Leden van de Sta
De zonnige Zalm wint het uiteindelijk
Impasse doorbreken
Mensenrechten nieuwe stii
DE STEM
MILJOENENNO
ONTWIKKELINGSHULP
UITENLANDSE ZAKEN
4Salaris' Beatrix 1,25 miljoen
Windhozen veel
minder hevig
dan tornado's
De toekomst van Eu
ropa is onze toe
komst. Vrede en vei
ligheid, maar ook
welvaart en stabiliteit vragen om
het bredere kader dat Europa ons
biedt. In de eerste helft van vol
gend jaar valt aan Nederland als
voorzitter van de Europese Unie
een bijzondere verantwoordelijk
heid toe.
De Unie ziet zich de komende ja
ren gesteld voor een krachtproef.
Voor de deur staat de herziening
van het Verdrag van Maastricht.
Spoedig daarna zal de Economi
sche en Monetaire Unie van start
gaan. De Europese Unie bereidt
zich voor op de toetreding van
nieuwe lidstaten. Dit alles gaat
de burgers direct aan. Om hun in
vloed op het proces van Europese
integratie te vergroten, is verdere
democratisering van de besluit
vorming vereist.
De regering ziet het als haar op
dracht aan de Europese samen
werking te blijven bijdragen en
ons land ook na de eeuwwisseling
te verzekeren van een solide
plaats binnen de Europese Unie.
Een krachtige economische ex
pansie is daartoe onontbeerlijk.
De huidige ontwikkelingen zijn
bemoedigend. Zowel in 1996 als
volgend jaar wordt voor Neder
land een economische groei ver
wacht die het gemiddelde van de
landen in de Europese Unie over
treft. Hetzelfde geldt voor de
werkgelegenheid: in 1997 komen
er opnieuw meer dan 100.000 ba
nen bij. Zo wordt niet alleen het
groeiend arbeidsaanbod opge
vangen, maar kan ook het aantal
werklozen dalen.
Voor het eerst sinds een kwart
eeuw neemt het totale aantal uit-
kerings- en pensioengerechtigden
af, ondanks de toenemende ver
grijzing. Zowel voor burgers als
voor bedrijven zal volgend jaar
enige verlichting van de lastend
ruk optreden. Door het volledig
toepassen van de koppeling, en
door een samenstel van sociale en
fiscale maatregelen, zal voor gro
te groepen werkenden en uitke
ringsgerechtigden de koopkracht
op peil kunnen blijven. Hiermee
wordt tevens ondersteuning ge
geven aan een voortgezette mati
ging van de arbeidskosten, het
geen van groot belang is voor
meer werkgelegenheid. De werk
geverslasten voor werknemers
met een inkomen op of vlak boven
het minimumloonniveau worden
verder verlaagd. Zo zullen meer
werkzoekenden met een geringe
opleiding kunnen worden inge
schakeld in het arbeidsproces.
De gezondmaking van de openba
re financiën verloopt voorspoe
dig. Het geraamde financierings
tekort en de daling van de schul
dquote geven vertrouwen in deel
name van Nederland aan de EMU
vanaf het startjaar 1999.
Het economisch herstel is mede
mogelijk geworden door de wijze
waarop de sociale partners door
de jaren heen verantwoordelijk
heid hebben getoond. Het beleid,
waarvoor velen offers hebben ge
bracht, werpt nu vruchten af. De
ze gunstige ontwikkelingen mo
gen echter niet leiden tot zelfge
noegzaamheid. Aan de ingesla
gen koers wil de regering vast
houden om de uitdagingen aan te
kunnen waarvoor ons land staat.
Over twintig jaar zal Nederland
achttien miljoen inwoners tellen,
ruim twee miljoen meer dan nu.
Ook voor die grotere bevolking
zal er voldoende werk moeten
zijn. De burgers moeten kunnen
wonen, zich verplaatsen en re
creëren in een schone en veilige
omgeving. Dat is een enorme op
gave voor een land waar de ar
beidsdeelname nog relatief laag
is, de ruimte beperkt en het mi
lieu zwaar belast. Om een werke
lijk duurzame ontwikkeling te
realiseren, is het nodig dat econo
mische groei, versterking van
concurrentiekracht en toename
van werkgelegenheid samengaan
met een zorgvuldig beheer van
milieu, ruimte en natuur.
Dit vraagt om een duidelijke ver
sterking van de kwaliteit van on
ze infrastructuur in de meest bre
de zin van het woord: economi
sche capaciteit, ruimtelijke orde
ning, kennis en sociale cohesie.
Consistentie van beleid en vol
doende afstemming op verande
ringen in de samenleving zijn bei
de nodig, alsmede verantwoorde
inpassing binnen de financiële
mogelijkheden. Het is van het
grootste belang dat belemmerin
gen voor een daadkrachtig open
baar bestuur op alle niveaus wor
den weggenomen.
Ter verbetering van de bereik
baarheid en om te voorkomen dat
de verkeerscongestie onaan
vaardbare vormen aanneemt,
maakt de regering tot het jaar
2000 aanzienlijke bedragen vrij
voor vervoer over spoor, weg en
water, en voor stads- en streek
vervoer. De verbetering van ver
bindingen met het achterland zal
worden versneld. De grootstede
lijke gebieden krijgen meer mid
delen tot hun beschikking om de
toegankelijkheid te verbeteren.
Vooruitlopend op de invoering
van rekeningrijden zullen de kos
ten van het autogebruik sterker
afhankelijk worden gemaakt van
het aantal gereden kilometers.
Daartoe wordt een verhoging
voorgesteld van de accijns op mo
torbrandstoffen per 1 juli volgend
jaar, onder gelijktijdige verlaging
van de motorrijtuigenbelasting.
Bij de voorbereiding van de be
groting voor 1998 zal in het licht
van de ontwikkelingen in onze
buurlanden een eventuele volgen
de stap in deze richting worden
overwogen.
Economische groei en verbete
ring van het milieu kunnen en
moeten hand in hand gaan. De
emissie van een groot aantal
schadelijke stoffen is de laatste
jaren in absolute zin afgenomen;
dat is bemoedigend. De uitstoot
van C02 neemt echter nog steeds
toe; dit is zorgwekkend. Daarom
is op korte termijn een extra in
spanning vereist. De regering zal
dit najaar een pakket maatrege
len aan u voorleggen dat tot een
structurele beperking van C02-
uitstoot zal leiden. Het beleid
blijft gericht op realisatie van de
zo noodzakelijke absolute daling
van C02-emissie. Investeren in
de groene infrastructuur is essen
tieel voor een hoogwaardig
woon-, werk- en leefklimaat. In
de agrarische sector maken de
zich snel wijzigende marktom
standigheden en de bescherming
van het milieu ingrijpende veran
deringen noodzakelijk. De rege
ring geeft ondersteuning aan dit
proces van onvermijdelijke aan
passingen.
Voor het welzijn van burgers is
meer nodig dan een duurzaam
economisch draagvlak, hoe be
langrijk ook. Aan geborgenheid
en veiligheid, kennis en onder
wijs, alsmede aan sociale samen
hang, bestaat evenzeer grote be
hoefte.
Als gevolg van verschillende
maatregelen en een gunstige ar
beidsmarkt daalt het beroep op
de sociale zekerheid. Hoogte en
duur van uitkeringen krijgen
hierdoor een steviger fundament.
In de nota Werken aan zekerheid
gaat de regering in op vereisten
waaraan een modern én houd
baar stelsel van sociale zakerheid
op de lange termijn moet vol
doen. Het stelsel dient voldoende
afgestemd te zijn op flexibeler ar
beidsverhoudingen en op het
streven naar economische zelf
standigheid. Het moet waar no
dig fungeren als vangnet en waar
mogelijk stimuleren tot inschake
ling in het arbeidsproces.
De vergrijzing die ons in de ko
mende decennia te wachten staat,
maakt dit des te meer noodzake
lijk. De regering kiest voor het
waarborgen van de AOW als vol
waardig basispensioen, nu en in
de toekomst. Vanuit die verant
woordelijkheid wil zij bevorde
ren dat er voor de financiering
van de toenemende AOW-uitga-
ven een voldoende breed draag
vlak aanwezig zal zijn. Onder
steuning door de overheid van
pensioenafspraken tussen werk
gevers en werknemers blijft on
misbaar. De regering acht wel
een beperkte versobering noodza
kelijk. Daarnaast stelt zij binnen
het pensioensysteem een verrui
ming van individuele keuzemoge
lijkheden voor.
In de volksgezondheid blijft de
spanning tussen de nog immer
toenemende vraag naar zorg en
de noodzaak tot kostenbeheer
sing onverminderd voelbaar. In
aanvulling op de in het regeerak
koord afgesproken volumegroei
is voor 1997 ruimte gemaakt voor
het wegnemen van acute knel
punten in de thuiszorg, waarop
een steeds groter beroep wordt
gedaan. Ook voor nieuwe genees
middelen die van groot medisch
belang zijn, worden meer finan
ciële middelen beschikbaar ge
steld. Voorgesteld wordt de ta
baksaccijns te verhogen om ro
ken, vooral onder jeugdigen, te
ontmoedigen. Het systeem van ei
gen bijdragen in de zorgsector
wordt uitgebreid. In samenhang
hiermee wordt de nominale zie
kenfondspremie verlaagd. Het
volkshuisvestingsbeleid blijft er
op gericht te voorzien in voldoen
de betaalbare en goede woon
ruimte voor alle groepen van de
bevolking. Het percentage van
het huurwaardeforfait in de in
komstenbelasting wordt ver
laagd. De individuele huursubsi
die gaat extra omhoog voor al
leenstaanden en gezinnen met
een laag inkomen.
Kennis en informatie zijn zowel
voor een sterke en duurzame eco
nomie als voor volwaardige deel
name aan het maatschappelijk le
ven van grote betekenis. Het door
de regering opgezette kennisde
bat doet een appèl aan burgers,
bedrijven en maatschappelijke
organisaties om na te denken
over de betekenis van kennis in
onze snel veranderende samenle
ving. Aan investeringen in onder
zoek en ontwikkeling wordt een
financiële impuls gegeven. Dit
geldt ook voor toponderzoek. In
de Cultuurnota wordt sterk de
nadruk gelegd op het betrekken
van jonge mensen bij het culture
le leven in al zijn verscheiden
heid. De band tussen onderwijs
en cultuurinstellingen zal wor
den versterkt om een bijdrage te
leveren aan de culturele vorming
in de scholen.
De samenwerking tussen be
roepsonderwijs en bedrijven in de
regio groeit. Dit proces zal verder
worden bevorderd met de invoe
ring van een nieuwe fiscale facili
teit. Het wordt daardoor aantrek
kelijker werk en studie in het ho
ger beroepsonderwijs te combine
ren. Het basisonderwijs moet
goed aansluiten bij de mogelijk
heden van leerlingen. Dit blijft
veel van de leerkrachten vragen.
Om hen te ondersteunen zijn er
onderwijsassistenten aangesteld.
Aanvullende voorzieningen zul
len kinderen met een handicap
beter in staat stellen het reguliere
onderwijs te volgen.
De regering acht het van grote
waarde dat problemen van jonge
ren thuis, op school en op straat
in samenhang worden onder
kend. Het vroegtijdig onder ogen
zien van erstige problemen tij
dens de opvoeding, en het onder
steunen van ouders kunnen ont
sporing of crimineel gedrag op la
tere leeftijd helpen voorkomen.
Voor een goede ontwikkeling van
kinderen zijn geborgenheid, af
fectie en veiligheid van essentiële
betekenis. Hieraan wordt in onze
pluriforme samenleving terecht
veel zorg besteed, zodat het me
rendeel van onze jeugdigen zon
der al te veel problemen kan op
groeien. Een deel van hen heeft
echter wèl hulp nodig. Om daarin
te voorzien wordt de capaciteit
van de jeugdhulpverlening vol
gend jaar vergroot.
Hoewel steeds meer vrouwen een
betaalde baan hebben, blijkt dat
arbeid en zorgtaken nog oneven
wichtig verdeeld zijn. In het bij
zonder onder vrouwen met wei
nig opleiding is de arbeidspartici
patie laag. De regering zal initia
tieven nemen om de economische
zelfstandigheid van vrouwen en
een betere verdeling van zorgt
aken en betaalde arbeid te onder
steunen.
Sociale samenhang is van vitaal
belang voor het functioneren van
onze samenleving. Vele maatre
gelen ter bestrijding van armoede
en sociale uitsluiting zijn inmid
dels ter hand genomen. Voor al
leenstaande ouderen met een be
scheiden inkomen wordt een bij
zondere belastingaftrek inge
voerd. Langdurige en intensieve
inspanningen van overheid en
maatschappelijke groeperingen
blijven noodzakelijk om een rui
mere deelname aan betaalde ar
beid en scholing mogelijk te ma
ken en mensen uit hun sociaal
isolement te halen. De tijdelijke
regeling voor de buitenschoolse
opvang van kinderen van alleen
staande ouders met een bij
standsuitkering krijgt een wette
lijke basis. De voorzieningen voor
de opvang van dak- en thuislozen
worden uitgebreid. Sociale inte
gratie dient ook burgers te om
vatten die niet in staat zijn deel te
nemen aan het arbeidsproces. Ac
tiviteiten in groepsverband zoals
kunstuitingen en sportbeoefening
kunnen - naast de intrinsieke
waarde die zij hebben voor de in
dividuele mens - een belangrijke
bijdrage leveren aan maatschap
pelijke integratie.
Van sociale samenhang is pas
echt sprake indien mensen met
verschillende culturele achter
gronden ook werkelijk samenle
ven. Ter ondersteuning van het
integratieproces zijn extra mid
delen beschikbaar gesteld aan de
grotere steden. Een gezamenlijke
inzet van overheid en sociale
partners is geboden om tot een
ruimere inschakeling van al
lochtonen in het arbeidsproces te
komen.
Op het terrein van het vreemde
lingenbeleid is het zaak steeds
het juiste evenwicht voor ogen te
houden: procedures moeten snel
zijn, maar ook zorgvuldig. Dege
nen wier aanvraag om verblijf in
Nederland is afgewezen, zullen
op verantwoorde wijze moeten
kunnen terugkeren naar hun land
van herkomst.
De strijd tegen 'discriminatie en
intolerantie in de samenleving
moet onverminderd onze aan
dacht houden. De door Neder
land ingezette actie voor fair play
en tolerantie in de sport, en het
aanstaande Europese Jaar tegen
Racisme vormen een krachtige
stimulans.
Het handhaven van veiligheid is
een van de kerntaken van de
overheid. Voorrang wordt gege
ven aan het bestrijden en voorko
men van jeugdcriminaliteit en
van allerlei vormen van overlast
en misdaad, als gevolg van drug
gebruik en drughandel. Politie en
justitie zullen de strafrechtelijke
aanpak van de criminaliteit ver
stevigen. De politie wordt verder
uitgebreid. De toepassing van in
dringende opsporingsmethoden
zal strakker in de wet worden ge
normeerd. Met de bouw van
meer, sobere cellen en instelling
gen voor tbs-veroordeelden en
jeugdige criminelen wordt de ge
vangeniscapaciteit vergroot. Het
aantal taak- en werkstraffen
wordt uitgebreid. Preventie blijft
natuurlijk altijd de voorkeur ver
dienen boven bestraffing achter
af.
Ook voor het drugsbeleid is pre
ventie van groot belang. De voor
lichting over de schadelijke ge
volgen van druggebruik zal wor
den geïntensiveerd. In de drugno
ta die dit voorjaar met de Tweede
Kamer is besproken, is het beleid
- gericht op ontmoediging en
schadebeperking - uiteengezet.
Bij de uitvoering daarvan zal, be
halve op preventie en volksge
zondheid, bijzondere nadruk
worden gelegd op het bestrijden
van de handel in en de productie
van drugs, waaronder XTC, en op
het in samenwerking met onze
nabuurlanden tegengaan van
drugstoerisme.
De ingrijpende herstructurering
van de krijgsmacht, die een ge
volg is van de grote internationa
le veranderingen, verloopt bevre
digend. De personele omvang
wordt in overeenstemming met
de plannen verminderd, de laat
ste dienstplichtigen hebben de
krijgsmacht vervroegd kunnen
verlaten en er melden zich vol
doende vrijwilligers. Mede dank
zij vele doelmatigheidsmaatrege
len groeit ook de samenwerking
tusen de krijgsmachtdelen onder
ling.
In de samenwerkingsrelatie met
de Caraïbische delen van het ko
ninkrijk vragen de financiële sa
nering en de sociale situatie in de
Nederlandse Antillen alsmede de
rechtshandhaving op Aruba bij
zondere aandacht. Nederland on
dersteunt de uitvoering van het
Antilliaanse saneringsbeleid. Om
de sociale gevolgen van de finan
ciële gezondmaking te verzach
ten, zal een belangrijke bijdrage
worden geleverd aan de uitvoe
ring van het noodprogramma.
De relatieve rust en welvaart
waarin wij in ons land leven,
steekt scherp af bij oorlog, ar
moede en instabiliteit in sommige
andere delen van de wereld. Zo
als wij het fundament willen ver
sterken voor onze eigen toe
komst, zo weten wij ons ook ver
antwoordelijk voor het leveren
van bijdragen aan vrede en eco
nomische en sociale ontwikkeling
elders.
Ongeveer 2.200 Nederlandse mi
litairen nemen op dit ogenblik
deel aan vredesoperaties in diver
se landen, met name in Bosnië.
Zij dragen daar bij aan de besten-
WOENSDAG 18SEPTE.MBER.199K
diging van de nog broze vrede. De
internationale gemeenschap be
hoort alles te doen wat in haar
vermogen ligt om het proces van
wederopbouw te ondersteunen.
De samenwerking tussen Europa
en de Verenigde Staten blijft in
meerdere opzichten van grote be
tekenis. Het Atlantisch bondge
nootschap is een onmisbare scha
kel in ons veiligheidsbeleid. Om
vrede en stabiliteit te bevorderen,
zowel op ons continent als in an
dere delen van de wereld, komt
aan de Verenigde Naties een be
langrijke verantwoordelijkheid
toe. Europa en de Verenigde Sta
ten zullen zich, samen met andere
landen, moeten inspannen om de
Verenigde Naties te versterken en
te hervormen, zodat de vredesbe-
vorderende functie beter kan
worden vervuld. Eensgezind op
treden bleek de voorwaarden te
scheppen voor het vredesakkoord
van Dayton.
Het is gewenst dat handelsfricties
tussen de Europese Unie en de
Verenigde Staten beheersbaar
blijven. Samen met andere delen
van de wereld, waaronder Azië,
dient te worden gewerkt aan een
open wereldhandelssysteem. De
economische en sociale vooruit
gang in de wereld is daarbij ge
baat.
Zonder voortgang in het vredes
proces in het Midden-Oosten
hebben de verschillende volkeren
daar niet de kans om oorlog en
dreiging achter zich te laten en te
bouwen aan de toekomst van
nieuwe generaties. De regering
zal zich met de Europese partners
blijven inzetten voor vrede op ba
sis van de eerder gesloten ak
koorden.
Nederland voelt zich verbonden
met de bevolking van Suriname.
De regering spreekt de hoop uit
dat ook in de toekomst goede mo
gelijkheden voor samenwerking
kunnen blijven bestaan.
De vele contacten op regeringsni
veau die in de afgelopen tijd met
onze Benelux-partners, Duits
land, Frankrijk en het Verenigd
Koninkrijk zijn ontwikkeld, to
nen het belang aan dat weder
zijds wordt gehecht aan goed na
buurschap. Dit kan tevens bijdra
gen aan een versterking van de
Europese Unie.
De wereld telt nog steeds meer
dan een miljard mensen die in ab
solute armoede leven. Armoede,
milieudegradatie en geweld ver
sterken elkaar in een neergaande
spiraal. In 1997 zal ons land
daarom 20 procent van de uitga
ven voor ontwikkelingssamen
werking besteden aan hulp voor
basisvoorzieningen, zoals ge
zondheidszorg, drinkwater en
onderwijs. Voorts is een belang
rijke plaats gereserveerd voor in
ternationaal natuur-, milieu en
klimaatbeleid, met name gericht
op het behoud van het tropisch
bos. Ook de culturele samenwer
king met ontwikkelingslanden
krijgt een extra stimulans.
De regering zal zich actief blijven
inzetten voor democratisering en
een betere naleving van de uni
versele rechten van de mens, zo
wel bilateraal als via de Europese
Unie.
Leden van de Staten-Generaal,
Volgend jaar is het een halve
eeuw geleden dat met de aankon
diging van het Marshallplan de
kiem werd gelegd voor Europese
samenwerking. Door prioriteit te
geven aan wederopbouw werd
het toen mogelijk ons beproefde
land op te stuwen naar een hoog
peil van welvaart. Nederland
staat ook na de eeuwwisseling
voor zware opgaven. Met het her
stel van onze economie, waaraan
door zo velen is bijgedragen, is de
basis gelegd voor de opbouw van
een harmonieuze samenleving.
Laten we inspiratie putten uit de
naoorlogse ervaring en opnieuw
investeren in de toekomst.
Van harte spreek ik de wens uit
dat u uw verantwoordelijke ta
ken met toewijding en grote inzet
zult vervullen, in het vertrouwen
dat velen met mij u wijsheid toe
wensen en om zegen voor u bid
den.
Nederland
gaat als eerste
een nieuwe
vorm van ont
wikkelings
hulp in de
praktijk bren
gen. Minister
Pronk wil
daarmee de in
ternationale
impasse over
dit onderwerp
doorbreken.
Het gevolg van
de nieuwe op
zet is, dat er
meer geld
komt voor ba
sisvoorzienin
gen in arme
landen.
Begin vorig
jaar, tijdens de
Sociale Top van de Verenigde
Naties, onderschreven tiental
len arme en rijke landen het zo
geheten 20/20-concept. Dit
houdt in dat wanneer arme
landen beloven dat zij twintig
procent van het nationaal in
komen besteden aan elemen
taire voorzieningen in gezond
heidszorg en onderwijs, de rij
ke landen ook twintig procent
van hun hulpgelden daarvoor
zullen bestemmen.
Volgens Pronk is er nog niet
veel terecht gekomen van die
afspraak.
„Iedereen zit op iedereen te
wachten." Pronk wil die im
passe doorbreken en begint
eenzijdig
met het
nieuwe
concept.
Het ge|,j
- Neder,
land zit dg
afgelopen
jaren a]
neel dicht
b»j 20 pro.
cent voor
basisvoor
zieningen
j" arme
landen -
gaat naar
landen die
van pian
zijn binnen
enkele ja
ren dit per.
centageaan
basisvoor
zieningen uit te geven.
Voor 'echte' ontwikkelingshulp
is komend jaar 5,9 miljard op
de Nederlandse begroting gere
serveerd. De PvdA'er Pronk is
daarmee dik tevreden: dit jaar
is het 5,7 miljard en vorig jaar
5,5. De uitgaven groeien mee
met het bruto binnenlands pro-
dukt. Pronks partijgenoten in
de Tweede Kamer vinden ech
ter dat de uitgaven omhoog
moeten. Geconfronteerd met
die eis zegt Pronk: „Als minis
ter zeg ik: we komen er goed
mee weg, zeker vergeleken met
andere landen. Maar als PvdA-
activist vind ik het natuurlijk
niet genoeg."
Buitenlandse
Zaken gaat het
onderwerp
'mensenrech
ten' op een an
dere manier
onder de aan
dacht brengen
van de landen
waar schen
dingen op dit
gebied plaats
vinden. „Min
der lui en meer
op het effect
gericht," zo
vat minister
Van Mierlo de
nieuwe tactiek
samen.
Veel landen,
bijvoorbeeld
in Azië, nemen het niet zo
nauw met rechten als persvrij
heid, vakbondsrechten of het
recht van ojjjfcsitie. Zij krijgen
steeds meer welvaart en dat
geeft hen de gelegenheid om
zich minder aan te trekken van
de westerse waarden. Volgens
Van Mierlo is het noodzakelijk
dat er 'extra creatief opgetre
den wordt: „Men mag zich niet
achter de eigen cultuur ver
schuilen want sommige men
senrechten zijn universeel."
Nederland zal het komende
voorzitterschap van de Euro
pese Unie niet gebruiken om te
proberen allerlei eigen verlan
gens gerealiseerd te krijgen.
Met de on
derwerpen
die het eer
ste halfjaar
van 1997 op
de agenda
staan, zal
Nederland
het druk
genoeg
hebben,
zegt Van
Mierlo.
Hij hoopt
dat Neder
land zijn
voorzitter
schap in
juni vol
gend jaar
kan afslui
ten met een
akkoord over de herziening van
het verdrag van Maastricht.
Verder verwacht hij veel aan
dacht te moeten besteden aan
de situatie in voormalig Joego
slavië, en hecht hij veel belang
aan een conferentie over de
zuidelijke EU-lidstaten.
„Als dat allemaal lukt zijn we
al een heel eind," aldus Van
Mierlo. „Het Is niet goed dat ie
dere voorzitter zijn eigen pro
gramma nog eens probeert er
door te drukken." Niettemin
blijkt uit de miljoenennota dat
er tal van wensen leven bij di
verse ministeries, te realiseren
tijdens het Nederlands voorzit
terschap.
/ier Nederlandse meteorolo-
ien van het Wageningse weer-
listituut Meteo Consult reis-
len het Midden-Westen van de
Verenigde Staten af op jacht
raar tornado's. Ze legden
16.000 kilometer af, kregen
ïware- onweersbuien, slagre-
;ens en hagelbuien over zich
leen. Op één kwade dag
fcigde het wat teveel van het
roede worden en moesten ze
op de vlucht voor een drei
gende 'twister'. Expeditielid
Jules Geirnaerdt noteerde zijn
ervaringen. „Wat opvalt in de
Verenigde Staten is dat ieder
een veel weet van het weer. En
dat moet ook wel want het
weer is hier inderdaad soms
levensbedreigend."
Koningin Beatrix krijgt volgend jaar 1,25 miljoen gulden
Daarbovenop ontvangt zij 5,8 miljoen, waarvan een groot deel op
gaat aan personeelskosten. In totaal kan het koninklijk huis a
1997 rekenen op 13,1 miljoen gulden uit de schatkist. Dat is
285.000 meer dan dit jaar.
Na de koningin krijgt prinses Juliana het meeste geld uitgekeerd:
1,9 miljoen gulden. Zij wordt gevolgd door prins Willem-Afe»
der (1,7 miljoen), prins Claus (1,4 miljoen) en prins Bernhardt!'
miljoen).
Van het inkomen van Beatrix gaat 2,6 miljoen gulden naar perso
neel en 3,2 miljoen naar 'niet-personele kosten' als het koninklij
ke wagenpark, ontvangsten en haar huishouden. Ook Wille»-
Alexander is hier ais kroonprins relatief veel geld aan kwijt
813.000 gulden. Hij 'verdient' 371.000 gulden.
Hij heeft zich voorgeno
men niet al te uitbundig
te klinken. Zijn voorgan
ger sneed zich daarmee
ooit flink in de vingers.
Minister Gerrit Zalm van
Financiën begint zijn toe
lichting op de
Miljardennota daarom
ingetogen. Hij somt op wat
er nog allemaal mis is.
Te hoge belastingen nog.
Te dure sociale zekerheid.
Te grote staatsschuld. Heel
veel kan nog beter.
Wim Kok presenteerde zijn
eerste Prinsjesdag-stukken
als minister van Financiën in
1989 op juichende toon. Het zou
allemaal fantastisch worden. Met
veel economische groei en nog
meer werkgelegenheid. Maar bin
nen een paar weken stortte de
Europese economie in als een
kaartenhuis. Kok moest aan
ingrijpende bezuinigingsplannen
gaan werken.
Zalm weet uit zijn vorige baan -
directeur van het Centraal Plan
bureau - hoe wankel voorspellin
gen kunnen zijn. Dat dwingt hem
tot terughoudendheid. „De voor
spelde economische groei van
2,75 procent kan, zo weten we uit
het verleden, feitelijk betekenen
dat we uitkomen op anderhalf,
maar ook op vier procent. Zo
groot is de marge."
Maar Zalms zonnig karakter wil
hem doen stralen. En eigenlijk
geven de cijfers voor 1997 daar
ook alle aanleiding toe. Die
tweestrijd tussen verstand en
gevoel vecht de minister al toe
lichtend uit. En: de zonnige Zalm
wint het uiteindelijk. Zoals zo
vaak. Want de minister heeft
maar een klein vraagje van een
journalist nodig om zich te laten
ontvallen dat hij eigenlijk een
'ronkend verhaal' zou moeten
houden. „Je kunt een somber en
een optimistisch verhaal distille
ren uit de rijksbegroting," zegt
Zalm. Om zich dan te haasten:
„Wij zijn bezig met een succes
volle inhaalslag."
Voor het personeel van het minis
terie van Financiën is Gerrit
Zalm bijna een cultuurshock. Na
sombermannen als Kok en
Ruding kwam de opgewekte drs.
G. Zalm het departement bestu
ren. Dat was een meevaller, want
Zalm stond als directeur van het
planbureau niet bekend als een
publieke lachebek. Hij was
rekenmeester in een periode dat
de economie zich van haar slechte
kant liet zien.
Met aan zijn zijde een andere
opgewekte politicus - staatsse
cretaris Vermeend, de Willie
Wortel van de belastingen - ver
oorzaakte Gerrit Zalm een
omslag in het denken en de men
taliteit op Financiën. De fantasie
werd gestimuleerd. Donkere pak
ken en bedenkelijke gezichten
waren niet langer standaard in
het grijs-betonnen gebouw,
waarin de tekorten in de schatkist
steeds worden berekend.
Er ontstond ruimte voor een lach.
Voor een schaterlach zelfs. Niet
de zuurpruimerige humor van een
Ruding. Of de afgemeten glimlach
van Kok. Gierende lachsalvo's
klinken tegenwoordig uit de
ministerskamer als daar serieuze
zaken als staatsschuld en tegen
vallende belastinginkomsten aan
de orde zijn. Op het bureau van de
minister liggen dan zelfs De Bla
den die verhalen van echtschei
dingen van filmsterren. Want als
Story, Privé, Weekend en de rest
van de gedrukte roddel en achter
klap verschijnen, wil de minister
die ter lering, maar vooral ter ver
maak ten spoedigste onder ogen
krijgen. Dat is zijn moment van
amusement, dat de dag van cijfers
'M,
,<i
Gerrit Zalm
en staatjes moet breken
op de dag dat de Prins]
stukken ter laatste
klaar liggen.
„De minister moet nu
doorwerken," zegt een
medewerkers quasi-seneus.
gaat de bladen eerst
lezen, zo lang hij ze nog
Ook dat mag in de post-w
Kok-periode.
behalf
van si*
..-eiis.
zelfs etf
Tor
tori
De structuur van een bui die een
tan tot een draaiing van de wolkenma
le wolk een tornado voorkomen. De
ten
Door Jules Geirnaerd
Een dag in Mississippi: „We moe-
Tornado's kennen we in
Nederland als windhozen of
wervelwinden (haumauw in
het Brabants). Die zijn
meestal veel minder hevig
dan hun Amerikaanse neef
jes. Zeer zelden slaat er één
toe in ons land. De tornado
van juni 1967 die in Chaam
grote schade veroorzaakte,
bijvoorbeeld.
Voor Amerikaanse begrip
pen kleine 'twisters' kwamen
voor op 23 juli van dit jaar
tijdens een zware onweers
bui die vanuit de provincie
Utrecht Gelderland introk.
Een windhoos leeft ook min
der lang, zo'n 5 tot 15 minu
ten. Een tornade raast soms
wel een uur lang met wind
snelheden van 200 tot 400
tan per uur.
Tornado's komen juist in de
VS voor door een combinatie
van omstandigheden: er
moet warme, vochtige lucht
met een flinke snelheid wor
den aangevoerd. Ten tweede
is er op 2-3 km hoogte een
warme maar juist droge
luchtlaag nodig. Ten derde is
het gunstig als zich een zone
met een flinke windsnelheid
°P grote hoogte bevindt, de
zogenaamde straalstroom of
jetstream.
Vooral in de Mid-West zijn
vaak alle ingrediënten aan
wezig. De Golf van Mexico
zorgt voor de warme en
vochtige lucht. De hoogvlak
tes van de Rocky Mountains
zorgen voor de drogere
warme lucht en geregeld
bomt in het voorjaar ook nog
een straalstroom in de buurt.
Jhe veroorzaakt op grote
noogte juist afkoeling van de
tucht, waardoor een bui een
enorme stijgkracht kan krij
gen. Is die felle bui er een
maal, dan gebruikt deze de
ntstane windvariatie om om
w as te gaan draaien.
Wordt die draaiing te erg,
aan ontstaat een groot tekort
aan lucht in de bui. De bui
,e' ;- maar één oplossing om
nat te compenseren; een tor
nado onderaan de wolk los-
tornado probeert
i e*t°rt aan lucht op zijn
vullen^ brUte 10-80111 °P 16
een
Voo
rote
autc
ben
daa
Een
renc
bre(
hon
trek
ond
Een
woi
sch
een
trot
iaai
Ma^
Tor
ben
het
was
rige
om.
hor
slet
De
log
koi
He
rer
via
ka;
da
tel
zei
be]
eve
me
vo
rei
de
vei
he
ee
ki;
st<
w<
da
m
w.
m|
er
vd
pi
nj
k;
A
te
b
n
z.
V
