Under berg na 150 jaar nog altijd kerngezond al veertienmiljoen keer over de toonbank Michael Jackson mag in Zuid-Korea zingen DE STEM ZOMER-GIDS Black Crowes The Wallflowers Marnix Busstra 4-tet Ulanbator pE STEM Bernd Schneider ziet grapje uitgroeien tot wereldwijd succesnummer Vier priesters kennen de formule, maar zwijgen als biechtvaders WOENSDAG 31 JULM996 D2 EEN PAAR jaar geleden waren the Black Crowes samen met Lenny Kravitz de grote voor gangers in het zogenaamde re- tro-genre. Hun meesterwerk The Southern Harmony and Musical Companion leunde weliswaar erg zwaar op het ge luid van The Faces, maar ves tigde de naam van de broertjes Chris en Rich Robinson als songwriters. Twee jaar geleden verscheen de opvolger Armorica, en dat was ondanks de hooggespannen verwachtingen een artistieke en commerciële flop. En nu is er dan de vierde plaat, Three Snakes and one Charm. Na een paar keer draaien leek het erop dat hij in mijn oren hetzelfde lot ten deel zou vallen als zijn voorganger. Maar toen ik 'm al bijna teleurgesteld in de kast had gezet gebeurde er een klein wonder. Three Sna kes and one Charm toonde plotseling zijn charmes. Mijn oren moesten er blijkbaar aan wennen; dit is een andere plaat dan het eerdere meesterwerk, en verdient het daarom niet er mee vergeleken te worden. De broertjes Robinson hebben te recht gekozen voor nieuwe mu zikale wegen. Deze keer kan niemand de groep van epigo nisme beschuldigen; alleen One Mirror too many deed me heel even aan The Who denken. Ondanks hun hippie-imago roept de muziek van de Crowes geen associaties op met India- kleedjes en wierook, maar wel met donkere kroegen en flessen whisky. Gebleven is de solide Amerikaanse, op 'zuidelijke' leest geschoeide rock, nieuw is de grote hoeveelheid soul, en fris klinken de blazers van The Dirty Dozen. De teksten van de liedjes zijn intiem, en toch is de muziek meestal lichtvoetig van toon. Nebakanezer is het meest hit gevoelige nummer, Better when you're not alone heeft de beste drive en Girl from a Pa wnshop is het meest gevoelige op de cd. De nieuwe van The Black Crowes is een bewijs dat de band wel degelijk een blij ver is, ook al kostte het mij eni ge moeite dat te ontdekken. (American Recordings, BMG) JOEP TROMMELEN In ZIJN boek 'Woodstock Vi sion' uit 1994 verbaasde roek- fotograaf Elliot Landy zich 25 jaar na dato nog stggd^gfr de wijze waarop Bob Dylan zijn ,_yijf ^kinderen al op^hgel jnoge "leeftijd tot grote zelfstandig heid opvoedde. Gekeken naar Dylans jongste zoon, Jakob, is die opvoeding niet zonder resultaat gebleven. De 25-jarige singer/songwriter mag dan zijn vaders 'vak' ge kozen hebben, hij weigert zich op zijn indrukwekkende af komst te laten voorstaan. Vier jaar geleden maakte Jakob dan ook geruisloos zijn plaatdebuut als lid van The Wallflowers, een groepsnaam die alleen voor kenners te begrijpen valt als een verwijzing naar een van zijn vaders minor composi tions. De jonge Dylan bleek wel dege lijk de artistieke motor van die band en hoewel hij niet papa's beste balpen op zak gestoken heeft, ontbreekt het Jakob ze ker niet aan talent. Dat blijkt nog maar eens op de cd Brin ging Down The Horse, die hij nu na vier stille jaren, en met even weinig tamtam als de vo rige keer, op zijn debuut laat volgen. Opnieuw zet de Dylan- spruit met zijn hoge hese stem elf lange gitaarrock-nummers neer die staan als een huis. Behalve door de - inmiddels grotendeels vervangen - Wallf lowers wordt Jakob begeleid door een rijtje gereputeerde collega's als Gary Louris (Jay- hawks), Michael Penn, Sam Phillips, Adam Duritz (Coun ting Crows), Mike Campbell (Heartbreakers) en Fred Tac- kett (Litte Feat). Laatstge noemde twee gitaristen hebben meermaals met zijn vader ge werkt en datzelfde geldt voor zijn producer, T-Bone Burnett. Maar deze drie veelgevraagde sessie-veteranen zijn veelzijdig genoeg om de jonge Jakob niet alsnog in het voetspoor van zijn vader te drukken. Integendeel, vooral Burnett brengt met zijn fantasievolle productie fraaie accenten aan op een album dat - evenals het vorige bij iedere beluistering sterker wordt. En dat is binnen de familie Dylan inderdaad vaker vertoond. (In- terscope/MCA) LEO NIERSE MARNIX BUSSTRA (1965) ontdekte op zijn vijftiende de gitaar. Daarvoor probeerde hij het op piano, drums en trom pet, maar die instrumenten ga ven hem niet de voldoening die de gitaar wel geeft. Busstra stapte met zijn instru ment naar het conservatorium en zag al snel in dat hij er als autodidact niets te zoeken had. Maar ook zonder papiertje van het conservatorium kun je het ver schoppen. Hij is inmiddels met zijn eigenzinnige gitaar spel een van grote talenten aan het Nederlandse jazz-firma- ment. Busstra leidt naast zijn 4-tet de crossover-groep Se cond Vision en componeert voor theater en televisie. Tussen al dat werk door heeft Busstra met zijn eigen vierkop pige selectie de cd On the Face of It uitgebracht. Alle composi ties zijn van de hand van Buss tra. De jazz van het kwartet is open, melodisch, intiem met zo nu en dan felle uitschieters. Zijn gitaargeluid heeft nog het meeste weg van gitaristen als John Scofield en John Aber- crombie, die ook dit soort mainstream-jazz voortbren gen. Het eerste nummer, Strega, Italiaans voor heks, legt al di rect het karakteristiek geluid van het kwartet bloot. Gitaar en saxofoon (Yuri Honing) spe len de melodielijnen, gesteund door een ritmesectie van bas (Eric van der Westen) en drums (Pieter Bast). Akkoorden wor den achterwege gelafen. Wat overblijft is muziek met een zeer open Jj&rateL Die open heid is op elk "ander1 nummer terug te vinden. Zeker op That's a Fact, een blues die door Busstra tot het bot wordt uitgekleed. Wie de dagelijkse stress wil ontvluchten moet On the Face of It aan de cd-speler toevertrouwen. Je hoeft geen prozac te slikken om tot rust te komen. (VIA JAZZ) PETER VIERENHALM NEE, ULANBATOR IS geen inheemse groep uit het verre Mongolië, ook al is de band vernoemd naar de hoofdstad van dat Aziatische land. Ulan bator komt gewoon uit het Ne derlandse Nijmegen en maakt moderne techno-house. De leden van Ulanbator draaien al zeker vijftien jaar mee in de muziekscene. Ze ko men voort uit onder andere Vi ce en Mekanik Kommando. Met name die laatste groep maakte begin jaren tachtig eni ge furore als wave-band. In middels bestaat Ulanbator al weer vijf jaar, al is de groep uitgedund tot het duo Ties van der Linden en Laslo Panyigay. Met 2.0 hebben ze nu een twee de Ulanbator-cd gemaakt. 2.0 bevat een uitgekiende mix van ambient, techno, trance en tribal. De meeste nummers starten rustig om snel via een vlotte beat steeds swingender te worden. De cd is zeer wel ge nietbaar en vaak ook dansbaar, maar het blijft vergeefs wach ten op momenten dat er een echte vuist gemaakt wordt. Ulanbator heeft met 2.0 een de gelijke en bij tijd en wijle fraaie plaat gemaakt. Maar op zienbarend? Dat niet. (TRB/Rough Trade) PAUL VERLINDEN Seoul (ap) - Michael Jackson mag van het Zuid-Koreaanse ministene van cultuur twee shows geven in Seoul. In Zuid-Korea mogen buitenlandse artiesten alleen met toestemming van de regering optreden. Een overkoepelende organisatie van zo'n 50 religieuze, civiele en consumentengroepen had bezwaar aangetekend omdat Jackson een slechte invloed zou kunnen hebben op de Zuid- Koreaanse jeugd. In het bezwaar werd verwezen naar de beschuldi ging van seksueel misbruik van een 13-jarig jongetje, een schandaal dat Jackson in 1993 achtervolgde. Uiteindelijk trof de zanger een re geling met de familie van het jongetje, waarbij hij 15 miljoen dollar zou hebben betaald. In 1994 was Jackson niet welkom in Zuid-Korea omdat toen werd gevreesd dat hij de moraal van de jeugd zou kunnen aantasten. Het ministerie van cultuur oordeelde nu echter anders en vreesde kritiek en handelsfricties met de Verenigde Staten als de con certen weer niet door zouden gaan. De actiegroepen hebben een boycot aangekondigd van producten van Kumkgang en Hyundai, de hoofdsponsors van de concerten di Jackson op 11 en 13 oktober geeft in het Chamsil stadion in Seoul. NEDERLAND 1 06.59 Olympische Spelen (tot 05 1420 Olympische Spelen 2o!o0 Journaal/Weeroverzicht 20 32 Olympische Spelen 2100 Voorbeschouwing Open I landse tenniskampioen; pen 2136 Taggart: Secrets, politieser 2230 Studio Atlanta 23.05 Olympische Spelen (tot 05 NEDERLAND 2 17.58 2Vandaag, actualiteiten 18.00 Journaal; 18.43 Sportjo en vanaf 18.51 Hoofdpunt- het nieuws gevolgd door he* 18.59 Bert's Yellow Cab, kinderr ne 19.28 Straatmuzikanten, docun re-serie: Salzburg 19.57 Taptoe Breda '95, verslag 2081 De plattelandsdokter, re ge-serie 2119 Switched at Birth, mini Afl. 1 22.44 VIPS, serie portretten inte nale christenleiders: Jacky Pu 23.11 Journaal NEDERLAND 3 07 00 Journaal (ook 07.30, 08.00, en 09.00) 07.05 Klokhuis 07.33 Captain Scarlet 08.07 Er was eens 08.35 Goud, zilver en brons 09.08 Kook tv 09.29 Een koffer vol boeken 10.05 Ontdek de geologie: vingen 10.35 Socutera 10.38 Frontlijn 11.12 AsoShow 12.00 Journaal 12.07 Fasten Seatbelts 13.00 Journaal 13.08 Wie-o-wie 13.55 Zembla 14.35 Theatercafé 15.05 Straatmuzikanten 15.32 The Wonder Years 16.00 Journaal 16.05 Desmonds, comedy 16.30 MC-TV, reportage-serie ov grantentelevisie in de Rands 17.00 Tante Fatma, reportages v< Beverwijkse Bazar 17.07 Who's the Boss?, comedy 17.32 The Ocean Girl, jeugdserie 18.00 Villa Achterwerk, kinderr ne met In het land van de ve| laars; 18.06 De mannen v, BELGIË FRANS 1 07.30 Olympische Spelen 12.40 VI richt 12.45 Nieuws. Aansl.: Olyn Spelen 16.30 Blamatoscope, kinde zine 17.30 The Waltons, serie 18. gions soir 18.45 Le quotidien des 18.50 Maguy, serie 19.30 Nieuws Waikiki West, misdaadserie 21.05 reportages 22.05 Acapulco H.E.A.T 22.50 Laatste nieuws BELGIË FRANS 2 07.00 Olympische Spelen 12.40 13.00 Olympisch nieuws 14.00 Olyr Spelen 18.00 Blamatoscope 18.55 volleybal 19.30 Nieuws 20.00 Olyr Spelen 22.00 Nieuws 22.30 Pleins Atlanta, Olympisch magazine (tot 2 DUITSLAND 1 06.00 Morgenmagazin, ontbijtt met Good Night Atlanta, Hello G 09.00 Heute 09.03 Ferien-Fieber r rentins phantastische Abenteuer, j( rie; Theos Geburtstagsecke; Wein Eichhörnchen, jeugdfilm 11.00 11.04 (ZWAlles für Papa, Duitse s| uit 1953 van Karl Ha met Johann, Curd Jürgens en Olga Tschechow, Umschau 12.55 Presseschau 13, tagsmagazin met Heute 13.45 Wil Telegramm 14.00 Tagesschau 14.0! pia live met wielrennen, finale w strijd heren; atletiek: tienkamp (1 springen en kogelstoten), kwalifica! stokhoogspringen heren, 1500m 200m heren en dames; badminto densport, 1ste ronde dressuur indi worstelen (vrije stijl); tennis, halvi dames en heren; schoonspringen, nale dames en zeilen, finales 20 gesschau 20.15 Olympia-Club met volleybal, boogschieten, paard worstelen, tafeltennis, hockey en kwalificatie kogelstoten dames, ti (hoogspringen), halve finale 100r 00.30 Tagesschau 00.35 Olympia atletiek: 200m heren en dames, fin, stapsprong dames, halve finale 4C den heren, finale discuswerpen hi nale 400m horden dames, halve fin, steeple heren, finales 800m dame: ren, finale 100m horden dames, ti (400meter); handbal: Frankrijk - Dl boksen, kwartfinale; tafeltennis: nale heren; voetbal, halve finale hockey, halve finale heren; volle schoonspringen (tot 05.30) DUITSLAND 2 06.00 Zie Duitsland 109.00 Olymp lights 13.00 Mittagsmagazin me 13.45 Königlich Bayerisches Amt serie 14.10 Ehen vor Gericht seri matiseerde echtscheidingszaken 1 90, jeugdjournaal 15.45 Heute 1! Flying Doctors, serie 16.35 Jede M hen, serie 17.00 Heute 17.05 Abei tin 17.55 Ein Mann am Zug, ser Heute 19.25 Danielle Steele's One „me, tv-film 21.00 Gesundheits Praxis 21.45 Heute 22.15 Zünds desgriisse aus Moskau, reportage activiteiten van de Russische it Duitsland 23.00 (TT) Derrick, misd ».00 Heute nacht 00.15 Zeugen hunderts: Fotograaf Tim Gidal 01.' das Magazin, computermagazine YacuVin Door Albert Eikenaar Bijna een dagtaak heeft hij aan het bestrijden van na-apers, zegt hij lichtelijk overdreven. Maar wijnhandelaar/uitvinder Bernd Schneider bedoelt het se rieus. „Soms word ik er mismoe dig van. Als ergens een kepie op duikt, laat ik de producent er van zonder pardon juridisch aanpak ken. Tot op dit moment liepen er 39 van zulke inbreukzaken, civie le procedures tegen bedrijven die probeerden met een uitvinding van mij aan de haal te gaan. Daar vecht ik tegen. Principieel. Al kost het handenvol geld. Er ging dik een miljoen op aan advoca- tenkosten." Een goede tien jaar geleden be dacht de Delftenaar Schneider (46) voor de aardigheid voor zijn klanten een relatiegeschenk: een vacuümpompje plus een speciaal rubberdopje om een aangebroken fles weer luchtdicht af te sluiten. Zo bederft de inhoud niet en blijft de smaak behouden. „Je hoeft de wijn niet meer in een keer op te drinken als je slechts trek hebt in één goed glas," aldus Schneider. „Een restant zet je ge- vacumeerd gewoon weg." Het cadeautje sloeg geweldig aan. Ook anderen vroegen hem er naar. Binnen drie maanden was hij de hele voorraad kwijt. „Tweehonderdduizend stuks. In plaats van dat deze exercitie me geld kostte, haalde ik de kosten eruit." Banken Op grond van dit succes zag Schneider mogelijkheden het praktische hebbedingetje als merkartikel te commercialiseren. Dat bleek moeilijker dan ver wacht. „Ik bezat onvoldoende ei gen kapitaal om direct een lonen de serieproductie op te zetten. Naïef als ik nog was, dacht ik dat de banken daar goed voor waren. Niet dus. Ze bezorgden alleen kopzorgen in plaats van krediet. Want ik had geen bestaand pro duct, geen distributienet, noch bewijsbare afzet. Er lag eigenlijk alleen maar een protoype op ta fel. Dat wilden ze niet financie ren. Praat me er niet van." Schneider besloot niettemin door te zetten. Hij ging - met het ne men van forse zakelijke risico's - op eigen kracht aan de slag. „Ik onttrok zoveel mogelijk middelen aan de wijnhandel, die ik er ook nu nog op na houd. Met een in dustrieel die kansen rook, kon ik een aanvaardbare deal aangaan. Bij die verplichting ging het om een miljoen gulden. Voor de start. Voor mij was dat absoluut geen grapje. Ik moest er helemaal hon derd procent voor gaan." Beginnersfouten Het lukte, zij het niet zo snel als de eerste oplage beloofde. Als de taillist en groothandelaar in wijn zocht Schneider de afzetkanalen in de eigen branche, bij slijters en andere verkopers van dranken. „Dat klikte voor geen cent. De vakbroeders toonden zich scep- tisch over het nut van het pompje en de door marketingdeskundi gen geadviseerde verkoopprijs van vier tientjes zat er helemaal naast. Natuurlijk, ze wilden wijn verkopen, niet bewaren. Intussen had ik wel kostbare tijd verspild, dure beginnersfouten gemaakt." Gezien de investering uit eigen zak gaf hij de moed niet op. On danks de tegenvallers zat de loop er in. Dat bood houvast en per spectief. Schneider zocht een an der verkoopcircuit: de zaken met huishoudelijke waren. „Die ble ken er juist wel belang bij te heb ben het artikel te promoten. En toen ik de adviesprijs halveerde, was de ban gauw gebroken." Dat kwam vooral doordat het grootwinkelbedrijf snel interesse toonde. Schneider mocht leveren aan Blokker, Sligro, V&D en Marskramer c.s. In tien jaar tijd bracht Schneider in Nederland bijna twee miljoen exemplaren van het pompje - onder de gere gistreerde naam VacuVin Wine Saver - aan de man. Wereldwijd staat de verkochte oplage op veertien miljoen eenheden, in vijftig landen. Voor deze presta tie kreeg Schneiders' VacuVin Products de exportprijs van het ministerie van Economische Za ken. Ook bij de uitvoer van zijn inter nationaal gepatenteerde product moest hij echter 'niet misselijk' leergeld betalen. „In eerste in stantie liet ik in andere landen het prijsbeleid aan de importeurs over. Nu niet meer. Er kwam chaos van. Het gevolg was dat de afname stagneerde. Tegenwoor dig handelen we centraal. Overal dicteren we een vergelijkbare verkoopprijs op basis van dezelf de winstmarges." Tefal Vijf a zes uur per week houdt hij zich gemiddeld inderdaad bezig met de bestrijding van de pirate rij. „Van de 39 procedures heb ik er 38 gewonnen of volgde er een aanvaardbare schikking. Zeven lopen er nog. Nieuwe zullen vol gen." Wat Schneider het meest prikt, is dat een gigant als Tefal eveneens trachtte een vacumeer- pompje op de markt te brengen, zij het als variant op zijn Delftse methode. „De rechtszaak verloor ik, omdat Tefal een dopje uit twee delen leverde. Dat verschil was genoeg om die firma in het gelijk te stellen. De kwaliteit haalt het niet bij de mijne." Als een belangrijk marketingin strument - naast adverteren - ziet hij de sponsoring van het tv- programma 'Koken met sterren'. De werking van de VacuVin- Door onze correspondent Frans Wijnands Kruiden uit 43 landen zitten er in zo'n petieterig, milieuvriendelijk in stro-papier verpakt, bruin flesje. Precies 20 milliliter 'Un derberg'; 44 procent alcohol. An ders zouden de kruiden niet op lossen. Een stevige slok. 'Maar heilzaam. Geen alcoholisch ge not', zegt Emil Underberg (55). Daarom is 'Underberg' ook in sommige apotheken te koop en mocht het tijdens de grote 'drooglegging' in Amerika ver kocht blijven worden. Gezonde kruidenbittertjes vielen er buiten de strenge alcoholwetten van de jaren dertig. Het mini-flesje is overigens een geniale (verkoop)vondst van opa Underberg, die in 1949 de pro- duktie van het 'huismiddeltje' weer hervatte. Net als tussen '14- '18, lag ook gedurende de Tweede Wereldoorlog de produktie stil. 'Semper idem' - altijd hetzelfde - was de slogan waarmee Hubert Underberg 150 jaar geleden zijn bitter op de markt bracht. En tij dens de grote oorlogen lukte het uiteraard niet om aan de talrijke kruiden - vooral uit Amerika, China en Afghanistan - te komen. Geheim Wat zit er nou precies in? De fa milie Underberg is immuun ge worden voor die vraag. „Er zit niets in wat verboden is; en ver der alles wat heilzaam is," zegt Hubertine Underberg-Ruder (43). „En als je met moderne technieken al kunt analyseren wat er - zo ongeveer - inzit, dan weet je nog niet hoeveel precies van welk kruid gebruikt wordt." De afgestudeerde micro-biologe, die onder meer twee jaar in Wa- geningen studeerde, in Rhenen woonde en mooi Nederlands spreekt, staat sinds enkele jaren aan het hoofd van 'Underberg'- holding in Zürich waar ze met haar man en drie kleine kinderen ook woont. Vader Emil, moeder Christiane, zij én vier katholieke priesters kennen het geheim; weten hoe veel precies er van welke kruiden gemengd moet worden om de Ze is letterlijk en figuurlijk de kruidenfeé van het familiebe drijf. Zich bewust van haar ver antwoording. Papa heeft name lijk van de huisfirma een interna tionaal dranken-imperium ge maakt. Met ruim 50 firma's, part nerschappen en deelnemingen. Met tal van befaamde merken in het assortiment. Ook het hele scala van Bols vloeit via Underberg op de Duitse markt. De holding maakt een jaaromzet van pakweg één mil jard mark, er zijn wereldwijd 1200 man in dienst en Hubertine onderhoudt een net van interna tionale samenwerkingscontacten. Vooral met soortgelijke familie bedrijven, onder meer in Honga rije en Italië. Miljoen per dag 'Underberg' produceert per jaar 300 miljoen flesjes kruidenbitter. Zeg maar één miljoen per werk dag. De 'Semper Idem'-groep in Rheinberg is goed voor een jaar omzet van dik 550 miljoen mark. Een kruidenbitter, geen maagbit tertje, ook al is het digestief uit Rheinberg 'de kroon op een goed diner'. Het hoort tegelijk in de drankenkast en de huisapotheek. Volgens Emil Underberg, een na tuurmens, hartstochtelijk jager en visser, doet het lichaam er acht uur over om een malse bief stuk te verwerken. Met een flesje 'Underberg' duurt het maar vier uur, 'en je maag is daar erg dank baar voor', zegt hij. 'Underberg'. Wie koopt het nog? „Hoezo nog?," vraagt Hubertine Underberg. Het bittertje blijft ook na 150 jaar een topper. Maar niet voor de jongsten. Die moeten weinig hebben van de bittere smaak. Logisch, vindt Hubertine. „Gevoel voor sterke, scherpe smaken ontwikkel je pas wat la ter. Jonge kinderen houden door gaans ook niet van witlof, of bit tere chocolade." Maar wie, laten we zeggen, rond z'n dertigste de 'Underberg' - uit een kristallen glaasje of direct uit het flesje - begint te waarderen, blijft er de rest van zijn leven niet meer van af. Zeggen ze in Rhein berg. Bernd Schneider: „Laten zien is het beste. Er hoort een verhaaltje bij. Het gaat om een gebruiksar tikel. WIEBE KIESTRA techniek, hoe simpel ook, vergt namelijk enige uitleg. „Laten zien is het beste. Er hoort een verhaaltje bij. Het gaat om een gebruiksartikel." Na de snelle opmars van de Vacu- Vin-vinding breidde Schneider zijn assortiment uit met andere unieke 'huishoudhulpjes'. „Een breder pakket is nodig voor de continuïteit. Ik wil als bedrijf over tien jaar ook nog bestaan." Aan vervaardiging van verbeter de of veranderde producten die al in de winkel liggen, begint hij niet. „Wat ik uitbreng, moet innova tief en zinvol zijn, zoals de va- cuüm-voorraadbussen voor het bewaren van levensmiddelen en koffie, waarmee we de eerste stap naar uitbreiding zetten." Handigheidjes Schneider is allang niet meer de enige uitvinder in de onderne ming. Hij voelt zich thans meer entre preneur. Drie 'creatieven' ho&den zich continue bezig met.het be denken van 'handigheidjes'-r-De brochure toont dat aan. Vacu Products biedt tegenwoordig Ra pid Ice, een kunststofijskoeler die een blikje bier of een fles witte wijn dan wel champagne in vijf minuten op de juiste temperatuur brengt. Nieuw is ook de Easy Sli- cer, een apparaatje om een ana nas in een handomdraai in hap klare plakken om te toveren. De Click Rack wordt aangepre zen als een stapelrek voor wijn dat op alle plaatsen thuis past. Een machientje om aardappelen „in chipsschijfjés.te .snijden, haal de daarentegen het productiesta dium niet. Schneider:, „Te ingewikkeld. 'Verdwijnt na één keer gebruik voor eeuwig in de keukenlade. Een hulpstuk moet nut hebben. Ik zie meer in onze versie van een probleemloze kurkentrekker." Hubertine Underberg-Ruder: „Er zit niets in wat verboden is; en verder alles wat heilzaam is. unieke 'Underberg'-smaak te krijgen. Al vijf generaties wordt het recept uitsluitend mondeling in de familie doorgegeven. Mond jesmaat. Niet aan elke tante of verre neef. Het recept staat ner gens op papier, maar zit in het hoofd van de ingewijden. Daar om reizen vader en dochter in principe nooit samen. De beste Emil Underberg heeft zijn vier kinderen laten doen wat ze graag wilden. 'Want wat je graag doet, dat doe je ook goed,' vindt hij. Het was ook niet zo belangrijk wat je studeerde of leerde, maar dat je studeerde. Hubertine, de oudste, koos voor de microbiolo gie; aardappelziekten. „Mijn zus jes zijn goudsmid en fysiothera peute. Mijn broer koos voor de landbouw." Hij 'boert', maar met klaarblijke lijk weinig succes, op een ecolo gisch bedrijf in oostelijk Duits land. Geen van de kinderen werd be wust voor de bedrijfsleiding klaargestoomd. Een paar jaar ge leden wees Emil Underberg zijn opvolger aan; opvolgster om pre cies te zijn, want hij vond Huber tine de beste. „En er is er maar één die de lei ding kan hebben," luidt zijn be- stuursfilosofie. Het doet denken aan een Siciliaans gezegde dat een bedrijf altijd door een oneven aantal mensen moet worden ge leid, 'en drie is te veel'... Hubertine groeit nu in de be drijfsleiding, samen met haar man; een uit Beieren afkomstige bio-chemicus. Papa blijft advi seur. Rheinberg De Underbergs zijn thuis in Rheinberg, in het noordelijke stroomgebied van de Rijn, in de buurt van Xanten. Claudia Schif- fer is er geboren, maar Under berg heeft het stadje bekendheid - en welvaart - gegeven. Het Un- derberg-Stammhaus - de Rhein- bergers zeggen liever Palais - ligt op de hoek van de Markt en de Underbergstrasse. Centraler kan het niet. En hoewel de produktie al jaren geleden naar Berlijn is verplaatst hangt boven de Markt en omgeving nog altijd die typi sche 'Underberg'-lucht. Dat komt omdat in Rheinberg nog altijd de kruiden worden ge mengd. Het extract wordt vervol gens in verzegelde containers naar Berlijn gebracht. Gemid deld eens per week trekt Emil Underberg zich terug in die krui denkelder. Eens per maand gaat Hubertine met hem mee. Da's in ieder geval gezelliger. „In stof vrije overalls en met stofmakers voor zijn we dan bezig," lacht Hubertine, „maar toch voel je dat kruidenstof op je lijf. Het kriebelt en jeukt overal." mn mr:£ W

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1996 | | pagina 18