egen doen
e aan
Oostburg
DE STEM
Cruisen door
de Cariben:
weg uit de
gewone wereld
Kunstenaars vieren
tien jaar Flevoland
Eigen ziekenhuis en
bakkerij op cruiseschip
F1
Iegelig
Museon in Den Haag
belicht waterbeheer
ORT
Aanhouding
KT
Roye
Marseille
&JL
WÊÊÊT
BETSY EN GIJS IN
Het Parradiis
HnHEI
WiïïTif
INSDAG 30 JULI 1995
uit Zuidzande is
zondagavond bij een
afgelopen
met een landbouWmachinf,?!
een gebroken been overo!
bracht naar het ziekenhui*
Oostburg. De man verloor*?
evenwicht toen hij op een mof
ellenschudmachme op een at
ker aan de provinciale west
zijn woonplaats stond. Hij vif
en kwam onder een van de ach
terwielen van de
terecht.
Machine
Terneuzen - Een 29-jarige Ter
neuzenaar is zondagavond
aangehouden in een onbe
woond appartement aan de De
bussyhof in zijn woonplaats In
het appartement vond de poli
tie verder gestolen spullen Hii
is ingesloten in het politiebu-
reau.
van Hemert, St.-Maartensdiik 7
C. rijnberg, St.-Annaland, 8 J
Bolier, Scherpenisse, 9. F hal'
Tholen, 10. J. Capelle, Oud-Vosse'
meer.
De Zeeuw Goes, 162 oude duiven
1190,91mpnv. 1. D. Wagenaar 2 5
en 10. J. de Witte, 3 en 6. J steen
hard, 4. M. Nelisse, 7 en 8. G Mei,
wese, 9. C. Koks.
Rayon 1; 1589 jonge duiven
1294,77mpm: 1. W. Prenen, 2. J de
Smet, beiden Oostburg, 3, 6 en 8
S. van de Lijke, Breskens, 4 D
van Kerkhoven, Retranchement 5
R. Daansen, Oostburg, 7. J. Kools
Cadzand, 9. Comb. Coppens/Bae-
rt, Sluis, 10. P. de Smet, Uzendii-
ke.
Rayon 2: 2715 jonge duiven
1310,49mpm: 1 en 5. J. Dane'
Sluiskil, 2. P. Baecke, Westdorpe'
3 en 4. H. Zegers, Sluiskil, 6 en 9!
A. Schieman, Axel, 7. A. van Pae-
mel, Westdorpe, 8 en 10. B. Her
man, Zuiddorpe.
Rayon 3: 729 jonge duiven,
1264,71mpm: 1. J. Verheyden, St.-
Jansteen, 2, 3 en 9. F. Calon, 4. A.
van de Veeken, beiden Hulst, 5!
Cam. de Beule, Heikant, 6. Comb.
Danckaert/Van Riel, St.-Jansteen,
7. Caro Dehulsters,8. Jan van hels-
land, 10. W. Boddaert, allen Hulst.
Rayon 4: 2903 jonge duiven,
1279mpm: 1. P. de Vos, Nieuw-
dorp, 2, 4 en 6. J. Steenhard, Goes,
3Th. van de Gruiter, Nieuwdorp,
5. Mevrouw Verweij/Filius, Wis-
senkerke, 7. J. de Witte, Goes, 8.
Mevrouw De Jonge, 's-Heer
Arendskerke, 9. Hoekman en zoon,
Goes, 10. Joh. van 't Westeinde,
Heinkenszand.
Rayon 5: 3207 jonge duiven,
1223,77mpm: 1. J. Wilderom, 2, 6
en 8. Comb. Jeremiasse, 3 en 7. J.
Bras, allen Wemeldinge, 4. K. Nie-
meijer, Hansweert, 5. C. Duinker-
ke, Wemeldinge, 9. M. Hengsdijk,
Kapelle.
Rayon 6: 2075 jonge duiven,
1219,34mpm: 1. J. Bolier, Scherpe
nisse, 2. A. Capelle, Oud-Vosse-
meer, 3. R. van de Linde, Zierik-
zee, 4 en 5. P. Ha vermans, Oud-
Vossemeer, 6. Comb. Van der
Kamp, Noordwelle, 7 en 10. J. den
Hengst, Zierikzee, 8. T. Winkels,
Oud-Vossemeer, 9. A. Romyn,
Dreischor.
Rayon 7: 3554 jonge duiven,
1275,93mpm: 1. A. Walraven,
Oost-Souburg, 2 en 4. G. de
Nooijer, Arnemuiden, 3. K. Kwek-
keboom, Nieuw en St.-Joosland, 5.
W. Minderhoud, 6. K. Minder-
houd, 7. M. van Alphen, allen
Westkapelle, 8 en 9. K. Wielema-
ker en zoon, Oost-Souburg, 10.
Dennis van Belzen, Arnemuiden.
De Zeeuw Goes, 723 jonge duiven,
1273,67mpm: 1, 2 en 3. J. Steen
hard, 4. J. de Witte, 5. P. Vaes, 6. L.
de Putter, 7. A. merison, 8. A. Mul
ders, 9. D. Wagenaar, 10. N. de
Nooyer.
Fondclub Terneuzen, 57 oude dui
ven, 906,69mpm: 1. J. Dobbelaar,
Kloosterzande, 2. G. Snelders, Sas
van Gent, 3, 6 en 9. J. Ridderhof en
zoon, Kloosterzande, 4 en 5. Sj.
van de Velde en zoon, Breskens, 7
en 8. A. de Smit Jr., Sluis, 10. A. de
Bruijne, Sluiskil.
>r de 24 uur van Oostburg, die
zit in een stijgende lijn. Kwa-
teams aan de start, nu kon Aa-
meedelen dat zich al
treden. Tonny Welle, ex-Pussy"
cat, komt om 22.15 uur aan <je
beurt en de klapper is ongetwij-
feld Saskia en Serge, die o
23.30 de 'Nacht van Oostburg op
gang zullen brengen. Een karao-
keshow is gepland op zaterI
om 13.00 uur en duurt tot Is-
uur. Om 21.00 uur gaat dan ee
discoshow, met medewerking
van de Twilight Road Snoi
Schuimpartij, van start
daarin opgenomen een lasers no
Licht der Goden.
De Stichting Autocross Zeeuw*
Vlaanderen verzorgt bovencn
op zaterdag om 15.30 uur
aantal behendigheidsproeven
het Ledelplein. Jansen:
„NieuW
is de omlijsting op zaterdag
vond. In het verleden was
prijsuitreiking en dan was
afgelopen. Om negen uur waSj.0
les en iedereen verdwenen,
hebben we met de Zeeui
Vlaamse primeur van de la
show iets binnen kunnen n
mede dankzij Lucien van
Broecke, dat moet aanslaan.
t- dat betekent dat ons evenei
met'
uik
pas rond de klok van twee
zaterdagnacht afgelopen
zijn."
ZomeiQSids
DINSDAG 30 JULI 1996
■I
iDe Monarch of the Seas, een van de luxere cruise
schepen ter wereld. foto-s peter stigter
,-v.
%ea#'«g
'Een cruise is een grote roze wolk van plezier, zon en water. Maar wie wil, kan ook sportief bezig zijn.
Door Jetty Ferwerda
En daar komen de tranen. De af-
scheidsrevue The Farewell Show,
waarin een deel van het cruise-
personeel zingt, acteert en danst,
weet het hart van de passagiers te
raken. 'You were wonderful pe
ople. We love you.' Met de laatste
buiging van de artiesten dringt
de harde werkelijkheid tot de
aanwezigen door: het is over.
Binnen 24 uur wachten de afwas
en de kinderen weer, breekt de
dagelijkse sleur van opstaan,
werken, boodschappen doen en
koken aan. De zaal zucht.
De loopplank is de brug tussen
droom en werkelijkheid. Aan de
ene kant de wereld van douane,
paspoorten en registratie, aan de
andere kant de grote roze wolk
van plezier, zon en water. Wie die
wereld binnentreedt, waant zich
vanaf het eerste moment acteur
in een vreemd toneelstuk, waarin
bet personeel de grote lijnen van
het script bepaalt en de passa
giers mogen improviseren zoveel
als ze willen en elke dag voor een
andere hoofdrol kunnen kiezen.
De bemanning speelt maar één
rol, die van Grote Verwenner.
Het decor is het schip Monarch of
'he Seas van Royal Caribbean
Cruise Line, een van de grootste
cruiserederijen ter wereld. Een
modern schip (zeg nooit bootmet
de typisch kitscherige Ameri
kaanse inrichting van messing,
roze hoogpolig tapijt en glas. Van
binnen oogt het als een glimmen-
de stad, de ruim 2300 passagiers
<hjn er nauwelijks in terug te vin
den. Verschillende dekken zijn
rondom te bewandelen. En op de
bovenste vier verdiepingen be
vinden zich de bars, de bioscoop,
de nachtclub, het casino, de sau-
na, fitnessruimtes en diverse eet-
Selegenheden. En natuurlijk de
z*em- en bubbelbaden, gevuld
met zeewater en omringd met lig
stoelen. En dat allemaal bij de
Pnjs inbegrepen.
Overgeven
Een cruise is één lange aai over
de bol. Soms tot vervelens toe.
Negen dagen lang, van s'och-
dag gerookte zalm bij het ontbijt?
Komt voor elkaar. Een handdoek
voor een dagje aan het strand?
Wordt geregeld. Maar ook onge
vraagd probeert de bemanning
elke passagier in de watten te
leggen. Het is een kwestie van je
er aan over geven.
Maandag. De eerste dag en de
enige 'zeedag' van de reis, waar
op geen haven wordt aan gedaan.
Het weerrapport meldt voor die
dag: zonsopkomst om 6.03 uur,
temperatuur 29 °C, een licht
briesje. In de patrijspoort spie
gelt de schittering van de golven
en het uitzicht is dat van een Ca-
ribisch zeeblauw overvloeiend in
een Caribisch hemelsblauw.
De eerste deelnemers aan het fit
nessprogramma, opvallend veel
dertigers met een beginnend
buikje, lopen of dribbelen hun
rondjes al vroeg over het dek. Lui
kijken de anderen vanuit hun lig
stoel of drijvend in het zwembad
toe. Afvallen heeft geen zin op dit
schip, waar dagelijks vijf a zes
keer gegeten kan worden, waar
de dinerkaarten zes gangen ver-
tends
vroeg tot 's avonds laat.
melden en waar om twaalf uur 's
nachts het middernachtsbuffet
lonkt. En alle eten is gratis.
'Wenst u een cocktail, madam.'!,'
vraagt de ober om vijf uur 's mid
dags met een dienblad vol drank
jes. Ais hij de Pina Colada aan
reikt, begint op de achtergrond
een steelband te spelen en ver
mengen de Caribische klanken
zich met het geluid van geplons
en joelende kinderen in het
zwembad. De dag is voorbijge
gleden met staren over een uitge
strekte zee, het volgen van de
vliegende vissen, dobberen in het
zwembad en het observeren van
de verbeten gokkers in het casi
no. De quiz, het aquajoggen, de
bingo en de lessen servetvouwen
zijn aan de aandacht ontsnapt.
Maar de avond is nog lang, met
de Welkom Aan Boord-party, de
show van The Platters en Karao
ke in het vooruitzicht.
Bij dit toneelstuk op zee hoort
een verkleedpartij. En die vindt
zo'n beetje elke avond plaats.
Vooral het diner en de verschil
lende party's nodigen uit tot aan
kleden. Mannen moeten op z'n
minst een colbert en stropdas
aan, vrouwen een nette broek,
jurk of rok. Twee avonden zijn de
diners formeel en dan misstaan
een smoking of avondjapon niet.
De verschillende nationaliteiten
aan boord (een meerderheid van
Amerikanen, veel Zuid-Amerika
nen en enkele Europeanen) is me
de af te zien aan de manier van
kleden. De Caribische vrouwen
in felgekleurde glitterjurken, de
Italiaanse in ingetogen pakjes en
de Amerikaanse dames in een
ratjetoe aan stijlen. Mannen on
derscheiden zich nauwelijks van
elkaar, behalve die ene, prachtige
neger met z'n getoupeerde haar
en jasje in goudkleurige brokaat
en van diezelfde stof een vlinder-
strik en schoenen.
De vroege ochtenden zijn het
aangenaamst. Geen bemannings-
glaasje water 's nachts? Geen
PMbleem. Op verzoek komt de
Purser het je brengen. Liever elke
Van binnen oogt het cruiseschip als een glimmende kitsch-
stad.
The Monarch of the Seas behoort tot de tien schepen tellende
vloot van Royal Caribbean Cruise Lines, een van de grootste crui
serederijen ter wereld. Het schip is 268 meter lang, 32 meter breed
en heeft een diepgang van 7,6 meter. De internationale beman
ning telt 827 personen. Er kunnen zo'n 2354 passagiers mee.
Er zijn elf openbare verdiepingen, dekken genoemd, waarvan een
deel uitsluitend ruimte biedt aan hutten en een deel aan enter
tainment. Voor medische zorg is een ziekenhuis ingericht en staan
een arts en operatieteam dag en nacht klaar. Dagelijks maakt het
keukenpersoneel zo'n 15.000 maaltijden klaar. Er zijn drie keu
kens en een eigen bakkerij. Alle afval wordt aan boord verwerkt,
gescheiden en uiteindelijk recycled.
De komende twee jaar rollen nog eens vier nieuwe RCCL-schepen
uit het dok. Zij zijn dan op dat moment de modernste en snelste
cruiseschepen ter wereld. Volgend jaar juli gaat de Enchantment
of the Seas haar route in de Middelandse Zee varen.
De gemiddelde leeftijd van de cruisepassagiers is 35 jaar. Zo'n
twintig procent is al eens eerder met een cruise meegeweest. De
afgelopen jaren is het aantal geboekte cruisevakanties in Neder
land met tien procent gestegen, mede door de toegenomen korte
vakanties. Er zijn diverse cruisemaatschappijen en reisorganisa
ties met cruises in hun programma; bij de reisbureaus zijn hun
brochures verkrijgbaar. Net als bij hotels is sprake van drie-,
vier- of vijfsterren cruises. Eten en entertainment zijn bij de prijs
inbegrepen. Voor drankjes en excursies moet apart worden
betaald.
lid dat zich met je bemoeit. Geen
kwebbelende dames of jolige
mannen, maar rust. Het gekrijs
van de zeevogels, het zachte ge
brom van de motoren, het geruis
van het water. En de zonsopgang,
met de contouren van voorbijglij
dende eilanden in de optrekken
de ochtendmist. Contouren die
zich steeds duidelijker aftekenen,
naarmate het schip een haven
dichter nadert. Wat wordt 't van
daag? Barbados, Antigua, Marti
nique, St. Maarten of St. Tho
mas?
De zachte wind brengt af en toe
een vleug eilandgeuren mee. Een
melange van diesel met kruiden,
vochtige grond, zweterig asfalt
en vis. Het schip komt langzaam
tot leven, wanneer de kapitein de
passagiers om acht uur wakker
maakt met een opgewekt
'Gooooodmorning ladies and
gentlemen, welcome to Barba
dos'. Excursiegroepen drommen
samen, dames met dollartekens
in hun ogen reppen zich naar de
taxfree-winkels om parfum en
juwelen in te slaan en avonturiers
huren een auto om het eiland in
vogelvlucht te verkennen. Veel
tijd is er niet, stipt om vijf uur in
de middag vaart het schip weer
weg. Met of zonder alle passa
giers.
Waterlanders
Na negen dagen valt het doek. De
emoties worden de laatste avond
behoorlijk op de proef gesteld.
Niet alleen de Farewell Show
doet de waterlanders stromen.
Ook tijdens het afscheidsdiner
pinkt menigeen een traantje weg.
De obers voeren een sentimentele
act op met vlaggetjes en polonai
se, terwijl ze 'It's a small world
after all' brullen. Tafelgenoten
die elkaar een week geleden nog
niet kenden, pakken geroerd el-
kaars hand en zwaaien op de
maat van de muziek mee.
De volgende dag verdringen die
zelfde mensen elkaar op de loop
plank met hun volgepropte tas
sen en walsen ze met hun koffers
over andermans tenen. Ze pikken
de taxi, die toch écht voor iemand
anders bedoeld was, weg en blaf
fen de hulpvaardige bagagesjou
wers in onbeschofte woorden af.
Welkom in de gewone wereld.
De volgende dag was Harmen/Herman een en al voorkomendheid.
Hij vouwde meteen de luchtbedden en slaapzakken op, haalde
vers brood, zette koffie en veegde zelfs ons 'voorplein' aan. Na het
ontbijt deed hij de afwas en hij complimenteerde Betsy meerma
len met haar leuke jurk.
Hij plakte Billy's fietsband en hij gaf zelfs de tuinkabouters wa
ter. Toen-ie na de gedane arbeid naast me kwam zitten, voerde-ie
zelfs hele gesprekken met me over onderwerpen die mij na aan het
hart liggen. Hij liet niet na om mij bij voortduring gelijk te geven
en steeds maar 'Goh, Gijs wat weet jij toch veel' te zeggen.
Halverwege de middag, toen Harmen/Herman met Violina naar
de juwelier in het dorp was om voor haar een armbandje uit te
zoeken, verzuchtte Betsy: "Gijs ik word helemaal iegelig van die
Herman. Hij is zó vriendelijk en zó aardig dat ik hem wel op zijn
gezicht zou kunnen slaan om hem te dwingen eens flink te boeren,
te ruften of in zijn neus te peuteren. Ik krijg er wat van. Met zo'n
griezel laat ik ons Violien niet omgaan, hoor.
Ik begreep wel wat ze bedoelde, maar aan de andere kant was ik
wel blij dat er eindelijk eens iemand in de buurt was die mijn in
tellect op waarde wist te schatten. Om Betsy gerust te stellen zei
ik dat Herman vast wel weer bij zou draaien.
Toen we 's avonds terugkwamen van de bingo, bleek de voorraad
kast zo ongeveer geplunderd. De halve caravan zat onder de jam-
vlekken, in het eierdoosje zaten alleen nog maar gebroken scha
len, de cola was op en een spoor van verkruimelde chips liep rich
ting Hermans slaapzak.
„Hè, hè, gelukkig" zei Betsy, „Harmen is terug."
Wordt vervolgd
Lelystad (anp) - De dijken die
het land tegen het water be
schermen, verdienen streling,
vond kunstenaar Peter Baren.
En wie kunnen beter aaien dan
de dijkenbouwers uit de jaren
vijftig? Baren bevestigde de af
gietsels van de mannenhanden
achter een tractor, die dage
lijks op de dijk ten noorden van
Lelystad op en neer rijdt. De
vingertoppen van de mannen
beroeren zachtjes het gras.
Het strelen van de dijk vormt
onderdeel van Dijkwacht 1996,
het kunst- en poëzieproject
waarmee de provincie Flevo
land haar tienjarig bestaan
viert. Vijf kunstenaars maak
ten een tijdelijk werk. De ge
dichten van vier schrijvers -
Jan Wolkers, Marga Minco,
Remco Campert en Ed Hoornik
- blijven permanent staan. An
dere Dijkwachters zijn Annet
Bult, Erick de Lyon, Marcel
van Campen en Eleni Tzatza-
los.
Ook bezoekers mogen de dijk
strelen. In een houten keet
kunnen ze een afdruk van hun
hand laten maken, die later aan
de machine komt-te hangen.
Elke week ververst de kunste
naar de blauwgekleurde han
den. Naarmate de tijd vordert
zullen de veelal geaderde, grof-
fe vuisten van de dijkaanleg-
gers zijn verdwenen. Na afloop
van het project, dat tot 19 au
gustus duurt, kan iedereen
'zijn' hand weer ophalen.
De literaire verzen en kunst
werken zijn te zien op de vier
sluitgaten van Flevoland, de
plekken waar bij het dichten
van de dijk het laatste schepje
zand werd gegooid. In 1940
dichtten de landaanwinners de
dijk bij Urk met het puin uit
het platgebombardeerde Rot
terdam. Zeewolde was in 1967
als laatste aan de beurt. Het
idee voor de literaire stenen
ontstond door het dichten van
de dijk letterlijk te nemen.
Alle deelnemers lieten zich in
spireren door de omgeving. Op
de koudste winterdag van het
afgelopen jaar maakten ze een
rondrit over de dijken, vertelt
projectleider Henk Baars. Bij
een gevoelstemperatuur van
min 35 graden bleek het prak
tisch onmogelijk de bus te ver
laten, maar de deelnemers wa
ren volgens Baars razend en
thousiast. Het nieuwe land met
de kaarsrechte vlakverdeling
deed denken aan schilderijen
van Mondriaan.
De gedichten van Wolkers,
Minco en Campert zijn speciaal
voor Dijkwacht gemaakt. De
overleden dichter Ed Hoomik
is vertegenwoordigd met 'Het
nieuwe land'. „De meeuw, die
vroeger over het water vloog,
verwondert zich: hier viel de
aarde droog. Vergane schepen
rusten in mijn koren. Ik ben
nieuw land; ik ben maar pas
geboren."
Het gedicht van Wolkers staat
vlakbij de strelende handen
van de dijkaanleggers. Eerder
deze week onthulde de burge
meester van Zeewolde het ge
dicht van Marga Minco. De li
teraire blokken van Campert
(bij Schokkerhaven)) en Hoor
nik (bij Urk) zijn in augustus
en september klaar.
Een toer langs de vier sluitga
ten is niet zo eenvoudig. Er
rijdt geen speciale kunst- en
poëziebus. Vervoer per auto
lijkt misschien het gemakke
lijkst, maar enkele projecten
zijn uitsluitend per fiets of te
voet bereikbaar. Bij de VW en
enkele kunstmusea liggen fol
ders met een routebeschrijving.
Het kunstwerk van Annet Bult
vereist een wandeling van an
derhalve kilometer. „We ma
ken het bezoekers enorm moei
lijk," erkent projectleider
Baars. Maar hij ziet dat niet als
een probleem. „De wandeling
naar Bults werk is prachtig.
Mensen moeten er iets voor
doen."
Bult begon in april met de
voorbereidingen van haar
groeiende kunstwerk. Met be
hulp van een computer zaaide
ze een stuk land van bijna 100
bij 130 meter in met korenbloe
men en tarwe. De zwarte ko
renbloemen vormen de letters
van de dichtregel van Hoornik,
Vergane schepen rusten in mijn
koren. De tekst is vanaf de dijk
nu nog niet te lezen, maar Bult
verwacht dat dat rond septem
ber, wanneer het tarwe geel is,
wel het geval is.
De tractor met de strelende
handen rijdt dagelijks van
13.00 tot 16.00 uur.
Zaterdag en zondag kunnen
bezoekers hun hand laten ver
eeuwigen.
Den Haag (anp) - Het Museon in Den Haag heeft een zaal ingericht
over het waterbeheer in Nederland. Het publiek kan er vanaf 6 augus
tus terecht.
'Waterland, van deltawerk tot vistrap' is de titel van een semi-perma-
nente expositie over de grote betekenis van water in ons dagelijks le
ven en voor het gehele natuurlijke milieu.
De Waterland-tentoonstelling belicht de wereld van het technische en
natuurlijke waterbeheer. De bezoeker kan zich onder meer een beeld
vormen van toekomstige bedreigingen als het stijgen van van de zee
spiegel in combinatie met het inklinken en het dalen van de bodem.
Tegelijk met de opening van deze ruimte ontvangt het nabijgelegen
Nederlands Congresgebouw de deelnemers aan het 28e Internationale
Geografische Congres.
Dit heeft plaats van 4 tot 10 augustus met als centraal thema de rela
tie tussen land, water en de mens.
