6Ik heb misschien een conservatieve smaak'
De zinnelijkheid van een Barbie-pop
Leder
Ramsey Nasr, de jongste acteur van Het Zuidelijk Toneel
Griekse tragedies en veel Vondel
Cabaret: van Freek tot Paul Haenen
Victor van Swaay regisseert Nederlandse musical 'Carlie'
DE STEM
DONDERDAG 5 SEPTEMBER 1996 ty
Door Peter van Vlerken
Interview een acteur en hij zal,
gevraagd of ongevraagd, begin
nen over zijn jeugd, over hoe hij
was en hoe hij werd wat hij is.
Ook Ramsey Nasr vindt het be
langrijk zichzelf goed te kennen,
wil hij in staat zijn ander te spe
len. Maar liever keert hij het om.
Juist door anderen te spelen wil
hij ontdekken wie hij is. En zo
doet de jongste telg van de troupe
van Het Zuidelijk Toneel nog
meer opmerkelijke uitspraken
(dat hij soms helemaal niet van
theater houdt bijvoorbeeld, en
liever een andere kunstvorm zou
willen beheersen), die hem karak
teriseren als een eigenzinnig
toneelspeler.
Sinds een jaar heeft het Ramsey-kind,
zoals hij door zijn collega's wordt ge
noemd, een /ast contract bij HZT. Hij
was afgelopen seizoen in alle producties
van toneelgezelschap te zien. Komend
jaar speelt hij onder meer in Vondels
Lucifer. Daarnaast brengt hij zijn solo
voorstelling De Doorspelerdie hij
maakt" als afstudeerproject.
De D irspeler gaat voor een deel over
hemzelf, geeft hij schoorvoetend toe.
Een collage van sketches, mopjes, truck-
jes. Een demonstratie van vaardigheden
die hij opdeed bij de Studio Herman
Teirlinck in Antwerpen. „Alles wat je
speelt moet van jezelf worden. Het zou
onzin zijn te zeggen dat De Doorspeler
niet over mij gaat en het zou pathetisch
zijn om te zeggen dat het wel over mij
gaat." Autobiografisch of niet, het doet
er voor Ramsey Nasr niet toe. „Het is
een poging tot communicatie, dwang
matige communicatie."
Enigszins geloken oogleden. Een begin
van een sikje. Kraakheldere, geschoolde
stem. Nasr kreeg de Philip Morris Scho
larship 1995 voor 'De Doorspeler',
waarbij de jury hem onder meer een
elastieken gezicht toedichtte. Hij houdt
het in de plooi nu. Aan bekkentrekkerij
doet hij graag, maar daarom heeft hij
moeite met de dosering, vindt hij. „Lie
ver zou ik met een stalen gezicht een
sketch doen. Als me dat lukt, ben ik
trots op mezelf." Iets graag en goed
doen, maar eigenlijk liever iets anders
kunnen: Ramsey Nasr ten voeten uit.
Vluchter
Op de toneelopleiding werd hem verteld
dat hij een vluchter is. „Ik protesteerde
hevig, maar ik ben erachter gekomen
dat het zo is. Ik vlucht altijd in niet-reë-
le werkelijkheden, probeer me constant
overal uit te praten. Je moet jezelf altijd
kunnen relativeren en ironiseren, maar
ik heb het gevoel dat ik door eindeloos te
redeneren dingen dood maak... Dan
wordt het moeilijk een hard standpunt
in te nemen. Ik zou nooit mensen kun
nen choqueren. Ik denk dat ik nooit iets
nieuws zal creëren, altijd zal terugvallen
op wat geweest is. Ik heb misschien een
conservatieve smaak. Ik houd meer van
barok."
Zijn eigen aard drukt op hem. „Ik hoor
mezelf praten en dan denk ik: Jezus, je
bent 22, doe nou effe normaal. Ik voel
mezelf steeds zwaarder worden." Het
liefst wil hij naïef blijven. Hij praat ook
liever niet te veel over zijn eigen voor
stelling, omdat de frisheid eraf gaat, zo
wel voor hem als speler als voor het pu
bliek. Maar hij kan er niet altijd aan
ontkomen. „Ik denk er te veel over na en
kan niet onbevangen aan een rol begin
nen."
„Wat mij altijd in theater blijft verlei
den, is de taal. Dat is voor mij de basis
om op zoek te gaan naar de gevoelens
die ik moet uitbeelden. Ik houd van de
minst-theatrale stukken, omdat ze sim
pel zijn en helder. Een vertelling. Mis-
Ramsey Nasr, zoon van een Palestijnse vader en ooit fan van Rambo
FOTO KLAAS KOPPE
schien komt dat door mijn half-Arabi-
sche achtergrond. De Sprookjes uit Dui
zend en één Nacht." Daar hoort dan
voor de duidelijkheid aan te worden toe
gevoegd dat zijn vader van Palestijnse
origine is. Zijn moeder komt uit Rotter
dam. Hij is in de Maasstad geboren. „Ik
stam helemaal niet uit een theatermilieu
en daar ben ik blij om. Oei... nu vertel ik
toch iets over mijn jeugd..."
Rambo
Dit komen we ook nog te weten: dat hij
als jongen een Filmnet-kijker was. Gek
op Rambo en zo. En dat hij naar Hol
lywood wilde.
Een hemelsbreed verschil met Het Zui
delijk Toneel. Zijn opleiding heeft ande
re belangstellingen gekweekt dan Hol
lywood-films. Hij ontwikkelde er zijn
sterke kanten, maar meer nog leerde hij
uitdagingen te zien in waar hij minder
goed in was.
Regisseur Ivo van Hove is bij HZT bezig
met het krachtig blootleggen van de
diepste krochten van de menselijke ziel.
„Dat hoeft voor mij niet zo... Ik houd
meer van rustige, kunstmatige stylering.
Nee, ik ben niet dol op alle voorstellin
gen van Het Zuidelijk."
Niettemin benadrukt hij dat hij het naar
zijn zin heeft bij de groep in Eindhoven.
„Maar ik zou niet mijn hele leven met
theater bezig kunnen zijn. Ik ben niet
monomaan. Geen theaterbeest. Ik ben
ook enorm onzeker als acteur. Ik weet
nooit of ik iets goed doe. Als anderen
zeggen dat het in orde is, blijf ik me daar
aan vastklampen, omdat ik niet weet
hoe het anders zou moeten. Soms zijn er
momenten dat ik denk dat ik lekker heb
gespeeld, en dat hoor ik van andere ac
teurs of ik het op die manier nooit meer
wil doen."
Hij wordt bestempeld als een groot ta
lent. „Dat staat in juryrapporten en re
censies. Zodra het woord ster valt, kun
je dat maal tien voor de voeten krijgen.
Daar probeer ik me verre van te houden,
en dat lukt me aardig."
Herscheppen
De reden dat theater voor hem niet het
hoogste goed is, is dat het niet eenmalig
is. „Het repetitieproces is interessant.
Daarna moet je iets gaan afdraaien, in
een busje stappen om naar je werk te
gaan en een product af te leveren. Het
lijkt of theater zijn eigen reden tot be
staan aanvecht. Zo, dat heb ik even mooi
„Een schilder schildert zijn doek, een
dichter schrijft zijn gedicht en een
beeldhouwer maakt zijn sculptuur.
Maar theater is zo'n eeuwig herschep
pen... ik houd daar niet van. Het krijgt
iets machinaals en dat druist in tegen al
les wat voor mij gevoel mooi is in de
kunst. Iets moet af zijn."
„Plus de eeuwige ellende dat je jezelf
nooit eens kunt zien." Hij krabt eens
achter zijn oor. „Ik weet dat ik mezelf
nu alle toekomst ontneem, maar dat risi
co neem ik dan maar. Ik vind dat ik er
eerlijk over moet zijn."
Hij gaat nog even door. „Het steeds weer
moeten herhalen van wat ik gedaan
hebt, maakt me ervan bewust dat ik aan
het liegen ben. De romantiek dat je het
allemaal zelf zou voelen en dat je het
personage bent dat je speelt, dat geldt in
elk geval voor mij nu nog niet. Ik ben al
leen maar bezig mijn techniek te hand
haven. Weten dat ik in een bepaalde scè
ne stil moet blijven zitten, want als ik
een hand beweeg is alle spanning weg.
Alleen het feit al dat ik daarmee bezig
ben... De mensen iets voorliegen, zo voel
ik het."
Kunst is toch via de leugen tot een soort
waarheid komen?
„Ik kan aan mijn aardappelen gaan zit
ten denken als ik aan het spelen ben. Ik
weiger te geloven dat Picasso dat ook
deed als hij schilderde. Theater is voor
mij geen zaak van leven en dood. En
misschien is het mijn romantische inslag
dat ik dat wel wil zien in vormen van
kunst die ik niet beheers. Ik zie de leu
gen niet als ik naar een madrigaal van
Monteverdi luister of de Melkmeid van
Vermeer zie. Ik voel wel als ik toneel
speel: ik sta te liegen."
Dodelijk
„Wel een voordeel van de herhaling is
dat ik, door een personage vaak te spe
len, ook zo ga denken." Zijn laatste rol
was die van Scipio in Caligula van Ca
mus. „Ik neem de gedachtengang over
van Scipio, althans de filosofie die Ca
mus in dat personage heeft gestopt.
Daar en ik blij mee. Dat verrijkt me."
Zijn oudere collega's proberen hem te
leren dat er meer genot is te peuren uit
de herhaling. „Het gemak om te spelen.
Ja, dat merk ik. Maar ik vind het abso
luut oninteressant. Dodelijk. Je speelt
een stuk alleen maar zo vaak vanwege
een praktisch probleem, omdat je het
niet als een schilderij in een museum
kunt hangen waar de mensen toch wel
op afkomen."
Juist door de leugen kan de kunst ont
roeren. De werkelijkheid is dikwijls niet
om aan te zien, zo larmoyant.
„Die leugen vind ik perfect. De gedach
te die achter een kunstwerk zit." Maar
hij ziet zichzelf niet zo als een kunste
naar. „Alleen het woord al..."
Hij kijkt bedenkelijk, opnieuw vrezend
dat hij een hausse aan kritiek over zich
heen zal krijgen. „Het is het eerste jaar
dat ik professioneel heb gewerkt. Mis
schien heeft het met mijn gemoed te ma
ken dat ik de laatste tijd niet zo roos
kleurig over theater denk."
Door zijn leeftijd is veroordeeld tot een
bepaald soort rollen. „Zware karakter
rollen kan ik altijd nog gaan doen. Ik
speel allemaal heel jonge, naïeve men
sen. Dat helpt mij..."
Nooit plankenkoorts?
„Ivo vond mij enorm koelbloedig. Ik
weet niet of hij dat negatief of positief
bedoelde. Je weet wat je kunt. Zenuwen
zijn niet praktisch en ik ben een prak
tisch mens. Als zenuwen me zouden hel
pen doordat ik er beter door presteerde,
zou ik ze misschien oppompen. Maar dat
is nergens voor nodig."
Hij hoort zichzelf praten. „Dat bedoel ik
nou als ik zeg dat ik dingen dood kan re
deneren. Als ik kwaad ben en iemand
een klap zou kunnen geven, heb ik de
ruzie binnen de kortste keren alweer ge
relativeerd..."
En hou je dan spijt dat je die klap niet
hebt uitgedeeld?
„Nou! Ik zit nog altijd te wachten op het
moment dat het gebeurt."
Opnieuw: iets graag doen, maar eigen
lijk liever iets anders willen. Ramsey
Nasr denkt in plaats van toneelspelen
aan poëzie. Aan schrijven. „Maar dat
klinkt als een belofte en dat kan ik hele
maal niet waarmaken." Aan film ook.
Hij deed er één'met Orlow Seunke. „Dat
was voor mij ene hele nieuwe ervaring.
Ik vond alles prachtig. Ik hoop het zeker
weer te doen."
'De Doorspeler' van Ramsey Nasr is te
zien op 12 november in De Kring in Roos
endaal en 22 en 23 nov. in het Chassé
Theater Breda.
Koestem
ANTWERPEN
Cats (musical) - Stadsschouwburg - di t/m za 20.00 uur - zo 15.00
20.00 uur (t/m 21 sept)
DONDERDAG
EINDHOVEN
Urbanus 'Hiep Hiep Rahoe' (humorfestival) - Stadsschouwburg (qt(
zaal)-20.15 uur
ROTTERDAM
Wie vermoordde Mary Rogers? - door Orkater - Stadsschouwbu
(grote zaal)-20.15 uur
VRIJDAG
EINDHOVEN
Urbanus 'Hiep Hiep Rahoe' (humorfestival) - Stadsschouwburg km
zaal)-20.15 uur
ROTTERDAM
Maatschappij Discordia 'Heldenplatz' - Stadsschouwburg (g»
zaal)-20.15 uur
ZATERDAG
EINDHOVEN
Toon Hermans - One Man Show (humorfestival) - Stadsschouwbui
(grote zaal)-20.15 uur
ROTTERDAM
Maatschappij Discordia 'Heldenplatz' - Stadsschouwburg (hm
zaal)-20.15 uur
MAANDAG
ROTTERDAM
Het Zuidelijk Toneel met 'Maat voor Maat' - Stadsschouwburg
te zaal)-20.15 uur
DINSDAG
AMSTERDAM
Wim Vandekeybus/Ultima Vez 'What the Body does not Rein.
ber' - Stadsschouwburg - 20.15 uur
Samen met de Vlaamse Cie. De
Koe speelt Het Zuidelijk Toneel
dit seizoen Lucifer van Vondel.
Johan Simons van Theatergroep
Hollandia is als gastregisseur
aangetrokken voor Trojaanse
vrouwen van Euripides. Artistiek
leider Ivo van Hove van HZT
neemt De Onbeminden van
Frangois Mauriac voor zijn reke
ning. Flirt van Arthur Schnitzler
wordt gespeeld onder regie van
Peter van Kraaij. Ivo van Hove
regisseert ook Faces, een toneel
bewerking van de gelijknamige
film van John Cassavetes. Ook A
Clockwork Orangede spraak
makende film uit 1971 beleeft een
toneelbewerking, ditmaal bij Het
Nationale Toneel in een regie van
Lodewijk de Boer.
De grote landelijke toneelgezel
schappen lijken zich komend sei
zoen bekeerd te hebben tot de
Griekse tragedies. Of dat toeval
is, is niet bekend. Het Nationale
Toneel brengt Euripides' Ion met
Anne-Wil Blankers en Hylke van
Sprundel. Een coproductie van
Hollandia en Het Zuidelijk To
neel levert Trojaanse Vrouwen
op. Erik Vos neemt in november
afscheid van De Appel met Ko
ning Oidipous/Oidipous in Kolo-
nos. Het RO Theater profileert
zich met Elektra met Loes Luca
in de hoofdrol. Maar de Konink-
Fraii
Ais
lijke Vlaamse Schouwburg
Brussel pakt het forst uit:
Marijnen ensceneert daar Ais
chylos' Oresteia voor de volledij
groep.
Ook Vondel mag zich de komeni
maanden weer in de
beleeft hf
3iji
Ibsen 0
ling verheugen. Het Theater vi
het Oosten bijvoorbeeld koi
met de Jozef-trilogie. De Utrecht
se Paardenkathedraal
debuut van Dirk Tanghe in Ten
nessee Williams' The Glass Ms
nagerie. Het Noord Nederlani
Toneel heeft Spoken van
de rol staan, diens De wilde een
komt in een coproductie van
Pro en het Nationale Toneel
de planken, De Trust brengt twe
stukken van Werner Schwab
Mijn Hondemond en Mijn Hem
Mijn Lief Mijn Stervende Prooi
Alex van Warmerdam presei
teert bij Orkater zijn nieus
werk Kleine Teun, het leven vi
componist Richard Wagner krijg
bij het Onafhankelijk Toneel
stalte.
Tilburg is een van de steden,
komend seizoen worden aai
daan door de Toneelfabriek
Toneelgroep Amsterdam. Tijdf
deze toernee speelt TGA
staand en nieuw repertoire
onder andere Pinter, Rijnders
Aischylos, Grunberg en Weds
kind.
Ze maakten zich zorgjes, de
musici van het HBO. Ze ke
ten naar bijna elke tv-uit-
lending van het Brusselse
ïlisabeth-concours. Om de
olgende ochtend licht-zor-
relijk bijeen te groepen,
ang dat het anderen zou
jpvallen hoe goed hun Mare
Ioustrot leiding gaf aan de
irkesten. „Tja. Het Ajax-
jevoel. Trots zijn op uitzon-
lerlijk talent in je midden,
en doodsbang voor het mo-
ient dat anderen dat zien,
Jat hij wordt weggekocht,
ij is van ons, en wij willen
iem houden."
Tet 1
le.
Grote plannen, van grote namen dit seizoen. Freek de Jonge komt mi
Zaansch Veem - The Musical, gebaseerd op zijn Zaanse jeugdheriiw-
ringen, mét orkest en ballet. Hij staat van 18 maart tot en met 1
in het Chassé Theater in Breda. Voup van 't Hek brengt Scherva
waarin hij terugkijkt op een goed leven. Ook Wim Kan keert weer te
rug op het podium in het programma Ken Kan, waarin Rob van Ji
'Meeberg als Wim Kan met broer Wim van de Meeberg aan de piant
een fraai portret van deze cabaret-grootheid neerzet.
Verder te veel nieuwe programma's om allemaal op te noemen,
een kleine greep: Het podiumbeest is terug van Jeroen van Merwiji
Bandkaai van Waardenberg De Jong; Deelder Zingt van, uiteraard
Jules Deelder; Eindelijk van Job Schuring; Niet zeiken, gewoon d»
van Vincent Bijlo; Oranje van Geert Hoste; Voor ons hoeft het niets®
Bert Visscher; Hartsticke mietersch van Ajuinen en Look; Aaibar
heidsfactor nr.? van Els de Schepper. En, niet te vergeten, Fris»
Warmte van Paul Haenen.
Victor van Swaay, regisseur van de Barbie-musical 'Carlie': 'God zij dank wordt er veel gelachen.'
FOTO MARCEL BEKKEN
Door Marjan Mes
Victor van Swaay, die de
nieuwe Nederlandse musi
cal Carlie regisseert, is vol
lof over de moed van thea
ter- film- en televisieprodu
cent Bergen om het op te
durven nemen tegen kas
krakers als Miss Saigon.
Van Swaay (in 1957 als Vic
tor Smits van Waesberghe
in Breda geboren) heeft net
de eerste try-out van Carlie
achter de rug. „God zij
dank slaat het aan en werd
er vaak gelachen," verzucht
hij opgelucht.
„Toen Joep Onderdelinden (sa
men met Joke de Kruijff de
hoofdrolspeler) mij polste voor de
regie dacht ik: gut, een Barbie
pop, wat moet ik daar nou mee?
Maar toen ik schrijver Robert Al-
berdingk Thijm (van In de
Vlaamsche Pot) had gesproken,
werd ik steeds enthousiaster. Het
heeft satirische elementen en er
wordt lekker gespot met die fir
ma die de Barbie-pop in haar
greep houdt. Het is een grimmig
sprookje dat ook nog ergens over
gaat en kinderachtig is het zeker
niet."
In Carlie speelt en zingt Joke de
Kruijf voor het eerst een komi
sche rol, als een Barbie-pop die
genoeg krijgt van haar kunstma
tige glamourbestaan als ze ver
liefd wordt op de body-guard, die
haar van haar producent, de Fir
ma, moet beschermen; een echte
man, een mens. Ze wil haar roem,
rijkdom en onsterfelijkheid graag
opgeven om ook een mens te zijn,
hoewel de Firma zich verzet.
Het leukste aan Carlie vindt Vic
tor van Swaay de confrontatie
tussen de poppen en de gewone
mensenwereld. „De Carlie-pop
leert het zinnelijke en de opwin
ding kennen en ook het gevaar
dat daar in schuilt. Dat is een
omwenteling in haarzelf die niet
strookt met de opvattingen van
het bedrijf waar ze in moet func
tioneren. Het popachtige gedrag
en de robotachtige beweging la
ten we tijdens de voorstelling
trouwens wel eens los, want je
kunt niet de hele avond naar pop
pen zitten kijken. Het moeten wel
persoonlijkheden blijven," aldus
Van Swaay, „want anders zou het
heel saai worden."
Volgens Victor van Swaay is het
zeer verrassend om te ontdekken
dat Joke de Kruijff behalve over
een prachtige zangstem ook over
komisch talent beschikt. „Ik heb
daar ook wel hard aan getrokken,
maar Joke was zelf ook erg gemo
tiveerd om op dit voor haar onge
wisse avontuur in te gaan in
plaats van de rol van Maria in
West Side Story aan te nemen."
Ooit heeft Victor van Swaay er
van gedroomd om Hamlet te spe
len, maar die droom heeft hij al
lang opgegeven. „Door de jaren
heen heb ik ontdekt dat regie mij
beter past. Dat ik toch nooit een
eersteplansacteur zou zijn ge
worden. En om alleen het aan-
geefwerk te doen, zou mij niet ge
noeg zijn geweest." De voormali
ge acteur heeft zich de afgelopen
jaren onderscheiden door een
frisse regie-aanpak van het muzi-
kaal-komische toneelgenre en ca
baret, onder meer de shows van
Lenettë van Dongen, Hetty Heij-
ting en Nelleke Burg.
Zijn regie van het buitengewoon
komische blijspel De Gids»
maar ook de rest van zijn we»
werd dit jaar bekroond met»
prestigieuze Perspectief-P")
van de Nederlandse schouwburg
directeuren. Van Swaay
voorzichtig dat zijn talent voo
het regisseren van muzikale W
medies wel te maken moet he
ben met zijn eigen musical®1
tergrond (hij trad op in o.a. Ik J®
Cremer en West Side SM
„Maar ik wil mij daar niet toe be
perken, want daarvoor houd
ook teveel van toneeldrama.
Dit seizoen regisseert hij bij M
van den Ende niettemin ook»;
het muzikale programma
wij zijn normaal, een comp»^
van nummers van Annie
Schmidt.
„Verstrooiing is toch heel belang
rijk voor het publiek," vindt
„Het leven is toch al zo erg
ernstig. Moet je de mensen daa
avonds dan ook nog mee las
vallen? Die calvinistische be 1
terigheid bij de toneelmaken,
ons land staat me zo tegen
houd ervan om de zaken m
komische te trekken. Het is n
handen van de goden en va
critici of Carlie aan zal slaan.
'Sou
trek
mm
uit)
joor Max Steenberghe
was een van de opvallendste
mnten van het recente dirigen-
.enconflict bij het HBO. Wat even
ïen ruzie tussen hoge heertjes
eek, kreeg een geheel andere la
ling toen het orkest zich als één
nan achter zijn dirigent schaar-
Ze waren niet geïnteresseerd
n het zwartepietenspel van di-
•ectie en bestuur; gaven niets om
inanciële verwikkelingen. Ze
vilden Soustrot houden. Hun
ioustrot. Hun maestro,
nds vorige week vrijdag is hij
finitief van hen. Toen werd
ioustrot met een gala-concert in
Muziekcentrum Frits Philips in-
|ehaald als de vaste dirigent,
lentje waar het HBO niet buiten
zeggen ze.
Waar wat is dan de magie van de
naestro, het sublieme van Sous-
Tot, wat maakt van Mare een
neester? Voor dat antwoord
doppen we aan bij de musici zelf.
iet beste antwoord: „Kom zelf
naar kijken, nee, kom maar luis-
eren. We spelen gewoon beter
ian,:
'an onze verslaggever
fichael de Jong, een vijfti-
;er die zichbaar geleden
leeft, woont sinds een paar
aar weer in Nederland,
fenuit Dordrecht reist hij
iu van café naar nachtclub,
'an jazzclub naar bluesfes-
wal. Met als bagage: een
>ude, versleten akoestische
'itaar in dito koffer, een
>aar sets nieuwe snaren en
!en hele hoop levenserva
ring.
8 °ng wordt the notorious bad
y of blues genoemd. En deze
'jnaam is in zijn geval eerder po-
f! l t?,noemeh dan dat het zou
lien n' nareervaringen
fon§ °P zUn levenspad is
gengekomen heeft hij verwerkt
Prachtige nummers die tot nu
°P twee akoestische cd's zijn
«laT11' Fugitive Lovesongs
S^ho'sfoolong Who.
.J, j bluesfestival in Ooster
bat aanstaande zaterdag en
ag in horeca-gelegenheden
Jini? ®traat wordt gehouden
m e .Jong de grote e
11 act' hij treedt zondag VCu
^ho°ut.in de Salern°-bar
be Jong kwam in jam
iorm m Frankrijk ter wereld
i,„, van een Friese vader en
am„1moeder' Zijn vader
litvpf®? oorlog naar Frankrijk
fck6P' Een maand
)uit!euerland was bevrijd van a<
""se bezetter, verhuisde het ge-
e tnf6i nc11® naar Mkmaar waar
mivr J1 woonden. De familie
beerde vervolgens naar Ame-
>uits,
en
;n
is
afslui-
vanaf
in
1 januari
als
een
was
[rijk
nadat
1 van de
