Jambers legt Vlaanderen bloot Renaissance van de Koude Oorlog YPRO-tv komt met zes thema-avonden Henk van Os vertelt verder bij de Avro Formule van Belgische tv-maker slaat definitief aan in Nederland r T Stoel vrij IINIILKFACfc BETSY EN GIJS IN Het Parradijs 'Vroege Vogel' Ivo de Wijs ook op tv 24 AUGUSTUS 1996 C5 OQ/fy §^ionai0 FOTO DOEKE ROOS d toch een soort historische plicht om entje bij te dragen aan de verdere ont- ing van zijn vroegere kolonie. Een paar [i lang hebben wij hier scheepsladingen en weggesleept, er tienduizenden ne- /en naar toe gebracht, ze verhandeld en lishandeld. Vervolgens hebben we in benen genomen, al die mensen achter- i en ons erfgoed laten staan." rfgoed dat ook is terug te vinden in ïamen als Vlissengenstreet en Stabroek- (Georgetown hgette Stabroek voor de len de kolonie overnamen). Of in Nieuw rdam in de vroegere kolonie Berbice. olonie waar het volgens het Zeeuwse jront niet altijd voor de wind ging. hu lls iets 'naar de berbiesjes' is, gaat net Iht goed. "Hopelijk geldt de spreuk niet iet historische kerkje op Forteiland, Zomer-Gids Vlaanderen heeft een nieuwe biechtvader. Of het nu over seks, criminaliteit, God, eenzaamheid of enge ziekten gaat, in de tv-reportages van Paul Jambers worden bijna on-Belgische getuigenissen afgelegd. Premier Dehaene ergert zich rot aan 'Jambers', maar het succes drijft hem voort op zoek naar de zielen roerselen van de gewone Belg. Interview met een ont huller met een geheim privéleven. Door Ron Buitenhuis a a laanderen is ver- anderd. De afgelo- pen vijf jaar is het verscholen privé- leven van de Ne derlands sprekende Belgen defi nitief uit de anonimiteit geko men. Of het nu travestieten, boe ren zonder vrouw, onfortuinlijke lottowinnaars, seksbeluste we duwen, jonge kloosternonnen, misleide fotomodellen of vrou wen van gangsters betreft. Als geen ander heeft tv-maker Paul Jambers (50) de Vlamingen in hun blootje gezet. Soms letter lijk, maar meer nog figuurlijk. De intieme drijfveren, emoties en tragedies van onze Zuiderbu ren zijn onmiskenbaar uit de biechtstoel gekomen. Natuurlijk is er ook kritiek. De Jambers-reportages zouden te zeer de zelfkant van de maat schappij belichten, te vaak over seks gaan en te populistisch van inhoud zijn. De reporter van het levensverhaal is zelfs commer cieel voyeurisme- verweten. De Belgische premier Luc Dehaene noemde hem ooit 'de slechtste tv-maker van België'. Een op merking die hard aankwam. Zelfs bij een door de wol geverf de journalist als Paul Jambers. ,Ik ben bekotst door tv-colle- ga's, krantenmensen, politici en andere opinion leaders. Mijn programma's zouden ongeloof waardig zijn, geënsceneerd. Dat ta toch niet dat al die Belgen zo maar hun ziel bij mij bloot Ieg- Ik zou wel veel geld betalen voor al die getuigenissen." „Wie mijn loopbaan en de me diacultuur in dit land een beetje tent, weet dat het kinnesinne is, pure afgunst. Ik heb nog nooit één frank betaald voor een inter view, Ik heb nooit een opname geënsceneerd. Ik zal ook nooit een vraag opnieuw stellen, om dat dat beter uitkomt voor de re portage. Alle reacties die je ziet zijn authentiek. Dat is ook de re den dat ik altijd met draaiende camera bij iemand op bezoek ga. Ik wil de spanning van die eerste ontmoeting vastleggen." Jambers zoekt bewust het le vensverhaal van gewone mensen. Intellectuelen en andere high- droto-figuren bestempelen zijn werkwijze als populistisch, zon der diepgang. „Ik weiger echter allerlei professoren of andere ieskundologen aan het woord te 'aten. Zij weten wellicht heel zinnige dingen over schizofrenie, transseksualiteit of Jehova's Ge tuigen, maar hun woorden be klijven niet zo als de woorden van de betrokkenen zelf. Wat ruikbaar worden gemaakt. Drie FOTO DOEKE RpOS heb ik aan een criminoloog die over een crime passionel praat, als ik ook een moeder kan inter viewen die met eigen.ogen moest aanzien hoe haar man zijn twee dochters vermoordde." Paul Jambers was voorbestemd om landbouw-ingenieur te wor den. Maar zijn artistieke ambi ties dreven hem naar de filmaca demie. Vervolgens was hij ne gentien jaar regisseur bij de BRT en reporter van het veel geprezen actualiteitenprogramma Pano rama. Maar het gebrek aan bewegings vrijheid bij de BRT - 'die ambte- narenfabriek met zijn ouderwet se hiërarchie en vastgeroeste pa tronen' - 'wurgde' de journalist van het human interestverhaal. Vijf jaar geleden vestigde hij zich als zelfstandig tv-produ- cent. Een stap die in het Bel gische medialand evenveel spot als jaloezie opriep. "Zijn vrijage met de Vlaamse commerciële zender VTM doornkroonde hem definitief tot 'journalistieke vij and'. Herhalingen Vijf jaar en 125 Jambers-afleve- ringen verder heeft hij alle criti casters de hielen laten zien. Jam bers is doorgestoten tot de best bekeken en. gewaardeerde tv- programma's van België. En de succesformule slaat bij de Ne derlandse zenders RTL4 en SBS6 niet minder aan. Sinds RTL4 in mei 1993 met Jambers van start ging, trekt de Belg ge middeld 1,4 miljoen kijkers. Zelfs nu RTL4 via de 'Best 'of Jambers'-formule allerlei herha lingen uitzendt, nemen gemid deld 900.000 Nederlanders voor lief dat ze feitelijk naar ouwe koek zitten te kijken. „Het zijn algemene, menselijke onderwer pen", verklaart de persdienst van RTL. „Het maakt daarom ook niet uit of de betrokkenen uit Vlaanderen of uit Nederland komen. Iedereen herkent'er iets in." Reden ook waarom RTL4 het ko mende tv-seizoen - met één week achterstand op het Vlaamse VTM - alle nieuwe Jambers-afle- veringen gaat uitzenden. Zoals: Jonge grootmoeders; Alleen met dieren; Liefde in het bejaarden huis; Zwanger na een slippertje; Jong sterven en Leven met een alcoholist. Bert Haanstra Paul Jambers: „Ik heb de laatste vijf jaar zo'n duizend mensen geïnterviewd. Meestal mensen in extreme situaties, hetzij finan cieel, seksueel, moreel of relatio neel. Maar bovenal mensen zoals Paul Jambers: „Ik ben bekotst door tv-coüega's, krantenmensen en politici. u en ik. Geen professoren, geen politici, geen captains of indus try. Ik maak ook geen portretten van buitenbeentjes, zoals Rik Felderhof bij de NCRV met De Stoel doet. Ik behandel universe le levenslopen en probeer men sen te observeren zoals Bert Haanstra vroeger dieren obser veerde. Ik denk dat mijn grote kracht is dat ik niet (ver)oordeel. Ik wil niemand shockeren, geen vooroordelen bevestigen en ze ker niemand voor schut zetten. Ik dwing hooguit mensen na te denken over de manier waarop ze zelf in elkaar zitten." „Een thema bedenken, is makke lijk. Hèt grote probleem is het vinden van de juiste getuigen. Ik zoek geen mensen die alleen maar 'gek' zijn. Ze moeten ook een visie hebben, een verhaal. Ik heb inmiddels de steun van tien medewerkers, die vaak drie maanden niets anders doen dan getuigen zoeken bij de thema's die we maken willen. Dat lukt trouwens niet altijd. Ik probeer al jaren kinderen van prostituees voor de camera te krijgen. Die vrouwen gaan desnoods met hun blote kont voor de lens liggen, maar van hun kinderen moet je afblijven. Die schermen ze af. Faillissementen van familiebe drijven is nog zo'n taboe. Mensen schamen zich vaak nergens voor, maar wel als het over verloren eer en geld gaat. Het moment dat een vrouw besluit abortus te ple gen is nog zo'n onderwerp dat té persoonlijk, te intiem is voor de tv-camera." Jambers grootste geheim is ech ter zijn eigen privéleven. De man die schijnbaar moeiteloos door dringt in de levens van zijn 'ge tuigen', weigert sinds jaar en dag zijn eigen dagboek open te leg gen. Kranten in Nederland hebben een redactiesta tuut waarin ondermeer staat dat de hoofdre- dacteur de eindverantwoordelijkheid heeft over water allemaal naast de advertenties afgedrukt wordt. In een hoop landen is dat anders gere ed, maar hier heeft de uitgever niets te vertel len over wat er in de redactionele kolommen jan de krant terecht komt. Da's maar goed ook, denk ik dan, maar er zijn ongetwijfeld couran te die daar anders over denken. De directeur van deze krant zou er waarschijn- niet gelukkig mee zijn als ik in een artikel uit Jou gaan leggen hoe u aan een krant kan ko men zonder al die advertenties waar u helemaal üeen behoefte aan heeft. Een mooi krantje met wen maar nieuws en foto's, of, als u daar ook al niet op zit te wachten, desnoods ook nog tonder die foto's. Het lijkt u wel iets? In dat geval moet ik u teleur- en uitgevers geruststellen, want dat kan niet. U Jigt óf de complete krant op de mat, met alles r °P en d'r aan, óf u krijgt niets. Want als een uitgever u wel voor de keus zou stellen, kan on middellijk voor het leeuwendeel van de adver- teerders ex- gezet worden, hetgeen de krant op Korte termijn fataal zou zijn. order kunnen we daarover filosoferen tot we en ons wegen, maar dat heeft allemaal weinig n, want de mogelijkheid bestaat niet en aan ^c tetkam van wat u hier leest.staan waar- omri 'i ^uértenties. Ik schrijf waarschijnlijk maat ik me iedere week opnieuw afvraag aar deze rubriek terecht komt in dat zomer- oma met zijn afwijkingen van het normale, engens heb ik voor de liefhebbers goed nieuws, want met ingang van 6 september ver schijnt Interface op de achterpagina van de weekly, die verder, in kleur, volledig aan com puters, internet, surfen en aanverwante onder werpen gewijd zal zijn. Met ook, uiteraard, hier en daar een zogenaam de ingezonden mededeling,, oftewel, zoals in ons jargon een advertentie heet die op een re dactionele pagina geplaatst wordt: een IM of IM'metje. Die horen er ook bij, of u dat nou wel of niet leuk vind, ze staan vast op dat papier. Dat is anders in cyberspace, die bestaande, ver zonnen wereld, want het is niets meer dan elek tronische enen en nullen die over telefoon- of datalijnen heen en weer geschopt worden. Des ondanks vertoont het leven in die uit een hele boel duimen gezogen wereld opmerkelijke overeenkomsten met de dagelijkse besognes in de echte wereld. De bankafschrijvingen voor wat ik in cyberspace uitgespookt en gekocht heb, staan tussen die van Albert Heijn en de Es- so. In mijn twee elektronische postbussen be landt tegenwoordig ongeveer hetzelfde pakket dat dagelijks in drie of vier happen door die messing gleuf in de groene houten voordeur glijdt: brieven, junk-mail, kettingbrieven, kran ten, clubblaadjes, de Wachttoren of een brand brief van de hoofdredactie. Als ik weer eens naar een programma over de houtkap in Brazilië heb zitten kijken, .neem ik me weer voor om zo'n sticker op de brievenbus te plakken: geen reclame svp, no junkmail plea se. Aan de andere kant: ik geef toe dat ik drie kwart van dat spul doorvlooi, op zoek naar koopjes die ik nooit koop, maar ik heb nou een maal iets met die folders van de Gamma en Bouwvaria, daar kan ik ook niks aan doen. Het hindert me ook niet echt en als we al dat oude papier netjes als oud papier gescheiden klaarzetten, dan zullen ze er wel weer nieuw oud papier van maken. Wat dat betreft is het precies hetzelfde liedje met die elektronische junk-mail. Op een gegeven moment begin je een beetje handigheid te krijgen in het herken nen van dat spul en dan druk je al voor je aan de eerste zin begint op de delete-button, en is het foetsie. Ook tijdens het rondstruinen op het world wide web, word je tegenwoordig steeds vaker tegen je zin geconfronteerd met reclame. Daar heb je wél last van, want die reclame is vrij wel altijd grafisch aangekleed en dus duurt het langer voor een pagina binnen is. Maar, in te genstelling tot'bij een papieren krant, kun je daar dus wèl wat aan doen. Om te beginnen kun je, tenminste in Netscape, maar ik neem ge makshalve maar aan ook in andere browsers, de optie auto load images uitzetten. Dan krijg je, een stuk sneller, alleen maar tekst binnen, maar het ziet er allemaal een beetje slordig uit, omdat de plaatjes door rare tekens en vierkantjes ver vangen worden. Bovendien blijkt meestal dat de reclamejongens er wel voor gezorgd hebben dat er een reclametekst tevoorschijn piept op de schermen waar de graphics de toegang ont zegd is. Een paar whizz-kids hebben een en an der nu op een andere manier aangepakt. Er zijn nu twee verschillende programma's waarmee de liefhebber van een krant zonder reclame op zijn wenken bediend wordt: PrivNet en NoShit. Dat laatste heb ik niet verzonnen, zo heet die si- Door Léon Krijnen Reacties: E-mail: L.Krijnen@uitg-zwn.nl te echt, maar na een felle discussie met nogal wat Amerikaanse fatsoensrakkers gaan ze zich nu, geloof ik, WebFilter noemen Shit of niet, NoShit, net als PrivNet, lijkt recht streeks van de makers van StarTrek geleend te zijn. In die serie leggen ze wel eens een magne tisch veld tegen laserstralen afkomstig van vijan delijke starships. Of zoiets, maar neem het me niet kwalijk als ik er hier een beetje naastkleun, want ik ben wel een liefhebber van het gedach- tengoed van Jean Luc Picard, want die leeft ten minste écht in cyberspace, maar een gediplo meerd Trekkie mag ik me daarom nog lang niet noemen. NoShit en PrivNet vormen ook een soort mag netisch veld, maar dan tegen reclame. Als ik het goed heb, want ik heb de afgelopen week geen tijd gehad om daar ook nog eens mee te gaan spelen, maar ik ben benieuwd naar de reacties van degenen die er wel tijd voor hebben. Uiter aard vind u ook in deze Interface, zoals die.in- middels op de site geparkeerd is, hyperlinks naar de sites waar u de desbetreffende pro gramma's op kan halen. Deze Interface zal ik, wat anders, noshit.html noemen, zodat u hem vinden kan als http://www.dse.nl/stemlnos- hit.html In de Verenigde Staten is de afgelopen weken een hoop kabaal uitgebroken over die twee re- clame-afweerschermen. Nogal wiedes zijn de uitbaters van de commerciële sites er niet zo blij mee en schreeuwen ook de adverteerders van de grotere sites moord en brand. Op steeds meer sites die duizenden of meer malen per dag bezocht worden krijg je nu al, als je browser dat tenminste aankan, een steeds wisselend soort reclamefilmpje voorgeschoteld, en dat levert grof geld op. Komen er ineens een paar grap penmakers die een shell maken waardoor die reclame weggepoetst wordt! Ik wed dat er 'nu een soort bewapeningswed loop aan het ontstaan is. De schrijvers van die reclamesoftware zijn regels code aan het uitpro beren waarmee NoShit en PrivNet om de tuin geleid kunnen worden. Zodra dat gelukt is pas sen de makers van NoShit en PrivNet hun code weer aan. Het wordt een renaissance van de Koude Oorlog, maar nu in cyberspace. Lachende derde zijn de boys van Adobe, die met hun Portable Document Format (PDF) een andere standaard op het web in proberen te voeren. In PDF geformatteerde pagina's, waar voor je de gratis Acrobat nodig hebt om ze te kunnen lezen, zien er grafisch een stuk gelikter uit dan in HTML, en wat er op staat blijft erop staan. Daar kan NoShit of PrivNet niks aan ver anderen. Voor een mooi voorbeeld moet u maar eens gaan kijken op de site van de New York Times, waar ook Acrobat te downloaden is. Ook dat adres staat in noshit.html, en met één clickje er op zit u in New York. Prettige reis. ZATERDAG 24 AUGUSTUS 1996 We hadden geluk met de grote barbecue, het regende nog niet echt. Uit alle hoeken kwam campinggasten met hun stoeltjes op de rook af. „Wie zit er naast jou, Gijs?" vroeg Harrie Heftruck. „Die plaats hou ik vrij", zei ik. „Zeker voor mevrouw Bronkhorst", zei Billy. „Stil, Bill. Die is overleden en begraven. Nee, volgens mij is die stoel voor Waltrautje. Of niet, Gijs?" Iedereen vond het gek, maar ik hield ëen plaatsje vrij voor Har- men. Hij is toch eigenlijk een goeie jongen, die rotzak, zeker ver geleken bij Harrie. Je leert een beetje van elkaar te houden in zo'n vakantie. Harrie ging een eindje verder zitten. Maar toen hij een maal op dreef was, kon niemand meer ontsnappen aan zijn volu me. „Ik zeg tegen die vent, ik zeg: nou moet jij eens goed luisteren. Hij trok gelijk bleek weg. Ik zeg: wat ik zeggen wou, weet jij wat jij bent? Zal ik jou eens vertellen wat jij bent? Nou, ik heb dus nooit meer een kik van die kerel gehoord. Zo moet je dat volk aanpak ken." Zo raasde de Heftruck maar door. Zelfs Betsy, zijn bloedeigen zus, kon er zo langzamerhand wel van kotsen. „Iedereen weet on derhand dat jij vijf man onder je hebt en dat je alles veel beter ziet dan de baas. En dat je thuis nog nooit een pan hebt aangeraakt." Harrie hoorde dat soort dingen niet. Hij zette het volgende flesje aan zijn mond en begon een niéuw heldenverhaal. Hoe hij in Frankrijk de beste hotelkamer kreeg, nadat hij eens flink mét de vuist op tafel had geslagen. En hoe al het personeel zich het vuur uit de sloffen liep voor hem. Terwijl Harrie geen woord over de grens spreekt. Toeri kwam Violina uit de rookwolken opdoemen. Er was iets met haar. Haar haar zat anders. Vlotter, eigenlijk. En ze was opge maakt. Rode lippen, wat blauw boven de ogen. Ze ging naast me zitten op het lege stoeltje. „Waar is Harmen?" vroeg ik. „Het is uit met Harmen", zei ze en ik zag opeens dat ze niet meer dat kleine meisje was. „Ik heb gezegd dat hij op moest donderen." Wordt dinsdag vervolgd Van onze rtv-redactie Hilversum - De tijd dat de VPRO kijkcijfers negeerde, is al lang voorbij. Door thema-avonden te brengen, keert hoofdredacteur televisie Hans-Maarten van den Brink zich echter toch tegen de horizontale programmering, waarbij de kijkcijferkoningen FOTO BERT VAN DEN BROUCKE Hij is getrouwd, woont in Me- chelen en heeft een zoon van 23 jaar. Meer,wil hij niet prijsgeven. „Mensen denken dat ik zelf af en toe in beeld verschijn uit ijdel- heid, maar ik doe er juist alles aan om géén bekende Vlaming te worden. Ik weiger geslachtofferd te worden door de populaire bla den. Dat klinkt paradoxaal voor een man die zelf van human interest- verhalen leeft, maar ik weet maar al te goed hoe oneerlijk, soms zelfs meedogenloos sommi ge journalisten te werk gaan. Ook hier in België. „Met goede thema's kunnen we honderdduizenden kijkers vast houden", meent Van den Brink. Het komende seizoen gaat het om ten minste zes thema-avonden: onder meer over de rol van de au to en over geweld als. recreatie. De avonden bestaan uit een aan tal losse onderdelen dat samen een beeld van een thema geeft. Nieuw bij de VPRO televisie is Veldpost, waarin Peter van Ingen en Frans Bromet berichten van uit het deel van de samenleving dat wordt aangeduid als bene- den-modaal, en een informatief magazine dat Lopende Zaken op volgt. Arjan Ederveen, Jiskefet, Van Kooten en De Bie, Paul Hae- nen en Freek de Jonge blijven. Van de met de Nipkowschijf be kroonde serie 30 minuten van Ederveen is in december een nieuwe reeks te zien. Voor de VPRO is radio buitenge woon belangrijk, stelt oud-voor zitter en radio-hoofdredacteur -Arend-Jan Heerma van Voss vast. Dat blijkt onder meer uit het relatief grote budget dat de VPRO voor radio beschikbaar stelt. Dat maakt het mogelijk ar beidsintensieve programma's te maken voor een minimaal pu bliek. Want op het veld van de luistercijfers (Radio 2 en Radio 3) wenst de VPRO niet mee te spe len. Heerma van Voss: „De VPRO is er voor alles wat echt oud of echt nieuw is. Alles wat daar tus sen zit, komt al elders ruim schoots aan bod. We willen luis teraars die de wekker zetten voor onze programma's." Van onze rtv-redactie Hilversum - Hoogleraar Henk van Os, die op de tv bekend werd met de Vara-rubriek Museumschattenkeert met een vergelijk baar programma op 3 september terug op de buis, nu bij de Avro. Beeldenstorm heet de nieuweling. Elke dinsdagavond laat vertelt prof. dr. Henk van Os, die hoogle raar is aan de Universiteit van Amsterdam in de leerstoel Kunst Samenleving, over bijzondere schatten uit de Nederlandse mu sea. Op de rol staan 33 afleverin gen van acht minuten. Zoals bekend beginnen de om roepen op Nederland 1 met de dagelijkse actualiteitenrubriek Netwerk. Daarin werken Hier Nu (NCRV), Brandpunt (KRO) en Televizier (Avro) samen. Bas Westerweel (Avro) krijgt een nieuwe show, die voorlopig Het komt goed heet. Daarin neemt hij het leven en werk over van men sen die nog nooit op vakantie zijn geweest. „De persoonlijke uitda ging van Bas en het portret van deze mensen vormen de rode draad van de uitzending." Te zien vanaf 11 oktober. Uit de koker van Burny en Tama ra Bos komt een comedy: Vers man. De reeks gaat over de trotse eigenaar van een rijdende krui denierswinkel vol producten die de uiterste houdbaarheidsdatum zijn gepasseerd. Opdracht in Afrika heet de nieu we reeks van KRO-coryfee Aad van den Heuvel. Over onder meer religieuze en economische vraag stukken. Van den Heuvel gaat op pad met bekende Nederlanders, onder wie professor Smalhout en Hedy d'Ancona. Ook op pad gaat Sybrand Niessen. Als De Derde Man verschijnt hij daar waar problemen zijn, conflicten heer sen of wensen bestaan. Voor Ani ta Witzier is bij de KRO volop werk aan de winkel. Met de Aso Show is ze reeds begonnen. Later volgen Niet geschikt voor uitzen ding (ex-Veronica), Fasten Seat- belts en Hints.' Van onze rtv-redactie Hilversum - Ivo de Wijs maakt voor de Vara-tv in het nieuwe seizoen een soort Ontdek-je- plekje, maar dan in de onbe kende vaderlandse natuur. Hij wandelt bijvoorbeeld door de riolen van Rotterdam, kookt een maaltijd van zeekraal en alikrui ken in de Vlielandse kwelder en hij gaat op zoek naar het dierlijk leven in de grasmat van de Kuip. „Iedereen denkt dat ik door mijn werk bij Vroege Vogels de natuur op mijn duimpje ken. Maar dat is niet waar. Nu mocht ik eindelijk weer eens de hort op. En dat viel niet tegen", aldus De Wijs. Onverwachte Natuur telt tien af leveringen; de eerste is te zien op 29 oktober. Eindredactie is in handen van Midas Dekkers.

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1996 | | pagina 25