meert
Whiplashcentrum wil vestigingen in alle provincies
De diepere lading
van sprookjes
'Kunstbloed' voor
snelle transfusie
Medicijn liamba
blijkt marihuana
MÖEEL B.V.
229,
tel
-T
49.95
'Vaders die met kinderen
achterblijven zijn zielig en fantastisch'
Abortuspil voorlopig
toegelaten in de VS
Hartpatiënten hebben
het vooral op maandag
of vrijdag moeilijk
lag 3 oktober 1996
Onderzoek toont relatie
Alzheimer en leefwijze aan
LIJF LEVEN
E2
- MAIS DEMO - MAIS DEMO I
VERSCHILLENDE BEKENDE
VEELBELOVENDE BELGISCHE
EN TE BEZICHTIGEN ZIJ|\|.
iais
MAIS
teil
ps
ips
Brieven
onder nummer
DE STEM,
POSTBUS 3229,
4800MB BREDA
W4
T Cr'-i
e badstof badjas
)ogloopmat 'iSaturnus'
Gekoelde atleet
presteert beter
WOENSDAG 2 OKTOBER 1996
ID VAN 14.00u TOT 17.00u op de
5fvelden. Bavelstraat te Dorst
favel, net buiten de dorpskern)
Ingericht door:
1 112, 2300 Turnhout. 00-32/1485265)
052.
1674.
BRADOR
St. Hu-
etat., ou-
0032-
Breda.
at. (incl.
intende
euze ge-
573357.
/I 80X30X
compleet
340.
baasje
Spec.
386164.
korthaar
hoonheid,
86
Div.contacten
Eigenwijze j.m. 28:
gent, gev. v. humor, rornai
zkt. dito j. vrouw, geen bi
discotype, b.o.n. 393fl
Als U wilt reageren op ad,
vertenties met brieven on
der nummer gelieve U
linksboven op uw envelop
duidelijk het briefnummer
uit de advertentie te
vermelden en uw brief
(gefrankeerd) alsvolgt te
adresseren:
(NIET AAN ONS
ANTWOORDNUMMER IVI
AUTOMATISCHE
OPENING VAN
ANTWOORDNR. POST!)
Indien U Foto's e.d. wens
terug te ontvangen van di
adverteerder, is het
verstandig een aan Uzelf
gerichte en gefrankeerde
envelop bij uw
reactie te voegen
met polyester voering
- maten: M, L, XL en XXL
rntiek-bruin
t .5*.
1 i; i
ty t S V
-r,R im
stof van bedrukte katoen
ivoering van geluste badstof
i125cm
i: M, L en XL
ames en heren
iting: 50x80 cm. JA AA1
'donkergrijs IQUM
raar tot 30° C lwl>¥ ^aa>.
dan 300 Aldi-markten in Nederland
Botterdam (anp) - In Rotterdam is
een nieuw centrum geopend voor pa
tiënten die nek- of rugletsel hebben
opgelopen en lijden onder de gevol
gen van wat wordt aangeduid als
whiplash. Het Whiplash Centrum
jjederland (WCN) heeft de voorzie
ning opgezet en wil voor eind 1997 in
elke provincie minstens één centrum
openen. Dat heeft WCN-woordvoer-
ster M. Janmaat Abee bekend
gemaakt.
Het whiplashcentrum in Rotterdam is
gehuisvest in het gebouw van De Twaalf
Provinciën Landelijke Arbodienst NV
aan het Oostplein. Binnenkort worden
soortgelijke centra geopend in in Gro
ningen, Heerlen, Hengelo, Arnhem,
Zaandam, Utrecht en Amsterdam. Ook
daar nemen de centra hun intrek bij De
Twaalf Provinciën, maar zullen onaf
hankelijk werken.
De eerste WCN-vestigingen werden in
november 1995 gevestigd in Blaricum en
Almere. Volgens initiatiefneemster en
voormalig Tweede-Kamerlid Janmaat
Abee wil WCN via de provinciale whip-
lashcentra in de toekomst naar slachtof
fers toekomen, in plaats van andersom.
„De mensen kunnen straks op afspraak
bij onze centra terecht," illustreert zij de
doelstelling van WCN. „Daar mag de pa
tiënt rekenen op de professionele hulp
van artsen, fysio- en manueel therapeu
ten. Die behoren tot de vaste teams van
elk centrum. Ook kunnen mensen via het
landelijk alarmnummer 06-899.82.22
een beroep doen op ons mobiele team.
Dat komt binnen 48 uur na een ongeval
aan huis, als het vermoeden bestaat dat
er sprake is van whiplash."
Janmaat Abee zegt dat whiplash-patiën-
ten schreeuwend behoefte aan aandacht
verdienen. „Deze groep verkeersslacht
offers wordt lang niet altijd serieus ge
nomen, terwijl zij wel ernstig lijden on
der' hun ongeval. Bij whiplash treedt
dikwijls een ernstige vermoeidheid op,
gevolgd door pijn in hoofd, nek en
schouders. Later komen daar soms tinte
lingen in armen, handen en vingers bij,
maar ook kauwproblemen."
Het WCN heeft geen extace cijfers over
het aantal whiplash-patiënten. „Wij
denken dat naar schatting 60.000 men
sen de afgelopen jaren te kampen hebben
gekregen met een of andere verschijnsel.
Die zijn meestal veroorzaakt door een
verkeersongeval, meestal door een kop-
staartbotsing. Jaarlijks gebeuren in Ne
derland tussen de 15.000 en 30.000 kop-
staartbotsingen. Op basis van dit aantal
neemt het WCN aan dat er jaarlijks 5.000
whiplash-patiënten bijkomen."
Als moeder het gezin verlaat
Vijftien jaar geleden liep het
huwelijk van Tonny Sies op de
klippen. Zij ging het huis uit.
Haar ex bleef thuis wonen. Met
hun zoontje van zeven. Waarom
zette ze die stap? Een gesprek
met Tonny Sies en Liesbeth
van Hennik, die net een boek
heeft geschreven over moeders
die hun gezin verlaten. „Het is
natuurlijk onzin om die moe
ders te omschrijven als onver
antwoordelijke vrouwen zon
der moederhart."
Door Mick Salet
„Als een vader zijn gezin verlaat, vindt
iedereen het vanzelfsprekend dat de ach
terblijvende moeder voor de kinderen
zorgt. Maar als een moeder haar gezin
verlaat? Dan wordt het al gauw gewéldig
gevonden als de vader de zorg voor de
kinderen op zich neemt. Dat vind ik me
ten met twee maten."
Pedagoge Liesbeth van Hennik, 42 jaar,
heeft onderzoek gedaan naar moeders
die, na een echtscheiding, de zorg voor
de kinderen aan hun ex overlieten.
Waarom deden die vrouwen dat? Hoe
voelden ze zich? Liesbeth van Hennik
vroeg het twintig vrouwen en schreef er
een boek over: 'Ik ga - Moeders die hun
gezin verlaten'. Tonny Sies, 48 jaar, is
een moeder die uit eigen ervaring mee
kan praten.
Tonny: „Vijftien jaar geleden ben ik ge
scheiden. Mijn zoon, Antonie, was toen
zeven, Hij bleef bij zijn vader. Ik ging
weg. Het huwelijk was niet meer te red
den. We hebben het lang geprobeerd.
Ook met therapie. Maar het was gewoon
niet meer goed te krijgen. Achteraf denk
ik wel dat ik weet waarom het fout is ge
gaan. Hij had zijn werk. Ik zat thuis.
Eerst alleen met het huishouden. Later
ook met een kind. Maar daar kon ik mijn
dag niet mee vullen. Ik wilde niet alleen
maar huisvrouw zijn. Ik heb de pest aan
huishoudelijk werk. Maar het heeft jaren
geduurd voor ik aan een echtscheiding
dacht.
Liesbeth: „Mensen scheiden niet zo snel.
Ze proberen van alles om hun huwelijk
in stand te houden."
Tonny: „Ik word nog steeds boos als ik
iemand hoor zeggen dat mensen tegen
woordig zo makkelijk scheiden. Dat is
onzin. Mensen scheiden niet makkelijk.
Zeker niet als ze kinderen hebben."
Liesbeth: „Mensen hebben het er vaak
verschrikkelijk moeilijk mee. Want ze
hadden toch afgesproken om altijd bij
elkaar te blijven. In voor- en tegen
spoed."
Tonny: „Maar ik vind niet dat ouders, in
het belang van de kinderen, per se samen
moeten blijven. Het is voor kinderen
toch ook niet goed als ouders steeds ruzie
hebben en er thuis een vervelende sfeer
heerst? Soms is een scheiding de enige
oplossing. Daarom heb ik uiteindelijk
ook de knoop doorgehakt en ben naar
een advocaat gegaan."
Liesbeth: „In de meeste gevallen neemt
de vrouw het initiatief om te scheiden.
Juist de moeders verlaten vaak het huis
om de ondraaglijke spanning te doorbre
ken en een scheiding in gang te zeten."
Tonny: „Voor mij stond al vast dat ik na
oe scheiding niet voor mijn zoon zou zor
gen. Ik zat in die tijd op de Sociale Aca
demie. Als ik voor mijn zoon zou moeten
zorgen, had ik met mijn opleiding moe
ten stoppen. Dat wilde ik niet. Voor mijn
ex-man was het niet zo'n probleem. Die
had als onderwijzer precies dezelfde
schooltijden als Antonie. Bovendien had
®j centen. Ik niet."
Liesbeth: „Financiële motieven spelen
wak een rol. Mannen verdienen meestal
Jjeer dan vrouwen. Vaders kunnen de
■anderen dus ook meer materiële wel
stand bieden èn de hypotheek betalen,
bat is voor moeders vaak een reden om
e denken: 'ik laat de kinderen maar bij
hem. Ze gaan dan het huis uit en laten
'Vrouwen voelen een intens verlangen om even lekker met hun kinderen te knuffelen. Ze voelen de breuk echt lichame
lijk. Het lijkt soms een soort amputatie.' foto de visser
de kinderen achter. Ook omdat ze het be
zwaarlijk vinden om de kinderen uit hun
vertrouwde omgeving te halen."
Tonny: „Mijn ex-man wilde ook voor
Antonie blijven zorgen."
Liesbeth: „Omdat hij dol op zijn zoon
was?"
Tonny: „Niet overdreven. Ik heb Antonie
wel gevraagd wat hij wilde. Achteraf
had ik daar spijt van, maar toen leek het
me heel democratisch om te vragen: 'bij
wie wil je het liefst blijven?' Hij koos
voor papa. Ik weet niet of hij door die ge
dwongen keus last van schuldgevoelens
heeft gehad, maar ik weet wel dat je een
kind van zeven eigenlijk niet moet laten
kiezen tussen mama en papa."
Liesbeth: „Maar hoe kwam je op het idéé
dat je Antonie bij zijn vader zou laten?
Veel vrouwen gaan er automatisch van
uit dat zij de kinderen bij zich houden.
Had je voorbeelden in je omgeving?"
Tonny: „Nee. Ik dacht gewoon: als ik
voor Antonie moet zorgen, dan moet ik
stoppen met mijn studie en kom ik in de
bijstand."
Liesbeth: „Veel vrouwen doen dat."
Tonny: „Maar dan zou ik doodongeluk
kig geworden zijn. Ik wilde niet in de bij
stand of ergens achter de kassa. Dat leek
me ook geen goed toekomstperspectief
voor Antonie. Het leek me beter dat hij
bij zijn vader zou blijven. Op een vaste
plek. Co-ouderschap kenden we in die
tijd nog niet. Maar ik wilde niet dat hij
als een postpakketje van het ene naar het
andere adres gestuurd zou worden."
Liesbeth: „Ik vind het opvallend dat
mannen er vaak geen punt van maken
dat ze na een scheiding voor de kinderen
moeten zorgen. Ze doen het graag. Ook
al hebben ze een fulltime baan. Ze zeg
gen: 'dat regelen we wel'. En dat regelen
ze dan ook. Vrouwen lijken vaak een an
dere instelling te hebben. Die maken
zich vooraf al zorgen: 'zou dat straks al
lemaal wel goed gaan?' Maar mannen
krijgen ook wel meer steun en aandacht.
Als moeders met de kinderen achterblij
ven, dan vindt iedereen dat vanzelfspre
kend. Maar als vaders met de kinderen
achterblijven, dan vindt iedereen dat
zielig en fantastisch. Zielig, omdat zijn
vrouw hem in de steek gelaten heeft.
Fantastisch, omdat hij de zorg voor zijn
kinderen op zich neemt. Vaders met kin
deren worden ook eerder geholpen. Alsof
ze hulpbehoevend zijn. Moeders met kin
deren worden geacht de problemen zelf
op te lossen."
Tonny: „Moeders die hun gezin verlaten
worden anders bekeken dan vaders die
hun gezin verlaten."
Liesbeth: „Ze worden vaak veroordeeld.
Er wordt van alles over ze gezegd. Ze zal
wel een ander hebben... Ze moet de pu
berteit zeker even overdoen... Ze is
egoïstisch.... Ze is een slechte moeder..."
Tonny: „Ik voelde me helemaal geen
slechte moeder. Ik voelde me een prima
moeder. En ik was niet egoïstisch, want
ik koos het beste voor mijn zoon. Ik heb
me dan ook nooit schuldig gevoeld."
Liesbeth: „Dat hoor je niet vaak. Vrou
wen voelen zich vaak schuldig. Vréselijk
schuldig."
Tonny: „Achter mijn rug zal er wel van
alles over me zijn gezegd, maar zelf
kreeg ik geen reacties. Er werd niet over
gesproken."
Liesbeth: „Dat vertellen veel vrouwen.
Mensen zéggen er niets van, maar laten
wel merken dat ze het veroordelen. Er
gaat veel contact verloren."
Tonny: „Mijn moeder huilde toen ik het
haar vertelde: 'nou zal ik mijn kleinzoon
nooit meer zien.' Maar dat was niet zo.
Mijn ouders bléven de opa en oma van
Antonie."
Liesbeth: „De meeste moeders blijven
hun kinderen ook gewoon zien."
Tonny: „Antonie kwam eens in de veer
tien dagen èn in de vakanties bij mij. Als
hij dan weer weg was, zette ik de stofzui
ger aan, zodat de buren me niet konden
horen janken. Want je doet het niet zon
der verdriet. Ik miste hem soms ver
schrikkelijk. Dat gemis was het ergst.
Dat voelde ik lichamelijk."
Liesbeth: „Dat vertellen bijna alle vrou
wen. Ze voelen vaak een verscheurende
pijn. Ze voelen vaak een intens verlan
gen om even lekker met hun kinderen te
knuffelen. Ze voelen de breuk echt licha
melijk. Het lijkt soms een soort amputa
tie."
Tonny: „Ik heb er pas heel laat met An
tonie over gesproken. Twee jaar geleden
heb ik hem eigenlijk pas voor het eerst
mijn verhaal verteld. Maar hij zei dat hij
het nooit als abnormaal had ervaren dat
hij destijds bij zijn vader was blijven wo
nen."
Liesbeth: „Heeft hij het je verweten?"
Tonny: „Nee. Hij heeft me nooit verwij
ten gemaakt."
Liesbeth: „De meeste kinderen doen dat
wel. Ze maken hun ouders verwijten
over de scheiding. Ze vinden het pijnlijk
dat hun moeder weg is gegaan en het ge
zin uit elkaar is gevallen. Ze maken een
rouwproces door. De één gaat boos met
de deuren slaan. De ander trekt zich stil
terug. Maar gevoelens van verdriet, een
zaamheid en boosheid zijn er altijd. Bij
de één duurt dat wat langer dan bij de
ander. Maar het valt me op dat de moe
ders meestal toch wel een eervolle plaats
in blijven nemen. Dat heeft natuurlijk
ook te maken met de houding van de va
ders. Die moeten wél met respect over
hun ex-vrouw spreken en het ook moge
lijk maken dat ze haar plek als moeder
blijft houden."
Tonny: „Want ik blijf natuurlijk de moe
der van Antonie. Ik heb ook geen spijt
dat ik hem destijds bij zijn vader heb ge
laten."
Liesbeth: „Maar waarom wordt een
móéder die haar gezin verlaat nou an
ders beoordeeld dan een vader die zijn
gezin verlaat? Is een moeder soms méér
dan een vader verplicht om bij de kinde
ren te blijven? Ik vind dat er vaak met
twee maten gemeten wordt. En dat is
niet eerlijk."
Liesbeth van Hennik: 'Ik ga -Moeders
die hun gezin verlaten'.
Uitgeverij Scheffers, 29,90.
Door dr. Jan Verhulst
Sprookjes lijken op het eerste ge
zicht aardige verhaaltjes, met of
zonder moraal, met name be
doeld om kindertjes in bed te
Knjgen en vooral: te houden.
Nadere beschouwing van de
Heeste sprookjes leert echter dat
er veel meer aan de hand is. Voor
al de oude sprookjes (met name
htvVan gebroeders Grimm)
lebben een veel diepere lading,
zoals ook de Freudianen en Jun-
gianen al dachten. Van de laatste
Sfoep is bekend dat ze sprookjes
opvatten als een verwijzing naar
het
zogenoemde 'collectieve on-
ewuste' van de mens, dat wil
jiggen: het onbewuste dat alle
,fnsen over de hele wereld met
aar gemeen hebben. Voor deze
Pvatting va't iets te zeggen wan-
tr v 6 ^denken dat vrijwel alle
a 'tionele sprookjes vol zitten
met symboliek over het goede en
kwade in de mens en over de zin
en de onzin van het leven. De
klassieke Freudianen zagen in de
dromen een fantasie-vervulling
van allerlei onbewuste en ver
drongen wensen. Want in sprook
jes kunnen, net als in onze dro
men, allerlei dingen gebeuren die
in het dagelijks leven volstrekt
onmogelijk en ontoelaatbaar zijn.
In dit opzicht komen sprookjes
sterk overeen met de klassieke
volksverhalen waarin bijvoor
beeld een zoon zijn vader doodt
en vervolgens trouwt met zijn
moeder (de tragedie Oedipus
Rex). In de oude sprookjes wordt
er vaak ook naar hartelust ge
moord en bedrogen en dat alles
liefst op een zo gruwelijk moge
lijke manier verteld. Op deze ma
nier worden onze sadistische
wensen en verlangens bevredigd.
De meeste sprookjes gaan over
liefde, eerlijkheid, betrouwbaar
heid, macht en geld. In de regel is
het zo dat sprookjes altijd goed
aflopen, dus dat het goede over
wint. Volgens de Oostenrijkse
hoogleraar in de kinderpsycholo
gie, Bettelheim, is dat om kinde
ren duidelijk te maken dat alle
problemen die ze in het latere le
ven tegen zullen komen, kunnen
worden opgelost. Als je maar je
best doet en eerlijk blijft.
Het is natuurlijk mogelijk om in
elk sprookje dingen te zien die de
bedenker ervan totaal niet voor
ogen hebben gestaan. Zo zou je in
het sprookje van Assepoester met
een beetje goede wil een verwij
zing kunnen zien naar het
schoen-fetisjisme. En kun je in
het verhaal van Hans en Grietje
incestueuze tendensen ontdek
ken, gelardeerd met een lesbische
ondertoon. En jawel hoor: De
Amerikaanse psychoanalytica
Clarissa Estés deinst er bijvoor
beeld niet voor terug om alle
sprookjes in een feministisch ka
der te plaatsen en ze te zien als
een uiting van de onderdrukking
van de vrouw.
In Nederland houdt de psycholo
ge Sybille Labrijn regelmatig
'sprookjesworkshops', waarin
mensen aan de hand van sprook
jes beter zicht kunnen krijgen op
de aard en achtergronden van
hun problemen. Ook Labrijn, zo
vertelt ze in het maandblad Psy
chologie, gaat ervan uit dat
sprookjes meer zijn dan ze op het
eerste gezicht lijken. Zo heeft
volgens haar het sprookje van
Sneeuwwitje te maken met de
thematiek van het zelfstandig
worden en het leren omgaan met
jaloezie. Een rasechte Freudiaan
herkent in dit verhaal natuurlijk
onmiddellijk de oer-problema-
tiek tussen moeder en dochter: de
seksuele rivaliteit tot de dood er
op volgt. Om maar te zwijgen
over de verborgen seksuele sym
boliek die besloten ligt in de ver
houding van Sneeuwwwitje tot
die zeven dwergen.
Uit bovenstaande moge duidelijk
zijn geworden dat sprookjes vaak
meer kunnen zijn dat zomaar een
leuk verhaaltje. Je kunt ze tot in
het oneindige blijven interprete
ren. De manier waarop je dat
doet zegt natuurlijk meer over je
zelf dan over het sprookje. Juist
dat gegeven maakt de sprookjes
zo leerzaam.
Slachtoffers die snel veel bloed verliezen hebben vaak maar een
kleine kans op overleving. Meestal is na een korte tijd bloedtrans
fusie uitgeput. Artsen en wetenschappers zoeken al jaren naar een
tijdelijke bloedvervanger. Zeven Europese universiteiten hebben
gezamenlijk wellicht een uitvinding gedaan. Een 'hemoglobine-
oplossing' moet het mogelijk maken de bloeddruk op het gewens
te peil te houden en zuurstof naar alle delen van het lichaam te
vervoeren. Voordeel is dat het materiaal lange tijd goed te houden
is en er weinig besmettingsgevaar is. Naar verwachting zal
'kunstbloed' in 1997 algemeen gebruikt kunnen worden.
New York (rtr) - De Amerikaan
se keuringsdienst voor medicij
nen (FDA) heeft de controversië
le abortuspil, de RU-486, voorlo
pig toegelaten tot de Ameri
kaanse markt. Dat heeft een par
ticuliere organisatie voor anti
conceptie bekendgemaakt.
Volgens de groep staat de FDA
voorlopig vrouwen toe de pil te
gebruiken in afwachting van de
etikettering en de verspreiding
van het middel.
De abortuspil is in de VS bekend
onder de naam mifepristone. Hij
is geschikt voor vrouwen in de
eerste zeven weken van de zwan
gerschap.
Uit onderzoek in Frankrijk,
waar de pil al langer te verkrij
gen is, blijkt dat het middel daar
in 95,5 procent van de gevallen
voldoet. De RU-486 is ook ver
krijgbaar in het Verenigd Ko
ninkrijk, Zweden en China. An
ti-abortusactivisten voeren in de
Verenigde Staten fel campagne
tegen de pil.
Chicago (dpa/rtr) - De ziekte van
Alzheimer wordt niet alleen ver
oorzaakt door erfelijke factoren
of een infectie in de hersenen,
maar ook door omgevingsinvloe
den en leefwijze. Dat blijkt uit
een Amerikaans onderzoek in het
medische tijdschrift Journal of
the American Medical Associa
tion.
In het onderzoek zijn 3734 man
nen van Japanse afkomst op Ha
waii in de leeftijd van 71 tot 93
jaar onderzocht. Zij brachten het
grootste deel van hun leven op de
eilandengroep door. Van hen
leed 5,4 procent aan de ziekte
van Alzheimer en nog eens 4,2
procent aan geestelijke achter
uitgang, veroorzaakt door stoor
nissen in de doorbloeding van de
hersenen.
Uit onderzoek onder 887 mannen
in dezelfde leeftijdscategorie in
Japan bleek dat slechts 1,5 pro
cent van hen aan dementie lijdt.
Het onderzoeksteam trekt daar
uit de conclusie dat alleen facto
ren zoals omgeving en leefwijze
verantwoordelijk kunnen zijn
voor het op Hawaii driemaal zo
hoge aantal Alzheimer-patiënten
onder Japanners als in Japan.
Tot nu toe namen artsen steeds
aan dat de oorzaak van de ziekte
van Alzheimer lag bij erfelijke
factoren of een infectie in de gro
te hersenen. Wel was al bekend
dat dementie in de westerse we
reld veel meer voorkomt dan in
het Oosten, hetgeen duidt op an
dere factoren die van invloed zijn
op ontstaan en ontwikkeling van
de ziekte.
Een wonderbaarlijk geneesmid
del dat de inwoners van een
Noord-Braziliaans dorp innemen
tegen allerlei kwalen en pijnen
blijkt mariuhana te zijn. De in
woners van de plaats Cruzeta in
de noordoostelijke deelstaat Rio
Grande do Norte gebruiken al ja
renlang een medicijn dat ze
'liamba' noemden. Het middel
werkt tegen tal van klachten, zo
als onder meer keel-, kies en
hoofdpijn. Ook gebruiken bewo
ners het geestveruimende medi
cijn als levenselixer. Een politie
man uit een andere plaats werd
echter achterdochtig en liet liam
ba testen. Het blijkt om marihua
na te gaan. Het is nog onbekend
wat het plaatselijke Openbaar
Ministerie gaat ondernemen na
de ontdekking van de agent.
In Nederland vroeg minister
Borst van Volksgezondheid on
langs om advies over het gebruik
van marihuana als medicijn. De
minister moet beslissen of artsen
in Nederland liamba mogen
voorschrijven. Aidspatiënten
willen dat het medicijn in het zie
kenfondspakket wordt opgeno-
Washington (afp) - Onverwachte haperingen van het hartritme
die tot de dood van hartpatiënten kunnen leiden, komen vooral
op maandag en vrijdag voor. Dat is ook bij gepensioneerden het
geval, zo wijst een onderzoek uit dat is gepubliceerd in het blad
van de Amerikaanse Hart Vereniging.
„Het kennelijke verband tussen
de dag van de week en hartstoor-
nissen is moeilijk te verklaren",
aldus de onderzoekers van de
universiteit van Maryland
(Baltimore).
Zij volgden een groep van 683
hartpatiënten die de hartstoor-
nissen en snelle contracties van
de hartspier overleefden dankzij
een apparaat dat bij korte hart
stilstand automatisch de pace
maker inschakelt. Het ritme
wordt hersteld dankzij een
zwakke elektrische stroom naar
de hartspier.
De studie wijst uit dat de maan
dag en vrijdag de moeilijkste da
gen zijn voor hartpatiënten,
voornamelijk voor mannen op
leeftijd. „Wellicht lijden zij nog
steeds aan stress op maandag,
zoals tijdens de periode dat ze
nog werkten. Of misschien ver
oorzaakt het vertrek van hun
vrouw of kinderen naar het werk
stress," aldus onderzoeksleider
Robert Peters.
Van de hartpatiënten die op
maandag last van hun hart kre
gen, was het aantal mensen dat
medicijnen slikt dat de werking
onderdrukt van het bijniermerg-
hormoon, verantwoordelijk voor
versnelling van hartkloppingen,
in de minderheid.
De Amerikaanse Hart Vereni
ging schat het aantal landgeno
ten dat jaarlijks aan hartstil
stand overlijdt op 250.000.
Het kan voor atleten aanbeve
ling verdienen om vóór de wed
strijd een koud bad te nemen, ze
ker als ze moeten presteren in
vochtige hitte. Australische on
derzoekers zetten vier hardlo
pers in een bad met een tempera
tuur van 28,8°, dat vervolgens
werd afgekoeld tot 23°. Vervol
gens moest het viertal, samen
met vier 'ongekoelde' atleten,
rennen op een tredmolen in een
vertrek waar de temperatuur 32°
bedroeg en de luchtvochtigheid
60%. De 'gekoelde' atleten ble
ken in een tijdsbestek van 30 mi
nuten 300 tot 350 meter méér af
te leggen.
De lichaamstemperatuur van de
'koele' atleten was na hun bad
gezakt tot 36,5° en hun huidtem-
peratuur tot 27°. Dat is ongeveer
één graad lager dan normaal.
Onmiddellijk na hun inspannin
gen bedroeg hun huidtempera-
tuur tussen 34,3° en 38,9°. Bij de
'ongekoelde' controlegroep lag
die tussen 35,6° en 39,6°. Volgens
de onderzoekers betekent dat
dat de spieren, die voorkomen
dat ze te warm worden door
bloed naar de huid te voeren
waar het kan afkoelen, bij 'voor-
koeling' meer bloed kunnen
vasthouden en daardoor beter
presteren.
