Tijdelijke B O A-etalage laat bezoeker selecteren
Mi
hein
van
Imponerende tentoonstellingen in Rotterdam en Venetië
z
u
h
0
z
Q
ui
Hans Greep
Leo Pley
Z
D
DE STEM
EELDEND
KUN
Oorlogsbuit
Inspiratiebron
Geboortestad
Dubbelhartig
Archeologie
DE STEM
Experiment*
Moeder
DONDERDAG 10 OKTOBER 1996 Dg
Een verjaardagsfeestje
rond Tiepolo
Giambattista Tiepolo: 'Stadsgezicht met de kerk van San Felice', gewassen pentekening uit 1754.
Door Paul Kokke
Nog altijd weet het Rotter
damse museum Boijmans Van
Beuningen te boeien met ten
toonstellingen die hun oor
sprong vinden in de eigen col
lectie van het museum. Die
tentoonstellingen hebben een
tweeledig doel: het opnieuw
beschrijven en catalogiseren
van deelverzamelingen én de
nadruk leggen op het rijke be
zit van het Rotterdamse
museum.
Dat opnieuw beschrijven is vaak
hard nodig. Door veranderende
inzichten en de verdergaande
ontwikkeling van onderzoeks
technieken blijkt tegenwoordig1
dat veel kunstwerken ten onrech
te zijn toegeschreven aan be
faamde meesters. Het Rembrandt
Research Project is daar natuur
lijk een sprekend voorbeeld van.
Boijmans heeft nu het oog laten
vallen op het getekende oeuvre
van de Venetiaanse grootheid
Giambattista Tiepolo (1696-
1770) en diens zonen Domenico
en Lorenzo. Het feit dat Giam
battista drie eeuwen geleden in
Venetië werd geboren, is voor een
tentoonstelling als deze een pret
tige aanleiding. Venetië zelf her
denkt de driehonderdste geboor
tedag met een grote overzicht
stentoonstelling in museum Ca'
Rezzonico.
Het Rotterdamse museum bezit
een groot aantal tekeningen van
Tiepolo, die voor het overgrote
deel afkomstig zijn uit de collec
tie van Franz Koenigs. De uit
Keulen afkomstige Haarlemse
bankier (1881-1941) was tot aan
zijn dood een gepassioneerd ver
zamelaar van tekeningen en wist
een wereldvermaarde collectie op
te bouwen. De gevolgen van de
economische crisis van de jaren
dertig dwongen hem in 1940, vlak
voor de bezetting van Nederland
door Nazi-Duitsland, een groot
deel van zijn verzameling te ver
kopen aan de Rotterdamse verza
melaar D.G. van Beuningen.
Daarvan zou uiteindelijk twee
derde als schenking in het Boij
mans belanden. Het resterende
deel had Van Beuningen verkocht
aan de Duitsers. Die bladen, te
gen de vijfhonderd, werden na de
Duitse nederlaag door de Russen
als oorlogsbuit meegenomen en
bevinden zich nu in het Poesj kin
Museum te Moskou. Pogingen
van de Nederlandse staat om ze
terug te krijgen, zijn tot op heden
mislukt.
Onder de in het Boijmans terecht
gekomen tekeningen uit de Koe-
nigs-collectie waren er maar
liefst 36 van de hand van Giam
battista, Domenico en Lorenzo
Tiepolo. Ze vormen de kern van
deze tentoonstelling Tiepolo in
Holland en worden aangevuld
met bruiklenen uit andere collec
ties, waaronder het Rijkspren
tenkabinet en het Institut Néer-
landais in Parijs.
Giambattista Tiepolo was in zijn
tijd een van de meest populaire
en dus best betaalde kunstenaars
in Europa. Zijn schilderijen kwa
men terecht in Duitsland, Zwe
den, Rusland en Noord - Italië.
'Hij maakt een schilderij in min
der tijd dan anderen nodig heb
ben voor het aanmaken van de
verf', schreefëen "graaf aan Tiet
Zweedse hof j over de snelheid
waarmee de kunstenaar werkte.
In Würzburg maakte hij in drie
jaar tijd een plafondschildering
in het trappenhuis van het paleis
van bisschop-vorst Carl Philipp
von Greiffenau. De laatste acht
jaar van zijn leven bracht hij
door aan het hof van de Spaanse
koning Karei III, waar hij pla
fondschilderingen vervaardigde
voor diens koninklijk paleis. En
ondertussen liet hij stapels teke
ningen na.
Tekeningen zijn over het alge
meen ongecompliceerder en
spontaner dan schilderijen. Dat
geldt zeker voor die van Giam
battista Tiepolo. Hij benaderde
met grote regelmaat een bijna
Rembrandteske virtuositeit. De
soepele lijnvoering en de perfecte
balans tussen voorstelling en
vlak zijn de belangrijkste ken
merken van Giambattista's te
kenkunst. Maar bvendien blijkt
dat zijn oeuvre zeer divers is.
Tiepolo hield het niet alleen bij
allegorische en bijbelde voorstel
lingen. Verrassend zijn de kari
katuren die hij maakte van de
omhoog gevallen Venetiaanse
bourgeoisie, van mannen in pron
kerige achttiende eeuwse kos
tuums die door hun voorkomen
getuigden van hun bespottelijk
gedrag. Toch mag men veel teke
ningen zien als' voorstudies voor
latere schilderijen of plafond
schilderingen, wat niet wegneemt
dat ze een zeer duidelijke artis
tieke authenticiteit hebben.
Diezelfde authenticiteit komt
ook terug in de tekeningen van
Tiepolo's zoons Domenico en Lo
renzo. Dat is ook niet vreemd.
Giambattista verkocht zijn teke
ningen zelden; hij bewaarde ze
als studie- en voorbeeldmateri
aal. Zijn zoons, die later bij hem
in het atelier kwamen werken,
konden er hun voordeel mee doen
en gebruikten die tekeningen re
gelmatig als inspiratiebron. Om
dat voor vader en zonen gold dat
de appel in artistieke zin niet ver
van de boom viel, is het nog
steeds de vraag of bepaalde teke
ningen wel aan Giambattista
moeten worden toegeschreven in
plaats van aan zijn beide zonen of
1 omgekeerd.
Het kunsthistorisch onderzoek
dat Boijmans op de tekeningen
heeft losgelaten, heeft in ieder
geval tot een fiks aantal nieüwe
toeschrijvingen geleid. Tekenin
gen die van de hand van Giam
battista zouden zijn, blijken nu te
zijn vervaardigd door Domenico.
Omgekeerd doet zich hetzelfde
verschijnsel voor, In totaal gaat
het om zeventien bladen.
De tentoonstelling in het Boij
mans wordt gecompleteerd door
een serie etsen en door achttien
schilderijen; van Giambattista
zelf, zoon Domenico, navolgers
en directe omgeving van Tiepolo.
Maar voor de ware schilderijen
tentoonstelling moet de kunst
liefhebber afreizen naar Giam
battista's geboorteplaats Venetië.
Want was is er mooier dan zijn
driehonderdste geboortedag te
vieren in de Dogenstad, met een
grote overzichtstentoonstelling
van meer dan honderd allegori
sche voorstellingen, bijbelse tafe
relen, portretten en studies in
museum Ca' Rezzonico?
Uit de hele wereld zijn werken
voor deze tentoonstelling naar
Venetië gebracht. De oudste
daarvan zijn nog donker en som
ber getint, net als de werken van
Tiepolo's voorganger Giambat
tista Piazzetta, maar vanaf de ja
ren '20 hanteerde Tiepolo de
triomfantelijke heldere kleuren
waardoor vooral zijn plafond
schilderingen zich onderschei
den. Twee daarvan, beide uit
1757, bevinden zich in de voor
malig woning van de familie Rez
zonico zelf: een allegorie van het
huwelijk en een werk met de zeer
classicistische titel Adeldom en
Deugd vergezellen de Verdienste
naar de tempel van de Glorie.
Van verscheidene andere fresco's,
die Ket sterkste deel vormen van
zijn oeuvre, maar per definitie
niet verplaatst kunnen worden,
zijn in Ca' Rezzonico de ontwer
pen bijeengebracht. Bovendien
heeft de VW van Venetië voor de
gelegenheid een 'Tiepolo-route'
ontwikkeld die langs vijf andere
kerken en paleizen voert waar
zijn werk in situ kan worden
bewonderd.
Tiepolo in Holland. Werk van
Giambattista Tiepolo en zijn om
geving in Nederlandse collecties.
Tentoonstelling in Museum Boij
mans Van Beuningen, Mathenes-
serlaan, Rotterdam. Tot 21 okto
ber. Di-za 10-17, zo 11-17 uur.
Giambattista Tiepolo. Tot 8 de
cember in Ca' Rezzonico, Venetië.
Door Frits de Coninck
De beroepsvereniging van
beeldend kunstenaars in Bre
da, BOA geheten, bestaat dit
jaar tien jaar en wil zich ter
gelegenheid daarvan tonen. En
kunstenaars doen dat met hun
werk. In de ruimtes waar tot
kort geleden het volkenkundig
museum thuis was, aan het
Kasteelplein in Breda, is werk
van 100 kunstenaars te gast.
Van ieder drie werken, dat bete
kent dus een enorme hoeveelheid
kunst van een bonte verscheiden
heid. Vijftig kunstenaars doen
om uiteenlopende redenen overi
gens niet eens mee, het had nog
veel bonter kunnen zijn. Er is een
verscheidenheid aan stijlopvat
tingen, er is kunst van zeer uit
eenlopende mentaliteit, maar de
grootste kloof toont zich in de
kwaliteit. Rijp en nog veel meer
groen hangen hier door elkaar.
Dat maakt dat je hooguit van een
verzameling losse werken kunt
spreken die gemeen hebben dat
ze gemaakt zijn door kunstenaars
uit Breda. Maar die verzameling
is geen echte tentoonstelling. De
manifestatie moet ook niet zo op
gevat worden: het is een tijdelijke
etalage waar kunstenaars hun
werk in kunnen presenteren zon
der dat de aanwezigheid een
waarde-oordeel veronderstelt.
De enige die zich daarmee moet
bezighouden is de toeschouwer.
300 Kunstwerken bekijken, dat
betekent werk aan de winkel.
De inrichters zijn (uiteraard) lid
van BOA en dus ook beeldend
kunstenaar. Ook hun werk hangt
hier en daarmee zijn ze partij.
Dat maakt het selecteren tot een
dubbelhartige daad. Je wilt een
'Kollektief geheugen' van Jos Boetzkes, te zien op de BOA-expositie in Breda.
tentoonstelling maken en dat
vereist selectie en ordening en in
ieder geval het formuleren van
een idee omtrent wat je wilt to
nen. En tegelijkertijd wil je niet
oordelen en niet selecteren en
geen verschil in belangrijkheid
aanbrengen, omdat het over je
naaste collega's gaat wier belan
gen je zegt te behartigen.
Dat levert een dubbelheid op die
in deze presentatie zichtbaar is.
In de grote zaal beneden is veel
meer ruimte en veel meer licht
dan elders. Deze plaats is daar
door belangrijker dan de andere,
wat maakt dat het werk dat hier
hangt een prominenter aanwe
zigheid krijgt. Waarmee het nog
niet automatisch beter is. Maar
de meeste andere ruimtes zijn
toch enigszins obscuur, wat som
mig werk onrecht doet.
Beeldende kunst is hoe dan ook
sterk van haar omgeving afhan
kelijk wil ze zich kunnen tonen.
Kunstenaars weten dat. Tot op de
dag van de inrichting is er een
strijd geweest om een plaatsje
onder de zon, een gewring om op
die paar vierkante meter muur te
hangen die de kunst de meeste
mogelijkheid biedt. Enkelen heb
ben hun werk zelfs weer mee te
rug genomen of hebben eenvou
digweg niet mee gedaan. Dat
laatste hadden sommige kunste
naars van wie wel werk hier
hangt of staat, misschien beter
ook maar kunnen doen. Er is in
derdaad werk dat de ondergrens
niet haalt.
In de grote zaal hangen enkele in
teressante werken. Van Erika
Smulders een schilderij met een
FOTO DE STEM JOHAN VAN GURP
paar oma's met kleinkinderen.
Maar omdat die kinderen in een
andere, neutraler kleur met een
ijzig soort licht geschilderd zijn,
ontstaat er een grote psychologi
sche afstand tussen de gezellige
cliché-oma's in kleurige japon
nen en de kleintjes die iets
scherps en vervaarlijks hebben.
Niets van een troetelkind dus.
Merkwaardig zijn de schilderijen
van Henk van de Berg. In een
techniek die een replica is van de
Duitse meester Gerhard Richter
schildert hij in zwart/wit de tuin
van een rijtjeshuis. Met een man
en een vrouw die trots op hun be
zit poseren voor de fotograaf. Al
les ademt de sfeer van de jaren
'50, de tijd dat het rijtjeshuis met
een postzegeltuintje een teken
van vooruitgang was: licht, lucht
en vrijheid. Over het beeld ligt
een filter die details aan het oog
onttrekt. Op zich niks nieuws
maar in deze context wel opmer
kelijk.
In een vitrine heeft Maarten
Koreman een verzameling arte
facten geplaatst die een zweem
van archeologie oproepen. De ob
jecten ademen de geest van een
plek die overal ter wereld kan
zijn. Daarnaast heeft hij zes aan
elkaar gemonteerde foto's han
gen van een man aan de kade, de
metafoor van de reiziger die de
dingen verbindt. En daarnaast
weer het ontwerp voor een vaas,
het idee voor een beeld.
Deze manifestatie moet men zien
als een eenvoudige, a-selectieve
presentatie van mensen die zich
in ernst met beeldende kunst be
zighouden. Dat verdient respect
en aandacht. Maar er is ook altijd
een kwaliteitsgrens, en aan het
daarmee verbonden oordeel zal
geen kijker zich kunnen onttrek
ken. Het is een misverstand te
menen dat alles wat in een pu-1
blieke ruimte aan beeldende
kunst gepresenteerd wordt, daar
mee automatisch ook van artis
tieke waarde is. Deze jubileum
presentatie van BOA is sympa
thiek, maar toont eens te meer
aan dat ook artistieke kwaliteit
schaars is. Gelukkig maar.
Voormalig Volkenkundig Mu
seum, Kasteelplein 55, Breda. De
BOA-presentatie duurt tot 31 ok
tober en is te zien van woensdag
t/m zondag van 11 tot 5 uur.
0
lil
l/)
UI
lil
j
UI
tt
AMSTERDAM
Stedelijk Museum - P. Potterstraat 13 - 'Het vieze tafeltje' - overzirkt
werk van Marien Schouten - ma t/m zo 11.00-19.00 uur (t/m 3 nov)
Van Gogh musuem - P. Potterstraat 7 - gekleurde sculpturen jam,
1840-1910 - o.a. Picasso en Gauguin - ma t/m zo 10.00-17.00 uur It/I
17 nov) w
Rijksmuseum Stadhouderskade 42 - Jan Steen, schilder en verteL
- ma t/m zo 10.00-19.00 uur (t/m 12 jan)
ANTWERPEN
Hessenhuis Falconrui 53 - 'De Moderne Jaren' - Floris en Oscar Jes-
pers/schilderijen en beelden - di t/m zo 10.00-16.45 uur (tr'm 3 nov)
BAARLE-HERTOG
Galerie De Verbeelding Klokkenstraat 12 - Jan Moerbeek en Ruu
Schoenaker/ schilderijen, Herman Bartelds/ beelden - do t/m
13.00-17.00 uur (t/m 13 okt)
BERGEN OP ZOOM
Markiezenhof Steenbergsestraat 8 - Dick Fluitsma - tekeningen s
houten beelden - di t/m zo 11.00-17.00 uur (t/m 17 nov)
BREDA
Chassé Galerie Artiestencafé Claudius Prinsenlaan 8 - MariekenCo-
chius/ foto's en Erik Taal/tekeningen
Chassé Galerie Claudius Prinsenlaan 8 - werk van Helen Frik en Ham
Hovy - ma t/m za 13.00-18.00 uur (t/m 13 nov)
De Beijerd Boschstraat 22 - De Muze als Motor - ontwikkelingen inde
kunst van Noord-Brabant vanaf de Tweede Wereldoorlog - di t/m vr
10.00-17.00 uur-za en zo en feestdagen 13.00-17.00 uur-(t/m 24 no»)
Galerie Segeren Raadhuisstraat 10 - Hans Greep/ schilderijen - di t/m
vr 10.00-18.00 uur - za 10.00-17.00 uur (t/m 26 okt)
Galerie Molenaars Ginnekenweg 79 - Kunstenkabinet - wot/m»
13.00-17.30 uur-za 11.00-17.00 uur (t/m 18 okt)
Voormalig Volkenkundig Museum Justinus van Nassau Ka<
plein 55 - werk van kunstenaars uit regio Breda - (t/m 27 okt) - wotIn
zo 11.00-17.00 uur
DEN BOSCH
Galerie Hüsstege Verwersstraat 28 - Joop Birker en Brabantse vrien
den/ een hommage - Kiny Copinga/ bronzen beelden - di t/m vr 11
17.30 uur - za 11.00-17.00 uur - zo 13.00-17.00 uur (t/m 13 okt)
Noordbrabants Museum Verwersstraat 41 - 'De Muze als Motor'-di
t/m vr 10.00-17.00 uur - za en zo 12.00-17.00 uur (t/m 1 dec)
EINDHOVEN
Van Abbemuseum Vonderweg 1 - 'De Muze als Motor' - di tl
11.00-17.00 uur (t/m 24 nov)
GENT
Museum voor Hedendaagse Kunst N. de Liemaeckerepiein 3
werk van Auguste Chabaud, Frans Piens en Johanna Kaiser - di t/mzo
9.30-17.00 uur (t/m 13 okt)
HEERLEN
Stadsgalerij - Attitudes II/ Rob Birza en Rob Scholte (t/m 27 okt)
OTTERLO
Kröller-Müller Museum - Franz West Proforma - sculpturen, instal
laties en collages (t/m 19 jan 1997)
ROOSENDAAL
Tongerlohuys Molenstraat 2 - Ru van Rossem/ etsen, tekeningen ei
beelden - di t/m zo 14.00-17.00 uur (t/m 3 nov)
ROTTERDAM
Museum Boijmans Van Beuningen Museumpark 18-20 -Willem de
Kooning - late schilderijen 1981-1987 (tot 1 dec) - en Tiepolo in Hol
land met prenten, tekeningen en schilderijen (tot 20 okt) - di t/mza
10.00-17.00 uur - zo 11.00-17.00 uur
TILBURG
Nederlands Textielmuseum - Goirkestraat 96 - Flexible 2 - pan-eu-
ropean art - 2e Europese Biënnale - di t/m vr 10.00-17.00 uur-za en zo
12.00-17.00 uur (t/m 24 nov)
De Pont Wilhelminapark 1 - 'De Muze als Motor' - di t/m zo 11.00-
17.00 uur (t/m 24 nov) -
ULVENHOUT J
sh« i' -*• b er idos*
Galerie de Pekhoeve - Dorpstraat 92 - schilderijententoonstelling
Spiritus - door schilderscollectief De Nieuwe Maan - do t/m za 11.00-
18.00 uur, zo 13.00 t/m 17.00 uur (13 okt t/m 17 nov)
UTRECHT
Centraal Museum Utrecht - Agnietenstraat 1 - Take Two - di t/m zi
10.00-17.00 uur - zo 12.00-17.00 uur (t/m 27 okt)
VLISSINGEN
Watertoren Vlissingsestraat 239 - Werken van Klaus Kröger, PM
Bloom, Anya Jansen, Joost Willink - wo t/m zo 12.00-17.00 uur (t/m 21
nov)
Door Frits de Coninck
In galerie Segeren in Breda pre
senteert Hans Greep een flinke
hoeveelheid werk. Schilderijen
met olieverf op doek en werk op
papier. Naar de voorstelling zou
je daar drie motieven in kunnen
onderscheiden: landschappen,
portretten en fantasieschilderin
gen waarin nog het duidelijkst de
vorm van een slakkenhuis te her
kennen is. Maar waar het dan
verder precies over gaat, is niet
erg duidelijk. Hoeveel bereidwil
ligheid om aandachtig te kijken
men ook aan de dag wil leggen,
hier valt niet meer aan te zien
dan dat het werk onvoldoende
van kwaliteit is. Het is uitgespro
ken zwak van vorm en op het
vlak van de techniek gebruikt
Greep trucs om onvoldoende be
heersing van het metier te ver
doezelen. Dit soort werk zou je
eendimensionaal kunnen noe
men: werk dat niet verder komt
dan het gebruik van het schil
dersmateriaal. Het is een toepas
sing van verf op doek en papier
zonder dat die inspanning een
substantiële vorm oplevert die
het vermoeden van betekenis in
zich draagt. Aan de uiteindelijke
bedoeling van kunst: iets meer te
betekenen dan wat de concrete
vorm biedt, komt het werk van
Hans Greep helemaal niet toe.
De aandacht van de kijker blijf
steken in de irritatie over tech
nisch onvoldoende werk. In 0
landschappen gebruikt hij veel
verf in alle mogelijk kleuren ge
mengd. En bij de verf blijft het
Alles wat een landschap kan op
leveren aan zindering, atmosfeer-
licht, ruimte en wat je er allemaal
nog meer bij kunt bedenken, >s
hier afwezig. Of liever: is wegge
stopt onder een verfoppervl®
dat mogelijke kwaliteit mooi ver
borgen houdt. Het enige wat®"1
landschap toont, is beweging-
Maar een beweging die onduide
lijk is in richting en bedoeW
sorteert geen effect.
Het tekort aan meestersclisp
wreekt zich het meest in de p°r'
tretten. Greep slaagt er niet
zelfs maar te suggereren dat ee
gezicht bestaat uit tal van ro
dingen, openingen, vormen d
allemaal een eigen plaats li®
men. Een gezicht is bij heme
volstrekt plat plaatje waarin8
les volkomen stil is geva'
Over het gelaat als spiegel van
ziel niet gesproken. Dat is de d
de dimensie die echte kunst
derscheidt van academisch c
reet werk.
Hans Greep in Galerie 5ege'sfj
Raadhuisstraat 8-10, Breda;
oktober. Alleen op
gesloten.
Door Johan Diepstraten
Een paar weken voor haar doe
ze nog gewaarschuwd: 'Als ge t
er geen ambras over maakt, t
neer ik er niet meer ben'.
Maar zo rap al na de begrafenis
met de verdeling van de erfenis,
kast wordt de inzet voor de strijd
mie' en 'ons Hilde' en 'onze Robe>
niet mee, want die zit ergens in N
zetels en een keukentafel, daar
doen. Zo genereus was de fam
weest.
De antieke pastoorskast was het
korte roman De kast (1991) van
verhaal bestaat uit een telefoon;
monoloog, van een zuster die uit;
ken doet hoe de verdeling van
stand kwam. Vijf jaar later blijk
de onderwerpen voor zijn roman;:
van het pronkstuk van de familie
Ergens in de onderste la vindt
van tante Roza die als missiezust
vertrokken. In 1993 verscheen de
zondere titel De Gele Rivier is bi
op die nagelaten epistels. Tiental
ze naar het thuisfront in België, r
die ene brief van wel tien kant
troepen van Mao wist te ontvluc.
verde Leo Pleysier een Libris-no
Het heeft lang geduurd voordat
doorbrak. De eerste romans die I
ren zeventig en begin jaren tachti
lijks de grens over, zeker ook om
werd als een leerling van Ivo Mie
experimenteel werk afleverde,
nieuw uitgebracht in de verzame
ik weer in 1990, zijn een evocatie
sche afkomst.
Als zoon van een veehandelaar
vlucht. 'Voor de schaamte. Voo
stal, voor de stank van het kuil\
van het varkensvlees, voor de st:
voor de stank van de kalverstron'
Omdat een recensent ooit van ee
'hoerenzoon' maakte - een fout
artikelen overgenomen werd - i
beladener geworden.
Na vele jaren van zwijgen was da
tijd schoon (1989), een roman w:
soon aan het sterfbed van zijn
verbeeldt dat zij onvermoeibai
haar leven. De twee romans die
feite een logisch vervolg op het s'
der. De enige die niet aanwezig
l Greei
he
ron<
Sa-
Door Marjan Mes
Al in 1934 wilde Julien
een roman schrijven over
Amerikaanse zuiden i
1850. De plantages rond
vannah waar een protestants
Engelse aristocratie haar hei
had gezocht in een kwetsbaa
isolement. Emigranten
vast bleven houden aan
ouderde gewoontes en voo
wie de geëmancipeerde
ding van de noordelijke
en opzichte van de neg
ven een bedreiging vormd
oor hun comfortabele levens
wijze.
Uiteindelijk voltooide Green
evenswerk, Verre landen, pa
uf7- Een waarlijk klassieke
man van ruim 800 pagina's
in het leven van deze
Ouders, hun families en n
SaVen in het donkere,
2° van de Verenigde
kaarr 8 ^ooravond van de Ameri
u?hx?Se Urgeroorl°gin een 1
tel a™de, romantische
telling geuite krijgt.
dio°r l*lien Green verte
'verre ianden'-de state
Savan13 ,en Georgia en de sta
Oceaan aan de Atlantisch
li oin, een eeuwig gevoel va
heimwee. Altijd zou de in Frank
hei
aa
di
ver
voo
hou
3 state
negersla
1 zij
pas
ro
waar
plantage
hun ne
diepi
Statei
bree
ver
