De begeesterde
auteur van acht
onuitgegeven boeken
K nieuws
geëist voor
uitkering
daten voor
wagenkamp
Zweedse kunstschatten in Bonn
DE STEM
Radio 538 claimt geld:
zendvermogen te laag
Waltraut
Bredanaar Dion Delahaye:
'Van Gogh werkte
ook gewoon door'
rt
(Wieldoppen weg
Pony gestolen
Boete voor joint
'diensten
betsy en gijs in
Het Parradijs
D1
Bed
i 9 AUGUSTUS 1996 C3
Hulst - Van de auto van een 46-
jarige man uit Tiel zijn afgelo
pen woensdagmiddag de wiel
doppen ontvreemd. Het voer
tuig stond geparkeerd op het
Princebolwerk. De schade is
geraamd op ruim 250 gulden.
Axel - Uit een wei langs de
Tractaatweg bij Axel is in de
nacht van woensdag op don
derdag een bruine Welsh Cob
pony gestolen. De 32-jarige
eigenaar uit Lamswaarde schat
de waarde op 5500 gulden.
Terneuzen - Twee zeventienja
rige jongens uit Frankrijk zijn
gisterochtend op de Nieuwe-
diepstraat bekeurd voor het
draaien van een joint. Het
kwam hen op negentig gulden
boete te staan. Een geringe
hoeveelheid softdrugs is verder
inbeslaggenomen.
oosten van de spoorlijn weer
opgehaald door de leden van
harmonie De Vereenigde
Vrienden, aanvang 09.00 uur.
landerlaan 29, Goes, tel. 0113-
216405. Spreekuur spoedgevallen
zat. en zond. 10-10.30 en 17-17.30 u.
Hontenisse en Kloosterzande - Van
vrijd. 17 u. tot maand. 8 u. dokter v.
Kalmthout, Groenendijk 52, Kloos
terzande, tel. 0114-681377. Spreek
uur voor spoedgevallen op zaterdag
om 11.30 u. in de praktijk Groenen
dijk 52.
Heinkenszand, 's Heer Arends-
kerke, Nieuwdorp en Wolphaarts-
dijk - De praktijk van de artsen
Harten, van Driel, Aarnoutse en
v.d. Vlugt wordt van vrijd. 17.30 u.
tot maand. 8 u. waargenomen door
dokter J. Harten, Clara's pad 12,
Heinekenszand, tel. 0113-561234.
(boodschappen tussen 9 en 10 u.)
Hulst, Clinge, Koewacht en St.-
Jansteen - Van vrijd. 17 u. tot
maand. 8 u. dokter den Ouden en
dokter Schulte, Glacis weg 50,
Hulst, tel. 0114-313131. Spreekuur
spoedgevallen za en zo 11 en 17 u.
op vermeld praktijkadres.
Sas van Gent en Westdorpe - Van
vrijd. 18 u. tot maand. 8 u. dokter
Dierick, Gr. Jansdijk A185, West
dorpe, tel. 0115-452525. Visites
aanvragen 9-10 u. Spreekuur uit
sluitend voor spoedgevallen: zat.
om 10.00 uur op Bolwerk Oranje 2.
Sluiskil, Philippine en Hoek - Dok
ter Nijsten, Gladiolenlaan 22, tel.
0115-441255. Spreekuur spoedge
vallen zat. en zond. om 12 uur op
Julianstr. 2.
Terneuzen - Van zat. 8 uur tot
zond. 8 uur dokter Nijsten en dok
ter Zuiderbaan, Anna Bijnsstr. 25,
tel. 0115-612324. Van zond. 8 uur
tot maand. 8 uur dokter Warringa,
Beethovenhof 3b, tel. 0115-613768.
Spreekuur spoedgevallen zat. en
zond. 11.30 en 17 uur.
xige R.K., een oud inwoner van
wonend in Veghel, is gisteren op
Middelburg 180 uur dienstverle-
evangenisstraf van vier maanden
ning vervangt vier maanden cel..
taak aan had, kreeg hij door dat hij
een en ander wèl op moest geven.
De afspraak was toen dat hij dat
aan het eind van het jaar zou doen,
wanneer de jaarstukken klaar
zouden zijn. Maar ook daar kwam
niets terecht.
Overigens nam officier van justitie
T. de Jong het K. bijzonder kwa
lijk dat hij zijn hele administratie
èn keurig ingericht kantoor op het
adres van zijn ex-echtgenote had
ondergebracht. „Het gaat mij
eigenlijk niet eens om het bedrag,
maar om uw attitude in deze zaak.
In het begin was het misschien wel
te goeder trouw, maar u had toch
zeker open kaart moeten spelen.
Misschien heeft u wel expres uw
administratieve hebben en houden
bij uw ex ondergebracht".
De rechtbank wijst vonnis op 22
augustus.
n de gemeente en de bewoners van
ntrum De Blikweide in Sluiskil
definitief kandidaat gesteld voor
aan te leggen woonwagenkampin
It wagenbewoners naar een nieuwe
n stek is naar schatting iets meer
n dan twee ton gemoeid. He
n bedrag is gedekt met een provin-
Ie ciale bijdrage,
ï- De aanleg van het nieuwe cen
trum in Terneuzen, dat Noor -
:t hof is gedoopt, kan begin vo
ir gende maand van start gaa
r- Naar verwachting is dan vo
id daan aan de formele eisen o
>e het werk te kunnen gunnen.
ie De woonwagenkwestie ko
i- donderdag 15 augustus
m sprake in de vergaderingen v
i- de commissies voor Ruimteui
er Ordening en Financiën. "el
vergaderingen beginnen 0
n- 19.30 uur en zijn op het stadhuis-
Door Frans Wijnands
Waar een verbouwing al niet goed voor is. Ook
al om Stockholm in 1998 een waardige cultuur
hoofdstad van Europa te laten zijn, wordt het
vermaarde Moderna Museet op het Skeppshol-
men-eiland in de Zweedse hoofdstad verbouwd
en uitgebreid. Naar een ontwerp van de Spaan
se architect Rafael Moneo. Een groot deel van
de vaste collectie van het museum ligt of staat
tot begin 1998 in dépot. Of kan elders tentoon
worden gesteld. Zoals nu in de Bundes-Kunst-
halle in Bonn.
Tot midden januari volgend jaar zijn daar 270
pronkstukken uit de collectie van het vermaarde
Stockholmse museum voor moderne kunst te zien.
Een veelzijdig overzicht van de internationale
kunstontwikkelingen in deze eeuw; de Zweedse
(moderne) kunst nadrukkelijk inbegrepen. Dat
maakt de expositie extra interessant. Omdat de be
zoeker; naast bekend werk van bekende grootheden
- van Picasso tot Mondriaan -, ook uitgebreid kennis
kan maken met het werk van belangrijke en rich
tinggevende Zweedse kunstenaars. Tot eind augus
tus worden in een speciale afdeling van de Kunst-
halle ook nog meer dan honderd foto's uit de 100.000
exemplaren tellende fotografische verzameling van
het Moderna Museet getoond.
Voor moderator Pontus Huiten is deze expositie in
de serie Grote collecties een soort thuiswedstrijd. De
in 1924 in Stockholm geboren Huiten promoveerde
indertijd op een proefschrift over de relatie tussen
Johannes Vermeer en Spinoza, maar specialiseerde
zich in de praktijk op de moderne kunstontwikke
lingen). In 1958 werd hij - pas 34 jaar oud - de eerste
directeur van het toen geopende Moderna Museet
van Stockholm. Sinds kort is hij directeur van het
museum Jean Tinguely in Bazel, dat op 1 oktober
van dit jaar wordt geopend. Van 1990 tot zijn benoe
ming in Bazel was Huiten intendant van de Kunst-
halle in Bonn. En daar heeft hij nu, met veel per
soonlijke voorliefde en nostalgie, zijn selectie uit de
Stockholmse collectie bijeen gebracht.
'Moderna Museet Stockholm te gast in Bonn'. Kunst-
und Ausstellungshalle der Bundesrepublik Deutsch-
land. Tot 12 januari 1997. Geopend van dinsdag tot en
met zondag van 10 tot 19 uur.
Boor Dirk tóllenga
Het is nijn werk om boe
ken te scirijven, niet om ze
uit te ge\en. Ik zit er niet zo
mee dat ik nog geen uitge
ver heb.'
Bredanaa: Dion Dèlahaye heeft
acht boelen geschreven, die zijn
bevlogenheid ruimschoots bewij-
Hij ziet die bevlogenheid
echter volkomen lts van enige
hunkering naar matschappelij
ke erkenning, naar succes. Hij
de nuchtere vrlgen van de
interviewer kalm oplzich inwer
ken en formuleert ijn reacties
uiterst bedachtzaamJZijn het ei
genlijk wel antwocden? Voor
Dion Delahaye is het gesprek een
aardig filosofisch tij' verdrijf, zo
lijkt het.
Terwijl uitgevers zeen van tijd
nemen om zijn werk wikken en
te wegen, schrijft hij gestaag
ir. „Ik doe in iedc geval mijn
werk. Het gaat stjeds sneller.
Binnen vier of vijf wéken is er nu
een boek. In de jvakantietijd
schrijf ik tien bladzides per dag.
Dan is het wat minjer, omdat de
kinderen ook hun ajndacht moe
ten hebben. Maar normaal kom
ik tot 12,13 bladzipes per dag."
Dion Delahaye is 18 jaar, werk
en vijf jaar illtime schrij
ver. Hij studeerdejheologie en fi
losofie in Tilburginaar had nooit
edoeling om er zijn vak van
temaken. Direct/daarna stak hij
zijn tijd in filosofisch werk, als
een soort studi-' voor zichzelf. Pas
later waagde lij zich aan literaire
activiteiten.
Dit voorjaarleed hij een poging
de eerste ze boeken, die samen
de cyclus Ht Natuurlijk Verlan
gen vormer als eéri maandelijks
tijdschrift :it te geven. Hij depo
neerde zii feuilleton bij vijf
boekwinkls in Breda. De eerste
acht afleeringen van het tijd
schrift zoden de tekst bevatten
van Miss, het eerste boek. In de
toelichtig schreef hij: „De zes
boeken ijn met elkaar verbon
den doo de drang naar het aan
schouwd van de intimiteit van
de mens het aanschouwen van de
ziel warin geloof, liefde, verlan-
enafschuw huist." Het pro
ject slagde niet. Het kostte De-
lahayete veel geld en te veel tijd.
Coiuie Palmen
Het zsluik Het Natuurlijk Ver-
tajei bevat vijf romans en een
filostisch werk dat als afsluiting
besciouwd kan worden. Later
hoop hij in staat te zijn filosofie
ffl lieratuur te integreren, maar
dat ;an nog wel een jaar of tien,
twailf duren. Ziet hij Connie
Palnen misschien als voorbeeld?
Hij glimlacht: „Die heb ik niet
geizen. Ik heb haar foto wel eens
erfens gezien, geloof ik. Ik ben
niet erg op de hoogte, ik lees geen
Werlandse schrijvers, zeker
fen eigentijdse."
Kj hoorde van iemand dat
W.Th. van der Heijden over een
Mordzaak heeft geschreven,
taar dat maakte hem niet
n.euwsgierig. „Dajt vind ik hele
maal niet interessant, het is veel
k dichtbij om er'met de nodige
diepgang over te kunnen schrij
ven," j
fen verhalenbundel van Gabriel
Garcia Marquez jton hem na een
Paar bladzijden li niet meer be
heren. „Niets dan verzinsels, het
I
'AM
'cnwmnmm
sachtig werk van Salvador Dali uit 1933, getiteld 'Het raadsel Wilhelm Teil', is tijde-
n in Bonn.
VRIJDAG 9 AUGUSTUS 1996
Vakantie is goed voor de verbroedering. Begrip tussen de volkeren
krijg je ervan. Gistermorgen toen Betsy en ik naar de ochtengym-
nastiek van de Duitsers van nummer 45 lagen te kijken, begreep ik
het ineens. Zo stevig als die Trudl nog in haar vlees en in voorfront
zit, zo getraind zie je het bij onze Zeeuwse meisjes niet. Waarom
zou ik niet aan mijn eigen Wiedergutmachung beginnen?
Toen ik ze een paar uur later voorbij zag kuieren, heb ik ze op de
koffie gevraagd. Betsy vond het uitstekend. Ze vindt altijd al dat ik
te slecht denk over onze oosterburen. Ze hebben niet allemaal een
fiets gejat. Bovendien zegt ze nu al dagen dat ze zo'n behoefte heeft
aan andere culturen.
Helmut, heet hij en zij Waltraut. Ze staan hier voor het derde jaar,
permanent. Vroeger gingen ze naar Joegoslavië, naar een naakt-
camping op Rab, een eilandje voor de kust. Maar sinds die oorlog
vinden ze dat te gevaarlijk en naakt hoeven ze ook niet meer zo no
dig, zei Helmut. „De tijd van schoonheid is voor ons een beetje
over." Waltraut bloosde, toen hij dat zomaar hardop zei.
Leeftijd zget niets zegt, echte schoonheid zit van binnen, zei ik en
Betsy beaamde dat volmondig. Violina lachte schamper vanuit de
caravan. Waltraut bleef bedeesd. Ik groef diep in mijn herinnering
naar succesvolle complimentjes. Een oud taalllesje van school
kwam boven: „Jullie houden het verval tegen, jullie doen aan och
tendgymnastiek en dat is goed te zien. Want wie zijn lichaam
spaart, spaart geen rotte appel." Triomfantelijk keek ik naar Wal
traut, maar haar blik bleef neergeslagen. Ik kon perfect zien dat hij
daar bleef rusten op die twee goudreinetten, die absoluut niet rot
waren. Ik geloof dat Betsy het ook gemerkt heeft.
Wordt vervolgd
ene onzinverhaal na het andere.
De meeste literatuur is gekun
steld, bedacht. Ik wil boeken
waarachtigheid geven, respect
volheid."
Maar wat is waarachtigheid?
Die vraag brengt hem even van
zijn stuk.
„Ik wil de belevenis van de wer
kelijkheid zo nauwkeurig moge
lijk weergeven. Daarbij wil ik
clichés vermijden en ook goedko
pe trucjes om de spanning erin te
houden. Dat is het niet. Waar het
wel om gaat? Traagheid, verve
ling, gebrek aan actie. Dan kom
je tot literatuur. Voor veel men
sen is de realiteit wat ze op de tv
zien. Ik denk verder na over het
leven."
Begin je met een idee of ontwik
kel je eerst een verhaal?
„Dat is moeilijk te zeggen. Er is
diepgang, zeggingskracht aan de
ene kant. Maar aan de andere
kant schrijf ik vrij spontaan. Ik
werk uit mijn hoofd, ik heb geen
schema's, alleen een paar aante
keningen. Het begint met een
vaag idee, de eerste tien pagina's
vormen het ontwerp, de rest
vloeit er uit voort. Ik leg me sterk
vast op het aantal bladzijdes. Dat
moet ik halen, dat is mijn zeker
heid. Een boek moet in korte tijd
klaar zijn, vind ik. Hoge kunst
hoeft niet vijf jaar te duren. Dat
zogenaamde lijden voor de kunst,
daar geloof ik niet in. Je moet er
niet te moeilijk over doen."
Dan blijft het probleem dat nie
mand het wil uitgeven.
„Spinoza legde zijn belangrijkste
werk ook in de onderste la. Ik heb
geloof in de kwaliteit. Ik ben een
goede lezer, ik weet wat goede li
teratuur is. Mijn werk is niet on-
„Louis Couperus. Van Vestdijk
heb ik laatst een boekje gelezen,
maar dat was het niet, nee."
Het is goed als er niks gebeurt in
een boek?
„Ik bedoel dat er geen enerveren
de voorvallen inzitten. Het nor
male leven veloopt ook zonder
veel grote gebeurtenissen. Ik vind
overwegingen belangrijk, ge
dachten over het materiaal waar
uit het leven is gemaakt."
Je werkt lijkt nogal naar binnen
gekeerd. Kijken in de ziel, met de
rug naar de buitenwereld.
„In het vijfde boek is dat al an
ders, daar is veel minder inkeer.
De boeken beschrijven een na
tuurlijke cyclus. In deel drie, is
inderdaad sprake van een volko
men inkeer. Daarin spreekt een
monnik uit de veertiende eeuw.
Maar daarna gaat het steeds meer
in de richting van de wereld."
Is dat de weg die de mens gaat?
„Niet dé mens. Het zijn de moge
lijkheden in het leven die ik aan
geef. Het gaat uiteindelijk om een
samensmelting van het een en het
ander. Er is een opvatting dat fi
losofie volkomen inkeer is en dat
de maatschappij de duivel is."
Overwinning
Dion Delahaye heeft geen bood
schap die hij kwijt wil aan de
mensheid, hij presenteert beslist
geen nieuw -isme en noemt zich
ook geen zoeker. Zijn schrijven is
hoogstens 'en overwinning op de
schaamte om het te doen'. „Je
moet er niet moeilijk over doen."
Na het zesluik is hij begonnen
aan de 4-delige reeks Dumbarton
Oaks over een kleine Engelse fa
milie. Het eerste boek speelt zich
af in Birma.
toegankelijk, niet zweverig. Mijn
moeder van bijna tachtig heeft
een van de boeken gelezen en zij
vond het prima leesbaar. Dat zegt
wel iets."
Laat je je werk lezen aan anderen
in je naaste omgeving? Het is toch
prettig om er met iemand over te
kunnen praten.
„Nee, hoor, ik denk niet dat dat
nodig is. Ik hoef het niet te delen
met iemand. Ik weet dat het zin
nig werk is. Ik ben mijn eigen pu
bliek."
Wie zijn je favoriete auteurs?
„William Faulkner, Mishima, Ta-
nasaki, die heel veel bladzijdes
gebruikt om nauwelijks iets te
zeggen. Verder Muriel Spark,
Graham Greene, Flaubert, alle
Russen behalve Tolstoi, want dat
is een langdradige zeur. Geen
Duitsers."
En Nederlanders?
Stel dat een uitgever van jou een
promotiekreet wil hebben, een
paar wervende zinnen die de kern
van je werk aangeven. Wat zou je
dan zeggen?
„Ik ben wel de laatste om zoiets
te bedenken. Maar het belang
rijkste element is de geloofsbele
ving. Geloof is de werkelijke inti
miteit van de mens, het is een fa
se verder dan de intimiteit van de
emotionaliteit. Het is rijker, ho
ger."
Heb je zelf die ervaring gehad?
„Ik ben niet gelovig, maar ik pro
beer het te begrijpen, ik probeer
de werkelijke betekenis van de
godsverklaring te doorgronden.
Trouwens ook oprechte gelovigen
zullen toegeven dat ze het hoog
uit enkele momenten in hun leven
meegemaakt hebben."
Waarom houdt het geloof je zo be
zig, als je zelf niet in God gelooft?
„Het godsbestaan is niet de
Dion Delahaye: „Ik weet dat het zinnig werk is. Ik ben mijn eigen publiek."
FOTO DE STEM JOHAN VAN GURP
kwestie waar het om gaat. Niet-
emotioneel betrokkenen als ik
bevinden zich juist in een goede
positie om zich met geloof bezig
te houden. Dan wordt het niet
kwezelachtig. Veel mensen hou
den tegenwoordig hun bek hier
over. Ze durven het onderwerp
niet aan te roeren. Die mensen
wil ik een hart onder de riem ste
ken. God is dood verklaard. Niet-
sche begon ermee en velen praat
ten hem na. Maar als je dat be
weert, treed je op het graf van zo
veel mensen. Kom op, de jaren
zestig zijn voorbij. God is beslist
niet dood."
Zou je niet graag in God willen
geloven?
„Dat zou een kwestie van verlan
gen zijn. Het is dan een wens van
mij. Je kunt het hopen, maar niet
opleggen aan jezelf. Op zo'n ge
loof zit ik ook niet te wachten,
het zou me geen voldoening
schenken. Het lijkt een beetje op
de EO-opvatting van geloof, een
bekering."
Maar als het gewoon met je ge
beurt: je wordt op een ochtend
wakker met de heerlijke zeker
heid dat God bestaat.
„Dan is er een gedachte. Een ge
dachte spiegelt iets voor, maar is
daarmee nog niet reëel. Mis
schien heb ik hem zelf geschapen.
Als je het zo bekijkt, is het onmo
gelijk om te geloven. Je kunt het
bestaan van God niet aantonen.
En aan de andere kant is het ook
onmogelijk aan te tonen dat God
niet bestaat."
Staan de dagelijkse beslomme
ringen niet in de weg, als je zo
met het hogere bezig bent?
„Nee, helemaal niet. Ik voel me
prima bij het huishouden. Filoso
fisch werk moet ontstaan in een
vertrouwde, dagelijkse ogeving.
Socrates hing ook de hele dag een
beetje rond op dezelfde plekken."
Dion Delahaye wijdt zich in een
rijtjeshuis aan de St. Ignatius-
straat in Breda aan vrouw en kin
deren. Hij gaat nooit naar de
kroeg en heeft vorig jaar de krant
opgezegd. Hij kijkt wel tv, meest
al oude Amerikaanse films, be
slist geen nieuws en actualitei
tenrubrieken.
Hij is een zoon van Albert Dela
haye, die archivaris was in Zun-
dert en gewaagde ideeën lanceer
de over de geschiedenis van Ne
derland. De zogenaamde Neder
landse historie van voor het jaar
1000 zou zich veel zuidelijker, in
Frankrijk, afgespeeld hebben.
Karei de Grote zetelde volgens
hem niet in het huidige Nijme
gen, maar in Noyon. Bonifatius
werd niet bij Dokkum, maar bij
Duinkerken vermoord.
Er is een overeenkomst tussen va
der en zoon. Jullie strijden allebei
eenzaam en koppig voor eigen
standpunten in een andersden
kende wereld.
„Dat zou je misschien kunnen
zeggen. Maar ik heb er van ge
leerd dat ik het niet zo moet doen
als hij. Ik geloof niet in polemiek,
in contrasterende meningen. Ik
wil mijn leven niet ondergeschikt
maken aan mijn werk. Het werk
staat in dienst van mijn persoon
lijke behaaglijkheid."
Had je vader gelijk?
„Ha, dat is een goeie vraag. Ge
lijk bestaat voor mij niet. Hij had
een verkeerde opvatting over wat
geschiedenis is. Hij dacht dat het
ging om jaartallen, namen en fei
ten. Hij deed niks anders dan fei
ten zoeken, hij vond bronnen die
hij naar de letter ontleedde. Maar
niemand kan na zoveel tijd nog
uitmaken wat waarheid is en wat
verbeelding. Mijn vader heeft een
schets geleverd, niet meer dan
een inventarisatie. Het was nog
maar het begin van een onder
zoek. Maar hij verbond er direct
conclusies aan. Zonde dat hij al
die tijd besteedde aan zoiets on
benulligs. Nee, als kind heb ik er
geen last van gehad."
Ga je door met schrijven tot de
dood, ook als niemand er kennis
van neemt?
„Ik ga er van uit dat er ooit be
langstelling komt. Ondertussen
werk ik gewoon door. Dat deed
Van Gogh toch ook, ook al wilde
niemand zijn schilderijen kopen.
Het is niet juist te zitten wachten.
Ik ga verder. Tien, twintig, dertig
werken, het maakt niet uit. Op
den duur zal toch iemand
nieuwsgierig worden."
Bussum (anp) - Radio 538 claimt miljoenen guldens schadever
goeding van Nozema, het bedrijf dat radiozenders met hoog
vermogen exploiteert. Volgens het commerciële radiostation le
vert Nozema te weinig vermogen.
Volgens Radio 538 zijn er veel
klachten over de ontvangst van
het radiostation. Nozema moet
ervoor zorgen dat Radio 538 als
nog met het juiste vermogen kan
uitzenden, aldus het station.
„Storingen in de ontvangst en
een beperkt bereik van een FM-
zender betekenen ook minder po
tentiële luisteraars. Hierdoor
zakt het marktaandeel voor Ra
dio 538 en de mogelijkheden om
adverteerders te trekken." Uit
een onderzoek door een technisch
bureau blijkt volgens Radio 538
dat het uitgestraalde vermogen
31 kW (kiloWatt) Effectief Uitge
straald Vermogen (ERP) be
draagt. Nozema zou een vermo
gen van 45 kW moeten leveren.
Het commerciële radiostation
zegt dat Nozema erkent niet het
volledige vermogen te leveren,
maar dat de maatschappij voor
alsnog weigert daar iets aan te
doen.
China is loempia, lampions en
gestoomde lijst. Voor wie niet
verder komt dan de Chinees op
de hoek althans. De gevorder
de kenner weet al iets van zoet
zuur, staarten en triades. De
specialist die Van Guliks rech
ter Tie-detectives gelezen heeft,
vult aan: wijsheid, veelwijverij en beschaving.
Courtisanes van de eerste, tweede, etcetera rang, paviljoens vol pro
fessioneel opwekkend meisjesgezang en kandidaat-ambtenaren die
hun lusten boodschapten in gecalligrafeerde gedichten, dat was het
China van de gouden tijd.
Dat was het China waarnaar diplomaat-sinoloog-pornograaf en
schrijver Van Gulik verlangde. Ook in zijn eigen leven. De merk
waardig gecomponeerde biografie, die zijn collegae uit de buiten
landse dienst Barkman en De Vries-Van der Hoeven over hem publi
ceerden, maakt het pagina na pagina duidelijk.
Robert van Gulik, een van de grootste sinologen die Nederland ge
kend heeft, was een vreemd man. In plaats van de wetenschap koos
hij voor een diplomatieke carrière. Een broodwinning die hij in feite
minachtte, maar die hem de gelegenheid bood zich onder te dompe
len in exotische culturen. Hij verzamelde oriëntalia, leerde spelender
wijs de ene onmogelijke taal na het volgende karakterschrift, sneed
Chinoise stempels, penseelde gedichten, richtte in elke ambassade of
dienstwoning waar hij te werken had, oosterse studeerkamers in met
weidse, filosofische benamingen, stopte die vol met collecties hand
schriften, ondeugende prenten en huisaltaren, maar leidde vooral een
oosters liefdesleven.
Al in zijn vooroorlogse Leidse studentenjaren had hij een jarenlange
verhouding met zijn zogenaamde hospita, in zijn eerste standplaats
Tokio verwierf hij zich direct 'een dienstmeisje dat de gunsten van
haar meester geniet', trachtte als een moderne rechter Tie, die er naast
een hoofdvrouw nog twee tevreden bijvrouwen op na hield, steevast
zijn menage met een extra inwonend minnares uit te breiden en legde,
of dat nog niet genoeg was, met vaste regelmaat 's avonds aan in hui
zen van plezier, waar hij zich verpoosde met moderne courtisanes.
Barkman en De Vries-Van der Hoeven, die Van Gulik meegemaakt
hebben in het verre oosten, doen er niet geheimzinnig over, maar be
tonen er zich desondanks een beetje beduusd onder. Van zijn geringe
monogamie wisten ze, maar hoe het precies zat, hebben ze pas aan de
hand van zijn nagelaten agenda's ontdekt.
Diplomaten zijn wel wat gewend, denkt de buitenstaander. Ver weg
en buiten de deur spelen zich immers de pikantste avonturen af. Was
Barkman niet tijdens het kolonelsregime, toen de Griekse eilanden
voor Nederlandse homoseksuelen nog waren wat nu Bangkok is, ha
re majesteits ambassadeur in Athene? En was hij niet, als een opvol
ger van Van Gulik, vertegenwoordiger van de kroon te Tokio op het
moment dat het toenmalige Nederlandse kroonprinselijke echtpaar
meubeltjes kwam uitzoeken voor de nieuwe woning te Japan. De tot
dan toe standaard Luns-suite met verlengd bed moest uitgebroken
worden. Een tweetal aparte slaapkamers met tussenliggende kleedka
mers moest er voor in de plaats ten behoeve van het toen nog jongge
trouwde echtpaar.
Toch zitten de biograferende diplomaten enigszins in hun maag met
de schelmse kant van Van Gulik. Dat hij als gezant niet paste in het
systeem en aartslui was, vergeven ze hem. Als het er opaan kwam,
schreef hij immers geen dor Haags rapport, maar een briljante essay
achtige introductie in land, cultuur en geestesgesteldheid van het land
waarin hij namens de kroon waar te nemen had. Dat hij als geleerde
bij voorkeur obscure onderwerpen koos, zodat hij zonder internatio
naal debat en muggenzifterij zijn gang kon gaan, zien ze door de vin
gers. In zijn duistere hoekjes stond hij immers op onaantastbare
hoogte.
Maar dat de man een nachtzijde had, van zelfkant hield en zich daar
niet voor schaamde, dat moeten ze accepteren, echter niet van harte.
Dat het de basis vormde voor Van Guliks kunstenaarsziel en voor
zijn succesvolle rechter Tie-serie, ontgaat ze. Nederlandse diplomatie
ke ambtenaren stammen niet uit de werkelijkheid en de traditie van
de Franse 19e eeuwse diplomatie.
