DE STEM
mar -
'Ik rende voor het naakte leven'
JIB/AX
IIIRT^
PSY stelt Chemie Halle pas 25 jaar
na de brand teleur: 'Geen tijd'
t bepaal zelf
i betaal!
leien van de
skostenpolis:
c0bs Breda Electronics
BI
B1
offerte op maat
□mdv
□mdv
mdv
□mdv
□mdv
□mdv
k ben je iemand
SHBHBHHBHBBBB
'MBER 1996
igen
En risico
slechts twee kinderen
lening
g van apotheeknota's
m declaraties.
Jasper de Groot:
"Gelukkig kun je van
daag de dag zelf be
palen hoe je verzekerd
wilt zijn. Daarom heb ik
voor mij en mijn gezin
bewust voor de OHRA
Ziektekostenpolis geko
zen. Deze verzekering
l voordelig ookIn ons geval
rdelig, omdat je bij OHRA
eren premie betaalt. En over
heb ik maar één ding te
ig maar een offerte aan en
Hplieste winkel voor geluid, licht en communicatie
Car Hifi apparatuur
autoradio's, basspeakers,
tweeters, boosters etc.
NU EXTRA VOORDELIG!
14 Breda/Princenhage Tel. 076-5212881
Sport
11111
ZATERDAG 28 SEPTEMBER 1996
iest voor de beste ziekte-
an kiest u voor de OHRA
it u nog geen 65 jaar, vraag
/R1JBLIJVEND een persoon-
de GRATIS-OFFERTE-BON
3.00 tot 21.00 uur
3.00 uur.
OHRA Winkels
Gouden Gids).
en VRIJBLIJVEND een
Ziektekostenpolis inclusief
VoordeelVariant.
s 2 kinderen premie)
0215 280996
tuur deze vandaag nog in
wider postzegel naar:
n. Antwoordnummer 3344,
ZA Arnhem.
e
e e
Een hoop dingen in het leven
I^an of vallen met timing. Ik
lap daarover meepraten omdat
ikzelf nooit heb uitgeblonken in
timen. Niet met een bal, maar
ooi niet met mijn mond.
H heb wel eens willen scoren
j meteen uitspraak waar-
w ik dacht dat-ie dode
lijk was terwijl hij op dat
moment alweer achter
haald was. Door een ge
beurtenis waarvan ik
nog niet op de hoogte
was en die dus helemaal
nergens op sloeg. In de
sport noemen ze zoiets
pieken op het verkeerde
moment.
II ben daar blijkbaar
sterk in en daarom
moest ik gisteren even
lekker lachen om Mara-
dona. Meneer is in zijn
wiek geschoten omdat
een Engelse journalist
een boek over hem ge
schreven heeft dat de
waarheid, althans de
waarheid in de ogen van
Maradona, geweld aandoet.
Nou ken ik genoeg Engelse jour
nalisten die voor geen millimeter
te vertrouwen zijn, maar dat
doet er in dit geval niet zoveel
toe. Of die Jimmy Burns de helft
van dat boek nou wel of niet uit
zijn duim gezogen heeft, dat
maakt allemaal niet zoveel uit.
Want het is natuurlijk onbegon
nen werk om een biografie van
'Pluisje' te schrijven die zijn
goedkeuring wel kan dragen en
die ook nog klopt.
Hoe dan ook, Diego Armando
sprong bijna uit zijn vel nadat hij
een exemplaar van 'De Hand van
God' onder ogen had gekregen.
Vanuit Spanje, waar hij probeert
af te kicken, liet hij schuimbek
kend van woede weten onder
meer de trainers Menotti en Bi-
lardo en alle andere spelers, trai
ners eri agenten die met inter
views meegewerkt hebben aan
de totstandkoming van het
boek, voor de rechter te slepen.
Ik hoop dat-ie dat ook echt doet,
want dan wordt dat nog maan
denlang genieten van een paar
smakelijke rechtszaken.
De voetballer Maradona be
schikte, behalve over een paar
andere onvergelijkbare talenten,
over een wonderbaarlijke ti
ming. De mens kleunde buiten
het veld echter regelmatig lelijk
mis. Ook woensdag was het van
hetzelfde laken een pak. Terwijl
in Spanje de avond viel, bezocht
een drugseenheid van de Argen
tijnse politie in Buenos Aires,
waar het zes uur vroeger is, het
biochemisch instituut van de
universiteit, de dub Boca Ju
niors, waar Maradona op dit
moment onder contract staat,
en de Argentijnse voetbalbond.
Wat ze zochten, waren de dos
siers en andere informatie met
betrekking tot dopingcontroles,
van Maradona en van Martin
Vargas van Deportivo Espanol.
Maradona was in Argentinië
voor de laatste keer op 11 au
gustus getest en bleek toen zo
waar negatief te zijn, terwijl Var
gas positief gereageerd zou heb
ben. Daar snapten die drugsbe-
strijders niks van, want Marado-
had na die test, zonder de
uitslag af te wachten, zelf pu
bliekelijk bekend gemaakt ver
slaafd te zijn en was spoorslags
afgetaaid naar een Zwitserse
ontwenningskliniek. Daarom
ward tot huiszoeking besloten,
maar de inval leverde niet het
gewenste resultaat op. Het plas-
)e van Maradona, nodig voor de
contra-expertise, was spoorloos.
D|e Jimmy Burns heeft over ti-
m|ng niets te klagen. Die zal wel
een verschrikkelijk grote borrel
genomen hebben op de onover
troffen en gratis publiciteit die
™J op een en dezelfde dag van
Maradona zelf én van de Argen-
"jnse drugsjagers heeft gekre
gen bij het verschijnen van 'De
"Md van God'....
Léon Krijnen
Vandaag is het vijfentwintig jaar
geleden dat bij de rampzalige
brand in hotel 'Tsilveren Seepaerd
in Eindhoven elf gasten om het le
ven kwamen. Onder de slachtoffers
bevond zich Wolfgang Hoffmann,
speler van HFC Chemie, toen de
Oost-Duitse tegenstander van PSV
in de strijd om de UEFA-beker.
Beide ploegen moesten nog een
keer tegen elkaar aantreden, maar
van die wedstrijd is het nooit meer
gekomen. Een onzer verslaggevers
ging op bezoek in het tegenwoordi
ge Halle.
Het graf van Wolfgang Hoffmann in Halle. Hij kwam om bij de brand in
het hotel 'Tsilveren Seepaerd'. foto van de meulenhof
M r rrmx (hm
KF
De Eindhovense brandweer tracht25 jaar geleden, 'Tsilveren Seepaerd te redden.
foto van de meulenhof
Door Ed van de Kerkhof
UIT een map trekt hij voorzichtig
de krantenknipsels van die tijd,
gescheurd en geel geworden. De
extra editie van het Eindhovens
Dagblad van dinsdag 28 septem
ber 1971 zit er ook bij, met een
doorgesleten vouw in het midden.
En een grijs exemplaar van de
FUWO, de socialistische Fussbal-
woche. Hij wijst een foto aan:
„Das hier bin ich.Even blijft hij
naar het blad staren.
Op de foto staat hij met een de
ken om zijn lichaam gewikkeld.
Hij draagt slippers. Die had hij
van een oude mevrouw, zegt hij
nu. „Ik had," zegt hij, „alleen
maar een onderbroek aan. Ich bin
damals für das nackte Leben ge-
rannt.
Naast hem op de foto staat een
gebrilde man die een tas draagt,
kennelijk iemand van PSV. Nee,
wie dat is weet hij niet. Als socia
listisch voetballer had je zo min
mogelijk contact met vertegen
woordigers van het KA. Dat was
opdracht, van hogerhand. Als je
jezelf daar niet aan hield, kon je
een mooie, sportcarrière wel ver
geten. KA „Ja. Kapitalistisches
Aussland." Hetzelfde als NSW
- Nicht Sozialistische Welt. H,et
Oostduitse socialisme kende veel
afkortingen.
De Muur
Nadien had hij het wel jammer
gevonden dat hij nooit naar de
naam van die man had gevraagd.
Dat hij nooit geen adres had ge
vraagd. Jaren later, na de val van
de Berlijnse Muur, was hij nog
eens met zijn vrouw naar Eind
hoven gereden. Ze hadden er wat
rondgekeken, maar niemand
aangesproken. Daarna waren ze
weer terug gereden. Naar Halle.
Hij is nu 53 jaar en altijd bij de
club gebleven. Lid zijn van Halle
FC, zegt hij, is een manier van le
ven. Ook toen al, toen er nog
'Chemie' bij stond. Je blééf bij
Halle, tenzij de Partij je aanwees
voor een van de socialistische eli
teclubs, zoals Carl Zeiss Jena of
BSC Dynamo, de club van de
Stasi, de Staatssicherheitsdienst.
Dan zegt hij dat we moeten aan
schuiven. Hij wijst trots op een
enorme schaal vol boterhammen.
Alsof hij ze zelf gesmeerd heeft.
En misschien is dat ook wel zo.
Het beleg is worst. Veel soorten
worst.
Günter Riedl. Die septembermor
gen van het jaar 1971 deelde hij
in het Eindhovense hotel 'Tsilve
ren Seepaerd' - „das silberne
Seepferdchen" - een kamer met
Klaus Urbanczyk, toen Oostduits
international.
Proletariaat
De tram naar het stadion vertrekt
vanaf de Markt in Halle, daar
waar een zwart uitgeslagen Ge-
org Friedrich Handel in stenen
onverschilligheid het gedoe in
zijn geboortestad staat te bezien.
Op de kinderkopjes rond het
beeld van de componist staan
sinds de Wende middenstanders
met hun kramen. Het decor be
staat uit steigers en bouwkranen
en gele bordjes met de tekst
Umleituhg. De hele streek hier
lijkt één grote bouwput.
Vanaf de tramhalte is het nog een
stukje lopen. Regen, druipende
platanen, stenen stilte. En ge
schiedenis. Tegen de stadionmu
ren staan in bruine natuursteen
uitgevoerde metershoge vierkan
te beelden, verheerlijkt proleta
riaat zo te zien. Bij navraag blij
ken ze echter uit 1936 te stammen
- nazikunst, maar wie ziet het
verschil? Ernaast een stenen ge
denkplaat als herinnering aan
Kurt Wabbel die 'seine proletari
sche Pflicht' deed en in het voor
jaar van 1944 zijn verzet tegen
Hitler met de dood moest beko
pen. Na de oorlog werd het sta
dion omgedoopt en naar hem ver
noemd. De stenen bleven, alleen
de namen veranderden.
Wabbels naam hangt nog steeds
boven een ijzeren poort, in rood,
sommige letters gebarsten. Maar
ook dat is geschiedenis. Nieuw
neon wordt in Halle slechts ge
bruikt voor de namen van ban
ken.
Een man met een al lang gepen
sioneerd hoedje en een verfom
faaid hondje zegt ons ongevraagd
dat het stadion dicht is. „Zu,"
zegt hij. En sjokt verder.
Hij heeft ongelijk. Opzij is een
poort die open is. Daarachter
Andreas Muth, grijs pak, zaken
man in antennes en kabels, sinds
een jaar de nieuwe voorzitter van
de Hallescher Fussballclub. Muth
heeft die nacht nauwelijks gesla
pen. Alsof we zijn laatste stro
halm zijn. Alsof èlk bezoek uit
Nederland momenteel een laatste
strohalm van hoop is.
PSV
Ook zónder ramp zou de naam
van PSV zijn bijgeschreven in de
geschiedenis van de HFC - voor
heen 'Chemie'. Met hoofdletters.
Kijk, zegt Günter Riedl, Halle
had geen prioriteit bij de Partij.
Het was helemaal niet de bedoe
ling dat de club zou deelnemen
aan een Europees toernooi. Halle
was hooguit toeleverancier van
jong talent. De enkele keer dat de
club tóch een derde plaats in de
Oostduitse competitie wist te be
reiken - en daarmee Europees
voetbal - werd dan ook uitbun
dig gevierd. De eerste keer dat
dat gebeurde was in 1962. De
ploeg verloor prompt van Belgra
do. Maar dat was niet erg.
Nu, in 1971, was de prijs è.cht
groot. Nu kwam PSV naar Halle.
Niet dat die van het onervaren
Halle in de verste verte de illusie
koesterden ditmaal een kans te
maken, maar het feit tegen een
Westeuropese topclub te kunnen
spelen...
Riedl: „Das war ein Glück! PSV
war damals schon ein Europai-
scher Spitzenmannschaftl"
Voorzitter Muth: „De spelers wa
ren natuurlijk ook blij omdat ze
er hier eens uit konden."
Riedl: „De hele stad was knetter
gek. Eine Euforie die noch nie da
war!"
De voorzitter: „Het stadion is nog
nooit zo vol geweest. Vierender
tigduizend toeschouwers!
Riedl: „Staanplaatsen kostten
Günter Riedl (rechts) en Andreas Muth, de nieuwe voorzitter van FC Halle. foto ed van de kerkhof
5,10 Mark, een zitplaats TO
Mark." (Waarbij inbegrepen een
tombola met een broodrooster,
een tafelventilator en een electri-
sche koffiemolen als prijs, alles
van socialistische kwaliteit na
tuurlijk.)
Tegen tien uur op de avond van
de vijftiende september was de
uitslag van de thuiswedstrijd be
kend: 0-0. „Fussball-
Grossstimmung gestern abend im
halleschen Kurt Wabbelstadion,
schreef de krant 's anderen
daags. De Genossen hadden
genoten.
Ein Kuriosum
Op maandag 27 september van
het jaar 1971 landden de Oost
duitsers op Schiphol, waar ze
werden opgewacht door Ben van
Gelder. De eerste verrassing was
dat het elftal per vliegtuig, werd
doorgevlogen naar Eindhoven
- een Philips-aardigheidje. „Das
war damals ein Kuriosum!,zegt
Riedl. Na aankomst werden ze
ondergebracht in 'Tsilveren See
paerd. De spelers konden gelijk
aanschuiven voor een lichte
maaltijd, waarna ze, na een korte
rust op de kamers, naar Den
Bosch vertrokken om daar een
avondtraining af te werken. (De
wedstrijd moest in Den Bosch ge
speeld worden omdat PSV ge
straft was voor een bierblikinci-
dent). Riedl herinnert zich dat de
ploeg net vóór middernacht weer
terug was in Eindhoven.
De morgen daarop wilde hij er
vroeg uit. „Ik had nog tegen
Klaus Urbanczyk gezegd dat ik
vroeg wilde opstaan. Ik was zo ie
mand die graag op m'n eentje wat
ging rondkijken." Maar de wan
deling ging nooit door. Wat er ge
beurde, was chaos.
Volgens Riedl klonken er rond
half zes twee, drie knallen en
daarna riep Urbanczyk tegen
hem dat het hotel in brand stond.
Riedl: „We hebben geprobeerd
iedereen op de gang wakker te
maken. Een trap konden we niet
vinden. We zijn toen met de lift
naar beneden gegaan. We ston
den er met een man of acht in.
Beneden .brandde het en alles
stond op instorten. We zijn toen
opnieuw met de lift naar boven
gegaan. Alles war kopflos! Door
de rook wisten we niet meer waar
we waren."
Hoe lang ze nog in het hotel ble
ven, weet hij niet meer - wel dat
ze niet meteen sprongen. De spe
lers van Halle waren op verschil
lende verdiepingen onderge
bracht en het groepje rond Ur
banczyk probeerde overal men
sen wakker te krijgen. „We heb
ben ook nog diverse artsen ge
wekt die voor een Philipscongres
in de stad waren," herinnert
Riedl zich. (Nadien zouden Oost
duitse kranten de spelers van
Halle roemen als „hervorragende
sozialistische Persönlichkeiten.
Lakens
Ze sprongen met zijn vieren. De
rest probeerde met aaneenge
knoopte lakens en dekens bene
den te komen, maar dat wisten zij
niet. Via twee daken kwamen ze
terecht op het binnenplaatsje van
een aanpalende slijterij. Een van
de vier, de speler Mósert, liep
daarbij een dubbele beenbreuk
op. Klaus Urbanczyk werd ern
stig gewond toen hij met blote
handen de ramen van de slijterij
insloeg. Hij zou nog twee weken
in Eindhoven in het ziekenhuis
moeten blijven,
Toen de brand voorbij was, res
tten de stille getuigen. Op een
nachtkastje een zwartgeblakerd
fruitmandje met een verkoolde
banaan en een kaartje met daar
op 'Herzlich Wilkommen'. Een
paar voetbalschoenen van Oost
europees merk. Een verlopen
plaatsbewijs met op de achter
kant een trainingsschema gekrie
beld. En in de keuken van het ho
tel een werkbriefje aangaande
het ontbijt van Chemie Halle,
„eitjes van 4 minuten, honing,
confiture en verder normaal onL
bijt," voor twintig personen in
totaal.
Rond drie. uur die middag hoor
den de spelers dat de net 21 jaar
geworden Wolgang Hoffmann,
bij de brand was omgekomen. Hij
was op de tweede verdieping ge
vonden. Riedl: „Ze zeiden dat hij
iets op zijn hoofd had gekregen.
Dat hij daarna gestikt was in de
rook. Hij' had de kamer gedeeld
met onze masseur. Die is merk
waardigerwijze door de brand
weer van het dak gehaald." Dan:
„We hebben het er daarna nau
welijks meer over gehad..."
De oorzaak van de brand zou tot
op de dag van vandaag onbekend
blijven. In totaal verloren die
morgen elf hotelgasten het leven.
Hut ab
Hoe zwart de pagina ook was, hij
had een zilveren randje. In Halle
zou men zich al die jaren de be
zorgdheid blijven herinneren
waarmee de spelers en hun bege
leiders werden opgevangen door
het toenmalige PSV. Riedl: „Das
war erstklassig. Da muss man sa
gen: Hut ab!"
In Eindhoven kregen ze bijvoor
beeld nieuwe kleren. Na thuis
komst in Halle kwamen er nog
steeds bezorgde telefoontjes van
uit Eindhoven. Er was een af
vaardiging van PSV op de begra
fenis van Wolfgang Hoffmann.
Zoiets 'ontroerde die van Halle.
En het werd nooit meer vergeten.
Het seizoen na de ramp in Eind
hoven degradeerde de club roem
loos.
Weliswaar kwam ze het jaar
daarop weer terug in de DDR-
Oberliga, maar zoals toen met
PSV zou het nooit meer worden.
Weliswaar wist de club nog één
keer door te dringen tot de eerste
ronde van de UEFA-beker, maar
dat was in '91 en toen was het
doek over het DDR-voetbal al
bijna gevallen.
- - 'J
De Duitse eenwording zou ook de
HFC op het randje van de af
grond brengen. Na drie jaar 'wes
ters' voetbal was de club even zo
veel keer gedegradeerd. De beste
spelers waren bezweken voor
aanbiedingen uit het rijke Wes
ten. De kas was leeg en de schuld
opgelopen tot ruim anderhalf
miljoen D-Mark. Een avontuur
lijke sponsor had het al na korte
tijd voor gezien gehouden. En
Bild maakte zich lekker over de
stofwolken die door al dat tumult
werden opgeworpen. Günter
Riedl: „Wij zijn twee complete
generaties spelers kwijt ge
raakt..."
Gesaneerd
Ook het voormalige socialistische
'moederbedrijf', het chemiecon
cern BUNA, was intussen hard
handig gesaneerd. Zelfs het door
het bedrijf 'uitgeleende' clublo
kaal werd afgepakt en verkocht
aan de hoogste bieder. Van ver
dere sponsoring kon geen sprake
zijn. Voorzitter Muth: „Van de
twintigduizend arbeidsplaatsen
bij BUNA bleven er tweeduizend
over. Er waren hier diverse fa
brieken met duizenden arbeids
plaatsen. Nu heeft het op één na
grootste bedrijf in Halle nog geen
zeshonderd werknemers. Spon
sors De bedrijven die nog be
staan hebben voorlopig wel wat
anders aan hun hoofd..."
Dat was de erfenis die Andreas
Muth vorig jaar overnam.
Muth: „We hebben overwogen de
zaak maar failliet te laten gaan.
Maar dat stuitte op emotionele
weerstand. Het gaat om die drie
hoofdletters. HFC. Die staan in
Halle voor een traditie."
Riedl: „We hebben ons er het af
gelopen jaar doorheen gehon
gerd. Niemand heeft nog geld
ontvangen, ook de trainer niet."
De jeugdtrainer: „We hebben alle
shirtjes voor de junioren twee
maten te groot ingekocht. Dan
gaan ze langer mee."
Riedl: „Uit het moeras komen
kost tijd. Maar onze jeugd is de
beste.
Muth: „Als de club zou verdwij
nen, zou ook een stuk van onze
eigen identiteit verdwijnen. Dan
zou er wéér een stukje van ons
weg zijn."
PSV
Het klinkt hartstochtelijk. Alsof
ze na de vernederingen van de
eenwording een beetje eigen
waarde hervonden hebben, een
sprietje hoop op de puinhopen
van het voormalige 'arbeiderspa
radijs'...
Diezelfde morgen komt er een
langverwachte fax. In het Engels.
De 'huidige voorzitter van PSV
deelt mee dat zijn club geen tijd
heeft om een vriendschappelijke
herdenkingswedstrijd te komen
spelen in Halle.
De mannen aan de tafel kijken
alsof ze de enige vriend die ze
ooit in het Westen hadden nu ook
nog zijn kwijt geraakt. Zoals ze al
zoveel hebben verloren.
Zwijgend.schuift Günter Riedl de
schaal met brood over de tafel.
En pakt zijn krantenknipsels in.