02
pE STEM
Kok heeft gelijk: Paars is heel gewoon
ausini
Koopkracht vrijwel gelijk
Analyse
che vivi"
■HHMHHim
DE STEM
COMMENTAAR
Begroting in de luwte
De smaak naar meer
Beatrix niet buiten boekje'
INKOMSTEN
totaal:182,3 miljard
UITGAVEN
totaal: 202,1 miljard
FINANCIERINGSTEKORT
MBER 1996
St «P
jee/ 1 van Het Tweede
FOTO LEENDERT JANSEN
ag 'Heeft paars een so-
leiding is het feit dat de
jaar in de regering zit.
ortret van drie gezinnen
zouden zijn beloofd. Is
rd of merken zij slechts
I studio is minister Mel
en.
uur)
VPRO's Stardust is ge
in de Amerikaanse regis-
i. Bekend van een hele
3 als Klute (1971) met Ja-
Vesident's Men (1976), So-
met Meryl Streep en The
Luur)
als bemanningslid van
bte zeilboot. Tijdens de
it op de Atlantische Oce-
t Allison dat een orkaan
de hielen zit en waar-
I de kapitein. Deze weigert
|erzoek om terug te keren
haven in te willigen. Tot
at van ramp ontdekt Al-
at de apparatuur waarmee
nalen kunnen worden
inden ontbreekt.
20.30-22.10)
Franse speelfilm uit
Regie: Claude Chabrol.
rollen: Emmanuelle Béart,
pis Cluzet en Nathalie Car-
Psychologische thriller,
i Nellie zijn een gelukkig
|t een hotel drijft. Paul gaat
twijfelen aan Nellie's
|r dat daar een reden voor
nt zijn jaloezie ziekelijke
aan. Na een aantal on-
likkelijke incidenten tussen
leiden, probeert Nellie hem
gemoet te komen door het
niet meer te verlaten. Het
niet, want Paul heeft in-
els moordfantasieën.
sland 1,23.00-00.35)
id Closed Doors Ameri-
se tv-film uit 1994. Regie:
erine Cyran. Hoofdrollen:
Bostwick, Teresa Hill en
y-Anne Down. Philip en
minnares Casey Stevens
en een moord op de invalide
Donovan beraamd, Philips
en Casey's moeder. Nie-
1 verdenkt de twee, maar als
verdachte stemmen en ge-
begint te horen en ge-
jgd wordt door mysterieuze
pontjes, slaat de schrik hem
et hart.
dë Nederlands 2, 23.20-
tDIO 5
eel uur t/m 18.00,22.00 en 23.55 Nieuw
AONOT: 6.50 Pyjamapret. NOS: 7.05 N»
tief. AVRO: 7.32 De tijd van je leven.
Dingen die gebeuren (MA/). W®
Glas in Lood. (Herh.) RVU: 13.08 Gebeur-
;sen. 14.02 De schatkamer. 14.45 De trots
de buurt. KRO: 15.02 Montaigne.
Ntt
i Radio UIT. PP: 17.50 SP. RKK/KRO:
verhaal komen. NP5: 19.00 Nieuws en
iteiten in het Turks. 19.45 Nieuws en
teiten in het Marokkaans en
Berbers
Nieuws en aktualiteiten in het Chine®-
AONOT: 21.00 Moshi, moshi. 21.30 Bet
enteren. VPRO: 22.02-23.55 De avonue
22.04 Arnon Grunberg vanuit ne
TIE)
we (3e) album bevat
chtige songs o.a. de
iitsingle „Incancellabile
A N O E L
reda, tel. 076-5214778
eda, tel. 076-5215213
Miljoenennota
'Te veel gemikt op de markt'
WOENSDAG 18 SEPTEMBER 1996 E1
De hoogleraar en de vakbondsman zijn het
hartgrondig eens: Bij de reorganisatie van de sociale
zekerheid laat het kabinet zich te veel en ook veel
te eenzijdig inspireren door het marktmechanisme.
Door Frans van Mourik
Het afschaffen van de Ziek
tewet had nooit mogen
plaatsvinden," zegt prof.
Leo Stevens, hoogleraar fiscale
conomie aan de Erasmus Umver-
,jt Hij wordt daarin bijgeval-
bj door mr. Anton Westerlaken,
ioreitter van het CNV.
(tevens: „De privatisering van de
'iektewet was contra-productief,
door een kort politiek geheu-
i heeft zich dat beleid zich her-
Jd bij het wijzigen van de
(abestaandenwet. En dat het nu
l0» opnieuw gebeurt bij dé Wet
,p de arbeidsongeschikheid is
oor mij delimit.
I; spreek het tweetal aan de voor-
ivond van een symsposium over
|t Miljoenennota, dat vanmiddag
im half drie begint in de Grote
[erk in Breda. Daar discussiëren
met onder anderen drs. ing. C.
aas - de 'kroonprins' van de
NGBank - en mr. D. Witteveen,
facteur-generaal fiscale zaken
m het ministerie van Financiën.
Itevens: „Dat stellige geloof in de
aarkt valt mij rauw op het dak.
Iet kabinet geeft te gemakkelijk
at aan de markt en dus aan de
tenekeraars. Verlaging van de
litgaven lijkt aantrekkelijk, maar
le mensen waar het om gaat, krij-
icn toch de lasten voor hun kie-
Zij moeten zichzelf verzeke-
l Het heet dan weliswaar geen
«lasting meer, maar de last is
zelfde. Kwetsbare groepen in
samenleving hebben minder
bb zich daartegen in te dekken.
Dat vind ik een duidelijk minpunt
n het begrotingsbeleid."
Jaar kan Westerlaken zich hele-
naal in. vinden. „Als je zegt dat
iel goed gaat met de economie in
Herland, dan klopt dat. Maar
ils je ziet welke offers er zijn
|ebracht door mensen met een
ering, wie er in de wind heb-
gestaan om de overheidsfi-
lanciën gezond te helpen maken,
lan vraag ik me af of de ruimte
die er nu is ontstaan niet creatie
ver benut had kunnen worden."
Als voorbeeld noemt Westerlaken
het spaarloon, dat de schatkist
jaarlijks 2,5 miljard aan belasting
kost. Hij vraagt zich hardop af
hoe dat bedrag zich verhoudt tot
de 700 miljoen die nog bezuinigd
gaat worden op de sociale zeker
heid. „Ik krijg dan een onrustig
gevoel," zegt de CNV-voorzitter,
„ik heb dan het niet het idee dat
we de ruimte benutten voor dege
nen die dat het hardst nodig heb
ben."
Stevens is het daar mee eens:
„Spaarloon en bedrijfsspaarrege-
lingen komen het voor grootste
deel terecht bij mensen die al
hoog in de boom zitten en het
eigenlijk niet nodig hebben. Er
wordt kwistig met geld omge
sprongen."
Overigens oordelen de twee ver
schillend over het totaal van de
begroting. Stevens vindt het een
goed en evenwichtig stuk, waar je
je in Europa mee kunt laten zien.
De kritiek op het beleid ten aan
zien van de sociale zekerheid
beschouwt hij als kritiek op een
segment van die begroting:
Voor Westerlaken gaat dat veel
dieper. Hij vindt het een gemiste
kans dat de ruimte in de begroting
niet wordt gebruikt voor de
onderkant van de samenleving.
Westerlaken: „Het gatonderin
wordt groter. Markt en collectieve
sector lopen verder uit elkaar. Er
is weliswaar een koopkrachtga
rantie, maar alleenstaanden met
kinderen zakken toch door het ijs.
Kwetsbare groepen komen op
grotere achterstand te staan.
Neem het commentaar van de
Raad van State op de doorbereke
ning van de ruimte die lagere
rente biedt. Als die wordt omgezet
in een daling van de staatsschuld,
levert dat in het jaar 2010 zo'n 18
miljard op om aardige dingen mee
te doen. Dan praat je toch vols-
«Prof. Leo Stevens
markt.
trekt anders over financiering van
de AOW."
Prof. Stevens acht de tijd geko
men om een van z'n stokpaardjes
te berijden: halvering of nog lie
ver afschaffing van de vermo
gensbelasting. „Er gaan grote ver
mogens de grens over," zegt hij,
„met name in Brabant en Lim
burg. Dat kun je met het schrap
pen van die wet tegengaan." Daar
is een tweede stokpaardje bijge
komen dat hetzelfde beoogt: de
Wet Aanmerkelijk Belang, die per
1 januari directeuren-grootaan
deelhouders op vriendelijke wijze
onder het Nederlandse belasting-
regime probeert te brengen. Dan
hoeven ze-zoalsnu gebeurt - hun
BV niet langer leeg te schudden in
het buitenland. Alleen heeft de
kabinet geeft te gemakkelijk toe aan de Anton Westerlaken...liberale saus te scherp van smaak.
Raad van State de wet zo gewij
zigd dat volgens Stevens het
effect weer teniet wordt gedaan
en de BVs toch weer over de grens
worden ontmanteld. Hij zal
daarom vandaag in Breda voor
stellen om de knelpunten uit de
wet te halen.
Westerlaken is het ermee eens dat
je kapitaalvlucht en fraude tegen
moet gaan. „Wie zou daar tegen
zijn," zegt hij, „dat is tenslotte in
het belang van de samenleving.
Maar ik vind wel dat je als over
heid zo'n maatregel budgettair-
neutraal moet financieren. Je
moet dus de compensatie voor het
verlies aan inkomsten voor de
staat halen bij dezelfde groep die
van de maatregel profiteert. Dat
zelfde geldt voor zaken als rente
op consumptief krediet en hypo
theekrente." Zowel Westerlaken
als Stevens stelt vast dat er vaak
sprake is van een ad hoc-beleid
bij de sociale zekerheid. Staatsse
cretaris Vermeend loopt vaak
voor de muziek uit met zijn fiscale
maatregelen.
Stevens: „Neem bijvoorbeeld de
pensioenen. Flexibilisering en
ombouw van de VUT was fiscaal
snel rond, maar nu, een jaar later,
is er nog niks gebeurd omdat
Sociale Zaken nog allerlei zaken
moet regelen. En intussen komt
het kabinet al weer aanzetten met
het middentoon als uitgangspunt
voor het pensioen. Zo ben je als
overheid geen betrouwbare wet
gever."
Westerlaken vult aan: „En dan
MOTIEVEN:
sociale minima zonder kinderen (ca. 23.325,-)
'sociale minima met kinderen (ca. 23.325,-)
'gehuwde AOW'ers, beide 65+ (ca. 11.850,- p.p.)
'alleenstaande AOW'er (ca. 16.475,-)
ACTIEVEN:
'minimumloon met kinderen (ca. 23.775,-)
'minimumloon alleenstaand (ca. 21150,-)
'modaal met kinderen (ca. 35.550,-)
'2 x modaal met kinderen (ca. 64.225,-)
0,00
0,00
0,00
7,00
0,00
0,00
0,50
- 0,25
Voor de meeste mensen zal de koopkracht volgend jaar
gelijk zijn aan die van dit jaar. Dat is tenminste de
bedoeling van het kabinet. Tegenover extra kosten zoals
hogere premies voor sociale zekerheid staan allerlei las
tenverlichtingen.
De hogere premies zijn nodig omdat de sociale fondsen de laatste
jaren niet genoeg geld hebben binnen gekregen. Dit jaar alleen al
verslechterde de positie van de fondsen met drie miljard gulden. Pre
mieverhoging moet volgend jaar zorgen voor 4,5 miljard aan extra
inkomsten. Voor mensen met een uitkering of het minimumloon is van
belang dat er volgend jaar weer 'gekoppeld' wordt. Dat betekent dat
minimumloon en uitkeringen in dezelfde mate stijgen als de lonen.
Voor de werkenden stijgt het arbeidskostenforfait, een belastingvoor
deel, van acht naar tien procent. Maatregelen in de individule huur
subsidie zorgen voor een licht voordeel voor de ontvangers van die sub
sidie. De kinderbijslag gaat niet extra omhoog, maar wordt wel aange
past aan de inflatie. Het 'koopkrachtplaatje' van het kabinet heeft ove
rigens weinig reëele waarde. Want met allerlei zaken is geen rekening
gehouden. De gemeentelijke heffingen zijn bijvoorbeeld helemaal niet
bij de berekeningen betrokken. Wie in een 'dure' gemeente woont, kan
er dus volgend jaar best nog op achteruit gaan. Voor allerlei groepen
die op het minimum leven, is het gelijk blijven van de koopkracht geen
goed nieuws. Zij komen nu al ieder jaar tekort. Voor deze groepen wil
het kabinet allerlei nieuwe maatregelen nemen. Eind oktober wordt
daarvoor een speciale conferentie gehouden. Die conferentie moet
resulteren in extra hulpprogramma's voor de allerarmsten.
dreigt het kabinet bovendien ook
nog - dat zie je bij de nota Werk
en Zekerheid - om de eigen opvat
ting over het middentoon fiscaal
af te dwingen. Zo van: als jullie
niet doen wat we zeggen, sturen
we de fiscus op je af. Juist deze
Miljoenennota bood de mogelijk
heid om met voorstellen te komen
zonder fiscale stok achter de
deur."
Stevens: „Ik ben het zonder meer
met Westerlaken eens. Eerst werd
de Nabestaandenwet ingevoerd
en daarna ging men zich pas
afvragen hoe het gat in het pen
sioen van de nabestaanden moest
worden verzekerd. Met name de
lage inkomens hebben daar pro
blemen mee. En voor de Arbeids
ongeschiktheidswet geldt het
zelfde. Ik begrijp niet waarom die
wet zonodig moet worden afge
schaft. Laten we die in stand hou
den, want het alternatief van de
overheid voor die wet is een ratje
toe." Over wat ze gemist hebben
in de Miljoenennota zijn ze het
eveneens snel eens: een inkomens
beleid. Stevens: „Er staat niks
over in." Westerlaken: „Jawel,
één puntje, de alleenstaande
WAO'ers en twee keer modaal
gaan erop vooruit." Stevens: „Een
inkomensbeleid ligt toch in het
verlengde van beleid voor de
sociale zekerheid. Ik vrees dat in
dit paarse gerecht het liberale
sausje te pregnant aanwezig is."
Westerlaken: „Ik houd het er lie
ver óp dat het liberale sausje te
scherp van smaak is."
VOOR DE derde keer op een rij presenteert het paarse kabinet-
Kok zijn begroting met de wind in de zeilen. Zowel de Troon
rede als de Miljoenennota is optimistisch van toon en daar is
alle reden voor. De werkloosheid, zelfs de langdurige werk
loosheid, daalt sneller dan voorzien en zit op het peil dat het
kabinet pas volgend jaar dacht te bereiken.
De staatsschuld en het financieringstekort gaan op voorbeel
dige wijze omlaag. De koopkracht blijft overeind, de koppeling
is gehandhaafd. En voor het eerst stijgt het aantal werkenden
ten opzichte van het aantal uitkeringsgerechtigden. Op dat
punt is er werkelijk sprake van een trendbreuk, aldus premier
Kok.
De gunstige resultaten zijn voor een deel te danken aan het feit
dat het kabinet in het regeerakkoord heel voorzichtig is
geweest met het wekken van verwachtingen. Dankzij die
behoedzaamheid kunnen nu goede resultaten worden gepre
senteerd, bijvoorbeeld op het terrein van de werkgelegenheid.
Het kabinet heeft zo veel profijt van de gunstige conjunctuur
dat het bijna verleidelijk wordt om te speculeren hoe het
'paars' in zwaar weer zou vergaan.
Maar het is te gemakkelijk om het succes van het kabinetsbe
leid helemaal toe te schrijven aan invloeden van buitenaf. De
strakke begrotingsdiscipline van minister Zalm van Financiën,
de rol van Kok en de rust in de coalitie zijn factoren die hebben
bijgedragen aan een begroting die het predikaat 'evenwichtig'
verdient. Als zelfs het CDA als grootste oppositiepartij in haar
eerste reactie spreekt van 'goede begrotingsresultaten', dan
valt er niet veel meer te klagen.
'|i NIETS STAAT het het kabinet-Kok dus in de weg om het de
komende twee jaar, tot de verkiezingen van 1998, kalm aan te
doen. Maar de Troonrede waarschuwt nadrukkelijk voor zelf
genoegzaamheid, die gemakkelijk kan leiden tot afhankelijk
heid van zoiets wisselvalligs als de conjunctuur. Ondanks de
goede resultaten is zowel de werkloosheid als de staatsschuld
nog steeds veel te hoog. En van een comfortabele reserve is
geen sprake; nog steeds is Nederland bezig de financiële
schade te repareren die in het verleden is opgelopen.
De goede resultaten zijn voor Kok reden om 'de lat hoger te
leggen', zoals hij het uitdrukt, en de blik nadrukkelijk over de
verkiezingen heen op het jaar 2000 te richten. De agenda voor
de volgende eeuw bevat vooralsnog niet meer dan het in kaart
brengen van de problemen waar het volgende kabinet mee te
mak en krijgt, met bovenaan de lijst de toekomst van de sociale
zekerheid. Maar het is onmogelijk om Koks nadrukkelijke aan
dacht voor de verdere toekomst los te zien van het succes van
zijn paarse kabinet.
In twee jaar tijd hebben PvdA, VVD en D66 bewezen dat zij in
staat zijn samen te werken, beleid te ontwikkelen én werkbare
oplossingen aan te dragen. Met het resultaat van hun pragma
tische aanpak kunnen alle drie regeringspartijen hun kiezers
onder ogen komen. Het positieve resultaat van 'paars' zou bij
de verkiezingen over twee jaar wel eens van doorslaggevende
betekenis kunnen zijn.
Koningin Beatrix heeft geen enkele -ongewenste en ongecontroleerde
invloed' op het regeringsbeleid. Dat zegt premier Kok in een toelich
ting op de Troonrede 1997. Kok wijst erop dat ministers altijd verant
woordelijk zijn voor hun beleidskeuze, 'of ze nu advies van de konin
gin hebben gekregen of aan de ontbijttafel'.
De premier reageert op berichten dat de koningin achter de schermen
vaak haar 'preutse' opvattingen er bij het kabinet door zou drukken.
Zo zou Beatrix er voor gezorgd, hebben dat de Nederlandse ambassa
deur in Zuid-Afrika, die samenwoont met een vriendin, is overge
plaatst kort voor haar bezoek aan dat land.
Kok onderstreepte wel dat het staatshoofd niet louter een symbool
functie vervult. Volgens de grondwet is de koningin lid van de rege
ring en zij beschikt dus over een zekere 'speelruimte'. Bij het opstellen
van de troonrede is de vorstin dan ook nauw betrokken. „Zij is
onzichtbaar maar zeer aanwezig."
De zomer van '96 zou een warme
worden. Het zou zelfs weieens de
zomer kunnen worden van de val
van dit kabinet, omdat er dan
moest worden ingegrepen in de
sociale zekerheid. Oppositieleider
neerma voorspelt - we schrijven
september 1994, wanneer het
kabinet Kok net geformeerd is -
dat het kabinet die ingrepen niet
kan opbrengen. Maar de zomer
van 96 is politiek gesproken rim
pelloos verlopen. Het kabinet lijkt
steviger in het zadel te zitten dan
°°'t- Sterker; heel stiekum denken
vdA, VVD en D66 al aan paars-2.
Vaar of dat wegens doorslaand
succes zal zijn?
artijd zijn schouders op
I laKi historische doorbraak' die zijn
miw u- ls' Re§eren zonder het CDA is
iumu u11 ki)zonder, vindt hij, maar
sm, nog niet bijzonder. De
gewone Wim Kok staat aan het hoofd van
I onri ®eToon kabinet, dat zich in niets
Verscheidt van andere.
M<Wer Van Mierlo denkt er heel
toet n °Veii ^°'6ens hem is de politiek
auJt S Seëmancipeerd'. Van Mierlo
tnm /a,n woegere situatie, waarin er
was tussen PvdA en WD.
I net al eens ergens over eens waren,
Door Debbie Langelaan
was altijd het CDA het doorgeefluik om
te kunnen praten. Dat dat niet meer
hoeft, bewijst volgens Van Mierlo al vol
doende het bestaansrecht van paars.
Oppervlakkig gezien heeft Van Mierlo
gelijk. Maar wie verder kijkt, ziet dat er
tussen PvdA en WD geen wezenlijke dia
loog is. De twee tegenpolen zijn in de loop
van de jaren allebei wat naar het midden
opgeschoven, maar
dat komt door de tijd
geest en niet omdat ze
elkaar van bepaalde
standpunten weten te
overtuigen.
Tijdens de Algemene
Beschouwingen zul
len VVD en PvdA zich weer profileren
zoveel ze kunnen. De PvdA zal nog wat
meer koopkrachtgaranties voor de
laagstbetaalden proberen af te dwingen,
de WD doet hetzelfde met de lastenver
lichting. Vervolgens vindt er eventueel
een uitruil plaats van wensen. Maar een
dialoog is dat niet. Er worden geen pogin
gen gedaan elkaar werkelijk te overtui
gen. Dat hoéft ook niet echt, omdat eco
nomische tegenwind, de enige echte vij
and van de liefde in de politiek, op dit
moment ontbreekt.
WD en PvdA hebben nog steeds niet echt
iets met elkaar. Van Mierlo's emancipa
tiegedachte stoelt eigenlijk nergens op.
Want als die twee de gelegenheid werke
lijk zouden uitbuiten, en daarnaast nog
eens profiteren van de aanwezigheid van
D66, waarom hebben ze dan niet voor
eens en voor altijd het homohuwelijk
geregeld? Of een flinke stap gezet op weg
naar het afschaffen van de kostwinners
voordelen in de belastingen en de sociale
zekerheid? Of een doorbraak geregeld in
het drugsbeleid? Al die kansen zijn blij
ven liggen. Iedere keer gaat één van de
fracties wel weer aan de
rem hangen. Voorzichtig
heid blijft troef.
Kok heeft dus gelijk: paars
is heel gewoon. De vernieu
wing die zich meester zou
maken van de politiek,
gehoopt en verwacht door
met name D66, is uitgebleven, Van een
nieuwe openheid merken we ook niet
veel. Moeilijke kwesties worden als van
ouds voorgekookt in het Torentje.
Dit kabinet lijdt aan typisch CDA-
gedrag: voorzichtig aan, dan breekt het
lijntje niet. Ook een echte CDA-leider, als
die er al zou zijn, zou het moeilijk hebben
om oppositie tegen dit kabinet te voeren.
Het kabinet komt in deze Miljoenennota
zelfs met een nota over het gezinsbeleid,
een onderwerp waarvoor het CDA vorig
jaar met veel tam-tam aandacht heeft
gevraagd.
De tweede helft van deze kabinetsperiode
zal er weinig veranderen. De begroting
voor volgend jaar bevat weinig verras
sends. 'Werk, werk werk', het credo van
Wim Kok, is nog steeds het belangrijkste,
en overigens terecht. Door de meeval
lende 'économie is er ook niet echt een
probleem met deze doelstelling. Maar
daar hadden we geen paars kabinet voor
nodig.
Zoetjes aan beginnen de drie partijen aan
een tweede termijn te denken. Want tot
nu toe heeft geen van de drie echt schade
opgelopen door paars. De anti-paarse
oppositie in de rechtervleugel van de
VVD tegen paars (lees: Wiegel) blijkt
geheel verstomd dankzij de gouden greep
van politiek leider Bolkestein om zelf in
de Kamer te gaan zitten. Ook de PvdA
spint garen bij dit kabinet. De achterban
heeft heus wel door dat de afbraak van de
sociale zekerheid in volle gang doorgaat,
maar de partij kan de volgende verkiezin
gen in met een mega-politicus - Kok - die
ook mensen van buiten de traditionele
PvdA-aanhang' aantrekt. En over het feit
dat D66 zich vrijwel niet profileert, lijken
de democraten zich niet echt druk te
maken. De vraag wie hun snel veroude
rende leider moet opvolgen kost meer
kopzorg.
In deze veilige omstandigheden kan paars
inderdaad doorgroeien naar een verlen
ging.
Niet omdat deze coalitie vernieuwend of
zelfs maar verfrissend is, maar omdat ze
treedt in de voren van de Nederlandse
politieke traditie: gematigdheid en voor
zichtigheid voor alles.
Belastingen op milieu 3,5 (1,9%)
Overige belastingen op inkomen,
winst en vermogen 6,1 (3,3%)
Inkomstenbelasting 6,1 (3,3%)
Aardgas 5,8 (3,2%)
Accijnzen 15,5 (8,5%)
Vennootschapsbelasting 24,9 (13,7%)
Overige kostprijsverlagende
belastingen 17,5 (9,6%)
Niet-belastingontvangsten en
overig 16,0 (8,8%)
Omzetbelasting (BTW)
47,6 (26,1%)
Loonbelasting
39,4 (21,7%)
Loon/prijsreserve en overige 2,4 (1,2%)
Landbouw, Natuurbeheer en Visserij 3,2 (1,6%)
Economische Zaken 3,0 (1,5%)
Justitie 6,0 (3%)
Financiën 5,2 (2,6%)
Binnenlandse Zaken 7,2 (3,6%)
Buitenlandse Zaken (incl. IS) 7,6 (3,8%)
Europese Unie 10,8 (5,3%)
Verkeer en Waterstaat en
Infrastructuurfonds 11,8 (5,8%)
Volksgezondheid, Welzijn en Sport 10,0 (4,9%)
Volkshuisvesting, Ruimtelijke
Ordening en Milieubeheer 8,4 (4,2%)
Defensie 13,3 (6,6%)
Gemeente- en Provinciefonds 22,3 (11,0%)
Sociale Zaken en
Werkgelegenheid 23,5 (11,6%)
Rente staatsschuld 30,1 (14,9%)
Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen
37,2 (18,4%)
in'miljarden guldens en in procenten
raming 1997
bedragen en procenten afgerond.
