*We kunnen
alleen
maar groeien
Flushing Meadows buitenbeentje van Grand-Slams
DE STEM
Ex-NAC'er Kees van Wonderen over het 6 vreemdelingenlegioen' van Feyenoord:
"digitale TV"
schotelantennesets
nu leverbaar!
B1
Iben er nog niet geweest, dus ik
tan er nog niet over meepraten,
maar als ik zo links en rechts mijn
oor eens te luisteren leg en de af
gelopen dagen heb ik ook alle
tranten goed gelezen, schijnt alles
niet écht op rolletjes te lopen in de
Amsterdam ArenA. Die hoofdlet-
ter A aan het end is overigens
geen tikfout mijnerzijds, het
schijnt zo te moeten, maar vraag
me niet waarom.
5e plaggenhut van oom
jan noemen ze hem al,
jat vanwege die rafelige
grasmat. De plaggenhut
is door degenen die hem
je afgelopen week be-
zocht hebben, hetzij bij
je wedstrijd tegen NAC,
hetzij tijdens de dagelijk
se rondleidingen, ervaren
als een megatempel van
je arrogantie. Zelfs Louis
Gaal heeft zijn buik
tol van de manier waarop
hij en zijn Ajax behandeld
worden door de directeur
en zijn personeel.
ben daar allemaal niet
20 verrast over, maar het
is me een beetje te ge
makkelijk om meteen te
zeggen dat dat typisch
Amsterdams is, dat bla
bla van hoog uit die op
geblazen bollen. En het
heeft ook niks met voet
bal te maken, zeg ik er
maar gauw bij, voordat
ie me er weer ten on
rechte van beschuldigen
jat ik daar een hekel aan
heb. Ik begin er zo lang
zaamaan van overtuigd te
raken dat arrogantie en
onbeschoftheid typisch
Nederlands zijn. Goed, ik
mag ook wel eens opspringen als
een bos vlooien als ik me te kort
gedaan voel, maar meestal ge
draag ik mezelf zoals ik dat ge
leerd heb. Opstaan voor oude da
mes, netjes in de rij bij de bakker
en altijd met twee woorden spre
ken. Dat soort werk, kent u dat
nog?
het komt me hier, in Breda, in
gans het land, te vaak voor dat je
je wisselgeld zwijgend toegescho
ten krijgt, zoals dat kennelijk in de
tenA gaat, zonder dat er een be
dankje of een glimlach af kan. Of
zo'n trut in zo'n boetiek die, ook
al zwijgend en kauwgum kau
wend, met zichtbaar leedvermaak
een tientje aanpakt voor een afge
prijsd T-shirt, dat blijkbaar vloekt
met haar eigen uitdossing, model
vogelverschrikker. Al was het
maar omdat dat shirt haar trots,
een nog niet helemaal genezen
navel-piercing, zou bedekken.
Nederlanders beginnen aan dat
gebrek aan manieren met zijn
allen zo gewend te raken, dat ze,
als ze eens een keer in Amerika
komen, de serveerster meteen een
grote smoel geven als die naar
hun mening een keer te vaak
komt vragen of alles kits is. Dat
doet dat mens alleen maar om de
fooi, hebben ze gehoord, en daar
houden ze niet zo van.
Ik kijk honderd maal liever tegen
dat plastic masker van beleefdheid
aan dat die Amerikanen opheb
ben, dan tegen die blaaskaken die
sommige uitbaters hier achter kas
sa, toonbank of bar durven te zet
ten, of het nou in de ArenA of in
een kroeg op de Bredase markt is.
Waar je bijvoorbeeld een Hoe-
gaarden bestelt en ze zonder blik
ken of blozen een glas beginnen
'e tappen uit een kraan waar
Steendonk op staat. Moetje eens
durven te zeggen dat je dat niet
besteld hebt. Ze zeggen nog net
net dat je niet zo moet zeiken,
maar dat is precies wat ze bedoe-
'en als ze je uit de hoogte laten
weten dat je blijkbaar geen ken
ner bent, want dat je anders wel
zou weten dat er geen verschil is'
tussen die twee witbieren.
zuig dit niet uit mijn duim, dit
soort dingen gebeurt echt in een
stad die zich Bourgondisch en
gastvrij durft te noemen. Ik ken
zat van dergelijke staaltjes. Maakt
u zich dus niet al te druk over die
zogenaamde Amsterdamse arro
gantie. Ik denk dat ik vanavond
voor de eerste keer eens bij NAC
ga kijken. Daar zou het gezellig en
gastvrij moeten zijn en is de klant
wrang, ik ben benieuwd of ze
®arwel met twee woorden spre-
Léori Krijnen
Door Jacques Hendriks
Rotterdam - Omdat Kees van
Wonderen deze zomer zijn
werkgever NAC verruilde
voor Feyenoord, was het niet
zo vreemd dat hij zijn appar
tement in de Bredase Cathari-
nastraat verliet. Maar om nou
als kersverse Feyenoorder
naar Amsterdam te verhui
zen...??
De liefde blijkt verantwoordelijk
voor deze opmerkelijke movede
vriendin van Kees van Wonderen
woonde namelijk al in de hoofd
stad en bij haar is de voetballer
ingetrokken. „Tijdelijk hoor,"
lacht Van Wonderen wat verle
gen, „we zijn iets aan het zoeken
in Utrecht."
Hij zegt in de Kuip (nog) niet veel
gedold te zijn met deze opmerke
lijke keuze van woonplaats. Al
die nieuwelingen in de^. selectie,
uit zoveel verschillende landen,
beseffen misschien ook nog niet
eens dat de verhoudingen tussen
'Amsterdam' en 'Rotterdam' wat
gevoelig liggen.
Bijna twee maanden is Kees van
Wonderen nu aan het werk bij
Feyenoord. Eerder was de 27-ja-
rige speler actief voor Bennekom,
NEC en NAC. „Het is altijd even
wennen, ik ben een type dat in
eerste instantie een beetje vanaf
de achtergrond toekijkt. Maar ik
moet zeggen dat ik me hier meer
op mijn gemak voel dan bij NAC
in het begin. Dat was gewoon een
rotgroep om in te komen, twee
jaar geleden. NAC was in het eer
ste jaar eredivisie hoog geëin
digd, de spelers waren met z'n
allen op vakantie gegaan, de
groep was bijna helemaal bij el
kaar gebleven, kortom de binding
was heel sterk. Daar kom je als
nieuweling, ook nog eens afkom
stig van een eerste-divisionist,
moeilijk tussen."
Niet thuis
„Ik heb me een half jaar helemaal
niet thuis gevoeld bij NAC, ook al
omdat ik begon met een voetbles
sure. Speel je meteen goed en
blijk"je van waarde voor het elf
tal, dan word je veel eerder geac
cepteerd. Ik reed toen samen met
Jan Gaasbeek op en neer - hij
woonde in Veenendaal, ik nog in
Bennekom - en hij voelde precies
hetzelfde. Ik moet er wel bij zeg
gen dat ik het de laatste ander
half jaar bij NAC perfect naar
mijn zin heb gehad, spijt heb ik
nooit gehad van mijn overgang
naar Breda, ook niet in die begin
periode."
„Ik denk dat het ook logisch was,
die begintijd bij NAC. Stel nou
dat Feyenoord afgelopen jaar
kampioen was geworden en dat
de selectie bijeen gebleven was,
dan was hier precies hetzelfde
met me gebeurd."
De situatie is 'iets' anders dan
Van Wonderen hierboven schetst,
Feyenoord kende (weer eens) een
turbulent seizoen met veel ruzies
maar zonder prijzen. En dus ging
de bezem opnieuw door de Kuip
en trokken voorzitter Van den
Herik en de zijnen een tiental
nieuwe spelers aan. „Ja, als er al
een raamwerk zou staan waarin
slechts twee of drie man ingepast
hoefden te worden, dan was het
voor mij'als nieuweling een stuk
beter geweest. Maar ik wist toen
ik tekende, dat Feyenoord veel
nieuwe mensen wilde halen. Was
ik nu naar Ajax of PSV gegaan,
dan was ik bij wijze van spreken
in een gespreid bedje beland. Al
leen, Ajax is nooit ter sprake ge
weest en waarom ik niet voor
PSV gekozen heb, is bekend." (In
een gesprek met trainer Dick Ad
vocaat kreeg Van Wonderen het
gevoel dat deze hem slechts wilde
hebben voor een plaats op de
bank, J.H.).
Moeilijke periode
„Mijn ambitie was om naar een
topclub te gaan, dat is Feye
noord, ook al staat er nu nog geen
elftal dat Europese top is. Toch is
hier veel mogelijk. Stel dat je op
een gegeven moment tussen de
vijfde en achtste plaats zou han
gen. Dat is dus iets wat Feye
noord zich niet kan veroorloven.
Dan gebeurt er onherroepelijk
wat, reken maar. Ik had ook voor
ze\?en jaar bij NAC bij kunnen te
kenen, ze hebben nu een goed elf
tal dat hoog kan eindigen. Maar
ik wilde per se mijn kans bij een
topclub pakken, ook al beland ik
hier in een moeilijke periode. Wil
je je ambities waarmaken, dan
moet je dat soort dingen niet uit
de weg gaan. We moeten hier een
nieuw elftal opbouwen, terwijl
daar eigenlijk geen tijd voor is.
Er worden ook meteen prestaties
geëist. Ik ben benieuwd hoe dat
samen gaat.
Dat nieuwe elftal moet Arie Haan
gaan kneden uit een selectie be
staande uit spelers met liefst acht
verschillende nationaliteiten.
Hoe gaat zoiets op het trainings
veld, in het spelershome? Van
Wonderen: „Omdat je verschil
lende talen spreekt, is het niet
mogelijk om snel een echte per
soonlijke band met elkaar te krij
gen. Maar de voetbalzaken, daar
kom je wel uit. Korte termen, zo
als 'in je rug', 'zakken', enzo
voorts, die begrijpen ze wel. Dus
op het veld hoeft het geen proble
men op te leveren."
Koeman
Een belangrijke rol als 'tolk'
heeft natuurlijk Ronald Koeman.
Hij spreekt vloeiend Spaans en
kan dus de Argentijnen wegwijs
maken. Dat zal voor Graff en
Sanchez dus schrikken geweest
zijn, toen Koeman plots boos
wegliep uit de Kuip. Van Wonde
ren lacht wat, wil duidelijk niet
te veel kwijt over de eerste rel
van het seizoen. „Bij Feyenoord
gebeurt altijd wel wat. We had
den het er in het begin van het
seizoen in het spelershomg een
keer over: het is altijd onrustig
bij Feyenoord. En prompt kwam
die affaire. Tja, je ondergaat het
gewoon als individu. Ik kan er
niet zoveel mee. .We speelden ver
volgens inderdaad niet best tegen
Gremio, maar ik weet niet of dat
alleen aan die affaire lag. We
hadden gewoon nog geen inge
speeld elftal. Nu zijn we iets ver
der. Ik ben wel blij dat Ronald
gebleven is; het zou doodzonde
geweest zijn als hij was gestopt.
Hij weet natuurlijk van de hoed
en de rand, hij is een toegevoegde
waarde voor het elftal. Ik ben een
nog vrij onervaren speler. Wat
heb ik nou meegemaakt in het be
taalde voetbal? Twee jaar met
NEC in de eerste divisie en an
derhalf jaar met NAC in de eredi-
»Kees van Wonderen stijlvol in actie namens Feyenoord: „Bij Feyenoord gebeurt altijd wel wat."
visie, want het eerste half jaar in
Breda was ik geblesseerd. Van
spelers als Koeman, maar ook
Peter Bosz kun je heel veel leren,
als je maar goed luistert. Juist bij
bepaalde kleine dingen kunnen
ze je goed sturen."
Wat Feyenoord van dit seizoen
gaat maken, valt met geen moge
lijkheid te voorspellen. Ook Kees
van Wonderen durft dat niet.
„Zoveel wedstrijden heb ik die
nieuwelingen natuurlijk ook nog
niet zien spelen. Maar ik denk dat
Graff, Sanchez en Claeys in ieder
geval jongens voor de basis zijn.
Saganowski moet nog groeien,
die is ook pas 17."
Matchwinnaar
Het enige wat duidelijk lijkt, is
de samenstelling van het midden
veld: Van Wonderen, Van Gastel
en Van Bronckhorst zijn vrij ze
ker van hun plaats, Sanchez
komt daar waarschijnlijk als
meest vooruitgeschoven man
achter de spitsen bij. De eerste
drie deden het tegen Roda JC in
ieder geval naar behoren, Van
Wonderen - veel frequenter diep
gaand dan hij bij NAC gewend
was - was zelfs de beste Feye
noorder.
Plus de man die tot een minuut
voor tijd de matchwinnaar leek te
worden.
„Dat was flink balen, die late
strafschop tegen. En niet alleen
omdat ik nu geen matchwinnaar
was. Als je vrij kort voor tijd op
1-0 komt, dan moet je die wed
strijd uit kunnen spelen. Boven
dien, zo goed was Roda niet. We
hadden ze moeten pdkken. Op
papier is Roda uit Wel altijd
zwaar. Begin je het seizoen met
winst in zo'n wedstrijd, dan is dat
een enorme steun4 in de rug, je
krijgt vertrouwen en het is goed
voor de sfeer. Over mezelf was ik
redelijk tevreden, helemaal con
tent ben ik nooit. Ik was best ner
veus, moet ik bekennen, en die
spanning raakte ik de hele wed
strijd niet meer kwijt."
Op dinsdag 10 september speelt
Feyenoord zijn eerste wedstrijd
in het Europa-Cup-III-toernooi.
Voor Kees van Wonderen zijn
Europese vuurdoop, een van de
redenen ook waarom hij voor
Feyenoord koos.
„Internationaal heb ik nog geen
ervaring, dat geldt trouwens voor
een groot deel van onze selectie.
Voordeel is dat we daardoor al
leen maar kunnen groeien. Wed
strijden in het buitenland zijn
toch weer een stapje hoger, dat
merkte ik al bij de toernooien in
Kazachstan en Spanje. Dat zijn
hele nuttige wedstrijden, waarin
je echt op de toppen van je tenen
moet lopen. Heel zwaar, maar je
leert er veel van. Het zijn ook
nauwelijks meer vriendschappe
lijke wedstrijden te noemen, kijk
maar naar Valencia-Feyenoord
in Benidorm. Toen gebeurde ook
van alles en liepen wij zelfs tegen
twee rode kaarten op (voor Graff
en Boateng, J.H.). Dat soort wed
strijden moet je gebruiken om in
vorm te komen, om fit aan de
start te verschijnen. Doe je dan
niet je uiterste best, dan neem je
alleen jezelf in de maling."
Door Tim Overdiek
New York - Maandag gaat de
116e editie van de US Open
van start, maar het tennis
toernooi van volgend jaar
werpt nu reeds omstandig zijn
schaduw vooruit. Letterlijk
zelfs. Het Louis Armstrong-
stadion van Flushing
Meadows in New York, waar
sinds 1978 het belangrijkste
tennisevenement van de Vere
nigde Staten wordt gehouden,
staat aan de voet van een im
ponerende arena, die aangeeft
dat de grenzen van de groei
nog lang niet bereikt zijn.
Welgeteld 505.666 toeschouwers
passeerden afgelopen jaar de
oude loketten, en gezien de tradi
tioneel vaak vruchteloze gevech
ten om toegangskaartjes in met
name de tweede toernooiweek
kan de investering in het nieuwe
stadion met 23.500 zitplaatsen op
voorhand geslaagd worden ge
noemd. Pas volgend jaar is het
gereed voor de eerste tenniswed
strijden. Het huidige hoofdsta
dion zal dan worden omgevormd
tot Grandstand, de plek waar de
op een na belangrijkste partijen
worden afgewerkt.
Cirkel
Het US Open is het laatste van
het kwartet Grand-Slam-toer-
nooien, dat het kalenderjaar be
gint in Sydney (Australisch
Open), en via Parijs (Roland Gar
ros) en Londen (Wimbledon) uit
eindelijk in New York een puur
symbolische seizoenafsluiting
beleeft. Proftennis is per slot van
rekening een nimmer eindigende
cirkel, waarbinnen alleen ge
noemd viertal zich door verwor
ven traditie en afgedwongen er
kenning mag verheugen in bui
tengewone aandacht van spelers,
publiek en sponsors.
De toernooien in Sydney, Parijs,
Londen en New York worden
door de tenniswereld in één adem
genoemd, maar elk van de evene
menten is uniek, zegt toernooidi
recteur Jay Snyder. Het Austra
lisch Open is ongedwongen en
vriendelijk, het Frans Open kent
zijn elegantie en Wimbledon ligt
verzonken in traditie. Het US
Open is typisch New York. Het is
onbeschaamd van karakter, bijna
confronterend voor iedere speler
die daar niet aan gewend is.
Eerlijkst
Het US Open wordt bovendien
gespeeld op DecoTurf II, het zo
geheten hardcourt van acryl-ce-
ment, dat door tennissers als de
eerlijkste ondergrond wordt .be
schouwd. Verschillende speelstij
len gedijen er. Het is niet zo snel
als sommige andere hardcourts,
waardoor niet alleen de strategie
vanaf de baseline kan worden be
paald, maar service- en vol-
leyspel even goed succesvol kun
nen zijn. Het voordeel van harde
opslagen op het Engelse gras is
afwezig, evenals van de slaapver
wekkende lange halen op het Pa-
rijse gravel. Omstandigheden zijn
in New York voor iedereen gelijk.
Gelijk wellicht, maar daarom
niet minder'frustrerend, want het
toernooi vertoont overeenkom
sten met de onophoudelijke hec-
tiek, die de charme en tegelijker
tijd de onmogelijkheid van de
miljoenenstad typeert. Het US
Sampras, de grote favoriet op Flushing Meadows. foto reuter
Open win je niet zomaar, wordt
wel eens gezegd. Je overleeft twee
weken New York. Darwinisme
van de bovenste plank. De sterk-
sten blijven over, waar anderen
murw geslagen ten onder zijn ge
gaan. Vaker dan bij de drie ande
re Grand Slams triomferen op
Flushing Meadows de favorieten,
die in de aanloop naar het toer
nooi aantoonden in topvorm te
verkeren of simpelweg in Queens
meer kans hebben.
Genegeerd
In die wetenschap is dit jaar ook
de zo verrassende loting tot stand
gekomen, waarbij de ATP-rang-
lijst voor het eerst in tien jaar op
enkele plekken danig is gene
geerd. Muster en Kafelnikov kre
gen een beschermde positie toe
gewezen, die lager is dan ze op
basis van hun algehele prestatie
dit jaar hebben verdiend. Wel
licht dat kijkcijfers ook een rol
hebben gespeeld, want Agassi
bijvoorbeeld vond zich op een ho
gere plek terug. Wanneer hij
overeenkomstig de ATP-compu-
ter was ingeschaald, op de acht
ste in plaats* van zesde plek, was
Agassi naar alle waarschijnlijk
heid al in de kwartfinales op ti
telverdediger Sampras gestuit.
Nu gebeurt dat pas in de halve fi
nales, mits beiden niet eerder
worden uitgeschakeld. Agassi
slaagde er in 1994 nota bene als
ongeplaatste speler in het toer
nooi op zijn naam te schrijven.
Het was het jaar waarin hij niet
de voortijdig geëlimineerde Sam
pras tegenkwam, maar waarin el
ke andere tegenstander geen en
kel mededogen werd gegund.
Agassi was zo ongeloolijk gecon
centreerd dat jaar, herinnert zijn
coach Brad Gilbert zich, dat er
van alles had kunnen gebeuren,
zonder dat hij het in de gaten zou
hebben gehad.
Concentratie is een absolute
voorwaarde om in New York niet
kansloos het onderspit te delven.
Zo koesterde Stefan Edberg lan
ge tijd een diep gewortelde haat
jegens het US Open, totdat de
Zweed er eindelijk in slaagde
zich niet langer door de gejaagd
heid en chaos van de Amerikanen
te laten afleiden. Hij betrok voor
twee weken een appartement dat
zich ver van Broadway bevond,
en sloot vervolgens het toernooi
in 1991 en '92 winnend af.
Popcorn
Het is een feit dat Europese ten
nissers niet graag naar New York
afreizen. Het al lang niet meer
'elitaire tennis wordt door sup
porters op dezelfde manier bena
derd als honkbal of football. Wie
zich derhalve wil laten kronen tot
kampioen van het US Open, moet
zich luid orerende toeschouwers
laten welgevallen, die opstaan en
rondlopen wanneer het hen goed
dunkt om popcorn te halen. Wie
zeven partijen in New York op rij
wil winnen, moet zich weten te
verweren tegen de mentale uit
putting, die wedstrijden rond het
middernachtelijk uur en laag
overvliegend verkeer van het na
bij gelegen LaGuardia met zich
meebrengen. Het US Open is als
een overvolle metro tijdens het
spitsuur. Je kunt geen kant uit en
mag blij zijn als je op je bestem
ming kunt uitstappen.
Jimmy Connors was er een mees
ter in dergelijk fysiek en psycho
logisch ongemak in zijn eigen
voordeel om te buigen. De vijf
voudige US Open-winnaar begon
in 1991 aan een mondiale af-
scheidstoernee, die hem in New
York zowaar tot de halve finales
bracht. Behalve staande ovaties
in alle uithoeken van de wereld
vond Connors zich aan het eind
van het jaar terug op de 48e
plaats van de ATP-lijst. Hij had
een sprong gemaakt van 888 po
sities, en kon niet anders dan nog
een seizoen aan zijn roemruchte
carrière vastplakken.
Zuurstof
Het jaar erop manipuleerde de
39-jarige Connors de duizenden
Newyorkers met als doel de te
genstander uit zijn evenwicht te
brengen. „Twintigduizend toe
schouwers hebben elke wedstrijd
het lawaai geproduceerd van zes
tigduizend man," zei Connors,
die met een wild card het toer
nooi was begonnen. Hij maakte
achtereenvolgens korte metten
met Patrick McEnroe, Schapers,
de als tiende geplaatste Novacek,
Krickstein en Haarhuis. De opge
wondenheid van de onbehouwen
tennisfans bracht elke hulpeloze
en verblufte opponent op de
knieën. Connors liet zich na elke
veldslag zuurstof toebrengen. In
de halve eindstrijd werd hij door
Courier van de baan geveegd.
Dergelijke uitzonderlijke mo
menten maken het US Open tot
het toernooi wat het momenteel
is. Klagen over hinderlijke bij
komstigheden wordt onherroepe
lijk afgestraft. Michael Stich,
verliezend finalist in 1994, noem
de het toernooi eens 'geen sport
maar een regelrecht avontuur'.
Het duurde vijf jaar voordat de
Duitser gewend was aan het la
waai, de hitte, de luchtvochtig
heid en de misdragingen van pu
bliek, om maar wat ongemakjes
te noemen. Volgens tenniscoach
Tom Gullikson wordt de uitein
delijke winnaar beloond voor zijn
concentratie gedurende twee
loodzware weken.
„Wie hier wint, is de terechte
winnaar. De sterkste, in alle op
zichten."
Favorieten
Om die reden zijn Pete Sampras
en Steffi Graf de aangewezen fa
vorieten om in het weekeinde van
7 en 8 september als winnaar
voor de dag te komen. Graf won
het toernooi viermaal eerder, en
als geen ander heeft ze fysieke en
persoonlijke problemen van zich
af weten te schudden. De Duitse
bezit een luxueus appartement in
Manhattan, en toonde afgelopen
jaar, haar grote veerkracht door
zich niet noemenswaardig uit het
veld te laten slaan door de deten
tie van haar vader. Die werd een
jaar geleden aangehouden op
verdenkipg van belastingfraude
met Steffi's prijzengeld, en staat
begin komende maand terecht.
[jesbosstraat 14 Breda/Princenhage Tel. 076-5212881
I
Sport
ZATERDAG 24 AUGUSTUS 1996
