Vakantie reizen
'Down under' breekt dezer dagen de zomer aan
1
DE STEM
In Australië breekt dezer
dagen de zomer aan. Het
land is dun bevolkt en ruig,
een dorado voor minnaars van
natuur en stilte. Maar ook grote
steden als Melbourne en Sydney
zijn een bezoek waard. Onze
verslaggever keek rond in Victo
ria en New South Wales. De
Twaalf Apostelen maakten diepe
indruk. En in Australië wordt
nog goud gevonden.
ZATERDAG 19 OKTOBER 1996
Door Wim van Exel
Het is een aandoenlijk tafereel en het blijft
niet bij kijken alleen. Onwillekeurig zit je
zelf even later ook gehurkt bij het beekje, om
er met een grote ijzeren schaal steentjes en
bezinksel van de bodem te wassen in het zui
vere stromende water. Want het water dat
uit de bergwand stroomt, zou goud kunnen
bevatten.
En dan blijkt goudkoorts iets van alle tijden
en zit jong en oud gespannen in het water te
turen en te roeren om mogelijk een klein
klontje van het edelmetaal te bemachtigen.
Degenen die iets zekerder van hun zaak wil
len zijn, kunnen voor vijf dollar een zakje
stof kopen waaruit met een klein beetje han
digheid wat goudkorreltjes te zuiveren zijn.
Die gaan mee naar huis in een klein flesje.
Niet dat je er rijk van wordt (integendeel, de
buit is de kostprijs niet waard), maar goud is
nu eenmaal goud.
Het toneel voor de hedendaagse goudkoorts
is de mijnnederzetting Sovereign Hill in het
stadje Ballarat in de Australische deelstaat
Victoria. Hier werd in augustus 1851 goud
gevonden en dat veroorzaakte een storm
loop. Binnen drie jaar was het aan de opper
vlakte te winnen goud op en kwamen er mij
nen: goudzoeken in mijnschachten. Ballarat
werd een begrip in Australië, toch een mijn-
land bij uitstek door de rijkdom aan ertsen.
En Ballarat koestert die reputatie ook nu
nog zorgvuldig, want die trekt toeristen aan.
Midden jaren 1960 werden in Sovereign Hill
huizen en wijken uit de negentiende eeuw
nagebouwd in een historisch park.
Weduwemakers
Levensecht is de bevolking die overdag in
het houten stadje rondloopt en werkt als
timmerman, loodgieter, barmeisje, hotelbaas
of wat dan ook. Het is een genoegen rond te
slenteren in Sovereign Hill en de negentien
de eeuw te beleven. En mocht dat een te idyl
lische blik op het mijnwerkersleven geven,
dan brengt een afdaling in een oude opge
knapte mijnschacht je figuurlijk weer met
beide benen op de grond. Stil word je er van
de uitleg over het vele zware werk dat er ver
zet moest worden. De in de jaren 1870 in ge
bruik genomen drilboren zullen niet voor
niets 'weduwemakers' genoemd zijn. Als
trekkracht voor de ertswagentjes werden
veulens gebruikt die onder de grond geboren
werden. Die zagen goed in het donker en
kregen nóóit daglicht te zien.
Ballarat, het is een van die vele plaatsen in
Goudkoorts
in Australië
Australië waarvan je vanuit Europa nog
nooit gehoord hebt en die toch zo vertrouwd
klinken wanneer je er bent. Onmiskenbaar
Australisch ervaar je ze, zonder dat je kunt
duiden waarom dat eigenlijk is, de namen
als Warrnambool, Geelong, Werribee en Nir-
randa, om dit maar te beperken tot een stuk
je van Victoria. En al is Ballarat maar een
onbeduidend plekje in het gigantische Au
stralië, het is meteen een beetje Australië in
een notendop.
Behalve de mijnnederzetting Sovereign Hill
laat zich dat illustreren met het Ballarat
Wildlife Park. De kangoeroes lopen er voor
een deel vrij rond en laten zich voeren. De
koala's niet: die lopen niet en laten zich ook
niet voeren. En de Tasmaanse duivel (een
klein roofdier dat we in Europa eigenlijk al
leen kennen van tekenfilms) kun je beter he
lemaal niet voeren. Het lelijke beestje ziet er
met zijn scherpe tanden zo afschrikwekkend
uit dat je voeren ook wel uit je hoofd laat: al
is het hok nog zo stevig, automatisch houd je
afstand bij het gaas.
De koala is een curieus beest, blijkt uit het
relaas van park-eigenaar Greg Parker. Een
koala, die aan elke hand twee duimen en drie
vingers heeft, is een nachtdier en heel lui.
Een koala-etmaal bestaat uit 14,5 uur sla
pen, 4,8 uur rusten, 4,7 uur eten en viér mi
nuten reizen. Dat komt mede door zijn voed
sel: een koala eet alleen blaadjes van de eu
calyptusboom en daarin zitten weinig pro
teïnen, dus moet hij wel veel slapen. „Het is
eigenlijk een wonder dat ze overleven op
zo'n mager dieet," aldus Greg.
Niet bekend is waarom ze alleen euca
lyptus eten (en dat terwijl geen enkel
ander beest eucalyptus eet) en kunstma
tige voeding wil niet lukken. Vanwege de
hoge aaibaarheidsfactor gaan pluche
koala's grif van de hand als Australië-sou-
venir, maar een koala is helemaal geen ge
zellig beest. Ze leven solitair. In de tijd dat
ze actief zijn, vechten de mannetjes veel, met
elkaar, want vijanden hebben ze niet. Man
netjes zitten vaak onder de littekens, dus de
exemplaren op foto's in folders zijn altijd
vrouwtjes, die ongeschonden blijven. Greg
moet in zijn park, een van de weinige plaat
sen waar koala's in gevangenschap zitten, de
mannetjes ook allemaal apart houden. „It
doesn't make sense", verzucht hij verschil
lende malen tijdens de uitleg over de dieren
die hem niettemin zo na aan het hart liggen.
Twaalf Apostelen
Ballarat ligt op zo'n 110 kilometer van Mel
bourne, een speldenprik naar Australische
begrippen. Het is een rechte weg het binnen
land in (bochtige wegen zijn er nauwelijks
want obstakels kent het dunbevolkte platte
land niet), maar je kunt er ook via een om
weg heen: langs de kust over de Great Ocean
Road. Aangelegd in een werkverschaffings
project na de Eerste Wereldoorlog voert deze
weg langs de zuidkust van Australië met
magnifieke vergezichten op de hoge rots
kust. Een trekpleister voor vakantiegangers,
maar niettemin altijd rustig, want ruimte is
er volop.
Vol is het hier nooit, kan VW-directeur Tom
Smith in Warrnambool dan ook gerust mel
den. De rust op de Great Ocean Road is wel
dadig, er zijh geen eet- en drinktenten of
souvenirwinkels langs de weg; vele kilome
ters lang kun je er moederziel alleen rijden.
Tijdens een rit van uren hoeft de bus die dag
slechts één keer auto's te laten passeren.
De natuur is overweldigend; dag in dag uit
beukt de oceaan vanaf de zuidpool op de rot
sen. 'Shipwreck-coast' heet dan ook een deel
van de kust, waar ruim 200 scheepswrakken
liggen. Veel gelukzoekers strandden door de
gevaarlijke winden op de rotsen en nog is het
er uitkijken geblazen. Zo is Port Campbell
inderdaad een haventje, maar de vissersbo
ten gaan 's avonds wel het water uit, want
er is geen veilige ankerplaats.
Maar meer dan de onzichtbare scheepwrak-
ken en de af en toe opduikende dolfijnen en
walvissen trekken toch de Twaalf Apostelen,
majestueuze rotsen die bij Princetown in zee
oprijzen. Trekpleisters die het uiteindelijk
ook zullen afleggen tegen de schurende wer
king van het water. De 'London Bridge' is zo
al half vergaan. Op 15 januari 1990 stortte
de helft van de tweebogige 'brug' in de gol
ven; enkele toeristen op de overblijfselen
konden na bange uren met helikopters gered
worden. De andere helft van de brug zal on
vermijdelijk ook het loodje leggen.
Melbourne
You'll love every piece of Victoria, is de leus
waaronder de staat Victoria zichzelf op toe
ristisch gebied sinds enkele jaren aanprijst.
Tom Smith in Warrnambool voelt zich er
prima bij: „Daar zijn wij trots op." De cam
pagne is er mede op gericht iedereen te laten
zien dat Victoria meer is dan alleen de
hoofdstad Melbourne. Maar het overwicht
van Melbourne in de uitstraling naar de rest
van de wereld is onvermijdelijk en zal niet
South vJ f
Australia j
I New South
A Wales Sydney
'Victoria ^Canberra
I
I Ballarat
^Melbourne
Australië is een verre bestemming, maar toch
een gemakkelijk land omdat het geheel en al
westers is met Engels als voertaal. Diverse
luchtvaartmaatschappijen bieden vluchten
naar Australië aan.
De Britse chartermaat-schappij Britannia
Airways vliegt sinds vorig jaar november
tegen aanmerkelijk lagere tarieven dan tot nu
toe (van 1599 gulden voor een retour van
twee weken tot 2199 gulden voor zes of acht
weken) van Maastricht Aachen Airport op
Melbourne en Sydney.
Dit eens per week in onze wintermaanden
november tot en met maart.
In Australië is het dan zomer.
In het zuidelijke Victoria (en Tasmanië) en
ook New South Wales is de temperatuur aan
genaam warm, maar voor de rest zijn er de
hele zomer tropische temperaturen.
De charters van Britannia worden in Neder
land aangeboden door Australia Express, een
activiteit van Airtrade Holland in Haarlem
(tel. 023-5160260). De vliegreis duurt zo'n 26
uur, inclusief stops in Abu Dhabi en
Singapore. Australië is ruim 200 keer zo groot
als Nederland en met ruim 17 miljoen
inwoners dus een leeg land, zeker omdat
70 van de inwoners in de tien grootste
steden woont.
De afstanden zijn er enorm: Melbourne en
Sydney liggen op elke kaart dichtbij elkaar,
maar het is hemelsbreed wel 800 kilometer.
De munteenheid is de Australische dollar
(ongeveer 1,25), de prijzen van eten en
drinken zijn vergelijkbaar met die in
Nederland. Reizigers voor Australië hebben
geen inentingen nodig, maar wel een visum,
aan te vragen bij de Australische ambassade
in Den Haag. Een gewoon toeristenvisum
voor drie maan-den is gratis. Europese
stekkers zijn er niet bruikbaar,
De Twaalf Apostelen. foto horizon
uit te roeien zijn. Met ruim drie miljoen in
woners is Melbourne de tweede stad van Au
stralië, maar de stad is zo ruim opgezet dat
de drukte er niet opvalt.
Brede boulevards, veel parken en ander
groen geven Melbourne een relaxte uitstra
ling, een stad waar het normaal is om na het
werk in een park in het centrum met col
lega's te gaan barbecuen op een van de vele
barbecues (BBQ's in de Australische ge
woonte om te spreken in afkortingen) daar.
Victorians like pares and want to pay for it,
heet het bij de toeristische dienst. Bij de
aanleg van de stad aan de monding van de
Yarra in de vorige eeuw werd een-derde van
de oppervlakte park; het centrale deel van de
stad (waar de voorsteden reiken tot 70
kilometer naar het zuiden en oosten)
kent nu nog zeker 25 parken. Alleen het za
kendistrict kent hoogbouw, met als hoogste
punt de Rialto-torens. Sinds juli 1994 is hier
op 253 meter hoogte een panorama-punt dat
een magnifiek beeld van de stad geeft. Mas
saal maakten de Melbourners gebruik van de
eerste mogelijkheid hun stad vanuit de
hoogte te zien: na ruim een jaar stapte de
miljoenste bezoeker in de lift.
Dé trots van Melbourne en dus ook van Vic
toria is het Victorian Arts Centre aan de
Yarra, met onder andere dé National Gal
lery, het State Theatre en de Concert Hall.
Het theater en het concertgebouw zijn deels
verzonken aangelegd, vanwege het geluid
(bescherming zowel naar buiten als naar
binnen!) en om ze niet te hoog te laten wor
den in het parklandschap. Voor de Concert
Hall zijn kosten noch moeite gespaard.
Prachtige donkere tinten met mysterieuze
aboriginal-kunst kenmerken het interieur,
waar voor de vloer marmer gebruikt is met
een kleur die alleen in Iran te krijgen was en
de wanden voorzien zijn van leer van 4000
koeien uit Zweden. „Onze akoestiek is beter
dan die in Sydney", weet toerisme-manager
Lisa Payne zeker, doelend op het veel beken
dere Opera House. En dat is in Melbourne
heel belangrijk, want het You'll love every
piece of Victoria, is zeker ook gericht tegen
grote broer Sydney en deelstaat New South
Wales.
Stranden
Liever reageert ze niet op de 'Melbournese
akoestiek', de gids in het Opera House. Maar
ze zegt niét dat de akoestiek daar beter is
dan in Melbourne. Hoe dan ook, qua interi
eur haalt het wereldberoemde Opera House
het bij lange niet bij de Concert Hall van
Melbourne. Het visitekaartje van Sydney
mag dan vier miljoen bezoekers per jaar
trekken, het doet binnen kil en klinisch aan.
Maar de ligging is natuurlijk wel heel spe
ciaal, zo op een landtong in het hart van
Sydney.
Een warme avond tijdens een diner in het
Waterfront, een tot restaurant omgebouwd
oud loodsencomplex in de haven, met zicht
op het adembenemend verlichte Opera Hou
se en de rest van de lichtjes in de baai, ja,
dan is het echt even net of je zweeft. En
waarschijnlijk zegt Sydney ook terecht dat
het aan een van de mooiste baaien van de
wereld ligt. Inclusief de stranden natuurlijk,
want zoals ze in Melbourne zeggen: 'Wij
hebben alles wat Sydney heeft, behalve de
stranden'. Van Manly Beach in het noorden
tot Bondi Beach, het bekendste, in het zui
den: achttien fraai gelegen surfstranden aan
baai én oceaan. Zwemmen kan er ook, maar
dan wel binnen de tegen haaien afgescherm
de plekken, een soort zwemkooien. En dat
allemaal binnen handbereik in de stad. Geen
wonder dat veel inwoners van Sydney nooit
buiten de stad schijnen te komen.
m
16
m
H
P6;
li
I
Europa's grootste
modelspoorbaan
Modeltreinfanaten opgelet: de groob
modelspoorbaan van Europa is siJ;
kort te vinden in de Deense plaats Har
sten (bij Randers, in het noorden
Jutland). Dat het de grootste is b6
ren de verantwoordelijken van Hat
sen Centret, waar de miniatuursp^
baan te vinden is. Het gaat om eenc
delspoorcomplex waarop de
een reis door Midden-Europa makê
Alleen op zaterdag en zondag en na
spraak te bezichtigen. Informatie.!..
45-86915822 of via het Deens verkeet
bureau in Nederland: 071-5230192.
Discovery Dome
in Center Pares
Center Pares heeft niet alleen
nieuw logo gekregen, ook de bui
lowparken krijgen nieuwe vooirg
ningen. Daaronder de introductie
het femomeen themabaden.
zwemmen in bepaalde parken
taan tussen restanten van een verzo
ken stad of een scheepswrak. En
overdekte marktpleinen krijgen
opknapbeurt, er komen nieuwe sp«
tuinen en kinderboerderijen en opa
parken zijn voortaan VIP-cottagi
met speciaal meubilair, sauna, vaa
wasser en ander gemak. Dezer dage,
gaat de eerste Discovery Dome ope
een overdekte speel- en ontdekwerd
voor kinderen.
Speciale actie
Grotten van Han
De Grotten van Han worden al tii
eeuwen lang bezocht. Maar er is
een wildpark bij, te zien vanuit»
'panoramische bus'. De Grotten hoi
den tijdens de herfstvakantie (19
en met 27 oktober) een speciale ac
waarbij de bezoekers tegen beta!
van 39 gulden zowel de grotten alsh
wildpark en het Speleothema kunne
bezoeken. Elke bezoekende famili
krijgt bovendien het album Het Kris
tallen kasteel van Suske en Wiske.
Ruimte-uitstapje
Bezoekers van Space Expo aan del
lerlaan in Noord wijk hebben tot 29 ok
tober de gelegenheid twee satellietent
bekijken op de testvloer van Estec. Aai
die satellieten wordt tot eind van li
jaar gewerkt en ze worden in 1999 je
lanceerd. Elke dag vertrekt een exen
sie vanaf 10.30 uur. Er zijn ook rondle
dingen met als thema aardobservatie
Willem Barentsz
in Amsterdam
In het Amsterdamse Scheepvaarten
seum aan het Kattenburgerplein 1
vanaf 12 oktober de tentoonstelt
'Gevangen in het ijs. Willem
overwintert in het Behouden Huj
1596-1597' te zien. De expositie is on
derdeel van de herdenking van de zee
man die op Nova Zembla strandde,
zoek naar de noordelijke route naar In
dië en op de terugweg overleed. De ten
toonstelling is dinsdag tot en met za
terdag open van 10.00 tot 17.00 uur
op zon- en feestdagen van 12.00 tl
17.00 uur.
Kazemattenwandeling
in en om Maastricht
In Maastricht kunnen wandelaars i
19, 23 en 26 oktober deelnemen»
'kazemattenwandelingen'. Tijde:
tochten van drie uur kunnen ze kennis
maken met de ondergrondse verded
gingswerken van de stad. Kaarten z'
alleen te krijgen bij de VW in 1
Dinghuis aan de Kleine Staat 1
Maastricht.
Herfstprogramma
Zuiderzeemuseum
Het Zuiderzeemuseum in Enkhuize
heeft in de herfstvakantie een speria
programma. Tot 27 oktober is eri
lijks tussen 15.30 en 16.30 uur
Chantant met gedichten en literaf
teksten. Voor kinderen zijn er activite
ten, zoals een film over Dik Trom,
kunnen hoepelen en steltlopen, kijk'
zen maken en van voerderbieten la
pionnen maken voor Sint Maart'
Want diens feest wordt traditioneel i
11 november in Noord-HoW
gevierd.
Heksentoer in Vaassen
Op kasteel Cannenburgh in
krioelt het tot 28 oktober van de he
sen, trollen, kabouters en feeën. B
een spannende speurtocht oor de Kt
deren, er is in het kasteel vanalles
zien zoals de expositie van natuurs®
der Nico Bulder uit Elspeet en
der is ingericht als taveerne. Het ka
teel is open op maandag tot en met''
terdag van 10.00 tot 17.00 uur en
zondag van 13.00 tot 17.00 uur.
