a
Nieuwe single van David Bowie
alleen via Internet te horen
Schrijvers moeten veel gaan praten
BB
Sport zonder Alcohol
Componist maakt cd-rom als hulp om te stoppen
bureau
Planet Internet
Net2Phone
Newbie
Etiket
ïiveau
eet precies
uw klanten
a dromen
OCHT!
edewerkers m/v
(nmaaksters
^tratief med.
TECHNIEK bv
nd c.v./a.c.-
urs
eters
ionteurs
latietechniek bv
[Dagblad De Stem]
INTERNET
E5
INTERFACE
SCHIJF
Terug van vakantie probeer INTERNET
circa 30 medewerkers
e" een uitste-
'ederland.
(D) en Singapore.
luctieproces: mechani-
zijnen en logistiek en
twikkelingen en heeft
enz. enz.
dat een snelle ontwik-
beide benen op de
ersoonlijkheidstest zal
eken geschiktheid, een
'de gezien de branche,
dagen sturen aan de
Jent u geïnteresseerd Voor meer
rtformatie kunt u contact opnemen
net de heer G Rink, Commercieel
Manager, telefoon (076) 597 34 51.
ituur uw sollicitatie met c.v. bin-
len 14 dagen naar de directie van
Rabobank Zundert, Postbus 14,
4880 AA Zundert.
i pakken weten
i laten wapperen
an de slag willen
f naar/of bel
Breda, 076-5204304 of
2, 076-5018018, Etten-Leur
ng - klimaatbeheersing -
irtechnische installaties -
Ir- en gasvoorzieningen,
ïergiebeheer, onderhoud
lijk opererend installatie-
pits- en woningbouw.
ris uitbreiding van onze
ing met uitstekende ar-
rden;
atenvergoeding;
m;
erkkring in een dyna-
deze functie en/of
ische afspraak bij de he
4817 BL Breda
1800 DG BREDA,
ZATERDAG 14 SEPTEMBER 1996
Reacties: E-mail: L.Krijnen@uitg-zwn.nl
CHIPS BITES
Via de PC weg met de sigaret
Ook geprobeerd te stoppen met roken tijdens de
vakantie? En weer niet gelukt? Omdat de rest
van het gezin het slechte humeur van de wils
krachtige stopper niet langer wenste te verdra
gen? Of omdat je zo gestresst raakte van de
Franse automobilisten? Zelf zou je het wel ge
kund hebben, als die anderen maar hadden
meegewerkt. Geen zorg, er komen nieuwe kan
sen. De Veldhovense componist Raimond Lap
heeft een cd-rom gemaakt voor iedereen die er
echt van af wil. Maar zelf steekt hij ze nog gere
geld op.
Dat zie je niet meer in Amerika: tophonkballers die reclame voor sigaretten maken...
Raimond Lap
Door Nico Koolsbergen
Roken veroorzaakt
kanker. Het kan
hartklachten geven.
Het brengt de gezondheid ern
stige schade toe. De waarschu
wing staat op alle tabakspro
ducten. Ook zonder die tekst
weten alle rokers hoe gevaarlijk
hun gewoonte is. Waarom ze
dan toch roken? Ze zijn ver
slaafd, vinden het lekker, weten
niet wat ze anders met hun han
den moeten doen.
Filmhelden roken niet meer. Bij
stoere mannen als John Wayne
of Humphrey Bogart was roken
vanzelfsprekend. In de films
van nu zijn rokers schurken of
er zit een steekje aan los. Je ziet
het aan de manier waarop ze
hun kankerstokje opsteken. Met
die gluiperige oogopslag en die
steelse gebaren. Bogart en Way
ne kregen beiden longkanker.
Bogart stierf eraan, Wayne
kwam de ziekte via een operatie
te boven en tobde nog enkele ja-
FOTO MARC BOLStUS
ren voort. Zelfs Lucky Luke is
gestopt.
Raimond Lap (36) uit Veldho
ven leeft en rookt nog. Maar wil
er wel van af, van het roken
dan. Ter wille van zijn drie kin
deren, ter wille van zich zelf.
Omdat hij geen slaaf van de ta
bak wil zijn. „Af en toe probeer
ik te stoppen. Dat duurt ander
halve dag en dan denk ik: 'Wat
is het leven toch een beerput'.
Dan steek ik er een op en gaat
de beerput weg."
Lap is componist. Een eigen
tijdse muziekmaker, die de ga
rage van zijn woning omge
bouwd heeft tot geluidsstudio.
Omgeven door computers, met
een geweldige synthetiser en
een knots van een mengpaneel
schept hij daar zijn composities.
„Als Bach of Mozart computers
hadden gehad, zouden ze die
absoluut hebben gebruikt."
Raimond Lap maakt naast mu
ziek, complete cd-roms, met
(bewegende) beelden en gelui
den. Multimedia heet dat. Een
van die cd-roms is 'Kreatief
stoppen met roken'. Lap is, zegt
hij, bij het maken hiervan zich
van zijn eigen verslaving be
wust geworden. Hij heeft op ba
sis van zijn eigen stoppogingen
geprobeerd de kijker/luisteraar
aan het denken te zetten over
het roken. Aan de hand van al-
lerlei vragen - men moet ant
woorden intikken of aankrui
sen - wordt vastgesteld of er
een spoortje echte wil is om met
roken te stoppen. Die moet er
zijn, anders is alle inspanning
vergeefs.
Raimond Lap zet rokers serieus
aan het denken. Bij de start van
de cd-rom - die verdeeld is in
'stimulans-tracks' met uiteenlo
pende overwegingen om te
stoppen - voert de gebruiker
zijn persoonlijke gegevens in en
daarna ontrolt zich een
schouwspel van tekst, muziek,
geluid, bewegende beelden. En
dat is af en toe goed voor een
flinke schok. Je hoort dat je een
moordenaar bent, van jezelf,
maar je weet de dag van de
moord niet. Als je de executie
datum zou weten, wat dan?
„Je staat in de krant," klinkt
het uit de luidsprekers en je ziet
een plaatje van een krant met
een stukje tekst waar nog net de
naam van Raimond Lap te lezen
valt. En nog eens klinkt het: „Je
staat in de krant" en dan ver
schijnt een overlijdensadver
tentie. Met je eigen naam. Ge
lukkig zonder datum.
De risico's van het roken komen
aan bod. Een plaatje van een
jonge vrouw. Gesproken tekst:
„Dit is Angelique. Ze slaapt
niet. Ze is dood." Angelique
vond roken altijd zo gezellig. De
positieve kanten van het stop
pen krijgen veel aandacht. „Je
ademt je schoon." Je zelfrespect
komt terug. Een symbolische
handeling hoort erbij: begraaf
de asbak met je laatste peuk. De
peuk is het lichaam, de asbak de
doodskist. Begraaf ze letter
lijk.
Zou het helpen? Zo'n cd-rom
zet de roker aan het denken.
Dat zal die vreselijke Club van
Actieve Nietrokers - vreselijk
vanwege de opgeheven vingers
en een totaal gebrek aan hu
mor - niet gauw lukken. Al
heeft de CAN in ander opzicht
wel gezegevierd.
De sigaret en aanverwanten
zijn maatschappelijk niet lan
ger geaccepteerd. Ook al blijkt
uit recent onderzoek van het
Centraal Bureau voor de Statis
tiek dat Nederland in de jaren
negentig niet minder is gaan ro
ken.
De aanpak van Lap biedt meer
kans. „Het is een bewustwor
dingsproces, geen wondermid
del," zegt de componist. „Ik ben
me ervan bewust geworden dat
ik zelf nog twijfel. Ik zoek die
ene opmerking die me ervan af
kan helpen. Ik wil denk ik nog
niet stoppen. Als je niet wilt, als
je geen sprankje wil hebt, helpt
niets. Dat heb ik in elk geval
ontdekt."
■De cd-rom Kreatief stoppen met
roken is voor 25 a 30 gulden te
koop in warenhuizen en platen
zaken. Vereist is een pc met
Windows.
Los Angeles - De nieuwe single van de Engel
se popartiest David Bowie is sinds afgelopen
woensdag te downloaden vanaf Internet. Vol
gens Virgin Records, de platenmaatschappij
die Bowie onder contract heeft, is het de eer
ste keer dat een muzikant een compleet lied
via het wereldwijde computernetwerk uit
brengt.
Het nummer 'Telling lies' staat op Bowies of
ficiële Intemet-site (http://www.davidbo-
wie.com).
Internet-gebruikers kunnen drie versies van
het lied direct beluisteren of gratis downloa
den naar hun eigen computer. De geluids
kwaliteit is vergelijkbaar met die van een
compact disc.
Het nummer, dat Bowie voor zijn nieuwe al
bum heeft opgenomen en onlangs tijdens
concerten in Europa ten gehore bracht, zal
niet in de winkels te koop zijn en ook niet op
de radio worden gedraaid.
Voordat zijn nieuwe single officieel werd ge
lanceerd, geeft Bowie in de nacht van woens
dag op donderdag een 'cyherconferentie' op
het Internet. Fans mochten vragen stellen
aan de artiest zelf en twee nep-Bowies, waar
na ze konden gokken welk antwoord van hun
idool was.
Niemand weet hoe het world wide
web er over een jaar uitziet, laat
staan over vijf jaar. Niemand weet
weet wat er allemaal zal gebeuren
onder invloed van de veranderingen
op het web. leder avond zet ik met
stekende en tranende ogen die vier
kante kristallen bol uit, waar ik iede-
|o dag meer vragen dan antwoor
den tegenkom. Meningen zat, van
deskundigen of van wat daarvoor zo
praag door wil gaan, daar niet van,
maar of je er wat aan hebt weet je
nooit.
Of het boek uiteindelijk wel of niet
verdwijnen zal bijvoorbeeld. Ik heb
daar ook al eens voorzichtig een be
schouwing aan gewijd en de conclu
sie was geloof ik dat er vooralsnog
™ks te concluderen viel. De afgelo
pen week heb ik uit nieuwsgierig-
dem een compleet boek van
Kerouac gedownload, dat ergens
onder een van die Amerikaanse ho
mepages hing. Ik kan me niet voor
tellen dat dat met toestemming van
een uitgever gebeurd is, of zijn de
echten, Jack heeft immers in 1969
'|n laatste teug whiskey genomen,
inmiddels verjaard?
oeit er ook allemaal niet toe, waar
et hier om gaat is dat het met een
atsoenlijk modem mogelijk is om
en compleet boek binnen tien mi-
sliij ^artk sc^te zetten,
tel dat ik dat ding wil printen. Vijf-
onderd vel printpapier kost onge
veer een tientje, dus voor een paar
gulden is dat boek geprint. Hoeveel
vel gaat zo'n inktpatroon van Hew
lett Packard eigenlijk mee? Die din
gen zijn nogal aan de prijzige kant,
een tientje of vijf.
Ik ken overigens een paar mensen
die zo'n inkpatroon navullen met
behulp van een fors uitgevallen in
jectiespuit.
Dienaagaande een goede raad: niet
bij de apotheek om de grootste mo
gelijke injektiespuit vragen, terwijl je
de avond daarvoor toevallig wat laat
doorgezakt bent op een verjaar
dagsfeestje. Ik heb dat een keer ge
daan, omdat ik zo'n ding wilde ge
bruiken om wat tectyl in met'
andere middelen onbereikbare
plekken in een oude auto te
spuiten en bij de Gamma ble
ken injectiespuiten niet voor
handen. Wat die apotheker al
lemaal dacht weet ik niet, maar
ik kreeg er in ieder geval geen
mee. Toen ik over die tectyl be
gon trok-ie een wenkbrauw op,
want die stond blijkbaar nog niet in
het grote smoezenboek waarin alle
apotekers noteren met welke voor
wendselen junks aan spuiten probe
ren te komen.
Hoe dan ook, als het mogelijk is om
een compleet boek snel te downloa
den zal dat vaker gaan gebeuren.
Het vervolgtraject bestaat uit ver
schillende mogelijkheden: je drukt
het af, of je leest het op een beeld
scherm. Zo'n 17-inch monitor neem
je niet mee naar bed, maar die lap
tops worden intussen wel steeds be
ter. Ik kan daarover meepraten nu ik
eindelijk voor de ontvangst van mijn
van bedrijfswege nieuwe speeltje
heb moegen tekenen. OP dat TFT-
scherm van die Toshiba staat een fo
to alsof het een uitvergrote dia is en
ook de letters zijn zo haarscherp en
trillingvrij dat dat net zo prettig leest
als zwarte letters op een vel wit pa
pier. Ook dat ding neem je nog niet
mee naar bed, want het is altijd nog
een paar kilo en het is niet handig.
Maar als deze ontwikkelingen zich
consequenties. Voor uitgevers, voor
drukkerijen, voor schrijvers. Ik las er
gens de opvatting dat schrijvers in
de nabije toekomst voor niets zullen
moeten gaan schrijven. Niks te ma
ken met uitgevers en rechten. Ge
woon een boek schrijven en gratis
publiceren op het web. Dat is, afge
zien van het schrijven zelf, een fluit
je van een cent. ledereen kan voor
betrekkelijk weinig geld een paar
megabyte ruimte op een server hu
ren en daar past een debuut moeite
loos in. Iedere schrijver kan dat
doen, en iedere schrijver in spe kan
op die manier de hele wereld berei
ken zonder dat hij eerst jarenlang
Door Léon Krijnen
doorzetten, en dan doen ze dus,
duurt het geen twee jaar meer of er
is een platte lezer van een paar ons,
waar je voor het slapen gaan even
een boek inlaadt, en dat ding neem
je dan wel mee naar bed.
Ik stel me voor dat er maar een paar
knoppen op zitten, om vooruit of
achteruit te bladeren, en dat is het
dan wel.
Die gang van zaken heeft nogal wat
langs allerlei uitgevers hoeft lopen te
leuren.
Wat zo'n schrijver straks wél nodig
hoopt te hebben is een goed mana-
gemèntsbureau dat zijn afspraken
gaat regelen.
Als zijn boek niet gelezen wordt, is
hij alleen de tijd kwijt die hij aan het
schrijven besteed heeft en de be
scheiden investering die het plaat
sen op en het onderhoud van de
web-server heeft geëist heeft.
Wordt het boek wel een hit, dan
breekt de oogsttijd aan. De schrijver,
die dankzij zijn gratis boek op het
web de status bekend bereikt, zal de
boer op moeten en zijn succes uit
moeten gaan melken. Met spreek
beurten van Vlissingen tot Delfzijl,
zoals hier in de lande sommige
schrijvers al meer verdienen dan met
de verkoop van hun boeken, met
het zetten van handtekingen bij bra
derieën, het openen van computer
winkels misschien. Schrijvers zullen
in de toekomst vooral veel moeten
gaan praten om aan hun geld te ko
men.
Intussen is het zover nog niet,
en profiteren ook de traditione
le uitgevers en boekhandels
van de mogelijkheden van In
ternet. Twee aardige start
adressen dienaangaande zijn
het Amerikaamse Amazon
books en het Nederlandse
Boeknet. Wie graag Engelse
boeken leest, moet zeker eens gaan
rondstruinen bij Amazon Books.
Amazon levert wereldwijd en zit
zelfs nog iets onder de tarieven van
de Akerikaanse boekhandels, leder
een die daar wel eens een boek ge
kocht heeft, kent het enorme prijs
verschil en zelfs als er een paar tien
tjes voor de frankering bijkomen, is
zo'n boek stukken goedkoper dan in
een Nederlandse boekhandel.
Boeknet is een Nederlandse site die
zeer compleet is en waar een biblio
fiel met beschikking over een Inter-
net-aansluiting alles van zijn gading
vinden kan. Vergelijk zelf maar eens
de prijzen in Nederland en Amerika
aan de hand van Boeknet en Ama
zon Books. De adressen staan in de
ze Interface zoals hij op onze websi
te staat. Het adres van de site staat
bovenaan deze pagina.
Wie voor de verandering flink wil la
chen, maar nog niet weet waarover,
moet maar eens een kijkje nemen bij
het Engelse humornet. Op de voor
pagina prijken de koppen van de
Blues Brothers en van de Young
Ones en daar kun je kiezen uit een
groot aantal hoofd-indexen. Zoals
bijvoorbeeld Amerikaans, British,
academie, random, stand-up, goo
dies en nog wat van dat soort werk.
En natuurlijk zijn er voor de echte
liefhebbers dialogen en scripts uit
ondermeer Fawlty Towers, het ver
zamelde werk van Monthy Python
en Rowan Atkinson te vinden. Zelfs
een sound-file van 'Wheels on fire'
stond erop, zijnde de titelsong van
de 'Absolutely Fabulous Site'. Alleen
jammer dat die splinternieuwe Tos
hiba om de een of andere reden
vastloopt als ik zo'n sound-file bin
nen probeer te halen.
Dat probleempje probeer ik dit
weekeinde eerst maar eens op te
lossen.
De nieuwste software van Pla
net Internet (de hoofdmoot is
een aangepaste versie van
Netscape) brengt de gebruiker
hoe dan ook altijd eerst naar de
website van Planet Internet
zelf: http://www.pi.net. Dat is
niet uit te schakelen, meldt de
service-desk desgevraagd. Planet Internet kan via die pagina zichzelf in het
zonnetje zetten maar belangrijker is dat via deze procedure tegelijk wat se
curity wordt geregeld. PI is de enige Nederlandse provider die veilige beta
ling via het Internet belooft.
Supergoedkoop telefoneren met Amerika kan via Net2Phone. Op het adres
http://www.net2phone.com is de benodigde software te vinden. Wie inge
logd is op het Internet, kan dan via computer, microfoon en geluidskaart
bellen met een gewone telefoon. De andere kant hoeft dus niet eens een
computer te hebben. Bellen naar de VS kost van waar ook ter wereld 10
dollarcent per minuut. Andere landen zijn duurder (de prijslijst staat op de
site) maar vaak nog goedkoper dan de PTT. Er zijn meer van die diensten
maar voordeliger dan deze zijn we niet tegen gekomen.
Wie zijn computerkennis niet bijhoudt, is na vijf jaar een newbie, een be
ginneling. Jaren lang was dit de vuistregel. De snelle uitwisseling van gege
vens via het Internet heeft de ontwikkelingen echter zo versneld dat die ter
mijn nu nog maar vijf maanden bedraagt. Dat beweert tenminste Sun Mi
crosystems, het bedrijf dat de programmeertaal Java voor het Internet heeft
ontwikkeld.
Etiketten Drukkerij is een nieuw programma van de Nederlandse uitgeverij
Domus. Om snel etiketten te maken, met tekst, plaatjes en zo nodig auto
matisch nummeren van een serie. Vooraf is te zien hoe de etiketten over
het printvel verdeeld worden. Men kan formaat en verdeling gemakkelijk
aanpassen.
Het programma (ƒ39,95 op cd-rom) is voor Windows 3.x of Windows 95.
Nog maar enkele maanden geleden bracht Domus Pret-Etiket op de markt,
om speelse etiketten te maken. Dit nieuwe programma is voor het serieu
ze werk.
Door Nico Koolsbergen
Sport op de televisie? Hoeft niet
meer. Waarom zou je. Van zon
dagse vechtpartijen en dronken
supporters hebben we intussen
de buik vol. En er is een alterna
tief: sport op de computer.
Computerspellen worden steeds
realistischer.
Echte sport op het computer
scherm die wat beelden, sup
porters, geluid en spanning niet
meer onderdoet voor wat op de
tv gebeurt. En dat zonder de
wekelijkse verbouwde treinen
of gesloopte stadions. Echte
sport, zoals het bedoeld was.
Microsoft brengt een serie spel
len op de markt, die de werke
lijkheid verbazend dicht bena
deren. Voetbal bijvoorbeeld,
maar ook basketbal en golf. Al
lemaal wel afgestemd op de si
tuatie in de VS, maar daarom
niet minder knap. Wie de Ame
rikaanse basketbalcompetitie
wil naspelen, krijgt daartoe alle
mogelijkheden. Alle clubs uit de
nationale competitie zitten erin,
plus informatie over de laatste
honderd wedstrijden, plus de
sterkten en speelstijlen van vele
spelers. Het mooiste moment
komt als het spel eenmaal
draait. Op het scherm verschij
nen bijna levensechte mensen,
juichende supporters, sterke en
minder succesvolle spelers die
allemaal maar één doel hebben:
die bal moet het net in. Idem di
to met voetbal (soccer). Of met
golf, waar de speler een echt
mens lijkt op een realistische
golfbaan. Bij deze spellen wordt
een vorm van kunstmatige in
telligentie toegepast, waardoor
steeds nieuwe dingen gebeuren.
Bij het starten van een tweede
ronde van de zelfde teams, ver
loopt de wedstrijd toch anders.
Deze spellen verschijnen uit
sluitend op cd-rom en werken
alleen onder Windows 95. Dat
biedt, zegt Microsoft, veel meer
spelmogelijkheden. Geluid,
plaatjes en video zijn zo'n on
losmakelijk onderdeel van Win
dows dat de spellen sneller en
gelikter kunnen zijn dan hun te
genhangers onder DOS. Om dat
te bewijzen, brengt Microsoft
voor Windows 95 nog meer
spellen op de markt, ook van ty
pes die vergelijkbaar zijn met
wereldhits als Doom of Quake.
CD-ROM RECENSIES
Deadly Tide bijvoorbeeld of
Hellbender, beide science-fic
tion van de bovenste plank.
Kenners uit Hollywood - onder
meer de makers van Star Trek,
the Next Generation - hebben
eraan meegewerkt en dat is te
zien. De beelden zijn adembe
nemend, de figuren net echt.
Geluidseffecten worden bewust
gebruikt om sfeer te creëren of
de spanning op te voeren. Hell
bender bijvoorbeeld is een on
versneden 'space opera', een
oorlog tussen de sterren. De hit
te lijkt soms van het scherm te
spatten.
Een spel dat het geheid gaat
maken, is Monster Truck Mad
ness. Racen met opgefokte en
omgebouwde trucks, dwars
door alles heen. Een typisch
Amerikaanse 'sport' die in Eu
ropa weinig bekend is. De spe
lers kunnen zelf hun trucks op
bouwen en tijdens de races is
het mogelijk stiekem in de cabi
ne -zeg maar gerust cockpit-
van de tegenstander te kijken.
MS Flight Simulator kost
ƒ129,95 en is leverbaar vanaf
november. Deadly Tide, Hell
bender, Close Combat en Mon
ster Truck Madness verschijnen
dezer dagen, prijs 99,95. De
overige spellen zijn in oktober
leverbaar voor 79,95. Alles al
leen op cd-rom en voor Win
dows 95.
Persoonlijke begeleiding. Snel aangesloten.
Lokaal tarief voor 076 0168 0165 0162 0161
vanaf 22,50 p.mnd.
Bel vandaag nog voor de folder.
QStone Services B.V. tel./fax: 076-542 77 53
