Linda Thompson leeft
alleen nog als legende
Britse zangeres raakte van ene op andere moment haar stem volledig kwijt
Customs
Clearance
Specialist
)eclarant)
wld on time f
ng in de uitzend-
met commerciële
alaris. Goede
uw sollicitatie-
Lïevensberg is een
algemeen ziekenhuis
voor West-Brabont,
Tholen en St. Philips-
land, met ruim
50 medisch specia
listen en ongeveer
850 medewerkers.
Per jaar bezoeken
ca. 145.000 mensen
de polikliniek, in de
kliniek worden ruim
10.000 patiënten
opgenomen.
Lievensberg heeft
367 bedden, inclusief
24 PAAZ bedden.
Een speciale functie
is revalidatie.
hebt computerer-
tring en kunt goed
ider druk werken;
bent bereid om op
fwijkende tijden,
,q. weekenddien-
ten, te werken en
eschikt over eigen
ervoer.
t interessante uit-
laging;
i aantrekkelijk sa
itiebrief en c.v. bin-
anger, Senior Per-
75123,1117 ZR
LINDA Thompson zal nooit meer
zingen. De fenomenale stem - die
haar 25 jaar geleden samen met
Sandy Denny tot het boegbeeld
van de Britse folkrock maakte -
heeft het voorgoed begeven. Be
halve haar grote kracht bleek dat
zelfde magistrale en onmisken
baar eigen stemgeluid ook Linda's
zwakste plek. Tot voor kort was
dat echter een goedbewaard ge
heim. Totdat enkele weken gele
den - na tien jaar stilte rond haar
persoon - ineens een klinkend
oeuvre-overzicht op cd verscheen,
Dreams Fly Away, a History of
Linda Thompson. En Linda einde
lijk bereid bleek iets prijs te geven
over de beklemmende geschiede
nis van een bezield zangeres, wier
hart haar stem in de weg zat. Een
verhaal over hoe de kunst en het
leven elkaar volledig op losse
schroeven kunnen zetten.
Door Leo Nierse
EEN ZANGERES die haar stem kwijtraakt.
Het is het toppunt van ironie. Je doet je mond
open en van het ene op het andere moment
kun je geen woord meer uitbrengen. Het over
kwam Linda Thompson in 1988, na jarenlan
ge stemproblemen. Zenuwslopende aanvallen
van plotselinge heesheid hadden haar po
dium- en studioverrichtingen vijftien jaar
lang ernstig bemoeilijkt. Terwijl die artistie
ke werkzaamheden toch zeer indrukwekkend
waren.
Achteraf bezien zat het probleem niet zozeer
in de keel als wel - zoals dat tegenwoordig
heet - tussen de oren; wat trouwens des te er
ger is als in die oren een absoluut muzikaal
gehoor zetelt.
De kern van het drama was dat Linda zowel
het huwelijksbed als het podium deelde met
Richard Thompson, het tegendraadse genie
van de Britse folkrock. Haar stembanden ble
ken niet sterk genoeg om de gecombineerde
last van een echtelijke en een artistieke ver
bintenis te dragen. Zoveel blijkt wel uit haar
zeer recente uitlatingen in de Britse pers en
het boekje dat de nieuwe compilatie-cd bege
leidt.
Hoe wonderlijk en zeldzaam ook, op zich is
het verschijnsel van het acuut optredende
stemverlies al sinds mensenheugenis bekend.
In bijbelse tijden heette het een straf van God
te zijn. Zoals toen de joodse hogepriester
Zacharias door een engel met stomheid werd
geslagen, omdat hij niet kon geloven in de
vruchtbaarheid van zijn bejaarde vrouw Eli
sabeth. Zacharias bleef stemloos totdat zijn
vrouw Johannes de Doper had gebaard.
Ander leven
b de hedendaagse psychiatrie staat de aan
doening bekend als hysterische afonie. De
Mildere variant, de 'hysterische heesheid' of
Afonie, is daar in Linda's geval jarenlang
aan vooraf gegaan. Behandeling is mogelijk,
Maar kan slechts succesvol zijn wanneer de
oorzaken worden weggenomen. Reden waar
om de legendarische zangeres een volslagen
ander leven is gaan leiden.
En dus woont de 48-jarige zakenvrouw Linda
Aenis met haar tweede echtgenoot, een Ame-
1 «kaanse impresario, in een riant herenhuis in
Londense wijk Pimlico. Kinderen
het koppel niet; Linda heeft genoeg aan
e drie uit haar eerste huwelijk. Rondkomen
s allesbehalve een probleem. Haar man is di-
eeteur van het Londense William Morris
Sency, zij is mede-vennoot van een boetiek
u lek® braden in het chique Bondstreet.
et een dikke Mercedes onder de kont rijdt ze
jaar haar werk.
agstelling voor muziek heeft ze nog
steeds,
kwijt als
waar zingen? Ze raakt haar stem al
ze zich een beetje opwindt. „Vooral
u J® telefoon overkomt me dat vlug," ver
ft» 7 j6 on^angs in de Britse kwaliteitskrant
loeri enc*an£' heesheid blijft op de
T^ggen.
Met hS '"hhige identiteit verschilt radicaal
reldwr eertijdse imago van de ietwat we-
echto e8mc^e ^artieste die haar puristische
dani!Ü!100t ze'*s in ziln belijdend mohamme-
den ri 8 vo'gde- Mijlenver verwijderd ston-
Van ®getogen Thompsons in de jaren '70
I terinn6 H terende wereld van mega-hitno-
UibwSouc*en platen, bakken met geld en
Mtzinmge menigten.
Folkrock
tomsi'^i0'5 was n'et geschikt voor massa-
centeijiu °°'t nu n°g blijft Richards re-
1 gegroeide erkenning tot kleine krin-
,efkt. Het Britse folkrock-genre - een
B526168C3
organisatie,
ek,
jonge dynamische
pE STEM ZOMER-GIDS
ZATERDAG 31 AUGUSTUS 1996
Al snel bleek dat het zovaak door de echtelie
den bezongen lot zijn grilligheid nog lang niet
verloren was: de Amerikaanse tour leverde de
Thompsons hun grootste publieke erkenning
tot dan toe op.
Tijdens de tournee leefde Linda helemaal op.
Tijdelijk bevrijd van haar stemproblemen,
excelleerde zij in gloedvolle vertolkingen die
het normaliter wat bedaarde folkpubliek fi
naal opzweepten.
Ravage
„Zolang als Richard en ik bij elkaar waren,
kon ik niet zingen. Maar zodra we uit elkaar
waren, zong ik de sterren van de hemel. Waar
mee ik niet zeg dat ik niet heel erg veel verdriet
had. Dat had ik wel degelijk. Maar in Amerika
zong ik als een bloody angel."
Linda, door het dolle heen van de jarenlang
opgekropte spanningen, leefde zich evenwel
ook uit in minder artistiek bevlogen daden. Op
dezelfde podia waarop ze hun plotse triomfen
oogstten, ging ze menigmaal haar ontrouwe
echtgenoot te lijf. Tijdens een briljante gitaar
solo trapte ze hem eens letterlijk de schenen
kapot. Óp het vliegveld van Buffalo sloeg ze
een fles op z'n hoofd aan scherven. In Upstate
New York werd ze opgepakt omdat ze een au
to had gejat en menige hotel- en kleedkamer
eindigde na een verblijf van de fijnbesnaarde
folkzangeres in een complete ravage.
'De Sex Pistols hebben hier maar half zoveel
schade als jij aangericht', verzuchtte de tour- j
organisator na afloop. „Na tien jaar braaf het
oppassende vrouwtje gespeeld te hebben, viel
ik volledig van mijn fatsoen," herinnert Lin
da zich nog altijd levendig.
Als klap op de vuurpijl en zout in vooral Ri
chards wonde riep zowel Time als het toon
aangevende Amerikaanse rockmagazine Rol
ling Stone de laatste lp van het paar uit tot
'Album van het jaar 1982'.
Maar korte tijd later greep het leven de ge
tergde vocaliste opnieuw bij de keel en de vo
cale marteling begon van voren af aan. Eind
1987, in het zicht van haar veertigste verjaar
dag, maakte Linda een eind aan haar kwel
ling. Definitief zette ze een punt achter al
haar artistieke aspiraties.
Grammy
Toen ze dat besluit eenmaal had genomen,
sloeg de ironie nog eenmaal toe. Haar oude
vriendin Linda Ronstadt nam samen met
country queens Emmylou Harris en Dolly
Parton haar nummer Telling Me Lies op, een
van de rancuneuze nummers waarin Linda
met Richard afrekende. De song leverde de
componiste én het uitvoerende The Trio nog
datzelfde jaar een Grammy Amord-nominatie
op. Want schrijven kan Linda wel, zo bewijst
ook de nieuwe compilatie. Alleen kwam het
daar in haar periode met Richard niet van.
„Met de best denkbare tekstschrijver in huis,
krijg je geen pen op papier. Ik zou al apetrots
zijn geweest als ik de propjes papier in zijn
prullebak geschreven had."
Eén jaar voordat ze haar definitieve besluit
tot stoppen nam, schreef de vrij snel her
trouwde maar nog altijd verbitterde zangeres
Many Dreams Must Fly Away. Op een niet al
te nuchtere novembernacht nam ze het num
mer in de Londense Gateaway Studio a capel-
la op, in duet met haar vriendin en (mede)-
componiste Betsy Cook.
Ongebruikt lag de tape met die smartelijke
eerste en enige take bijna tien jaar lang bij
mevrouw Linda Kenis in een la, daar in dat
riante huis in Pimlico. Technisch gefatsoe
neerd is de demo nu terechtgekomen op de
nieuwe compilatie. Alsnog te beluisteren voor
eenieder die hem horen wil.
Dreams Fly Away, a History of Linda Thomp
son is uitgebracht met de onmiskenbare be
doeling een digitaal monumentje op te richten
voor een hoogst markante artieste. Dat is ze
ker gelukt, al blijven de sterkste van de in to
taal 20 tracks toch de composities die ze met
Richard opnam. Wel winnen die door hun
nieuwe context vaak verder aan kracht en be
tekenis, zoals meteen met het eerste nummer
Lonely Hearts (1979) al het geval is. Afgezien
van het titelnummer bevat de compilatie geen
volslagen onbekende titels, wel veel zeldzame
versies.
Na soortgelijke - zij het omvangrijkere - oeu-
vre-overzichten van Sandy Denny en Richard
Thompson, is de release van Dreams Fly
Away ook een kwestie van 'gerechtigheid' je
gens een artieste die onherroepelijk tot de
historie is gaan behoren. Want Linda Thomp
son bestaat niet meer. Behalve dan als
legende.
Discografie:
'Dreams Fly Away, a History of Linda Thomp
son' - 1996, Hannibal Records/Rykodisc
'Watching The Dark, the History of Richard
Thompson'(3cd-box), 1993, Hannibal/Rykodisc
'The Best of Fairport Convention', (led), 1988,
Island Records
'Who Knows Where The Time Goes' - Sandy
Denny (3cd-box), 1986, Island Records
'The Attic Tapes', Sandy Denny/Trevor Lucas
(rarities-cd), 1995, Raven Records Australia.
/aardigheden,
ïlijke functie.
„Bij zingen draait het niet zozeer om een mooie stem, techniek of om je professionele houding. Het gaat om wat er zich in je kop afspeelt.foto gered mankowitz
immerciële
geslaagde vermenging van de oude keltische
muziektraditie met de na-oorlogse Ameri
kaanse populaire muziekstijlen - was al snel
het domein van op een select, zoniet elitair
publiek.
Het genre ontstond in de tweede helft van de
jaren zestig, in navolging van de Amerikaan
se folkrock van The Byrds, Bob Dylan en The
Band. Van de Britse tegenhanger was gitarist
Richard Thompson al op zeer jeugdige leeftijd
de belangrijkste architect.
Thompson, een Londenaar met Schotse
ouders - zijn vader bracht in Glasgow de post
rond- ontgroeide binnen vijf jaar het ver
maarde Fairport Convention, de groep die hij
op zijn 17e mede had helpen oprichten. Voor
die band schreef hij zijn eerste composities.
Meeslepende melodieën vol keltische melan
cholie, veelal gestoeld op traditionele patro
nen en voortgestuwd door afro-amerikaanse
grooves, vernuftig doorspekt met instrumen
tale vondsten die hij ontwikkelde vanuit de
meest uiteenlopende (etnische) genres, van
vaudeville tot calypso en van music hall tot
Afghaanse gospel.
Gaandeweg bleek Richards pen minstens zo
origineel. Bij voorkeur met veel zwarte humor
berijmde hij zijn bizarre en zwartgallige the
matiek, die al spoedig te boek stond als Ri
chard's gloom and doom. Onveranderd - en
nog steeds - putte hij inspiratie uit de duister
nis die in de krochten van de menselijke na
tuur hangt. Een wereld vol onverzoenlijkheid,
verraad, verlies en eenzaamheid, geregeerd
door de perversie van een misdadig brein.
Verlegen
Een man van grote talenten, maar echt zingen
kon de verlegen Richard niet, zeker niet solo.
Echter, rond de tijd dat hij - evenals zangeres
Sandy Denny - uit 'Fairport' stapte en de so-
lo-lp Henry, The Human Fly opnam, trouw
de hij de evenoude Linda Pettifer. En die wist
wel hoe ze haar heldere, diepwarme alt kon
gebruiken.
Ze had daar ook ruime ervaring mee. Als Lin
da Peters had de Londense letterenstudente
al enige jaren op de podia van de hoofdstede
lijke folkclubs doorgebracht. Van moederszij
de voortgekomen uit een familie van variété
artiesten, was ze snel ingeburgerd in het
aparte folk-wereldje.
Alras bestond haar artistieke en amoureuze
vriendenkring dan ook uit latere - vaak jong
gestorven - cult-figuren als Tim Hardin, Tim
Buckley, Mike Heron en Nick Drake en thans
gevestigde namen als Paul Simon, Bert
Jansch, John Renbourn, Martin Carthy en Jo
hn Martyn. In 1970 met haar partner, de pro
ducer Joe Boyd, naar LA mee verhuisd, voeg-
nu in kleine kring een huizenhoog prestige
hoog te moeten houden, terwijl ze voor het
grote publiek niet bestond, begon ze zo lang
zamerhand behoorlijk gênant te vinden.
„Na tien jaar hield ik er maar mee op om me
als zangeres aan de mensen voor te stellen. Ze
kenden me toch niet. Begrijp 't niet verkeerd:
ik vond het echt geweldig om Bob Dylan te
ontmoeten, maar als ik had kunnen kiezen,
was ik toch liever een van The Bangles ge
weest."
Met zoveel 'platvloersheid' kon ze in haar
kringen natuurlijk niet aankomen. En al hele
maal niet bij haar zeer zelfbewuste ega, die
heel goed besefte dat hij grootse artistieke da
den verrichtte. En die liever droog brood at
dan tegenover zijn achterban gezichtsverlies
te lijden.
Die spanningen sloegen Linda van meet af
aan op de stembanden. Ze had haar eerste lp
met Richard Bright Lights) nog niet opgeno
men, of het was al zover. Zwanger van haar
eerste kind, viel ze letterlijk van het ene op
het andere moment stil. „Iedere psychiater
die ik het vertel zegt meteen 'Aha!merkt ze
nu luchtigjes op, maar het is dus met zingen
nooit meer goed gekomen. In 1988, zes jaar na
de echtscheiding en twee geflopte solo-lp's la
ter (waarvan de tweede niet eens meer werd
uitgebracht), heeft ze haar vocale martelgang
voorgoed beëindigd.
Tropenjaren
Linda onlangs in The Independent: „Bij zin
gen draait het niet zozeer om een mooie stem,
techniek of om je professionele houding. Het
gaat om wat er zich in je kop afspeelt." En dat
was een hoop. Want tegenover zangeres Mag
gie Holland verzuchtte ze in het juli-nummer
van het Britse muziekmagazine Folkroots:
„Richard en ik zaten tien jaar lang dagelijks
op eikaars lip, hadden nooit eens vrij van el
kaar of van ons werk.Samen leven, compo
neren, repeteren, optreden - het maakte de
tien huwelijksjaren tot tropenjaren. Linda:
„Ze telden dubbel; na twintig jaar was de
koek schoon op."
Nee, één korte maar veelzeggende huwelijks
periode heeft haar keel haar niet getreiterd.
Dat was op het eind. Linda, zwanger van hun
derde kind, liep op alle dagen toen het paar in
drie dagen zijn grootste commerciële succes
Shoot Out The Lights opnam. Terwijl moeder
aan het bevallen was, vertoefde vader in de
armen van een nieuwe geliefde. Het toch nog
abrupt gekomen einde van het huwelijk, bete
kende echter niet meteen het slot van de artis
tieke samenwerking. Contractueel was voor
het voorjaar van '82 een tournee door de VS
vastgelegd.
de ze net ontluikende sterren als Linda Ron
stadt, Carly Simon en Maria Muldaur aan dat
rijtje toe.
Amper teruggekeerd uit de States na haar
breuk met Boyd, gaf Linda in het najaar van
'72 haar ja-woord aan Richard. Die haalde
daarmee op slag de best denkbare vertolkster
van zijn even originele als weinig commercië
le composities in huis. De combinatie van zijn
gouden pennetje en haar gulden stembanden
bracht hun tamelijk kleine platen- en con
certpubliek in totale verrukking.
Baanbrekende lp's
In hun tien tumultueuze huwelijksjaren
maakten de beide echtelieden samen zes
baanbrekende albums, waarvan er drie in
middels een klassieke rockstatus hebben ver
worven. Daaronder de eerste en de zesde lp,
die - geheel toevallig - ook qua titel de op
bloei en het einde van de zwaarbeproefde re
latie markeren: I Want To See The Brights
Lights Tonight (uit 1974) en Shoot Out The
Lights ('82). Het derde 'klassieke' album van
de Thompsons is Pour Down Like Silver ('75),
dat zij als belijdende leden van de Mohamme
daanse Soefi-sekte opnamen.
Op de jaren dat het paar in religieuze commu
nes woonde - en Linda zwanger en wel haar
echtgenoot twee maal verliet - kijkt Linda te
genwoordig met de nodige scepsis terug. „Het
belangrijkste wat ik daar opstak, was dat de
Soefi-be weging voornamelijk welgestelde
westerlingen aantrok die zichzelf daar uit
puur schuldbesef gingen zitten straffen."
Maar er wrong meer in Linda's gemoed dan
alleen de echtelijke karakterbotsingen en het
religieuze sektarisme. Diep in haar hart koes
terde ze verlangens die niet bepaald strookten
met de strenge beginselvastheid van het
hoogmoedige folk-milieu. Linda hield - al
van huis uit - óók van ongecompliceerde pop
muziek. Daarbij vond ze geld verdienen aller
minst verkeerd; als jonge folkie had zij het - o
gruwel - al bestaan om reclamespotjes in te
zingen... Maar met Richard zat ze op een
houtje te bijten. Dat was geen leven voor ie
mand die zich als klein meisje al had voorge
nomen een ster te worden.
Gênant
„Ik raakte dat elitaire gedoe al snel zat; het
betekende dat je je verkoopcijfers met een
vergrootglas moest gaan zitten lezen." En om
„Richard en ik zaten tien jaar lang dagelijks op eikaars lip, hadden nooit eens vrij van el
kaar of van ons werk.foto paul l. kovit
