DE STEM mar - 'Ik rende voor het naakte leven' JIB/AX IIIRT^ PSY stelt Chemie Halle pas 25 jaar na de brand teleur: 'Geen tijd' t bepaal zelf i betaal! leien van de skostenpolis: c0bs Breda Electronics BI B1 offerte op maat □mdv □mdv mdv □mdv □mdv □mdv k ben je iemand SHBHBHHBHBBBB 'MBER 1996 igen En risico slechts twee kinderen lening g van apotheeknota's m declaraties. Jasper de Groot: "Gelukkig kun je van daag de dag zelf be palen hoe je verzekerd wilt zijn. Daarom heb ik voor mij en mijn gezin bewust voor de OHRA Ziektekostenpolis geko zen. Deze verzekering l voordelig ookIn ons geval rdelig, omdat je bij OHRA eren premie betaalt. En over heb ik maar één ding te ig maar een offerte aan en Hplieste winkel voor geluid, licht en communicatie Car Hifi apparatuur autoradio's, basspeakers, tweeters, boosters etc. NU EXTRA VOORDELIG! 14 Breda/Princenhage Tel. 076-5212881 Sport 11111 ZATERDAG 28 SEPTEMBER 1996 iest voor de beste ziekte- an kiest u voor de OHRA it u nog geen 65 jaar, vraag /R1JBLIJVEND een persoon- de GRATIS-OFFERTE-BON 3.00 tot 21.00 uur 3.00 uur. OHRA Winkels Gouden Gids). en VRIJBLIJVEND een Ziektekostenpolis inclusief VoordeelVariant. s 2 kinderen premie) 0215 280996 tuur deze vandaag nog in wider postzegel naar: n. Antwoordnummer 3344, ZA Arnhem. e e e Een hoop dingen in het leven I^an of vallen met timing. Ik lap daarover meepraten omdat ikzelf nooit heb uitgeblonken in timen. Niet met een bal, maar ooi niet met mijn mond. H heb wel eens willen scoren j meteen uitspraak waar- w ik dacht dat-ie dode lijk was terwijl hij op dat moment alweer achter haald was. Door een ge beurtenis waarvan ik nog niet op de hoogte was en die dus helemaal nergens op sloeg. In de sport noemen ze zoiets pieken op het verkeerde moment. II ben daar blijkbaar sterk in en daarom moest ik gisteren even lekker lachen om Mara- dona. Meneer is in zijn wiek geschoten omdat een Engelse journalist een boek over hem ge schreven heeft dat de waarheid, althans de waarheid in de ogen van Maradona, geweld aandoet. Nou ken ik genoeg Engelse jour nalisten die voor geen millimeter te vertrouwen zijn, maar dat doet er in dit geval niet zoveel toe. Of die Jimmy Burns de helft van dat boek nou wel of niet uit zijn duim gezogen heeft, dat maakt allemaal niet zoveel uit. Want het is natuurlijk onbegon nen werk om een biografie van 'Pluisje' te schrijven die zijn goedkeuring wel kan dragen en die ook nog klopt. Hoe dan ook, Diego Armando sprong bijna uit zijn vel nadat hij een exemplaar van 'De Hand van God' onder ogen had gekregen. Vanuit Spanje, waar hij probeert af te kicken, liet hij schuimbek kend van woede weten onder meer de trainers Menotti en Bi- lardo en alle andere spelers, trai ners eri agenten die met inter views meegewerkt hebben aan de totstandkoming van het boek, voor de rechter te slepen. Ik hoop dat-ie dat ook echt doet, want dan wordt dat nog maan denlang genieten van een paar smakelijke rechtszaken. De voetballer Maradona be schikte, behalve over een paar andere onvergelijkbare talenten, over een wonderbaarlijke ti ming. De mens kleunde buiten het veld echter regelmatig lelijk mis. Ook woensdag was het van hetzelfde laken een pak. Terwijl in Spanje de avond viel, bezocht een drugseenheid van de Argen tijnse politie in Buenos Aires, waar het zes uur vroeger is, het biochemisch instituut van de universiteit, de dub Boca Ju niors, waar Maradona op dit moment onder contract staat, en de Argentijnse voetbalbond. Wat ze zochten, waren de dos siers en andere informatie met betrekking tot dopingcontroles, van Maradona en van Martin Vargas van Deportivo Espanol. Maradona was in Argentinië voor de laatste keer op 11 au gustus getest en bleek toen zo waar negatief te zijn, terwijl Var gas positief gereageerd zou heb ben. Daar snapten die drugsbe- strijders niks van, want Marado- had na die test, zonder de uitslag af te wachten, zelf pu bliekelijk bekend gemaakt ver slaafd te zijn en was spoorslags afgetaaid naar een Zwitserse ontwenningskliniek. Daarom ward tot huiszoeking besloten, maar de inval leverde niet het gewenste resultaat op. Het plas- )e van Maradona, nodig voor de contra-expertise, was spoorloos. D|e Jimmy Burns heeft over ti- m|ng niets te klagen. Die zal wel een verschrikkelijk grote borrel genomen hebben op de onover troffen en gratis publiciteit die ™J op een en dezelfde dag van Maradona zelf én van de Argen- "jnse drugsjagers heeft gekre gen bij het verschijnen van 'De "Md van God'.... Léon Krijnen Vandaag is het vijfentwintig jaar geleden dat bij de rampzalige brand in hotel 'Tsilveren Seepaerd in Eindhoven elf gasten om het le ven kwamen. Onder de slachtoffers bevond zich Wolfgang Hoffmann, speler van HFC Chemie, toen de Oost-Duitse tegenstander van PSV in de strijd om de UEFA-beker. Beide ploegen moesten nog een keer tegen elkaar aantreden, maar van die wedstrijd is het nooit meer gekomen. Een onzer verslaggevers ging op bezoek in het tegenwoordi ge Halle. Het graf van Wolfgang Hoffmann in Halle. Hij kwam om bij de brand in het hotel 'Tsilveren Seepaerd'. foto van de meulenhof M r rrmx (hm KF De Eindhovense brandweer tracht25 jaar geleden, 'Tsilveren Seepaerd te redden. foto van de meulenhof Door Ed van de Kerkhof UIT een map trekt hij voorzichtig de krantenknipsels van die tijd, gescheurd en geel geworden. De extra editie van het Eindhovens Dagblad van dinsdag 28 septem ber 1971 zit er ook bij, met een doorgesleten vouw in het midden. En een grijs exemplaar van de FUWO, de socialistische Fussbal- woche. Hij wijst een foto aan: „Das hier bin ich.Even blijft hij naar het blad staren. Op de foto staat hij met een de ken om zijn lichaam gewikkeld. Hij draagt slippers. Die had hij van een oude mevrouw, zegt hij nu. „Ik had," zegt hij, „alleen maar een onderbroek aan. Ich bin damals für das nackte Leben ge- rannt. Naast hem op de foto staat een gebrilde man die een tas draagt, kennelijk iemand van PSV. Nee, wie dat is weet hij niet. Als socia listisch voetballer had je zo min mogelijk contact met vertegen woordigers van het KA. Dat was opdracht, van hogerhand. Als je jezelf daar niet aan hield, kon je een mooie, sportcarrière wel ver geten. KA „Ja. Kapitalistisches Aussland." Hetzelfde als NSW - Nicht Sozialistische Welt. H,et Oostduitse socialisme kende veel afkortingen. De Muur Nadien had hij het wel jammer gevonden dat hij nooit naar de naam van die man had gevraagd. Dat hij nooit geen adres had ge vraagd. Jaren later, na de val van de Berlijnse Muur, was hij nog eens met zijn vrouw naar Eind hoven gereden. Ze hadden er wat rondgekeken, maar niemand aangesproken. Daarna waren ze weer terug gereden. Naar Halle. Hij is nu 53 jaar en altijd bij de club gebleven. Lid zijn van Halle FC, zegt hij, is een manier van le ven. Ook toen al, toen er nog 'Chemie' bij stond. Je blééf bij Halle, tenzij de Partij je aanwees voor een van de socialistische eli teclubs, zoals Carl Zeiss Jena of BSC Dynamo, de club van de Stasi, de Staatssicherheitsdienst. Dan zegt hij dat we moeten aan schuiven. Hij wijst trots op een enorme schaal vol boterhammen. Alsof hij ze zelf gesmeerd heeft. En misschien is dat ook wel zo. Het beleg is worst. Veel soorten worst. Günter Riedl. Die septembermor gen van het jaar 1971 deelde hij in het Eindhovense hotel 'Tsilve ren Seepaerd' - „das silberne Seepferdchen" - een kamer met Klaus Urbanczyk, toen Oostduits international. Proletariaat De tram naar het stadion vertrekt vanaf de Markt in Halle, daar waar een zwart uitgeslagen Ge- org Friedrich Handel in stenen onverschilligheid het gedoe in zijn geboortestad staat te bezien. Op de kinderkopjes rond het beeld van de componist staan sinds de Wende middenstanders met hun kramen. Het decor be staat uit steigers en bouwkranen en gele bordjes met de tekst Umleituhg. De hele streek hier lijkt één grote bouwput. Vanaf de tramhalte is het nog een stukje lopen. Regen, druipende platanen, stenen stilte. En ge schiedenis. Tegen de stadionmu ren staan in bruine natuursteen uitgevoerde metershoge vierkan te beelden, verheerlijkt proleta riaat zo te zien. Bij navraag blij ken ze echter uit 1936 te stammen - nazikunst, maar wie ziet het verschil? Ernaast een stenen ge denkplaat als herinnering aan Kurt Wabbel die 'seine proletari sche Pflicht' deed en in het voor jaar van 1944 zijn verzet tegen Hitler met de dood moest beko pen. Na de oorlog werd het sta dion omgedoopt en naar hem ver noemd. De stenen bleven, alleen de namen veranderden. Wabbels naam hangt nog steeds boven een ijzeren poort, in rood, sommige letters gebarsten. Maar ook dat is geschiedenis. Nieuw neon wordt in Halle slechts ge bruikt voor de namen van ban ken. Een man met een al lang gepen sioneerd hoedje en een verfom faaid hondje zegt ons ongevraagd dat het stadion dicht is. „Zu," zegt hij. En sjokt verder. Hij heeft ongelijk. Opzij is een poort die open is. Daarachter Andreas Muth, grijs pak, zaken man in antennes en kabels, sinds een jaar de nieuwe voorzitter van de Hallescher Fussballclub. Muth heeft die nacht nauwelijks gesla pen. Alsof we zijn laatste stro halm zijn. Alsof èlk bezoek uit Nederland momenteel een laatste strohalm van hoop is. PSV Ook zónder ramp zou de naam van PSV zijn bijgeschreven in de geschiedenis van de HFC - voor heen 'Chemie'. Met hoofdletters. Kijk, zegt Günter Riedl, Halle had geen prioriteit bij de Partij. Het was helemaal niet de bedoe ling dat de club zou deelnemen aan een Europees toernooi. Halle was hooguit toeleverancier van jong talent. De enkele keer dat de club tóch een derde plaats in de Oostduitse competitie wist te be reiken - en daarmee Europees voetbal - werd dan ook uitbun dig gevierd. De eerste keer dat dat gebeurde was in 1962. De ploeg verloor prompt van Belgra do. Maar dat was niet erg. Nu, in 1971, was de prijs è.cht groot. Nu kwam PSV naar Halle. Niet dat die van het onervaren Halle in de verste verte de illusie koesterden ditmaal een kans te maken, maar het feit tegen een Westeuropese topclub te kunnen spelen... Riedl: „Das war ein Glück! PSV war damals schon ein Europai- scher Spitzenmannschaftl" Voorzitter Muth: „De spelers wa ren natuurlijk ook blij omdat ze er hier eens uit konden." Riedl: „De hele stad was knetter gek. Eine Euforie die noch nie da war!" De voorzitter: „Het stadion is nog nooit zo vol geweest. Vierender tigduizend toeschouwers! Riedl: „Staanplaatsen kostten Günter Riedl (rechts) en Andreas Muth, de nieuwe voorzitter van FC Halle. foto ed van de kerkhof 5,10 Mark, een zitplaats TO Mark." (Waarbij inbegrepen een tombola met een broodrooster, een tafelventilator en een electri- sche koffiemolen als prijs, alles van socialistische kwaliteit na tuurlijk.) Tegen tien uur op de avond van de vijftiende september was de uitslag van de thuiswedstrijd be kend: 0-0. „Fussball- Grossstimmung gestern abend im halleschen Kurt Wabbelstadion, schreef de krant 's anderen daags. De Genossen hadden genoten. Ein Kuriosum Op maandag 27 september van het jaar 1971 landden de Oost duitsers op Schiphol, waar ze werden opgewacht door Ben van Gelder. De eerste verrassing was dat het elftal per vliegtuig, werd doorgevlogen naar Eindhoven - een Philips-aardigheidje. „Das war damals ein Kuriosum!,zegt Riedl. Na aankomst werden ze ondergebracht in 'Tsilveren See paerd. De spelers konden gelijk aanschuiven voor een lichte maaltijd, waarna ze, na een korte rust op de kamers, naar Den Bosch vertrokken om daar een avondtraining af te werken. (De wedstrijd moest in Den Bosch ge speeld worden omdat PSV ge straft was voor een bierblikinci- dent). Riedl herinnert zich dat de ploeg net vóór middernacht weer terug was in Eindhoven. De morgen daarop wilde hij er vroeg uit. „Ik had nog tegen Klaus Urbanczyk gezegd dat ik vroeg wilde opstaan. Ik was zo ie mand die graag op m'n eentje wat ging rondkijken." Maar de wan deling ging nooit door. Wat er ge beurde, was chaos. Volgens Riedl klonken er rond half zes twee, drie knallen en daarna riep Urbanczyk tegen hem dat het hotel in brand stond. Riedl: „We hebben geprobeerd iedereen op de gang wakker te maken. Een trap konden we niet vinden. We zijn toen met de lift naar beneden gegaan. We ston den er met een man of acht in. Beneden .brandde het en alles stond op instorten. We zijn toen opnieuw met de lift naar boven gegaan. Alles war kopflos! Door de rook wisten we niet meer waar we waren." Hoe lang ze nog in het hotel ble ven, weet hij niet meer - wel dat ze niet meteen sprongen. De spe lers van Halle waren op verschil lende verdiepingen onderge bracht en het groepje rond Ur banczyk probeerde overal men sen wakker te krijgen. „We heb ben ook nog diverse artsen ge wekt die voor een Philipscongres in de stad waren," herinnert Riedl zich. (Nadien zouden Oost duitse kranten de spelers van Halle roemen als „hervorragende sozialistische Persönlichkeiten. Lakens Ze sprongen met zijn vieren. De rest probeerde met aaneenge knoopte lakens en dekens bene den te komen, maar dat wisten zij niet. Via twee daken kwamen ze terecht op het binnenplaatsje van een aanpalende slijterij. Een van de vier, de speler Mósert, liep daarbij een dubbele beenbreuk op. Klaus Urbanczyk werd ern stig gewond toen hij met blote handen de ramen van de slijterij insloeg. Hij zou nog twee weken in Eindhoven in het ziekenhuis moeten blijven, Toen de brand voorbij was, res tten de stille getuigen. Op een nachtkastje een zwartgeblakerd fruitmandje met een verkoolde banaan en een kaartje met daar op 'Herzlich Wilkommen'. Een paar voetbalschoenen van Oost europees merk. Een verlopen plaatsbewijs met op de achter kant een trainingsschema gekrie beld. En in de keuken van het ho tel een werkbriefje aangaande het ontbijt van Chemie Halle, „eitjes van 4 minuten, honing, confiture en verder normaal onL bijt," voor twintig personen in totaal. Rond drie. uur die middag hoor den de spelers dat de net 21 jaar geworden Wolgang Hoffmann, bij de brand was omgekomen. Hij was op de tweede verdieping ge vonden. Riedl: „Ze zeiden dat hij iets op zijn hoofd had gekregen. Dat hij daarna gestikt was in de rook. Hij' had de kamer gedeeld met onze masseur. Die is merk waardigerwijze door de brand weer van het dak gehaald." Dan: „We hebben het er daarna nau welijks meer over gehad..." De oorzaak van de brand zou tot op de dag van vandaag onbekend blijven. In totaal verloren die morgen elf hotelgasten het leven. Hut ab Hoe zwart de pagina ook was, hij had een zilveren randje. In Halle zou men zich al die jaren de be zorgdheid blijven herinneren waarmee de spelers en hun bege leiders werden opgevangen door het toenmalige PSV. Riedl: „Das war erstklassig. Da muss man sa gen: Hut ab!" In Eindhoven kregen ze bijvoor beeld nieuwe kleren. Na thuis komst in Halle kwamen er nog steeds bezorgde telefoontjes van uit Eindhoven. Er was een af vaardiging van PSV op de begra fenis van Wolfgang Hoffmann. Zoiets 'ontroerde die van Halle. En het werd nooit meer vergeten. Het seizoen na de ramp in Eind hoven degradeerde de club roem loos. Weliswaar kwam ze het jaar daarop weer terug in de DDR- Oberliga, maar zoals toen met PSV zou het nooit meer worden. Weliswaar wist de club nog één keer door te dringen tot de eerste ronde van de UEFA-beker, maar dat was in '91 en toen was het doek over het DDR-voetbal al bijna gevallen. - - 'J De Duitse eenwording zou ook de HFC op het randje van de af grond brengen. Na drie jaar 'wes ters' voetbal was de club even zo veel keer gedegradeerd. De beste spelers waren bezweken voor aanbiedingen uit het rijke Wes ten. De kas was leeg en de schuld opgelopen tot ruim anderhalf miljoen D-Mark. Een avontuur lijke sponsor had het al na korte tijd voor gezien gehouden. En Bild maakte zich lekker over de stofwolken die door al dat tumult werden opgeworpen. Günter Riedl: „Wij zijn twee complete generaties spelers kwijt ge raakt..." Gesaneerd Ook het voormalige socialistische 'moederbedrijf', het chemiecon cern BUNA, was intussen hard handig gesaneerd. Zelfs het door het bedrijf 'uitgeleende' clublo kaal werd afgepakt en verkocht aan de hoogste bieder. Van ver dere sponsoring kon geen sprake zijn. Voorzitter Muth: „Van de twintigduizend arbeidsplaatsen bij BUNA bleven er tweeduizend over. Er waren hier diverse fa brieken met duizenden arbeids plaatsen. Nu heeft het op één na grootste bedrijf in Halle nog geen zeshonderd werknemers. Spon sors De bedrijven die nog be staan hebben voorlopig wel wat anders aan hun hoofd..." Dat was de erfenis die Andreas Muth vorig jaar overnam. Muth: „We hebben overwogen de zaak maar failliet te laten gaan. Maar dat stuitte op emotionele weerstand. Het gaat om die drie hoofdletters. HFC. Die staan in Halle voor een traditie." Riedl: „We hebben ons er het af gelopen jaar doorheen gehon gerd. Niemand heeft nog geld ontvangen, ook de trainer niet." De jeugdtrainer: „We hebben alle shirtjes voor de junioren twee maten te groot ingekocht. Dan gaan ze langer mee." Riedl: „Uit het moeras komen kost tijd. Maar onze jeugd is de beste. Muth: „Als de club zou verdwij nen, zou ook een stuk van onze eigen identiteit verdwijnen. Dan zou er wéér een stukje van ons weg zijn." PSV Het klinkt hartstochtelijk. Alsof ze na de vernederingen van de eenwording een beetje eigen waarde hervonden hebben, een sprietje hoop op de puinhopen van het voormalige 'arbeiderspa radijs'... Diezelfde morgen komt er een langverwachte fax. In het Engels. De 'huidige voorzitter van PSV deelt mee dat zijn club geen tijd heeft om een vriendschappelijke herdenkingswedstrijd te komen spelen in Halle. De mannen aan de tafel kijken alsof ze de enige vriend die ze ooit in het Westen hadden nu ook nog zijn kwijt geraakt. Zoals ze al zoveel hebben verloren. Zwijgend.schuift Günter Riedl de schaal met brood over de tafel. En pakt zijn krantenknipsels in.

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1996 | | pagina 13