urinaams bier met een Zeeuws tintje
Terneuzense Flying Dixies al tien
jaar swingend door het leven
litiatief van broers Piet en Arthur Dumoleyn uit Hontenisse lest tropische dorst
ZEELAND
C3
blad De Limburg e f
AANBIEDING!!
EIGEN AUTO NAAR
MONTEMAR
aan de Costa!
en Arthur Dumoleyn stamden uit een
brouwersfamilie en bezaten in
.OWAKITE
>er aanbieding
Ihoven Airport
REIZEN 040 - 2436600
'egwezen met Transavia
DOOR EGYPTE
ideale
vakantiebestemming
E STATEN/CANADA-
ZATERDAG 10 AUGUSTUS 1996
Isfeer in Pineda de Mar met
komst op 13/17/20/24 auqus
!49/498,- p.p. Kinderen tot efaS
- GRATISKADO. Ook mogeft
yal-Class touringcar te boeken
490/775,- HP 50,- R.Cp".
'/of gratis uitgebreide brochure?'
lesl. bij SGR) tel.: 040-21 P? «A
■3R)
NASEIZOEN-TOPPERsr
SUPERAANBIEDINGEN
SALOU: Htl Calypso'
fac. o.a. zwembad, vertrek
30/8 t/m 20/9, 10/17 don
399/659; vertrek 27/g t/m
18/10, 10/17 dgn.339/539
MALGRAT: Htl. Re*®
Playa o.a. zwembad 100
m.van zee, vertrek 30/8 t/m
20/9, 10/17 dgn. 379/59™
vertrek 27/9 t/m 18/10 m/
17 dgn 329/499. PINEDA'
Htl.erce", o.a. dakzwem
bad en disco, centraal/1 n
min.v. zee,vertrek 30/8 t/m
20/9, 10/17 dgn. 379/599-
vertrek 27/9 t/m 18/10 10/
17 dgn. 339/539. Alle' prij
zen incl. VP en luxe busreis'
Hoge kinderkortingen Bei
de Vriendelijke en Voorde
lige reisorganisatie: REKRO
REIZEN 010- 4142233 (tot
22.00 uur/lid SGR)
Extra inkoop Benidorm
OP=OP! Htl. NADAL
(direkt aan zee), VP, vertrek
23/8 t/m 18/10, 10/17 dgn
399/599: incl. luxe bus
(ontb/diner in de bus). Hoge
kinderkortingen! Bel de
Vriendelijke en Voordelige
reisorganisatie: REKRO
REIZEN 010-4142233
(tot 22.00 uur/lid SGRj
Arinand Snijders
Het is aan de broers Piet
lithur Dumoleyn uit Hontenisse te
,,ri (jat Surinamers vandaag de dag
"jjgen gebrouwen Parbo-bier kunnen
ifn, Vanuit Zeeuws-Vlaanderen
pij jiet inmiddels overleden tweetal
i)55 naar Paramaribo om daar een
itrerij op poten te zetten. Sindsdien
jarbo een begrip in Suriname, on
tbét feit dat in de tweede helft van
aren tachtig het bedrijf aan de rand
'je afgrond werd gebracht.
Extra inkoop Costa Brava
ZONNIGE LAST-MINUTES!!
PINEDA DE MAR, Htl
Merce**, vertrek 12/8-16/8-
19/8, 10/17 dgn. 499/799.
MALGRAT DE MAR, Htl.
Rey Mar Playa vertrek
12/8, 10/17 dgn. 549/899;
vertrek 16/8, 10/17 dgn.
549/849, vertrek 23/8 (10
dgn) 449. Prijzen incl.luxe
busreis en VP (buffetvorm).
Hoge kinderkortingen! Bel
de Vriendelijke en Voorde
lige reisorganisatie: REKRO
REIZEN 010- 4142233 (tot
22.00 uur/lid SGR)
COSTA BRAVA - Blanes.
Vakantie-woningen te huur.
CodaB reizen 050-5415210
BENIDORM Lavante str.10-
17-24-31 dgn. v.a. 295,-
p.p. Incl. bus, RC ƒ55.
Eddy Lasker, 0522-251121.
pliteit.
I dgn
reis
dere
jaar
14,21,
pepen
naat.
isgids
ental
>84.
.AAGi"
249,-.
U 6,18,
eizen
PRAAG: luxe app. v.a.f 25
5 d. vliegr.+app. 580 Bo
hemia Travel 076-5201928
7 dgs vak.reizen naar Praag
Pendelbus v.a. ƒ215,-.
PERFECT 030-2317017.
SLOWAKIJE! 10 dgn.
imposante H.Tatra slechts
839,- HP. Vertr. 23/8 en 6/9
PRAAG! 6 dgn. 349,-. Vertr.
25/8, 8,22/9. Uitstekend htl.
BOHEMEN! 10 dgn. slechts
825,- HP. Vertr. 27/9.
Winnemuller Reizen, 0488-
468655 (SGR/ANVR)
dgn hotel IVO v.a569,-
si.Foca,Bodrum v.a559,-
lo voor meer info. Lid ANVR/SGR.
met kwaliteit en voordeel!
is. Attractief Alanya, 8 dagen
ind HP ai v.a. 498,- Doen!
dg. mogelijk. Verl. 25,- p.d.
OLIDAYS-SGR 073-692.66.66
ingen
24,29
adasi,
n. htl.
dgn.
24,27
-. Bel
leizen
ar uw
SGR.
NBUL
htl.
itl. LO
LO 4
>tads-
OURS
78
il.nw.
wem
pers,
dgn
ransf.
nog
naar
v.a.
(SGR)
Tel.
MERHABAÜ 30gr. Nil boe
ken vakantie in kl. Turkse
dorpjes en gr. steden. Bi|v.
gezell. fam. htl a/h strand 0
dgn. LO incl. vlucht,transt.
dagexcursie 549,- 15 dgn
649,-. IMPEKSTUR O»
SGR) Tel.: 075-6162754
Campingvl. v.a. 299,-'
Misse een kleine brouwerij met een
siaale capaciteit van vijfduizend hecto-
0p jaarbasis. Rond de oorlogsjaren
jjiet voor kleine brouwerijen echter
ds moeilijker te concurreren met de gro-
tedrijven. Van de 103 brouwerijen van
je oorlog waren er begin jaren vijftig
naar 23 over.
[voor de broers Dumoleyn en hun AD
>lle Pilsener dreigde het doek te vallen,
productie was teruggelopen tot 3.500
toliter.
pokken de stoute schoenen aan en stap-
Heineken met het voorstel om in
fest' een brouwerij op te zetten. De
rkeurvan de broers ging daarbij uit naar
Nederlandstalige Suriname.
Uurrent
keken zag het wel zitten en de broers
jiiteerden zich uitgebreid in de toenmali-
kolonie. Bij terugkomst in Nederland
•■aide de multinational in de ogen van de
jtiwen te lang, reden om met concurrent
stel te gaan praten.
jtbleek een schot in de roos. Amstel kocht
brouwerij in Hontenisse en met hun eigen
sthines vertrokken de broers ten tweede
r!e, maar nu voor langere tijd, richting
wame.
1954 werd in een moerassig gebied aan de
:d van Paramaribo met de bouw van de
twerij begonnen. Prins Bernard draaide
een jaar later tijdens een bezoek aan
iriname persoonlijk de brouwkraan open
op 28 december 1955 stroomde het eerste
rinaamse bier uit de machines,
mam Parbo werd gekozen uit de inzen-
tgen naar aanleiding van een uitgeschre-
1 prijsvraag, het rood-witte Parbo-logo
toont onmiskenbare overeenkomsten met
van Amstel.
t waren moeilijke eerste jaren, waarbij
«ral geconcurreerd moest worden tegen
timport-bier van Heineken. In een poging
kosten zo veel mogelijk te drukken werd
iet geschroomd de literflessen van Heine-
van de markt te halen en het Heineken-
veg te vijlen. „Er was zelfs een vijl-
van een man of vier, die de hele dag
was met het wegschuren," weet Leo
tan, die bijna veertig jaar bij het bedrijf
erkzaam is, zich te herinneren. „Heineken
nd dat natuurlijk niet leuk: eerst stond er
Heen tekst in de hals, toen onderaan de fles
later ook aan de onderkant. Maar wij
gen ermee door."
ucces
'ie jaar nadat Parbo was geïntroduceerd,
eek het een groot succes: in Brussel werd
prestigieuze 'prix d'excellence' gewon-
1,
strijd met Heineken leek definitief in het
Mdeel van Parbo beslist. Enkele jaren la
cheerste Parbo 94 procent van de markt
Suriname, terwijl ook op bescheiden
aal naar Nederland werd geëxporteerd,
maximale productie bedroeg 150.000
'ttoliter. Suriname was totaal verslingerd
'ihier van eigen bodem,
eo Darm, die zich vooral met het transport
>ahet bier heeft beziggehouden, blikt met
«her terug op die beginperiode. „We had-
8'slechts anderhalve truck. Dus het mees-
mer werd nog met ezelskarren vervoerd,
et vervoer buiten Paramaribo was hele-
omslachtig. Nickerie, in het uiterste
{stenvan het land, en Albina in het oosten
,r® over de weg niet eens bereikbaar. Het
«ansport vond deels per boot plaats. Een
tocht naar Nickerie nam veertig uur in be
slag, nu nog maar drie uurtjes."
Darm oogt met zijn imposante verschijning
zelf als iemand uit een brouwersfamilie die
het bier met de paplepel ingegoten heeft ge
kregen.
Ruim veertig jaar geleden kwam hij als mi
litair vanuit Dordrecht naar Suriname, om
uiteindelijk bij de Surinaamse Brouwerij te
recht te komen.
De broers Dumoleyn heeft hij goed gekend.
„Piet was de zakenman, Arthur hield zich
voornamelijk bezig met de uitvoering van
het brouwproces, dus zeg maar de techni
sche kant. Piet was ook degene die het meest
naar buiten trad. Hij was zeer gewaardeerd
in de Surinaamse gemeenschap, ook al van
wege zijn betrokkenheid bij sociale activi
teiten en bij de oprichting van een aantal
bedrijven. Hij was daarnaast een verwoed
jager. Als hij in het weekend geen vijfhon
derd kogels had verschoten, dan voelde hij
zich niet best. Arthur hield meer van het
gokspel."
Veranderingen
Eind jaren zestig trokken de broers zich te
rug en verhuisden naar België. Sinds de hec
tische eerste jaren is er veel veranderd. De
militaire machtsovername in Suriname on
der aanvoering van Desi Bouterse in 1980
had vooralsnog-geen invloed op de brouwe
rij: 1985 was zelfs nog een topjaar. Maar
daarna stortte de productie volledig in als
gevolg van de economische crisis in het
land.
Het importeren van grondstoffen en machi
ne-onderdelen was nagenoeg onmogelijk ge
worden, want buitenlandse deviezen waren
in heel Suriname niet meer voorhanden.
De kwaliteit van het bier holde achteruit
omdat men in plaats van het ingevoerde
mout noodgedwongen steeds meer lokaal
geproduceerde rijst ging gebruiken. Tegelij
kertijd werd de waarde van de miljoenen
Surinaamse guldens die het bedrijf op de
bank had staan als gevolg van de inflatie ge-
decimaliseerd.
Kortom, Parbo balanceerde op het randje
van de afgrond.
Enkele jaren geleden keerde het tij echter.
Eigenaar Amstel werd overgenomen door
concurrent Heineken, die bezig is tien mil
joen gulden te investeren in de Parbo-brou-
werij.
Machines worden vernieuwd, het sterk ver
ouderde productieproces gemoderniseerd,
de kwaliteit van het bier verbeterd. „We zijn
weer op de goede weg," zegt Matthieu Va-
lens, de huidige general manager, die voor
enkele jaren door Heineken is uitgezonden
om de scepter over de Surinaamse Brouwe
rij te zwaaien. „Vorig jaar hebben we zelfs
weer een bescheiden winst geboekt van vijf
tig miljoen Surinaamse guldens (circa
200.000 gulden, A.S.)."
Vakbonden
Maar ondanks de inspanningen van Heine
ken en de circa 180 werknemers valt het al
lemaal niet altijd mee, zo moet Valens bea
men. Vooral de voortdurende strijd met de
in Suriname uiterst machtige vakbonden is
hem een doorn in het oog. Geen gelegenheid
laten ze voorbijgaan om actie te kunnen
voeren. Het bedrijf ligt al bijna vier weken
plat als gevolg van een staking. De voorraad
Parbo-bier in Suriname is geslonken tot een
onrustbarend niveau, terwijl het ook de re
centelijk weer opgepakte productie van
Parbo-stout niet bevordert.
Met een salarisverhoging van 25 procent is
de directie, na een eerdere vakbondseis van
driehonderd procent, inmiddels akkoord ge
gaan.
Voor de bond is dit niet voldoende en die
heeft nog een pakket eisen op tafel gelegd.
De meest opmerkelijke en doorzichtige is
het terugdraaien van een regeling van eer
der dit jaar, waarbij het recht van de werk
nemer om een krat bier tegen gereduceerde
prijs te kopen (waarde 5.000 Surinaamse
gulden) werd vervangen door een maande
lijkse uitkering van 10.000 Surinaamse gul
den.
Redelijk
Valens: „Dat leek ons heel redelijk. Maar bij
de eerdere regeling werd in tijden van
Matthieu Valens (links), de huidige general manager die voor enkele jaren door Heineken is uitgezonden om de scepter over de Surinaamse Brouwerij te zwaaien, en Leo Darm, die
bijna veertig jaar bij het bedrijf werkzaam is. foto armand snijders
schaarste het krat bier tegen grof geld door
verkocht. Sterker nog, menigeen had er zelfs
belang bij dat er een staking uitbrak zodat
die schaarste er kwam.
Maar nu is dat lucratieve handeltje wegge
vallen. En diegenen die zich met die handel
bezighielden, zitten in het bestuur van de
vakbond."
„Het is een machtsspel dat boven het belang
van de werknemers uitstijgt. De bonden
spelen met de continuïteit van de onderne
ming. Ze moeten zich realiseren dat de aan
deelhouders van Heineken op een gegeven
moment niet meer bereid zijn tien miljoen te
investeren in een bedrijf dat voortdurend
wordt getroffen door stakingen.En dat zou
het van oorsprong Zeeuws-Vlaamse bedrijf
weieens de kop kunnen kosten.
Piet Dumoleyn tussen Surinaamse vrou
wen in traditionele klederdracht in het be
gin van de jaren zestig.
foto archief surinaamse brouwerij
PASA TOURS";*'
LAST-MINUTE TOPPERS
vertr. 15,17,22,24+ 29 aug.
Kusadasi htl.Golden Sun
dgn.459,- htl.Park" 15 dgn-
669,- htl.Ete"* 8 dgn. 659,-
Bodrum htl. Fiorita 8 dgn-
619,- Istanbul-Stunt 3 dgn-
htl.in sept-379,- 040'
2442027,043-3643084 SGH
AUG/SEPT. STUNT zonnig
Turkije. ALANYA 8 dgn. v.a.
599,-, KUSADASI 8 dgn.
v.a. 599,-, GUZELCAMU
dgn. v.a. 599,-, B0DRHnic
dgn. v.a. 629,-, MARMARIS
8 dgn. v.a. 669,- incWu^k
transfer,hotel. 043-3262726
(lid SGR) SUN EXPRESS^
3 dgse rondreis,
in Mena House Oberoi
nddagen aan de Rode
iness class te vliegen. 16-20
okt. 3 nov. Prijs v.a. 3175,--
g Middle East Travel, VVaalkade
egen. Tel./fax: 024-3602352.
gypte
599,-
m.exc.
«natie-
irussel.
1 aug.
(anvr/
dam.
Op zoek naar een
lees de rubriek n
"Reizen en Recreate
elke zaterdag in deze r
ORE*"
690,
Florida
Van-
31320
De RUBRIEK REIZEN E
RECREATIE biedt u
aantrekkelijke vakaZr-
mogelijkheden. Elke za
dag in deze krant!
Dixies bij hun eerste lustrum in 1991.
foto wim kooyman
Door Ronald Verstraten
Terneuzen - Op de plek waar
het allemaal begon, wordt op
31 augustus een krans gelegd.
In een dodenmars/streetpara-
de in New Orleans stijl trek
ken The Flying Dixies naar
een stuk terrein waar vroeger
De Hoop was gevestigd.
Treurige muziek, veel zwarte pa
raplu's. Het zou de indruk kun
nen wekken dat het om een rouw-
ceremonie gaat. „Het is een beet
je een geintje," zegt Hans de
Doelder, trombonist van de Ter
neuzense jazzband. „In het begin
zaten we in een oud gebouw van
De Hoop, dat leegstond. Dat
heeft zo'n vier of vijf jaar ge
duurd, tot de afbraak. Vandaar
de kranslegging. Het was onze
thuisbasis en die is er nu niet
meer."
De dodenmars/streetparade be
looft een bijzondere gebeurtenis
te worden.
„Zoiets is nooit eerder in Terneu
zen vertoond. Het verschil tussen
New Orleans en Nederland is dat
de rouw hier doorgaat na de
plechtigheid. Daar wordt er ech
ter een feest van gemaakt," zegt
De Doelder.
Dat het om een vrolijke gebeurte
nis gaat, zal meteen blijken als de
band stevig swingend terugkeert
naar de binnenstad van Terneu
zen, om er deel te nemen aan een
'Rondje Markt'.
Schelde Jazz festival
Jong en fanatiek wilde een aantal
leden van harmonie De Vliegende
Hollander wel eens wat anders.
In 1986 richtten ze The Flying
Dixies op.
Met trompet, klarinet, kleine
trom, wasbord en es-bas togen ze
aan het werk.
Na hard repeteren, aangevuld
met een altsaxspeler, traden ze
voor het eerst op tijdens het
Schelde Jazz Festival in Terneu
zen, waar ze sindsdien jaarlijks te
gast waren. In de persoon van
Jeroen Barentsen werd boven
dien een heuse grand marshall
gevonden, de parapludragende
vooroploper, zoals je die ook in
New Orleans ziet.
„In het begin deden we vooral
streetparades. Maar de laatste ja
ren zijn we veel meer uitgegroeid
tot een podium-orkest," aldus De
Doelder.
De band had veel succes met op
tredens tijdens de Zeeuwse Jazz-
dagen en het Jazz-Festival in
Middelburg.
Tot de hoogtepunten behoren de
verschillende reizen naar het
Jazzfestival Bratislava in Slowa
kije.
Na de eerste jaren is de bezetting
van The Flying Dixies enigszins
gewijzigd. Er kwam een banjo
speler bij en een grote trom (Edy
van Driel). Tegenslag kwam er
toen de eerste door omstandighe
den wegviel en ook de trompettist
door drukke werkzaamheden
moest stoppen.
Tegenwoordig speelt, tot de
bands eigen verrassing, oud
trompettist Willem-Jan van Lan
ge velde op de banjo.
In verband met de steeds vaker
voorkomende podium-optredens
werd Gijs van Sorgen als pianist
aangetrokken.
Naast de reeds genoemden wordt
de bezetting gevormd door Mar-
tijn van Eetveld (sopraan- en alt
sax), Jan Maarten van de Wege
(sousaphone), Martin van Lange-
velde (drums) en Robbie Roose
(washboard).
De stijl die The Flying Dixies
spelen, is een mengeling van tra
ditionele dixielandmuziek en de
swing van de jaren dertig en
veertig.
Vaak spelen ze ook eigen bewer
kingen.
Jam-sessie
Na de dodenmars/streetparade
(13.00 uur) en het optreden op de
markt is er op de avond van 31
augustus om 19.00 uur een recep
tie in De Graanbeurs in Terneu
zen.
Daarvandaan vertrekt het gezel
schap weer om 20.45 uur met een
streetparade.
Die gaat naar het Bierwinkeltje
op de markt, waar om 21.00 uur
een jubileumconcert plaatsvindt.
Het feest wordt besloten met een
jam-sessie in Porgy Bess, de te
genwoordige thuishaven van de
band.
