DE STEM
IBEREN.
Maria Ziekenhuis
loopt voorop
in behandeling
van patiënten
met meerdere
identiteiten
;uvue1
E1
Overlevingsstrategie
Emotioneel
Samenwerking
Vijf delen
Associaties
)96
X 58
iorgen neemt
.Vuilafzetting
zen. Ook als
IS, Lange Vorststraat 106.
ROOSENDAAL,
»EN, Walstraat 97.
l kunststof keuken. Aanrechtblad n
1/2 RVS spoeluniL Incl. mengkraan.
uur, luifel, lichtlijsten en verlichting,
ding naar
k.
VIJF JAAR GARANTIE
irantie tot in de volgende eeuw.
i formidabel aanbod van Pelgrim,
it het voor u extra aantrekkelijk
naakt Pelgrim apparatuur aan te
.affen. Laat u zich vrijblijvend door
ons informeren.
Pelgrim No-Risk
Vijf jaar gratis onderdelen
Vijf jaar geen voorrijkosten
Vijf jaar geen arbeidsloon
I Horst LeideFT* Losser
Lijf&leven
WOENSDAG 23 OKTOBER 1996
De hele dag
familie om
me heen'
Sommige mensen zijn
meer personen.
Of beter: meerdere
identiteiten.
jDe rustige volwassene
f'ordt opeens een bang
of agressief kind.
Deze psychiatrische
ziekte heette tot voor
kort Meervoudige
Persoonlijksheids-
stoornis.
De laatste tijd wordt
gesproken van een
Dissociatieve
Identiteitsstoornis.
De zoektocht naar de
iaam die de lading het
fete dekt, gaat voort.
^orSylvia Huijgen
klim Sikking (34) is met haar
wen, Zij deelt haar lichaam
let vijf andere, identiteiten. Ze
N die haar alters of delen.
5® n°g niet van haar ziekte
'l ad ze veel last van haar
pvoudige persoonlijkheid. Na
F«n jaar dagbehandeling in
F' Maria Ziekenhuis in Tilburg
pit ze zich goed. Ze is nu blij
"aar alters. „Ik zou ze niet
T fissen. Voor mijn gevoel
de hele dag familie om mij
Ze is haar alters ook
aar. „Als zij er niet waren
West, was ik er ook niet meer
eest. Bovendien zijn er nu
'etschouders die mijn last hei-
dragen.»
ftameen van meer persoon-
■l eaen in een lichaam is regel-
8 jn het nieuws. Binnen- en
documentaires to-
E mensen die van het ene mo-
L °j? det andere van persoon-
'4,5 veranderen. De rustige
te wordt een speels,
litt k ^,ress'ei kind. Spectacu-
LJ®den die ook vragen op-
E, Aowel binnen als buiten
E ingskringen wordt het
L 5 van Dissociatieve Iden-
I. j. 00rnis (DIS) door sommi-
P «hnjfel getrokken. Ook in
E eyen media wordt het
Stpm?1?6, re§elmatig als onzin
LJ ■Nogal eens klinkt de
le dat verdachten van
fisdrijven hun straf
ren te ontlopen door DIS
:t5a ,w?nden. In Nederland is
'ston„a m°geüjke lijders aan
B5-~ «Straal ge-
^es en G. Mooren, res-
'Er zijn nu meer schouders die mijn last helpen dragen.'
pectievelijk psychiater en psy
chotherapeut in het psychothe
rapeutisch dagcentrum van het
Tilburgse Maria Ziekenhuis,
twijfelen niet aan het bestaan
van DIS, maar vinden dat heel
goed onderzocht moet worden of
inderdaad van die stoornis spra
ke is. „Je moet natuurlijk uitslui
ten dat je simulanten over de
vloer krijgt," zegt Mooren,
„Maar de andere kant is dat het
resultaat van behandeling bedui
dend minder is, wanneer een
DIS-patiënt niet als zodanig
wordt behandeld. Dergelijke pa
tiënten zie je lang in behandeling
blijven voor meerdere diagnoses
en vaak door meerdere behan
delaars."
Met het behandelen van DIS-pa-
tiënten in het dagcentrum, loopt
het Maria Ziekenhuis landelijk
voorop. Door de gespecialiseerde
aanpak, neemt de dagbehande
ling in Tilburg gemiddeld ander
half jaar in beslag. Dat is voor
een dergelijke ernstige psychi
sche stoornis niet lang. Daarna is
meestal nog wel poliklinische be
geleiding nodig.
Vaststellen of er sprake is van
DIS valt vaak niet mee. Veel pa
tiënten nemen zich heilig voor
om niet uit hun rol te vallen, zeg
gen de beide hulpverleners. De
oorzaak van DIS is vaak een
reeks uitermate traumatische er
varingen op jonge leeftijd, waar
voor het ontwikkelen van DIS als
overlevingsstrategie dient. De
traumatische gebeurtenissen zijn
dan als het ware te zwaar ge
weest voor de persoon die ze
overkomt.
Het vaststellen of er sprake is
van een patiënt met meerdere
identiteiten gebeurt deels door
gesprekken en deels door testen.
De alters zijn er dus nooit zo
maar.
Somrhige bewaren vroege herin
neringen aan een of meer schok
kende gebeurtenissen en kunnen
daardoor heel emotioneel zijn.
Andere alters kunnen een be
schermende functie hebben. Zij
bedenken rationele oplossingen.
Weer andere persoonlijkheidsde-
len kunnen agressief zijn.
DIS-patiënten komen vrijwel
nooit met klachten over hun
meervoudige persoonlijkheid
naar de hulpverlening. Zwartjes:
„Aan de buitenkant zie je bij
voorbeeld depressies, angsten,
geheugenstoornissen, zelfmoord
neigingen, eet- of slaapproble
men, agressie, of relatieproble
men. Dat laatste omdat ze ande
ren niet dichtbij durven laten ko-
Paulien had onder meer last van
geheugenproblemen. Als ze er
gens naartoe was gegaan, wist ze
achteraf niet hoe ze daar geko
men was. Niet via welke weg en
ook niet met welk vervoermid
del.
„Dat was heel lastig. Ik ben al
heel wat parkeerplaatsen afgelo
pen op zoek naar mijn auto en
stallingen op zoek naar mijn
fiets. Als geen van beide er wa
ren, ging ik maar op een andere
manier. Altijd bleef dan de angst
dat fiets of auto gestolen waren."
Achteraf waren er meer zaken
die wezen in de richting van DIS.
Alleen vond Paulien ze 'gewoon'
en haar partner ook. Ze zijn in
middels een kleine twintig jaar
samen.
Haar man was er van het begin af
aan aan gewend dat Paulien zich
als een klein meisje kan gedra
gen. „Hij dacht dat alle verliefde
meisjes zo deden."
Omdat ze zich steeds minder
goed kon concentreren en steeds
vermoeider werd - buiten haar
medeweten gingen haar alters
alsmaar harder werken - zocht
Paulien hulp. Een uur per week
naar een therapeut op het dag
centrum. Dat beviel haar goed.
Langzaamaan groeide het besef
dat wat zij had, niet gebruikelijk
was en raakte ze gewend aan de
gedachte dat in haar lichaam
meerdere persoonlijkheden huis
den. Na een tijdje escaleerde de
zaak. Ze werd met acute licha
melijke klachten in het zieken
huis opgenomen, onderging een
operatie en snapte niet meer wat
haar overkwam.
„Ik had er geen flauw idee van
wat ik in dat grote bed deed. Wat
die oma's bij me op de kamer de
den en waarom de zuster steeds
met zo'n enorme spuit aan kwam
zetten." Paulien had wel een ver
moeden. Ze was dagenlang 'ges-
witched' geweest naar haar
kinddeel en had alles als klein
meisje ondergaan. Psychiater
Zwartjes kwam aan haar bed en
deed de suggestie om, als ze een
maal uit het ziekenhuis was,
naar de dagbehandeling te ko
men. Paulien Sikking popelde.
Ze wilde zo snel mogelijk aan de
slag. „Ik moest en zou nu precies
weten wat er met mij aan de
hand was."
Achteraf bleek dat de traumati
sche ervaringen die hebben ge
leid tot het ontstaan van alters
bij Paulien, mede samen hangen
met gebeurtenissen in een zie
kenhuis. Over die ervaringen wil
ze overigens niet praten. Dat ge
beurt ook in de therapie niet,
tenzij de cliënt het zelf uitdruk
kelijk wenst.
In tegenstelling tot de aanpak
van andere stoornissen, is de
zoektocht naar de oorzaak van
dit psychisch lijden niet het doel.
De behandelaars van DIS-pa
tiënten zijn er vooral op uit om
een harmonieuze samenwerking
te laten ontstaan in het optreden
van de verschillende delen en om
de cliënt zeggenschap te laten
krijgen over de momenten dat de
alters zich mogen manifesteren.
Ruim een jaar lang ging Paulien
drie dagen per week naar het
psychotherapeutisch dagcen
trum bij het Maria Ziekenhuis.
Voor groepstherapie en voor in
dividuele gesprekken met drie
verschillende therapeuten. Dat
laatste gebeurt met opzet. Niet
iedere alter voelt zich bij hetzelf
de type therapeut vertrouwd.
Door meerdere therapeuten in te
zetten is de kans het grootste dat
ieder deel aangesproken kan
worden.
In dat jaar leerde Paulien haar
vijf andere delen goed kennen.
Het kind, een meisje, dat graag
wil spelen. Haar mannelijke,
prestatiegerichte deel dat zo effi
ciënt mogelijk allerlei klussen
klaart, zonder er op te letten of
hij daarbij anderen voorbij loopt.
Haar puberalter, weer een meis
je, dat een enorm taalgevoel
heeft en daar graag mee bezig is.
Haar derde vrouwelijke alter, die
zich heel druk mdakt over hoe ze
bij andere mensen over komt. En
haar tweede mannelijke alter,
waarmee ze kwaadheid en agres
sie durft te uiten.
Paulien kent haar andere identi
teiten nu niet alleen, maar heeft
ook geleerd om ze - meestal - in
harmonie te laten samenleven èn
om ruimte voor zichzelf te schep
pen. Bijvoorbeeld om emoties te
ervaren, zowel in positieve als in
negatieve zin. Vroeger namen de
alters dat van haar over. Zelf
voelde ze niets.
Met haar jongste alter maakt ze
bijvoorbeeld afspraken over spe
len. 's Avonds wordt voor haar
tijd ingeruimd. Paulien zit dan
met knuffels op de bank en kijkt
tekenfilms. Soms gaat ze ballen
of tekenen. „Ik heb pas nog een
paar kleurboeken gekocht met
smurfen."
Doordat ze zelf nu ook ervarin
gen voelt, begrijpt ze waarom ze
lang dingen gedaan heeft die ze
eigenlijk niet leuk vindt of, an
dersom, dingen niet deed waar
van ze dacht dat ze vervelend
waren.
„Maar dat kwam omdat ik er de
verkeerde associaties bij kreeg."
Gevraagd naar een voorbeeld
ILLUSTRATIE ILSE VERMEULEN
van dat laatste, blijft het heel
lang stil. „Even wachten", zegt
ze.
„Even wachten. Het wordt even
heel druk in mijn hoofd. Ik moet
het een en ander gerust stellen.
Op dit onderwerp moeten we
verder niet ingaan. Dat gaat niet
Na een korte pauze is ze hersteld.
„In het algemeen gaan we nu met
elkaar om op basis van gelijk
waardigheid. Vroeger had ik het
gevoel dat ik het bezit was van
mijn alters en dat ik geen invloed
had op het moment van swit
chen. Nu kan ik dat vrijwel altijd
zelf bepalen. Als er iets gebeurt
waarvan ik weet 'dat raakt een
van mijn alters ook' dan stel ik
die alter gerust. Ik leg uit dat de
gebeurtenis wel aan iets akeligs
doet denken, maar dat het dat
niet is."
Inmiddels is Paulien zo ver dat ze
langzamerhand haar administra
tieve beroep weer kan gaan op
nemen.
Er zijn meer patiënten die zich
na zo'n relatief korte behandel-
periode zo goed voelen. Maar er
zijn ook mensen met DIS die veel
langer zo intensief begeleid moe
ten worden en dan toch nog last
blijven houden van de stoornis.
Om haar privacy te beschermen is
de naam van de DIS-patiënte ver
anderd.
I
