Plan
Een felle machtsstrijd in Moskou
Korzjakov en Lebed contra de politieke en zakelijke Russische elite
I
6Eenzame
Jeltsin5
schreef een
Russische
krant
Rusland
had
heimwee
naar
Boris
DE STEM
BUITENLAND
Makelaar ze
huizenaanbc
op Internet
Weinig publi
Emotion-bei
kendhSd 6611 m
ZATERDAG 19 OKTOBER 1996
Van onze verslaggever
pen Haag/Vlissingen
Nationale Havenraad g
mogelijkheid van een b
vaartverbinding onder;
op de routes Rotterdan
singen/Terneuzen en I
dam-Moerdijk. Dat ho
dat binnenvaartschepe
lijndienst tussen de 1
gaan onderhouden.
De mogelijke lijndienst sta
meld op een lijst van pr
die de Havenraad gisterei
overhandigd aan het mil
Nieuwegein (anp)
uitzoeken van een k>
woning of een huur
kan vanaf maandag
op Internet. Vanaf die
zetten de makelaars
de Nederlandse Vei
ging van Makelaars
complete woningaan
op Internet. Kopen vi<
temet kan voorlopig
niet.
Er zijn ongeveer
koopwoningen en huu'
zen bij de makelaars
schikbaar. In principe
elk nieuw aanbod op I
net, behalve als de aanb
het per se niet wil. He
stand wordt iedere dag
verst.
Kopen via Internet is
niet mogelijk. Dat hee
maken de juridische as
ten die verbonden zijn
het kopen van een huis.
Wie meer wil weten ove;
woning of een bod wil
brengen, moet de mak
opbellen of bij hem
Naast het volledige woi
aanbod biedt de Inte
presentatie van NVM oo
formatie over tal van ar
zaken. Het gaat om trei
gevens over de woningm
informatie over hypotl
en algemene adviezen
het kopen en verkopen
een huis.
Wegens technische red
is voorlopig alleen het
ningaanbod beschik
Bedrijfspanden en agra
onroerend goed komer
later, maar nog wel voo
einde van het jaar, bes
baar.
Het adres van de NVM t
ternet is:
http://www.i
Amsterdam - De orga
van Emotion '96 is al h
als morgen de helft v
vooraf geraamde aant
zoekers gehaald won
beurs voor consumentf
tronica en computers
Amsterdamse RAI is
zaam van start gegaan.
Verwarring over wat er te
weinig belangstellin
nieuwe apparaten lijken
angrijkste oorzaken. Of
twee jaar weer een E
komt, is nog niet zeker.
De eerste vier dagen kw;
totaal slechts 22.000
kers, een aantal dat bijna
o moeten komen om hel
getal van 200.000 te halen
woensdag trok de belang
'ets aan. Morgen is de laa
van Emotion.
Weinig mensen wisten va
ren waar Emotion over zo
velen dachten eerder aai
normale zaken dan aan te
computers,
"e blikvanger, mr. Spock
h u6i Trek, was ook
behulpzaam. 'What on
emotion' vroeg hij zich af
"em veel mensen die de
??gen hangen.
«■et aanbod op de beurs is
J eYen samenhangend
van v, te vladen op he
Sof en geluid: van
hiDk°°nj tot. nachtkijkers
Difto" luidsprekers t(
aii rs digitale earner
zam J7 onder de modie
l2üa?m 'multimedia'.
gehaald^0 W66r U" de
w!tbeurs' die m 1992 i
n°g altiirid georganiseer
OP EEN mooie herfstige
zondag is het op de Vagan-
kovskoje begraafplaats in
Moskou even druk als in
het park. Familieleden ont
doen de graven van hun
verwanten van onkruid en
modder. Poëzieliefhebbers
leggên bloemen bij de graf
stenen van de aanbeden
dichters Jesenin en Tsveta-
jeva. Groepjes wandelende,
ijs etende Moskovieten zoe
ken naar de namen van be
faamde kunstenaars en
sporters.
afstand van elkaar, staan de op
zichtigste, best onderhouden
grafmonumenten. Zij zijn voor de
doden van het Nieuwe Rusland.
De drie jongens die omkwamen
bij schermutselingen tijdens de
augustus-putsch in 1991, liggen
hier. En de doodgeschoten rocks
ter en volksheld Igor Talkov, zijn
tombe omgeven door bedroefde
en opruiende graffiti.
De vermoorde, zeer betreurde tv-
presentator Vlad Listjev.
De twee Georgische broers Kvan-
trisjvili: filantropen, zakenman
nen, gangsters. Vermoord door de
Tsjetsjeense mafia. Een engel
waakt boven het door hen gedeel
de, pompeuze graf. Georgiërs zijn
goede christenen.
Het nieuwe Rusland, wordt dui
delijk uit die recente graven, is
roerig en gewelddadig. Open
staande rekeningen, zowel zake
lijk als politiek, worden er maar
al te vaak met de hulp van wa
pens vereffend.
Relaties
Wat je op de Vagankovskoje be
graafplaats ook leert, is dat verte
genwoordigers van politiek, me
dia, 'biznes', popcultuur en ge
organiseerde misdaad in het
Nieuwe Rusland innige relaties
met elkaar onderhouden. En dat
zware criminelen, die er niet voor
terugdeinzen om Vlad Listjev -
zeg maar de Russische Paul Wit-
teman - overhoop te knallen, in
dat milieu de dienst proberen uit
te maken.
Onlangs bleken het taalgebruik
en de omgangsvormen van de cri
minele wereld zelfs tot in het
Kremlin te zijn doorgedrongen.
„Op een gegeven moment in 1993
doet BerezoVski mij het voorstel
om Goesinski te vermoorden. En
kort daarna kwam hij met een he
le serie nieuwe vijanden op de
proppen, onder wie burgemeester
Loezjkov. Hij had een sluwe ope
ratie uitgedacht hoe hen te ver
moorden."
Aan het woord is generaal Aleks-
andr Korzjakov (46). Elf jaar lang
de schaduw en beste vriend van
Boris Jeltsin. Lijfwacht, vertrou
weling, tennis- en drankpartner
van de president.
Tot zijn ontslag deze zomer speel
de de als een 'havik' afgeschilder
de Korzjakov overtuigend de rol
van eigentijdse 'Raspoetin'. De
gevreesde voormalige KGB-agent
intrigeerde en manipuleerde in de
coulissen. Hij luisterde de tele
foons van de Kremlin-medewer-
kers af. Hij hoorde en zag veel dat
het daglicht niet kan verdragen
en sloeg het op, zoals hij zei, 'in
mijn hoofd'.
Invloed
Korzjakov zegt 7c ompromat',
compromitterend materiaal, over
zo ongeveer alle belangrijke Mos-
kouse politici in zijn bezit te heb
ben. Voor premier Viktor Tsjer-
nomyrdin zou dat aanleiding zijn
geweest om zich dit jaar maar
niet kandidaat te stellen voor het
presidentschap.
De media speculeerden hevig
over Korzjakovs invloed, die zich
zou uitstrekken tot de politieke
besluitvorming. Achter de scher
men werkte hij geduldig aan de
val van Tsjernomyrdin, zo heette
het. Maar de trouwe lijfwacht
met de rang van minister, die als
hoofd van de presidentiële veilig-
Door Wierd Duk
Niet ver van de ingang, op korte
FOTO REUTER
Korzjakov noemde op zijn beurt
Lebed opnieuw 'Ruslands meest
veelbelovende politicus'. Geza
menlijk verlieten zij daarop de
militaire industriestad Toela, die
zijn 850e verjaardag vierde.
Over de mate van rivaliteit tussen
de buitenproportionele ego's die
'ih'MoskOu een machtsst'rfjd'uit-
vechten, moet niet te licht worden
gedacht. Aan de vooravond van
de Tsjetsjeense invasie beleger
den gemaskerde, zwaar gewapen
de leden van Korzjakovs veilig
heidsdienst urenlang de kantoren
van Most Group in Moskou. De
bewakers van de gebouwen wer
den genadeloos in elkaar geramd.
Journalisten die om uitleg vroe
gen, werden bedreigd en afge
snauwd.
De eerder genoemde Vladimir
Goesinski, directeur van Most
Group en een goede vriend van
burgemeester Loezjkov met wie
hij menige lucratieve zakendeal
heeft gesloten, werd te verstaan
gegeven het land te verlaten. De
voormalige flamboyante theater-
1 directeur, die een van Ruslands
machtigste ondernemers werd,
vreesde voor zijn leven en dook
onder in Londen.
Het ongestrafte, brute machts
vertoon van Korzjakovs parami
litairen werd uitgelegd als een
reactie op de onpartijdige ver
slaggeving van Goesinski's tv-
station NTV en zijn dagblad Se-
godnja van de gebeurtenissen in
Tsjetsjenië.
Waarnemers zien er een voor
proefje in van wat er zal gebeuren
als de ijzeren generaal Lebed, die
zichzelf graag vergelijkt met de
Chileense dictator Pinochet, in
Rusland de macht in handen
mocht krijgen.
Legioen
„Lebed besprak met mij plannen
om criminelen zonder vorm van
proces tegen de muur te zeten,"
onthulde de minister van Binnen
landse Zaken, Anatoli Koelikov,
deze week. „Geef mij de namen,
zei hij, en ik doe de rest."
Koelikov, een gezworen vijand
van Lebed, beschuldigde Lebed
ervan het brein te zijn achter een
'sluipende staatsgreep'. Lebed
zou plannen hebben een eigen eli
te-eenheid van vijftigduizend
man, een 'Russisch Legioen', in te
zetten om 'een muiterij' te begin
nen. acties voorbereid," zei Koe
likov dreigend. „Lebed heeft be
sloten om geweld te gebruiken in
plaats van te wachten tot de vol
gende presidentsverkiezingen in
2000."
Het Legioen, dat volgens Koeli
kov moet bestaan uit speciale
troepen uit de verschillende on
derdelen van Ruslands gewapen
de macht, aangevuld met Kozak
ken-eenheden, huurlingen en
zelfs Servische veteranen van de
Bosnische oorlog, zou worden in
gezet om 'politieke en militaire
leiders van groepen die de staats
veiligheid bedreigen' te liquide
ren.
„U kunt voor uzelf wel beoorde
len wie allemaal onder die om
schrijving kunnen vallen,"
de bezorgde Koelikov, die dooi
Lebed al vele malen voor rotte vij
is uitgemaakt en blijkbaar ooi
zichzelf in gedachten had. Koeli-
ko.vs meest bizarre 'onthulling'
was dat het leger van
zijn aanstaande greep naar dt
macht kon rekenen op de steun
van een groep van vijftienhon
derd Tsjetsjeense rebellen en van
'criminele structuren',
was de hitte van deze herfst vol
intriges de minister naar
hoofd gestegen.
Lebed erkende dat er plannen be
staan voor de oprichting van
ciale brigades, maar de conclusies
die Koelikov hieraan verbindt
werden door hem verworpen.
Heimwee
Vanuit zijn sanatorium in de
sen buiten Moskou keek de ziele
Boris Jeltsin toe hoe zijn
onderling vochten. 'Eenzame Je
ltsin,' schreef een Russische
krant. Rusland had heimwee naar
Boris.
En de verzwakte president sloeg
nog eenmaal toe: hij gooide dege
ne eruit die openlijk zijn positie
bedreigde. Lebed dus. „De cam
pagnes voor de presidentsverkie
zingen beginnen pas in
Jeltsin boos. „En dan die twee ge
neraals. Lebed en Korzjakov. Het
is een ontoelaatbare situatie."
Volgens Russische commentato
ren is het ontslag van Lebed een
rechtstreeks gevolg van diens re
cente toenadering tot Korzjakov.
De Moskouse elite maakt rl
zorgen over diens 'kompromat'
zou Lebed en Korzjakov oni
loofwaardig willen maken door
hen in diskrediet te brengen.
De geruchten zijn dan ook ont
hutsend: Tsjernomyrdins een
tweetjes met Gazprom, het schat
rijke gasmonopolie waaraanL"
eens leiding gaf en dat aan Tsjer
nomyrdin belangrijke belasting
vrijstellingen heeft te danken
Tjoebais' innige contacten met de
semi-criminele zaken- en ban
kierswereld van puissant rijke
Nieuwe Russen; Loezjkov,
wiens regime in Moskou miljoe
nen vierkante meters onroerend
goed zijn verhandeld; Koelikov
wiens troepen zijn betrokken b'
illegale wapenhandel in Tsjetsje
nië. En ga zo maar door.
Lebed reageerde tamelijk laco
niek op zijn verwijdering uit bet
Kremlin.
Toen hij zich tegenover journals
ten tegen de aantijgingen ve'
weerde, leek het alsof Korzjakc
voor hem sprak. „Tsjoebais zit er
achter,' wist Lebed. 'Hij is een re
gent en is erop uit om president te
worden."
En, tussen twee haakjes, gijjü'f
bed verder, toen hij de vredesas-
koorden met de Tsjetsjeense re
bellen had getekend kwam
Boris Berezovski, die vriend va
het Kremlin, op hem af en beg*
hem te intimideren. „Of ik so
niet goed bij m'n hoofd was en
ik wel wist hoeveel geld er
oorlog werd verdiend?" Al*
die Berezovski.
Aleksandr Korzjakov heeft g
zegd het 'juiste moment' af te w
len wachten om zijn 'komproiw
op tafel te leggen. Als Korzja
niet bluft - wat velen oveng
wel vermoeden - dan is het ij
stip nu aangebroken. Miljoen®
Russen zouden er veel voor
hebben om een deel van de n
ge machthebbers achter de tr
te zien verdwijnen. Aleks
Lebed zou dan op een goede
als Jeltsin is overleden ot
langer in staat is om te
naar het Kremlin kunnen
keren. Als een volksheld.
Russen houden van unde...
uit een schijnbaar uitzicht!»
positie hard terugslaan. Bo
ltsin weet daar alles van.
TERWIJL BORIS Jeltsin
wacht op een hartopera
tie breekt in Moskou een
openlijke strijd uit om
zijn opvolging. Veilig
heidschef Aleksandr Le
bed wordt, na ervan te
zijn beschuldigd een
staatsgreep voor te berei
den, ontslagen. Een cen
trale rol in het politieke
drama speelt een oude
bekende: de schimmige
KGB-generaal Aleksandr
Korzjakov. Ooit was Kor
zjakov de beste vriend
van Boris Jeltsin. Sinds
kort is hij Aleksandr Le-
beds hoop in bange
Lebed (links) en Korzjakov hebben dezelfde vijanden, en lijken daarom de handen ineen te hebben geslagen.
Wraak
heidsdienst twaalfduizend para
militairen onder zich had, rea
geerde nooit op de geruchten.
Korzjakov, die regelmatig onder
onsjes had met de veiligheids
diensten en met lobbyisten uit het
militair-industrieel complex,
bleef een mysterie. Tot hij zich
deze zomer in de nesten werkte
met het voorstel de presidents
verkiezingen af te gelasten. Toen
hij bovendien twee medewerkers
van Jeltsins campagneteam op
vage gronden liet arresteren, viel
voor Korzjakov en twee van zijn
medestanders het doek.
Zijn meest gehate tegenstander,
Jeltsins huidige stafchef Anatoli
Tsjoebais (41), zorgde ervoor, in
een spectaculaire nacht die zwan
ger was van Byzantijnse intriges,
dat Korzjakov werd ontslagen.
Korzjakov had met zijn optreden
het land aan de rand van bloed
vergieten gebracht, suggereerde
de opgewonden Tsjoebais.
De zieke president, die kort daar
voor voor de derde maal was ge
troffen door een hartaanval, gaf
ondermeer toe aan Tsjoebais, zo
wordt in Moskou gefluisterd, om
dat de rossige econoom uit Sint
Petersburg Jeltsins aanstaande
schoonzoon is. Tsjoebais, die ver
antwoordelijk was voor Ruslands
enorme privatiseringsproject en
daarom onder het volk bijzonder
impopulair is, is de nieuwe vriend
van Jeltsins oogappel, dochter
Tatjana. Hij werd voor zijn dien
sten beloond met een machtige
positie: hoofd van de presidentië
le administratie.
thee aan Jeltsins machtige body
guard, met wie hij blijkbaar op
voet van 'je en jij' staat, te vragen
om zijn concurrenten uit de weg
te ruimen? En waarom brengt
Korzjakov dat nieuws pas twee
jaar na dato naar buiten?
„Omdat Berezovski altijd super-
loyaal is geweest aan de presi
dent," luidde het bizarre verweer
tijdens een druk bezochte, chaoti
sche persconferentie - Korzjako
vs eerste - in een sjiek hotel in
Moskou.
Voor Korzjakov is, zoals gebrui
kelijk in Rusland, loyaliteit aan
de macht belangrijker dan res
pect voor de wet.
Een trillende Korzjakov had de
persconferentie bijeen geroepen
om duidelijk te maken dat Tsjoe
bais, die hij ooit 'een gesel voor
Rusland' noemde, erop uit is hem
definitief uit de weg te ruimen.
Daarom hadden Tsjoebais' mede
werkers geruchten in de wereld
geholpen dat Korzjakov gepro
beerd had een zakenman 40 mil
joen dollar af te persen, zei hij.
En als al dat moddergooien niet
afdoende was, suggereerde Korz
jakov, dan zou nog zwaarder ge
schut worden ingezet. Huurmoor
denaars, bijvoorbeeld, want
openstaande rekeningen worden
in Rusland nu eenmaal met de
hulp van wapens geind. „Als er
wat met mij of mijn familie ge
beurt, dan kunt u dat als een poli
tieke afrekening beschouwen,"
zei de gezette Korzjakov daarom
dramatisch.
De opdracht om hem te vermoor
den zou al zijn gegeven. Door die
zelfde zakenmannen, Berezovski
en Goesinski, die ooit zo fel te
genover elkaar stonden, maar nu
hadden besloten dat het voordeli
ger was om hun twist bij te leggen
en samen te werken. De beide on
dernemers ontkenden vanzelf
sprekend. Boris Berezovski, on
dermeer dealer van Mercedes
Benz, vroeg zich af 'of Korzjakov
misschien gek is geworden'.
Om wraak te kunnen nemen op de
'regent Tsjoebais, die langs ille
gale weg aan de macht is geko
men', had Korzjakov ook een
nieuwe beschermheer nodig.
Zonder een 'krisja' (letterlijk:
dak) besta je als Russisch politi
cus namelijk niet. Toevallig sloeg
een ambitieuze buitenstaander
het onderlinge gekrakeel van de
oude rotten in het Kremlin gade.
Generaal Aleksandr Lebed (46),
uit het verre Moldavië naar Mos
kou gekomen om de natie te red
den van corruptie en wanbeheer,
is ervan overtuigd dat hij de na
tuurlijke opvolger is van de zieke
Boris Jeltsin. De generaal, die de
oorlog in Tsjetsjenië stopte, is op
afstand de populairste politicus
in het land.
Het is zijn missie, zegt hij, om de
Augias-stal in het Kremlin uit te
mesten. Maar Lebed kwam op
zijn weg machtige tegenstanders
tegen. Die slaagden er uiteinde
lijk in na vele vergeefse pogingen
Ruslands veiligheidschef onder
uit te halen. Afgelopen donder
dag werd Lebed door president
Jeltsin ontslagen.
Toevallig zijn Lebeds vijanden
dezelfde politici die Korzjakov
met gebruikmaking van zijn veel
besproken 'kompromat' te gronde
wil richten: Tsjoebais, Tsjer
nomyrdin (58) en de machtige,
biljartbalkale burgemeester van
Moskou, Joeri Loezjkov (60), die
de autoritaire Lebed al met Stalin
heeft vergeleken.
Om 'realpolitieke' redenen gingen
de dictatoriale corruptiebestrij
der, Lebed, en de koning van de
intrige, Korzjakov, met elkaar in
zee. Ze hebben elkaar nodig in
hun hoog opgelopen strijd met de
politieke en zakelijke elite.
Rivaliteit
Hun potentieel succesvolle alli
antie kwam in de openbaarheid
toen de generaals zich onlangs in
Toela, op zo'n tweehonderd kilo
meter van Moskou, gezamenlijk
aan het publiek vertoonden. Kor
zjakov dingt in dit - van oorspong
Lebeds - kiesdistrict mee naar
een zetel in de Staatsdoema.
„Ik steun-Aleksandr Vasiljevitsj
Korzjakov," zei een grijnzende
Lebed, gekleed in die rare stram
me regenjas, voor de tv-camera's.
„Waarom? Omdat ik dat heb be
sloten."
De familie Jeltsin nam met pijn in
het hart afscheid van hun trouwe
makker. „Het is alsof je een fami
lielid verliest," treurde Jeltsins
echtgenote Naina over Korzjako
vs vertrek. Haar spijt was waar
schijnlijk oprecht. Korzjakov was
immers in zijn belangrijkste op
zet geslaagd: hij had Boris Niko-
lajevitsj uit de wind weten te
houden. Jeltsin is een van de wei
nige Russische politici wiens
naam niet in verband wordt ge
bracht met corruptie.
Sinds zijn ontslag zint Korzjakov
op wraak. En daarvoor heeft
Aleksandr Vasiljevitsj de media
nodig. In een reeks interviews
heeft Korzjakov de afgelopen we
ken de beerput gedeeltelijk open
getrokken. Zijn opzienbarende
uitspraken over de invloedrijke
zakenman Boris Berezovski - di
recteur van het industrieel-con-
glomeraat LogoVaz en voorzitter
van de raad van bestuur van Rus
lands belangrijkste tv-omroep -
die zijn collega Vladimir Goesins
ki van Most Group om wilde
brengen, deed Korzjakov in een
interview met de onbenullige
glossy 'Persoonlijkheden'.
Blijkbaar realiseerde Korzjakov
zich niet dat hij zichzelf met een
dergelijke 'onthulling' een slechte
dienst bewijst. Hoe is het moge
lijk, denkt de lezer, dat een wille
keurige ondernemer het Kremlin
kan binnenwandelen en er niet
voor terugdeinst om tijdens de
De zieke president Jeltsin kondigt het ontslag van Lebed via de tv aan.
FOTO REUTER
