D2
Standaardwerk en expositie over 125 jaar Nederlandse interieurs
HU
DE STEM
ZOMER-GIDS
voorverkoop
Fauré
Zweeds
Secret Mission
SCHIJF
pESTEM
Duitsland 2
hX u'8 Duitsland 1
DINSDAG 23 JULI 1996
Het interieur
als stiefkind
Door Angelique Spaninks
Meubels en interieurs, de tijd
schriften die ons daar alles over
vertellen zijn niet meer op een
hand te tellen.
In lange files vergapen wij ons aan
doe-het-zelfzaken en meubelbou
levards, de handel in tweedehands
huisraad van jaren zeventig tot
begin deze eeuw bloeit als nooit
tevoren en van elke kans een steel
se blik op andermans binnenhuis
te werpen wordt getuige televisie
series als Buren, Zaal over de
vloer en Het Interieur dankbaar
gebruik gemaakt. Dat er voor de
Nederlandse interieurvormgeving
niet voldoende belangstelling zou
bestaan lijkt op het eerste gezicht
dan ook een pertinente misvat
ting.
De samenstellers van het onlangs
bij uitgeverij 010 verschenen stan
daardwerk over 125 jaar Neder
landse interieurvormgeving Van
Neorenaissance tot postmodernis
me denken daar echter heel an
ders over. Volgens Frans van Bur-
kom en Ellinoor Bergvelt is al die
belangstelling slechts oppervlak
kig, eronder heersen nog altijd
winzucht en desinteresse. „Interi
eurs verdwijnen vaak zonder ter
plekke een spoor na te laten, on
derdelen ervan beginnen een
zwervend, meestal anoniem be
staan, of, misschien in deze situa
tie maar het beste, worden ver
kocht aan buitenlandse collectio
neurs en musea, die beter dan Ne
derlanders zelf blijken te weten
wat de waarde is van deze 'objets
de mémoire' van het Nederlands
cultureel innerlijk."
Showroom
Waar komt die Nederlandse on
verschilligheid voor het meest
dichtbije, het meest eigene in het
dagelijks bestaan toch vandaan?
Waarom poetsen en ensceneren
wij ons huis zodra er ook maar ie
mand over de vloer dreigt te ko
men? En hoe valt dit te rijmen met
de beroemde Nederlandse open
heid die zich vooral 's avonds met
de gordijnen wagenwijd open en
de huiskamer als een showroom
badend in licht pleegt te manifes
teren? Aan de hand van dertien es
says verdeeld over drie tijdvakken
formuleren kunst- en architec
tuurhistorici in Van Neorenais
sance tot postmodernisme een ui
termate boeiend en veelzijdig ant
woord op deze en vele andere vra
gen.
Dat de interieurvormgeving tot nu
toe een ondergeschoven kindje is
van de zware voor de eeuwigheid
gebouwde architectuur wordt
door het boek zelf echter gelogen
straft. Vrijwel alle architecten van
naam die Nederland de afgelopen
125 jaar kende hebben zich name
lijk wel op de en of andere manier
ook beziggehouden met de bin
nenkant van wat zij bouwden; van
Cuypers, Berlage en Kromhout
rond de eeuwwisseling via De
Klerk, Rietveld en Van Ravesteyn
tot Sfpek, Mecanoo en Soeters nu.
Daarnaast hebben de interieur
ontwerpers zelf een duidelijke
emancipatie meegemaakt, zeker
na de Tweede Wereldoorlog in het
kielzog van de opvoedende Stich
ting Goed Wonen.
Er is dus geen sprake van een ge
brek aan een eigen Nederlandse
interieurcultuur. Waar het aan
schort is respect daarvoor, en ver
antwoorde omgang ermee, waar
door veel van wat ooit onmisken
baar deel uitmaakte van het dage
lijks leven simpelweg verdwenen
is. Of nog slechts toevallig in stuk
jes en beetjes onder hopen stof
vandaan gehaald kan worden.
Desinteresse
Natuurlijk hopen de samenstel
lers en auteurs die bijdroegen aan
Zwaar houten studeerkamermeubilair uit de jaren twintig van de Amsterdamse School ontwerpers
Eibink en Snellebrand.
Van Neorenaissance tot postmo
dernisme met hun bijzonder rijk
geïllustreerde en leesbaar ge
schreven boek in deze situatie ver
andering te brengen. Voeg daarbij
de stijgende belangstelling die di
verse musea de laatste jaren aan
de dag leggen voor binnenhuis en
meubilair -denk aan tentoonstel
lingen als Honderd Jaar Stoelont
werp in De Beyerd, De Lelijke
Tijd in het Rijksmuseum en de fo
toreportage Hollandse Interieurs
van Theo Baart in de Kunsthal- en
het heeft er alle schijn van dat die
verandering al is ingezet.
Alleen het Nederlands Architec
tuurinstituut blijft achter. De in
terieurarchitectuur zou namelijk
een van haar uitgesproken aan
dachtsgebieden moeten zijn, maar
slechts zelden was daar tot nu toe
in het tentoonstellingprogramma
iets van terug te vinden. Ook hier
openbaart zich dus de zo gehekel
de desinteresse. En die is met de
magere, voornamelijk uit dia's,
wat meubilair en enkele tekenin
gen bestaande presentatie in de
Balkonzaal, gekoppeld aan het
verschijnen van Van Neorenais
sance tot postmodernisme helaas
nog lang niet uit de wereld gehol
pen.
Van Neorenaissance tot Postmo
dernisme; honderdvijfentwintig
jaar Nederlandse interieurs 1870-
1995 is verschenen bij Uitgeverij
010 en kost 115 gulden. De ten
toonstelling Nederlands Interieur
is nog tot en met 8 september te
zien in de Balkonzaal van het Ne
derlands Architectuurinstituut,
Museumpark 25, Rotterdam.
MARKTEN
EDAM
Kaasmarkt - centrum - Kaasmarkt -
10.00-12.00 uur - elke wo t/m 21 aug
(gratis)
DEN HAAG
Midzomer stripfestival - stripboe
kenbeurs - Darling Market - 09.00-
17.00 uur
(27 en 28 juli)
DONDERDAG 25/7
LEIDEN
Automarkt - Groenoordhallen - 9.30-
17.00 uur
KNOKKE/HEIST
Folkloremarkt - ambachten, Heistse
visbakkers en folkoredansen - dorps
kern Heist - 14.00-20.00 uur
ZATERDAG 27/7
ANTWERPEN
Antwerpse Boekenmarkt - 2-hands
en antiquarisch - Zeemansclub Stella
Maris - Italielei - 09.00- 16.00 uur
ZONDAG 28/7
ANTWERPEN
Militariabeurs - info huisdieren -
rommelmarkt - Hangar 15 Mini-Ant-
werpen - Cockerillkaai
Boekenmarkt - Antiquarisch en 2-
hands - Waalse en Vlaamse Kaai -
10.00-17.00 uur
DINSDAG 30/7
KNOKKE
Avondmarkt - diverse - standwerkers
-Wapenplein -17.00 uur
ZATERDAG 27/7
BRUGGE
Orgelauditie - Catharine Todorovski
- Sint Gilliskerk-16.30 uur
Festival van Vlaanderen - München
en het hof van Wittelsbach - Ryeland-
zaal -11.30 uur en Concerti Canta
tes - Sint Jacobskerk - 20.30 uur
ZONDAG 28/7
BRUGGE
Orgelrecital - Ignace Michiels - Sint
Salvatorskathedraal -11.00 uur
(gratis)
Festival van Vlaanderen - Le Ro
man de Silence - Ryelandzaal -15.00
uur en Aan de hoven van Palermo
Samarkand - Sint Annakerk - 20.30 uur
ZATERDAG 27/7
Jazz - Roy Hargrove sextet - De Werf -
20.30 uur
VRIJDAG 26/7
BRUGGE
Jazz - door Jazz club the Duke - Hotel
Navarra - St. Jakobsstraat - 20.00
uur (gratis)
Klinkers 96 - Renegade Steel Band
(Trinidad)-Burg-21.30 uur
ZATERDAG 27/7
BRUGGE
Klinkers 96 - La Kumpania Zelwer
(Frankrijk) - Burg - 21.30 uur
Tina Turner - 27/7 - Müngerdorfersta-
dion - Keulen
Flairck - Oudeschild op Texel - afslui
ting Gouden Driehoekevenement -
21.30 uur
BRUGGE
Europees Straattheaterfestival -
Hark - The Primitives/Speedy Banana -
stadscentrum - 15.00, 16.00 en 18.00
uur
MAANDAG 29/7
BRUGGE
Festival van Vlaanderen - Virtuoze
vioolmuziek - Ryelandzaal -11.30 uur
en Motetten Cantates - Sint Ja
cobskerk - 20.30 uur
ZONDAG 28/7
ZONDAG 28/7
OOSTENDE
Cabaretrevue - Danny Boa Show 96 -
Kursaal-Casino-21.00uur
DINSDAG 30/7
WOENSDAG 31/7
OOSTENDE
Show - koor, ballet en orkest - Russi
sche Marine - Casino - 21.00 uur
KLASSIEK
THEATER
DONDERDAG 25/7
ANTWERPEN
Vanavond wel, schat - stand-in co-
medie Ed Vanderweyden - door Lilia-
ne Dorekens - Fakkeltheater - 20.30
uur (26 en 27/7)
Saltimbanco - Cirque du Soleil -
Waalse en Vlaamse kaai (gedempte
Zuiderdokken) - di t/m zo 20.00 uur -
zaenzo 15.00 en 20.00 uur
(26/7 tot medio aug)
Sonja Barend, at moeder rustig
een taartje - Denis Nowé - De Bengel
- Grote Markt - 21.00 uur (29/7, 5,12,
19 en 26/8)
Cats - musical van Andrew Lloyd
Webber - stadsschouwburg - dagelijks
behalve ma om 20.00 uur (tot 31/7)
BRUGGE
Europees Straattheaterfestival -
performance, animatie en theater -
stadscentrum -15.00-18.00 uur (23 tot
28 juli)
Klinkers '96 - volks- en klassieke mu
ziek, film, performers - diverse
locaties binnenstad - 21.30 uur (tot 17
aug)
Festival van Vlaanderen - Musica
Antiqua - referaten, middag- en
avondconcerten - diverse locaties -
centrum (van 27/7 t/m 10/8)
ROTTERDAM
Openluchttheater Rotterdam - Ro
zentuin achter Bomans Van Beunin-
gen (t/m 25 aug)
DONDERDAG 25/7
BRUGGE
Europees Straattheaterfestival -
Apex Moving Compagny/Compazny
Jolie Mome - stadscentrum - 15.00,
16.00 en 18.00 uur
VRIJDAG 26/7
BRUGGE
Europees Straattheaterfestival -
The Sharks - Chrome en Hector Protec
tor - stadscentrum - 15.00, 16.00 en
18.00 uur
ANTWERPEN
The Golden Gospelsingers - Harlem
N.Y. - in kader Zomernachten '96 -
koor, orkest en solisten - Rivierenhof -
21.00 uur
GENT
Orgelconcert - Leen de Broekert -
Sint Michileskerk - Handel, Mozart,
Rossini-15.00 uur
VRIJDAG 26/7
ANTWERPEN
Orgel na de noen - orgelconcert -
Thomas Murray (Schijvenorgel) - OLV
kathedraal - 20.30 uur
Cantatenfestival - middagconcert -
Vocaal kwartet Conconanza - Schu
bert, Van Beethoven - Groote Witte
Arend -12.00 uur
BRUGGE
Kathedraalconcert - orgelconcert -
intern, gekende organisten - Sint
Salvatorkathedraal - 20.30 uur
Openluchtconcert - door Bidbandor-
kest van de Belgische Marine -
Huidevettersplein -18.00 uur
OOSTENDE
The Golden Gospelsingers - Harlem
N.Y. - koor, orkest en solisten - Kursaal
-Casino-21.00 uur
ANTWERPEN
Orgelconcert - door Roberto Radoin
- Sint Pauluskerk -18.00 uur
BRUGGE
Festival van Vlaanderen - Blokfluit-
muziek - Ryelandzaal - 11.30 uur en
De Victoria en tijdgenoten, Spaanse
muziek 15de"eeuw - Sint Annakerk -
20.30 uur
BOECHOUT
Sfinks Festival - wereldmuziek - Mo-
lenveld (25 t/m 28/7)
KNOKKE
Kneifestival - Rockfestival - Helden
plein - 20.00 uur (tot 29/7)
Demis Roussos - en Concertband He-
ver - Casino - 21.00 uur (26 en 27/7)
BRUGGE
Klinkers '96 - Binnen- en buiten ani
matie - volks- en klassieke muziek -
film - performers - diverse locaties
centrum - 21.30 uur (24/7 tot 17/8)
DINSDAG 23/7
BRUGGE
Wereldmuziek - Zigeunermuziek -
door Trio Berangu - openluchtconcert
-Walplein-17.00 uur
WOENSDAG 24/7
BRUGGE
Jazz - Live Jazz - Kurt Vanherck/Fre-
derik Desmyter - café de Versteende
Nacht - Langestraat - 21.00 uur (gratis)
Jazz - Roy Hargrove sextet - De Werf -
20.30 uur
DONDERDAG 25/7
BRUGGE
BRUGGE
openluchtconcert - door radek Hala
Cimbalon (Tjechië) - Walplein -17.00
uur
Klinkers 96 - Anarchistische Aben-
dunterhaltung - Binnenplein Hallen -
21.30 uur- La Cunia (Ver. Koninkrijk) -
Binnenplein de Korre - 21.30 uur
Extrema's Dance Festival - Recrea
tiepias Aquabest - Best
DINSDAG 30/7
BRUGGE
Klinkers 96 - Don Croissant (België) -
Estaminet-21.30 uur
DIVERSEN
tiviteiten - Darling Market - 09.00-
20.00 uur (27 en 28 juli)(/ 5)
DEVENTER
Deventer Koggedagen - straatop
tredens - historische binnenstad,
winkelgebied en warenmarkt (op za
t/m 10 aug)
GENT
Gentse feesten - week van de Gent
se feesten - diverse activiteiten - cen
trum (t/m 29 juli)
KNOKKE
Internationaal Cartoonfestival -
800 cartoons - Humorhall - Kromme-
dijk - Duinbergen - dagelijks 10.00-
17.00 uur (tot 15/9)
Zwinwandeling - blootvoets door
Zwindelta - Bushalte Zwin -14.15 uur
25 en 29/7)
NAARDEN
Varen, op de Vecht - romantische
tocht met bezoek aan Terra. Nova -
MobiMarina (op zo in juli en aug)
OOSTENDE
Openlucht Schaaktornooien - Wa
penplein
Airshow - Luchthaven (27 en 28/7)
SCHAGEN
Westfriese Folklore - allerlei activi
teiten - centrum (op do t/m 29 aug)
WOENSDAG 24/7
KNOKKE/HEIST
Fietstocht - langs Zwarte Polder naar
Nieuwvliet - Station Knokke -14.00
uur
DONDERDAG 25/7
KNOKKE/HEIST
Fietstocht - via Sint Anna ter Muiden
- Lichttorenplein -14.00 uur
ACHTERHOEK
Met fiets de boer op - o.l.v. gids
kennismaken met boerenleven - VW
Winterswijk elke di - VW Lochen en
Zelhem elke wo-(t/m 21 aug) 5)
AMSTERDAM
Koninklijk Paleis - audiovisuele
rondleidingen onder titel Schat van
Beitel en Penseel, Het Amsterdamse
stadhuis uit de Gouden Eeuw (t/m 8
sept)
Rondleidingen - stadsschouwburg
(wo en vr; t/m 31 aug)
ANTWERPEN
Zomer van Antwerpen - festival
met muziek, theater, film, promena
des en
animatie - centrum (t/m 1 sept)
Stadswandeling - centrum - o.l.v.
gids-VW-Grote Markt 15-10.00 uur
- dagelijks - t/m 31 aug (200bef; kinde
ren t/m 10 jr gratis)
Strips in Darwins hofvijver - strip
route - Zoo - Astridplein - tijdens
opening dierentuin- (tot 3 nov)
ASSEN
Shell Truckstar Festival - Circuit van
Assen (27 en 28 juli)
DEN HAAG
Circus Florilegio - Maliveld - optre
den 15.00 en 20.30 uur, zondag 15.00
en 18.00 uur (t/m 11 aug)
Darling Zomer Festival - diverse ac-
VRIJDAG 26/7
KNOKKE
Fietstocht - naar Damme - station
Knokke -14.00 uur
SCHEVENINGEN
Vuurwerkserie Scheveningen -
vanaf de pier-23.00 uur
ZATERDAG 27/7
BRUGGE
Fietstochten - Brugse Pijl - 50,90,155
en 200 km - vrije start - Franciscus-
heem St. Kruis - tussen 6.45 en 9.30
uur (lange tocht voor 8.30 uur)
Gouden Driehoekevenement - her
leven van de VOC-periode - haven
plaats Oudeschild -15.00 uur
ZONDAG 28/7
AMSTERDAM
afsluiting rally trekpaarden - arena
Amsterdamse Bos - vanaf 11.00 uur
DAMME
Damse Smultoer - gezinswandeling
12 km-stadhuis-11.30 uur
EXPOSITIES
AMERSFOORT
Museum Flehite - '25 Jaar Jan, Jans
Tina Turner - 6 t/m 8/9 Arena Amster
dam/ 17/10 MECC Maastricht/ 23 en
24/11 Thialf Heerenveen
The Phantom of the Opera - t/m 3/8
- Circustheater - Den Haag
Cats - t/m 31/8 - Stadsschouwburg -
Antwerpen
Van Monet tot Matisse - t/m 13/10 -
Franse Meesters uit Moskou - Haags
Gemeentemuseum - Den Haag
Dogtroep - Dynamo Mundi -1/8 t/m
1/9 - Carré - Amsterdam
Theater Festival Boulevard 1996 -
13/8 - diverse lokaties - Den Bosch
Reggae Sundance - 17/8 - Kunstijs
baan - Eindhoven
Digital Overdose - Hellraiser -17/8 -
Sporthallen - Zuid - Amsterdam
Taptoe Breda - 22 t/m 31/8 - Trip van
Zoutlandkazerne - Breda
Formule 1 Grand Prix - 23 t/m 25/8 -
Spa-Francorchamps
Maceo Parker - 23/8 - Nighttown -
Rotterdam
West Side Story - 5 t/m 29/9 - Carré -
Amsterdam
Mariah Carey Daydream Tour '96
Ahoy' Rotterdam
Dick Dale - 6/9 - Noorderligt - Tilburg
Snoop Doggy Dog - 13/9 - Rijnhal -
Arnhem
Schlagerfestival 1996 - 13 en 14/9 -
Rodahal - Kerkrade
Herman van Veen -18 tm 21/9 - Dr.
Anton Philipszaal - Den Haag
Herman van Veen -18/10 t/m 30/11 -
Carré - Amsterdam
Best of Tom Parker - 24/10 - Neder
lands Congresgebouw - Den Haag
Evita, 1 t/m 10/11 - Congresgebouw -
Den Haag
Eros Ramazzotti - 6, 7 (extra con-
cert)/11 - Ahoy - Rotterdam - 18/11 -
Mecc - Maastricht
The Cranberries (extra concert 10
nov) Ahoy' - Rotterdam
Zwanenmeer - 12 t/m 13/11 - Con
gresgebouw - Den Haag
Chippendales -14 t/m 15/11 - Con
gresgebouw - Den Haag
Unforgettable - 16 en 17/11 - Con
gresgebouw - Den Haag
René Froger - 24 en 27/11 - Congres
gebouw-Den Haag
Miss Saigon - 24/11 - Circustheater -
Den Haag
Helmut Lotti - 7 en 8/12 - Congresge
bouw - Den Haag
Rob de Nijs - 13/12 - Kerstconcert -
Congresgebouw - Den Haag
West Side Story - 15 t/m 22/12, 25
t/m 30/12, 2 t/m 5/01, 7 t/m 11/01 -
Congresgebouw - Den Haag
Lee Towers Kerstspecial - 21/12 -
Chalet Fontaine - Kaatsheuvel
en de kinderen' en andere werk van
Jan Kruis (t/m 15 sept)
AMSTERDAM
Beurs van Berlage - 'Lust for Life' -
Pablo Picasso (t/m 1 sept)
Rijksmuseum - 'Rondom Rubens en
Teniers' (t/m 22 sept)
Joods Historisch Museum - over
zichtstentoonstelling foto's van P.
Hunter
(t/m 8 sept)
Joods Historische Museum - 'De
Geiykstaat der Joden, Inburgering van
een minderheid, 1796-1919'
Joods Historisch Museum - schilde
rijen, documenten en andere histori
sche objecten (t/m 24 nov)
Nederlands Scheepvaartmuseum -
'Zwerven over Wereldzeeën, Vinke
Co' (t/m 12 jan '97)
Verzetsmuseum - tekeningen uit de
Maquis (t/m 15 sept)
Brakke Grond - Het Nieuwe Eetpaleis
- sculpturen, installaties, video,
geluid en animatie over en met eten
(t/m 1 sept)
ANTWERPEN
Centennial Exhibition - retrospec
tieve rond een eeuw strips- Mekanik
Strip - St.-Jacobsmarkt 73 (tot 31 juli)
Museum het Vleeshuis - stadsar
cheologie - opgravingsprojecten - Ro
meins gedeelte en kathedraal - di tot
ma - 10.00-16.45 uur (eind 1996)
ARNHEM
Musis Sacrum - Pablo Picasso - gra
fisch werk - particulier bezit (t/m 5
sept)
Sonsbeek Art 8i Design - Salvador
Dali (t/m 20 okt)
DELFT
Legermuseum - 'Legioen met natte
voeten, het Romeinse leger in Neder
land' (t/m 27 okt)
DEN HAAG
Museon - 'Een kind van je tijd, het
kind in de 20e eeuw' (t/m 17 nov)
Museon - 'Oceaan in zicht!' - over on
derzoek grote wereldzeeën (t/m 8
sept)
Haags Historisch Museum - Marte
laarsgang wederdopers 1530-1540
(t/m 1 sept)
Haags Historisch Museum - 'Haagse
stadsgezichten 1800-1920' (t/m 6 okt)
Nederlands Kansspelmuseum -
'Kansspelen in Beeld' - recent en histo
risch materiaal (t/m 19 dec)
Museum Paleis Lange Voorhout -
'Beroemdste prenten' van M.C. Escher
/schilderijen Léon Spilliaert (1881-
1946) (t/m 1 sept)
DEN HELDER
Marinemuseum - 'Eén, twee, drie in
godsnaam; geloof en bijgeloof op
zee' - 75 jaar dienst geestelijke verzor
ging Marine (t/m 22 sept)
ENKHUIZEN
Zuiderzeemuseum - 'Veelzijdig Ver
zameld' - scheepsmodellen, meubilair,
sieraden, landkaarten en schilderijen
(tot eind '97)
LEIDEN
Rijksmuseum voor Volkenkunde -
'Vergeten eilanden' - mysterieuze
symbolenwereld van vroeger en nu
van de eilandengroep Zuidoost-Mo-
lukken (tot 25 aug)/ 'Japan anno 1850'
(t/m 31 dec)
NIJMEGEN
Natuurmuseum - 'Jurassic Polder
land' - Nederlandse reptielen en amfi
bieën (t/m 8 sept)
ROTTERDAM
Belastingmuseum - 'Het volk in rep
en roer. Belastingverzet in het verle
den' - objecten, schilderijen, prenten
en foto's (t/m 15 sept)
Maritiem Museum Prins Hendrik -
'Gekregen en Gekocht' (t/m 15 sept)
Nationaal Schoolmuseum 'Eeuwig
verwelkende rozen, poëziealbums in
Nederland'
(t/m 8 sept)
SLIEDRECHT
Nationaal Baggermuseum - 'Pas op
nat; de Afsluitdijk' - schilderijen van J.
Mastenbroek (t/m 26 aug)
EEN GELUKKIG uitgevallen
symbiose: lyrische bariton,
strijkkwartet, piano, en dan het
romantisch-impressionistische
idioom van Gabriel Fauré en de
gezongen versie van de Franse
taal - altijd fraaier dan de ge
sproken variant.
Vreemd dat deze geslaagde
combinatie zo weinig wordt
toegepast. In ieder geval deed
Fauré het in zijn liederencyclus
La bonne chanson (1894). Hier
is een meester te horen op het
toppunt van zijn kunnen.
Bijna vijftig was Fauré toen hij
deze schoonheid wist te vinden
en vorm te geven. Rond deze tijd
bereikte de in 1845 geboren mu
sicus ook eindelijk het maat
schappelijk succes. Na een le
ven van sappelen als organist en
leraar werd hij in 1896 hoofdor
ganist van de Madeleine in Pa
rijs én docent aan het Conserva
toire. Vóór die tijd was Faurés
muziek te gedurfd voor zo'n
verantwoordelijke functie.
In 1905 werd hij zelfs directeur
van het conservatorium, de
machtigste positie in de Franse
muziekwereld. Tevens was hij
van 1903 tot 1921 muziekrecen
sent van Le Figaro. In 1910
werd hij 65 en kreeg hij het Lé-
gion d'Honneur. In hetzelfde
jaar bleek ook definitief dat hij
doof was. Desondanks ging hij
nog tien jaar door als directeur
van het conservatorium.
Fauré schreef van alles, zijn
'greatist hit' is ongetwijfeld het
Requiem. Zijn piano- en kamer
muziek wordt nog wel gespeeld,
zijn eigenlijke erfenis ligt in zijn
lied-oeuvre. Zestig van die lie
deren, in drie banden, vormen
de Fauré-ccmon. In zijn tekst
keuze cirkelde Fauré levenslang
rond Paul Verlaine. Biografisch
hadden die twee kunstenaars
niets gemeen (een alcoholische
homo-bohémien versus een bra
ve huisvader) maar gevoelsma
tig wist Fauré feilloos de ver
borgen muziek uit Verlaine's
poëzie te voorschijn te toveren.
De hierboven genoemde cyclus-
met-strijkkwartet la bonne
chanson bestaat uit negen liede
ren op tekst van Verlaine. Fauré
schreef dit hoogstandje met een
hoofd vol verliefdheid op Emma
Bardac, een zangeres die on
danks deze liefdesgift koos voor
de twintig jaar jongere Claude
Debussy.
Dit is een bijzondere cd, met
nóg een hoogtepunt. Aan het
eind van zijn leven (1921) toon
zette Fauré een bundel gedich
ten van Jean de la Ville de Mir-
mont, een jonge dichter wiens
leven en carrière vroegtijdig
werden geknakt op de slagvel-
den van 1914. Op diens teksten
schreef Fauré de cyclus VHon-
zon chimérique, de zwanenzan»
van het Franse romantische
lied. Temidden van de vele hon
derden schijfjes die verschijnen
is dit een heel bijzondere (No
nesuch 7559-79371-2)
HANS ROOSEBOOM
WAT HEBBEN Francesco An
tonio Baldassare Uttini, Pek
Frigel, Johann Friedrich Gren-
ser, Joseph Martin Kraus, Jo.
hann Christian Friedrich Haeff-
ner en Johan David Zander ge
meen?
Behalve het feit dat hun namen
vergeten zijn, hebben deze zes
gemeen dat ze componist wa
ren, en allen in de 18e eeuw ac
tief in Stockholm. Zweeds wa
ren deze componisten slechts
voor een derde: de andere vier
waren een Italiaan en drie Duit
sers.
De zes staan verzameld op een
aantrekkelijke cd, die een beeld
geeft van de instrumentale mu
ziek ten tijde van de Zweedse
koning Gustaaf III. Het is net
zulke aardige muziek als aan
elk ander Europese hof in de
tweede helft van de 18e eeuw
werd geschreven. Overigens
vonden er in Stockholm al in de
jaren '30 van de 18e eeuw abon
nementsconcerten plaats.
Klinkt er iets Skandivisch'door
in deze muziek? Dat zou bij
voorbeeld het geval kunnen zijn
in de Riksdagmusiken van Jo
seph Martin Kraus (1789). Maar
hoe het ook klinkt, iets 'noords'
wil er niet gehoord worden in
deze Mars plus Fuga. Eerder
iets Mozartiaans, wat niet zo
vreemd is als je in het boekje
leest dat Kraus en Mozart (bei
den van 1756), in 1783 buren
waren geweest in Wenen.
De werken worden gespeeld
door het orkest van de Konink
lijke Zweedse Opera in Stock
holm. (Virgin Classics 7243 5
45186 2 1)
HR
PHILIPS IS een naam die het
laatste jaar steeds vaker te ho
ren is in de pc-wereld. Lang
zaam maar zeker zet ook de Ne
derlandse multinational zijn
schreden op het multimedia- en
spellengebied. 'Secret Mission'
is er één van.
Het spel is gesitueerd in de ja
ren vijftig. Je speelt met Jeff,
een geheim agent die in Opalië,
een ministaatje in het verre
Oosten, een staatsgreep moet
voorkomen...of bespoedigen.
Hij is dubbelagent en werkt zo
wel voor Rusland als Amerika.
Beide grootmachten willen de
controle over het strategisch ge
legen Opalië hebben.
In het staatje zetelt een koning
die daar, als het aan de Russen
ligt, niet lang meer zit. Eerste
minister Vishaka, zo wil het
verhaal, is van plan om de ko
ning te vermoorden zodat hij
zelf aan de macht komt. Jeff
moet op zoek naar die plannen.
De Russen willen Vishaka na de
staatsgreep confronteren met
het bewijs en hem zo dwingen
mee te werken. De Amerikanen
willen de plannen achterhalen
om de staatsgreep te verijdelen.
Ze hopen zo de dank van de ko
ning en daarmee zijn medewer
king te verwerven. Jeff gaat dus
in zijn dubbele rol naar Opalië.
In de intro wordt hij bij aan
komst in het land onmiddelijk
bewusteloos geslagen. Het spel
begint echt als hij wakker
wordt in een wildvreemde ho
telkamer en blijkt dat hij zijn
geheugen heeft verloren.
Tot zover het plot, op zich leuk;
koude oorlog, geheim agent,
fantasiestaatje. Het is een beetje
James Bond-achtig; lekker ad-
venture-style puzzelen.
Jeff leeft volledig via het toet
senbord, een muis heb je in
Opalië niet nodig. De cursor-
toetsen laten hem lopen, escape
tovert een handelingenmenu en
inventory op het scherm. Enter
en spatie laten hem een actie
ondernemen (inventory raad
plegen, spullen oprapen, deuren
openen etc.)
De avonturen van Jeff spelen
zich voornamelijk af in 2D-
VGA landschappen, de makers
van secret Mission hebben hun
best gedaan, maar hun poging
tot 3D is niet echt geslaagd. De
voorwerpen op de voorgrond
zijn welliswaar groter, maar
blijven in hetzelfde platte vlak
hangen als de achtergronden.
Echt 3D wordt het pas in de ge-
renderde filmpjes als Jeff zich
met een riksja naar een andere
CD-ROM RECENSIES
plaats laat transporteren. Tel
kens moet hij instappen en zeg
gen waar hij heen wil. Op zich
leuk gedaan. Ik werd alleen niet
goed van die Riksja-man die
Jeff in ieder uurtje spelen vele
malen begroet met dezelfde zin:
'Hello, where do you want to
g°?'
De geluidseffecten en muziek
(een combinatie van Midi en
voice) zijn goed. Maar deson
danks, ademt het spel niet echt
'sfeer'. Secret Mission slaagt er
niet in om je mee te slepen, vast
te grijpen en voorlopig niet
meer los te laten. Je blijft met
beide voeten op de grond achter
je computer, dat is een groot ge
mis.
Het idee van het spel is aardig,
de puzzels redelijk gecompli
ceerd. En Secret Mission heeft
nét genoeg vaart om je geboeid
te houden. Een compliment ver
dienen de Nederlandse 'onderti
tels'. De figuren praten in het
Engels, maar op je scherm zieje
de, vrij accurate, Nederlandse
vertaling.
Secret Mission maakt een wat
achterhaalde indruk, twee jaar
geleden zou het vernieuwend
zijn geweest, nu echt niet meer.
Het lijkt wel of het spel wat
haastig in elkaar is gezet. Het is
wat grof, de gerenderede scenes
zijn weinig gedetailleerd en de
dialoogboxjes ronduit Spar-
Het spel doet dus wat het moet
doen; een aardige adventure
neerzetten. Maar daar houdt he
dan echt wel mee op. Adventu
rers zullen er best plezier aa
beleven, liefhebbers van ander
gamegenres kunnen misschien
beter op de volgende Phihps-
schreden wachten. „o
MARTIJN DE MEULDP
Systeemeisen: 486DX 33Mhz of h°
ger, 4MB RAM, 2.5 MB hard»
Fuimte. SVGA/VESA-videokaan
met 1MB RAM. Souqdblaste
compatible geluidskaart, do
speed cd-rom drive. OS. DO
Win '95
NEDERLAND 1
Olympische Spelen (tot C
Olympische Spelen
Journaal/Weeroverzicht
AltnMnic^ho <ïnp|pn
Tineke, actu
Verdiets, ad
06.59
14.50
2000 journaauï"",
2032 Olympische Spelen
2) 00 De tafelTineke
show
21.39 The Wright
serie
22 30 Studio Atlanta
23 05 Olympische Spelen
NEDERLAND 2
)758 2Vandaag, actualiteiten
18.00 Journaal; 18.43 Sf
naai en vanaf 18.51 Hoofi
uit het nieuws gevolgd c
weer
Onwijs, jongerenprogram
Ik weet het beter, spellet
De tropische wouden
co, natuurfilm
Peter vrienden interactie
en Arine
Nederland zingt, koor
zang
De verandering, serie ges
Wings over the World, d(
taire-serie over de gesc
van de luchtvaart: De get
Lockheed
Projectmanagement
Journaal
Middernacht klassiek:
nr. 45 -Abschied- van Hay
het Lódz Chamber Orche:
00.15)
19.00
19.32
20.01
20.49
21.17
21.43
22.16
23.08
23.40
23.45
en
S
NEDERLAND 3
07 00 Journaal (ook 07.30, 08.0
en 09.00)
07.05 Klokhuis
07.33 De troon van koning Ki
bit
08.05 Tussen eten en afwas c
jong
08.33 Markant Nederland
09.08 Kook-tv
09.30 (TT) Vrouw-zijn
09.55 Gospelclip
10.00 Family album II
10.30 Kids in the Hall
10.55 Charlie Chaplin
11.09 Allemaal familie
12.00 Journaal
12.07 Voorbij de droom
12.32 De plattelandsdokter
13.00 Journaal
13.07 Tussen kunst en kitsch
13.59 In voor- en tegenspoed
14.26 Rondom Tien
15.02 Zoovenirs
15.31 Yoy: Rockin' Bones
16.00 Journaal
16.07 Tales of the City, serie
17.05 Flying Doctors, serie
18.00 Villa Achterwerk, kinderi
BELGIE FRANS 1
07.30 Olympische Spelen 12.40 V
richt 12.45 Nieuws. Aansl.: Olyr
Spelen 16.10 Vacaturebank 16.30
toscope, kindermagazine 17.30 T
Guy, actieserie 18.30 Régions soir
nale actualiteiten 18.45 Le quotid
sports 18.55 Maguy, serie 19.30
20.10 Bien mal acquis ne profite
misdaadfilm 21.50 Death of Yug
documentaire-serie. Afl. 122.45 L<
aux trésors, spelletje 23.50 Laatste
(tot 00.05)
BELGIË FRANS 2
07.00 Olympische Spelen 12.40
13.00 Olympisch nieuws 14.00
sche Spelen 18.00 Blamatoscope,
magazine 19.00 Ping, tafeltennisi
ne 19.30 Nieuws 20.00 Olympische
22.00 Nieuws 22.30 Pleins jeux su
ta, Olympisch magazine (tot 24.00)
DUITSLAND 1
06.00 Morgenmagazin, ontbijtt
09.00 Tagesschau 09.03 Ferien-Fie
Mecki und seine Freunde, tekenfi
Sowieso und überhaupt, jeugdserh
Geburtstagsecke 11.00 Tagesscha
(2W) Annchen von Tharau, Duits
film uit 1954 12.35 Umschau12.5!
schau 13.00 Tagesschau 13.05 Mit.
9azin 13.45 Wirtschafts-Telegramr
Tagesschau 14.03 Olympia live m
densport: military cross country
hockey: (dames), Australië-Di
meien (dames en heren); beachv
(dames en heren); turnen: vrije o
dames; schermen: degen heren; wc
Grieks-Romeins; Tennis: 1ste rond'
en heren enkelspel; volleybal
zwemmen: series: schieten: fine
neren en zeilen: 3de en 4de race
qesschau 20.15 Olympia-Club
schieten: finale dubbeltrap
joon: finale degen heren;
(dames en heren); turnen:
dames; paardensport:
dividueel; judo: finale i
(dames en heren) en wors
Grieks-Romeins tot 52 kg 22..
men 22.45 Olympia-Club met
em finale 70 kg; worstelen:
™meins 62 kg, 74 kg en 90 kg,
a e vrije oefening dames en
mes) 00.30 Tagesschau 00.35
met voetbal (dames): 1
end; turnen: finale vrije
borstelen: finale Grieks-hu
zwemmen: finales; boksen,
n) en volleybal (heren, tot
finale
2C
met
dames
beachv
vrije o
military dres
halfmiddem
worstelen
.30 Ta
gew
finale
tui
voet
Olyrr
Noorwege
oefening
■Romeins
voett
.30)
105.3
Highlights 13.00 T
'agsmagazin 13.45 Kö
^gericht, serie 14.,,
Enka, speelfilm 15.
«waal 15.45 Heute
"octors, serie 16.35 Jt
"V'OO Heute 17.1
''■45 Moment mal 17.ba
o. serie 19.00 Heute
a-sene 20.15 Was'nS
"it spelshow Wetten,
y.Party. Party!-Der
nt)' reportage 21.45
09.00 O
13.(
Bay
(ZW)
.35 Logo,
.50 The
Menge
Abendr
Forsthat
19.25
Spass, hooi
n, dass? 21
Der lange Tanzd
Heute 22.15
Tagesschau
Königlich I
■■.10
>.35
15.1
Jede I
.05
.55 F
