDAG 25 OKTOBER 1996 E1
middags een aantal oudere heren
steevast zitten te rikken of kla
verjassen, waar op verzoek een
portie bitterballen wordt klaar
gemaakt, en waar de tafeltjes
voorzien zijn van imitatie-perzi-
sche kleedjes waarop een glas
bier zonder viltje gegarandeerd
omvalt en waarin harde plekken
zitten van gestold kaarsvet.
Naar zo'n café zul je in Amerika
tevergeefs zoeken.
Wat in Amerika café heet, houdt
meestal het midden tussen een
snackbar, een lunchroom en een
koffieshop. Dergelijke gelegen
heden vervullen min of meer de
sociale functie van een 'buurt
kroeg'. Vooral in steden als San
Francisco, waar men nog sterk op
de eigen buurt gericht is en niet
iedereen in anonieme buitenwij
ken woont.
Belangrijk verschil is echter dat
in Amerikaanse 'cafés' geen alco
hol wordt geschonken en dat ze
meestal niet 's avonds open zijn.
Wel hebben ze soms een klein ter
ras, zodat men bij goed weer bui
ten kan zitten. Want ook terras
sen zijn in Amerika helaas dun
gezaaid. Dat heeft deels te maken
met de strenge wetgeving op het
drinken van alcohol aan de open
bare weg. Deels ook is het een
cultureel verschijnsel.
Voor een avondje alcohol kun je
in Amerika terecht in sommige
eetgelege'nheden. Daar trekt het
bedienend personeel hooguit een
wenkbrauw op als je alleen iets te
drinken bestelt, om dan vervol
gens voor de zekerheid toch oók
maar een menu op tafel achter te
laten.
Verder kun je natuurlijk naar een
echte bar. Die zijn er in soorten.
Er zijn obscure en sinistere zuip
holen waar de muziek keihard
staat en communiceren onmoge
lijk is. Iets minder erg zijn de 'ge
wone' bars, waar als je geluk hebt
maar één televisie aan staat.
Meestal zijn het er echter twee of
drie, elk afgestemd op een ander
kanaal. Helemaal erg zijn de
'sportsbars', waar de muur be
dekt is met foto's, vaantjes en an
dere trofeeën van honkbal-, bas
ketball- en football-teams en
waar diverse televisies de hele
dag sport vertonen. Tijdens be
langrijke sportwedstrijden hangt
het daar met de benen buiten.
In de cocktail-lounge van een ho
tel wil het ook nog wel eens aan
genaam toeven zijn, als er ten
minste geen televisie aan staat.
Maar verreweg de aardigste ont
wikkeling op kroeggebied in
Amerika is de vèstiging van
steeds meer Engelse en Ierse
pubs. In ieder geval een aanzet
tot gezelligheid. Maar het haalt
het niet bij bruine cafés als 'De
Gouden Kegel', 'De Brug' of 'De
Rode Leeuw'.
Door Niels Swinkels
Het beroemdste café van Ameri
ka is ongetwijfeld 'Cheers', uit de
gelijknamige komische tv-serie.
Elf seizoenen lang, van septem
ber 1982 en mei 1993, was deze
televisiekroeg de plek waar - zo
als de titelsong zegt - 'iedereen je
naam kent, en ze altijd weer blij
zijn dat je er bent'.
Model voor de televisiekroeg
'Cheers' stond een buurtkroeg in
Boston, de 'Buil Finch Pub' aan
Beacon Street. Dit etablissement
lijkt - getuige foto's - slechts in
de verte op wat de kijkers van
Cheers voorgeschoteld krijgen,
maar het ziet er in ieder geval
niet ongezellig uit. Het zou wel
eens de enige kroeg in Amerika
kunnen zijn die een heel klein
beetje het karakter heeft van een
Nederlands café. Zo'n huiska-
mer-achtige ruimte, waar je - bij
voorbeeld - 's morgens om elf uur
een borreltje, een pilsje of een
kop koffie kunt krijgen, waar 's
Door Onno H. Kleyn
hit was het simpel: in het café
honkje bier of jenever. Of alle
le tegelijk en dat heette dan een
bpstoot. Die tijden liggen echter
osr, ver achter ons. De laatste ja-
|:en worden er steeds uiteenlo-
pnder dranken besteld.
voor de 'jenevermakers
tinkers' zijn het ook allang niet
peer). De bierbrouwers daaren-
gaat het goed. Bier is dé
lank in de kroeg. De consumptie
pan is de laatste jaren redelijk
(1992: 90,2 liter, 1995:
|i,S; waarbij het gebruik thuis is
geteld). Maar binnen het seg-
t vindt er een verschuiving
ts in het voordeel van de
ipeciaalbieren', al dan niet met
hat meer alcohol, boven- of on-
met of zonder toevoe-
i van specerijen en andere
'gevers.
it werden ze door kleine pro-
antjes gemaakt, kort daarna
i de grote jongens dat ze
look konden. En ziet! Wij
er sloten van. Koninkjes,
'pisten, krieken en witbieren,
Je glijden steeds soepeler de ke-
I' in. Maar met de alcoholvrije
leren gaat het bergafwaarts,
jfrwijl de consumptie daarvan in
op gemiddeld 7,3 liter
p persoon lag, dronken we er
Pg jaar nog maar 3,5 van.
Je wanhoop van de kastelein is
i verder gaande verbre-
f'S van het assortiment. Ooit
Nn er alleen pils uit de tap, nu
Jenen er toch gauw een stuk of
P!' bieren te vloeien. Was vroe-
j® een fles 'blend' whisky ge-
"i nu moet je er zes hebben
Pari liefst allemaal echte
«Its', plus natuurlijk Ierse
en Amerikaanse bour
bons. En dat geldt evenzeer voor
cognac en ander 'buitenlands ge
destilleerd'. Voorts komt sherry
weer terug, nu niet meer-in een
naamloze medium of droge ver
sie, maar in voor de klant herken
bare flessen fino en manzanilla
van goede merken. Ten slotte
groeit de vraag naar betere wijn.
Het café was (en is, op veel plaat
sen) bij uitstek de plaats om géén
wijn te bestellen. Te verwachten
valt niets dan de afdankertjes
van de importeurs, scherp zure
witte en schrale rode wijntjes, ge
serveerd uit flessen die al veel te
lang half open onder de bar han
gen. Maar ook dat verandert. Ze
ker in de eetcafés is er vraag naar
een gevarieerdere en betere selec
tie. Toch kun je je afvragen of het
café de aangewezen plek is om
bijzondere dranken te proeven.
Daar kom je toch niet voor? Nog
altijd staan de kroegen blauw
van de rqok, iets waar wellicht
een 'jonkie' tegen kan, maar het
bouquet van een Rioja crianza of
een Cötes de Gascogne niet.
Het getuigt van de realiteitszin
van de Nederlandse cafégastén
dat er weer een lichte opleving zit
in de aloude krakers jonge en
bessenjenever en vieux. Die wor
den echter niet puur gedronken,
maar gemixt. Zelfs de aloude co
la-vieux rukt weer wat op, naast
modernere cocktails als Malibu-
jus en Apfelkorn-Spa. Stevige
smaken die niet besnuffeld en ge-
degusteerd moeten worden, maar
gewoon' dienen als. sappige los-
makers van de tong. Voor andere
drankjes als het citroentje, het
glaasje advocaat of een brande-
wijntje lijkt het doek echter defi
nitief te zijn gevallen.
J" doe-het-zelf alcoholtester in de auto. Renault wil het appa-
°ver een paar jaar introduceren.
Seamen met het farmaceutisch bedrijf Plasto bezig met de
Ifevan een alcoholmeter voor in de auto. Het eerste proto-
m klaar. De autofabrikant verwacht het ademanalyse-appa-
C' ^et iaar 2000 als optie te kunnen leveren. Wanneer de be-
Klorer JJ00r het wegrijden in een pijpje blaast, waarschuwt een de-
j, 'n het dashboard of het alcoholpercentage te hoog is om veilig
'"aar'6*1 r'^en' een schermpje verschijnt vervolgens het woord
FOTO MARC BOLSIUS
