Het Paleis op de Dam als één groot verhaal Altijd op zoek naar de man die de vlam niet laat doven Stonehenge moet attractie worden IK NIEUWS ibolen van ,s van Gent PËSTEM Rondleiding met ed-speler en verrekijker door 'achtste wereldwonder' Journaliste beticht de Tros van plagiaat m Kuil RT Diefstal uit woning Zakkenrollerij Aanrijding Fietser gewond Groede Retranchement JÊE—. wLJP I Boeiende biografie over Franse actrice Jeanne Moreau D1 BETSY EN GIJS IN Het Parradiis David Letterman verlengt contract viSDAG 23 JULI 1996 Q Terneuzen - Bij een woning aan de Kastanjelaan kwamen ongenode gasten via een bo venlicht naar binnen. Na dit bezoek ontbraken een stereo toren, een video-recorder <v)C en wat geld. Bij een winkel aan de Noord straat ging een dief er vandoo^ met een zogenaamde prijzen tang. Voor de betrokken win" keiier een schadepost van 300 gulden. Sluis - In Sluis zijn het afgelo pen weekend drie mensen - slachtoffer geworden van zak kenrollerij. Het gaat om een 64-jarige vrouw uit Waterland- Oudeman (B), wier tas gestolen werd in de Kapellestraat. Be halve een bankpas en een iden titeitsbewijs zat in de tas ook een bedrag van 20.000 frank (1100 gulden). Bij een 45-jarige uit Wingene (B) werd een por temonnee uit haar tas gehaald met daarin een bedrag van 7000 frank (385 gulden), een paspoort een rijbewijs en een bankpas. Een 56-jarige vrouw uit Grez-Doiceau (B) mist sinds zondag haar portemonnee met daarin een bedrag van 3500 frank (190 gulden), haar rijbe wijs, paspoort en identiteitsbe wijs. Kloosterzande - Een vrouw uit Kloosterzande is het afgelopen weekend gewond geraakt toen zij met haar fiets tegen een au to botste. Automobilist en fietster reden beiden over de Lange Nieuwstraat in Kloos terzande. Op de kruising met de Remortelstraat sloeg de vrouw linksaf, terwijl de auto rechtdoor reed. Volgens de au tomobilist had de vrouw geen richting aangegeven. De vrouw hield aan de botsing verwon dingen over aan gezicht en be nen. Ze is per ambulance naar het ziekenhuis in Terneuzen gebracht. Oostburg - Een inwoner van Watervliet (B) heeft zondag en kele verwondingen aan zijn hoofd moeten laten hechten, na een val met zijn fiets op de weegbrug in Oostburg. De man reed op zijn fiets over de Bak- kersdam en wilde, ter hoogte van café De Tol, rechtdoor de Nieuwstraat inrijden. Om een stuk fietspad af te snijden, koos hij er voor over de weegbrug te gaan. Hij reed echter met zijn voor wiel in een gleuf en kwam ten val. De man is even buiten be wustzijn geweest. Hij is per ambulance naar het ziekenhuis gebracht. jonge koeien, Fam. Romme; Jonge koe met de beste uier, fam. Hereijghers;, kampioen oudere koeien, fam Hereijgh ers; Reserve kampioen oudere koeien, fam. A. Tresonie; Oude re koe met de beste uier, H. Bastiaansen Categorie Vetvee: Kampioen vrouwelijk vee, A. Casteleijn; kampioen manne lijk vee: Slagerij Eggermont/P. van Driessen; Algemeen kam pioen: A. Casteleijn. AFGELASTING - Het optre den van de muziekvereniging Groede, vrijdag om 19.00 uur in de kiosk, gaat niet door. ROMMELMARKT - Bij cam ping De Zwinhoeve aan de Duinweg in Retranchement is op vrijdag 2 augustus een grote rommelmarkt. Deze begint om 09.00 uur. van het 22e Internationaal Folklo- tot en met 28 juli een expositie va ouden in evenementencentrum D van Gent krijgt men inzicht in oude oogstgebruiken en m oorsprong ervan. Tevens toont de expositie pr tige voorwerpen die landbo volken, overal ter wereld, vaardigen als onderdeel van oogsttradities. Naast zo n 7U ditionele oogstsymbolen is er strowerk uit de Zwitserse en gelse hoedenindustrie en beelden van hedendaags werk te zien. en De expositie is samengeste de werkstukken zijn vervaa B door Henny Adamczyk Raamsdonksveer. Zij zet zich al 16 jaar, md?» d en buitenland, in voor het beno^ en de verdere ontwikkeling deze oude vlechttechnieke hun rijke culturele achtergr ids 1 po0rRinzeBrandsma De bejaarde mevrouw Ba ton uit Berkeley, Califor nia, drukt de koptelefoon stevig op haar oren en tuurt het verrekijkertje de plafondschilderin- hoog in de Burgerzaal. jjëstem uit het cd-spelertje haar schouder vertelt jaar wat ze ziet, tussen de de festoenen, boog- ïwikken en de Amsterdam- aagd. De Gouden Eeuw gaat voor haar leven. i juli heeft het Konink- ■a Paleis op de Dam een nieuwe «gelijkheid voor een soort privé- - Bezoekers kunnen lüor vier gulden een cd-speler en L verrekijkertje huren. Zaal Ivoor zaal is daarmee een uitleg te i de ontelbare, uitbun- schilderingen, beeldhouw- ten, ornamenten en meubelen rmee het paleis/stadhuis in Amsterdam opgesmukt is. Maar je Lt net zo gemakkelijk 'zappend' Iget je audio-tour het paleis door, e van een vertrek of schilderij meer wilt weten. I De buitenlanders weten ons paleis p de Dam wel te vinden. Maar ek genoeg weten veel Nederlan dss niet eens, dat het - zomer en I 'winter - elke middag open staat |;rar publiek. Weinig Nederlan- liers zullen nog nooit over de Dam passen de duiven door op het pa- i toegelopen zijn. Vaak blijft liet dan bij het kuieren tussen Kieuwendijk, Kalverstraat, Dam- liakenRokin, bijvoorbeeld op weg maar de naburige publiekstrekker pet de wassenbeelden van Mada me Tussaud. In het paleis, menen Kielen, komt alleen de koningin, er regelmatig ontvangsten houdt. Gratis Maar aan de voorgevel hangt een |p»t doek met 'dagelijks open'. lag is er zelfs een I -gratis rondleiding. Voor groepen I kun je die aanvragen: het paleis is oon te bellen, het nummer ,t in het telefoonboek. 'Met het paleis', klinkt het dan in strak Utasterdams. |!ij het paleis proberen ze de au- o-tour deze zomer uit. „De toe pen moeten er nog aan wennen, fte aarzelen nog. Terwijl zo 'n cd- tour in het Rijksmuseum en ande re musea veelgevraagd is en bijna I labbei zo duur als bij ons", zegt De jongen met een oorschelp vol ringen is wild-enthousiast. „Zo zie je dingen die je anders nooit opgemerkt zou hebben. Perfect. foto gerunde de geus de uit Dongen afkomstige Mireille Dosker, na een studie architec tuurgeschiedenis werkzaam bij de educatieve dienst van het paleis. Die aarzelingen heeft de Ameri kaanse mevrouw Bacon niet. Zij is ook "back home' een enthousiast museumbezoekster en is gek op zo'n digitale gids op haar heup. En niks 'Europa in drie dagen' of zo: „Ik neem Holland serieus. Zes da gen al heeft ze vanuit Arnhem pa leizen en steden bekeken, daar wil ik de tijd voor nemen." Ze was va ker in Amsterdam en ook eerder in het paleis op de Dam en besloot de laatste middag voor haar te rugvlucht naar huis te besteden aan een grondige audio-tour door wat na de bouw in 1655 het 'acht ste wereldwonder' genoemd is. Ze is diep onder de indruk. „Dat de burgers in jullie land er in de 17e eeuw zoveel voor over hadden om zoiets moois en kostbaars te bou wen. Een stadhuis als een paleis, zo schoon en nog in zo'n mooie toestand." Verderop in de imponerend hoge Burgerzaal zapt een jonge Ierse toerist in spijkerbroek tevreden de paleis-cd langs. De jongen met een oorschelp vol ringen is wild-en- thousiast, nadat hij met het hoofd in de nek via het verrekijkertje dankzij de cd-uitleg alle schilde ringen en beeldhouwwerken uit gelegd heeft gekregen. „Zo zie je dingen die je anders nooit opge merkt zou hebben. Perfect." Het paleis op de Dam is eigenlijk één groot verhaal uit onze Gouden Eeuw. De architectuur van Jacob van Campen, de schilderingen van onder meer Govert Flinck en Fer dinand Bol, het beeldhouwwerk van de Antwerpenaar Artus Quel„ linus verbeelden niet alleen klas sieke legendes en bijbelse verha len, maar vormen een weerslag van wat onze 17e-eeuwse voorou ders bezighield. Door Marjan Mes Haar verlangen om een scheppend kunstenares te zijn in plaats van een 'ster' kwam op een zeer creatief mo ment in de Franse cinema, de ge boorte van de Nouvelle Vague, toen jonge filmers met een handcamera be straat opgingen om het leven te betrappen. Jeanne Moreau was niet echt mooi, maar wel sensueel en fascinerend en ze was in staat om wisselende stem mingen verbluffend zichtbaar te maken. In 1958 had ze al twintig filmrollen gespeeld en was ze als to- neelactrice verbonden geweest aan de Comédie Franfaise, waardoor de Fransen haar al kenden. Maar het waren twee vernieuwende films van Louis Malle, Ascenseur pour l'échafaud en Les Amants, die de jonge Moreau wereldwijd tot de grote, nieuwe mfiuiares van het witte doek bestempel den. Hoewel getrouwd met de acteur fen-Louis Richard en moeder van een zoon werd ze hartstochtelijk verliefd op fiouis Malle, terwijl ondertussen een ver hitte controverse ontbrandde over de adembenemende naaktscène uit Les Amants, waarin een getrouwde vrouw met een jonge minnaar een extatisch hoogtepunt bereikt. Rellen 0p het filmfestival van Venetië braken Jjr bijna rellen door uit en de censuur van de katholieke kerk was niet mals, maar Moreau had eindelijk die persoonlijke creativiteit kwijt gekund waar ze zo hartstochtelijk naar had verlangd. Haar hde leven werd en wordt trouwens nog tteeds getekend door de wil om te schep pen en zich innerlijk te vernieuwen, jfij Produceerde en regisseerde zelf ook p a wah films, waaronder Lumière en h Adolescente, waarin vrouwelijke emo- s thema's werden aangeboord. En h", 68 jaar oud, staat Moreau zichzelf h°g steeds niet toe om 'fatsoenlijk' oud te "«den, zoals haar biografe Marianne way het formuleert in haar lezenswaar- 'Se boek Jeanne Moreau. Met andere "oorden om met pensioen te gaan. Werk tot ik erbij neerval," aldus de etnce. „ik heb geen pensioen. Ik heb °°tt geld opzij gezet Waarom zou ik mt meer kunnen acteren als ik negentig en. Misschien doe ik dan wel iets heel aders. Misschien ben ik dan wel produ cent." Wn, werken en liefdes van de grote aase actrice passeren in de biografie in een overzichtelijke samenhang de revue. Daarbij wordt stevig gebruik gemaakt van citaten uit de vele interviews en pu blicaties die er over haar zijn versche nen, zonder dat Moreaus gecompliceerde persoonlijkheid echt wordt uitgediept. Onthullend is het boek dan ook niet, maar het veronderstelt wel een vrouw die vaak door diepe dalen is gegaan, maar daar steeds weer met groot door zettingsvermogen uit omhoog krabbelde, daarbij geholpen door een tijdlang in af zondering te leven, psycho-therapie, ho listische astrologie en acupunctuur. Jeanne was het kind van een Engels dansmeisje, lid van de Tiller Girls die van Lancashire naar Parijs waren geko men om op te treden in de Folies Bergè res, en een Franse hotellier. Haar ouders hadden een slecht huwelijk, dat in de oorlog bovendien bloot stond aan grote spanningen van buitenaf. Toen Jeanne een jaar of zeven was, begon zij zich 'uit het leven verbannen te voelen.' Het was de periode dat ze non wilde worden. Toen er na negen jaar nog een zusje werd geboren, was dat pijnlijk voor het enig kind en sloot zij zich af van haar vader, die daarop haar zusje Michelle begon te aanbidden. Later werden de twee zusters eikaars beste vriendinnen en zijn dat nog steeds. Met haar vader heeft Jeanne Moreau al tijd een bijzonder agressieve verstand houding gehad. Hij wilde niet dat ze aan het toneel ging (dat was iets voor 'hoe ren') en bleef ook toen ze succes had moeilijk doen over haar beroep. Toch heeft die vader zijn laatste jaren doorge bracht op haar landgoed in Zuid-Frank rijk, vertroeteld door Jeanne en Michèle, die daarvoor vaak uit Engeland over kwam, waar ze getrouwd was. Al heel jong wist Jeanne Moreau dat ze actrice wilde worden. „Het ging me niet om geld of roem, het ging om de ontsnap ping uit het echte leven." Ze wist dat ze nooit zo zou willen leven als haar ouders. Later realiseerde zij zich dat haar vader haar door zijn tegenwerking heeft aan gezet tot een levenslange opstandigheid, die haar, talent juist ten goede is geko men. Jeannes gepassioneerde relatie met Louis Malle liep al gauw schipbreuk om dat hij er niet tegen kon dat anderen haar (in Les Amants) opeens zagen, zoals hij haar tot dan toe alleen gezien had. Volgens hemzelf 'dreven zij gewoon uit elkaar'. Dat duurde slechts een jaar en daarna werden zij weer goede vrienden, voor het leven (Malle overleed vorig jaar). Affaires Jeanne Moreau gelooft zelf niet dat een groot actrice een film kan maken zonder dat de regisseur op de een of andere ma nier verliefd op haar wordt. „Het is on vermijdelijk dat zijn fascinatie voor jou een soort 'liefdes'-relatie wordt." Op die manier beleefde de actrice talloze lief desaffaires, ook met acteurs, zoals Mar cello Mastroianni, met wie ze in Anto- nioni's La Notte speelde. Altijd was Mor eau op zoek naar liefde en gedurende het filmen hield ze ook van de man die ver liefd op haar werd, maar vervolgens 'laat ze overal langs haar weg slachtoffers achter", aldus Mastroianni. Tussen het voltooien van Jules et Jim van Francois Truffaut en de opnames van een nieuwe film ontmoette Jeanne Mor eau, in een van zijn Parijse boetieks, de jongensachtige modeontwerper Pierre Cardin, twee jaar ouder dan zij en met klassiek knappe trekken. Hij zou haar niet alleen vele jaren lang van een enor me, exclusieve collectie kleding voor zien, maar ook haar geliefde worden. Hoe dat precies heeft gezeten, blijft ook in dit boek een raadsel, want Cardin stond bekend als homoseksueel. De couturier omschreef zijn vriendin als 'honder procent vrouw'. „Ze kan van momenten van zwakte naar hele krachti ge momenten gaan, ze is nooit dezelfde, dat gaat van heel lief naar keihard, van autoritair naar makkelijk te beinvloe- den. Ze is fysiek kwetsbaar, met die fra giele huid waar elke ervaring een spoor op nalaat, maar ze is psychologisch spontaan, met een snelle mening waar ze uit eigen vrije wil zo weer vanaf kan stappen." Onder invloed van Cardin kocht Moreau in 1963 een oude boerderij in de heuvels van de Var boven Saint Tropez, Le Préverger, een verrukkellijk oord waar zij zich met planten, bloemen en oude meubels omringde en waar zij zich te rugtrok in periodes van oververmoeid heid om zich weer op te laden. Daar creëerde zij - in het voetspoor van haar vader, de kok en hotelhouder - een eigen perfecte versie van de Franse keuken. Samen met een paar goede vrienden ge nieten van zelfgemaakte maaltijden is een van Moreaus favoriete bezigheden. Na een groot aantal rollen in tientallen internationale films en een groot aantal wisselende minnaars trouwde Moreau in 1977 voor de tweede maal, met de twaalf jaar jongere Hollywood-regisseur Willi am Friedkin, die ze al zeven jaar eerder had ontmoet toen hij op zoek was naar lokaties in Frankrijk voor The French Connection. „Misschien hadden we minnaars moeten blijven. Dat geeft je een grote vrijheid," zegt ze achteraf, want hoewel het de hartstochtelijkste relatie van haar leven was, slaagde de Fran?aise er niet in om een huisvrouw in Beverly Hills te spelen. Het huwelijk ontspoorde in heftige vij andschap in plaats van dat een intense artistieke samenwerking ontvlamde, zo als ze beiden hadden verwacht. Moreaus biografe velt verder nergens een oordeel en verklaart ook weinig. In plaats daarvan citeert zij liever anderen, zoals: „Het hart van Jeanne is als een enorme kamer die altijd koud is. Een man komt binnen, steekt een vuur aan, de vlammen verslinden alles en doven dan weer uit. Als er slechts as rest, hui vert ze. Ze weet dat je as niet meer tot le ven kunt brengen. Je moet een ander vuur stoken. Dat maakt haar verdrietig. Dus is ze altijd op zoek naar de man die de vlammen niet laat uitdoven. In 1986 was Jeanne Moreau, op de drem pel van de zestig, al een levende legende geworden, maar ook getekend door me lancholie, alcohol, vermoeidheid en ziek te en een groot aantal Amerikaanse en Franse films die onder de maat waren gebleven. De Berlijnse regisseur Klaus- Michael Grliber werd haar redding toen Jeanne Moreau (in 1993 op 65-jarige leeftijd): door tegenwerking van haar vader levenslang opstandig, foto ap hij haar vroeg voor de rol van de bejaar de dienstbode Zerline in het toneelstuk Le récit de la servante Zerline. De pre mière werd een ware triomf en Moreau zou de rol gedurende drie jaar 330 keer spelen, behalve in Parijs ook in het bui tenland, waaronder de Sovjet Unie. Op de planken leek Moreau wel elek trisch geladen en wist ze de zaal tot hui lens toe te ontroeren. Op het moment dat'' ze aan deze rol begon, bevond zij zich echter in een soort uitgestelde, forse me nopauze. Ze was enorm nerveus en huil de gauw bij repetities. Voor het eerst moest ze een echt oude vrouw neerzet ten. Er veranderde opeens zoveel in haar leven dat ze vijftien kilo afviel, waardoor ze plastische chirurgie moest ondergaan en een facelift. Het gaf haar onverwacht een compleet nieuwe vitaliteit. Jeanne Moreau voelde zich als herboren en maakte tussen twee seizoenen als Zer line door ook nog in 1987 een film, La nuit de l'océan, waarin ze een vrouw van middelbare leeftijd speelde die naar bed gaat met de 25-jarige vriend van haar overleden zoon. Het bevestigde haar me ning dat vrouwen, ook al zijn ze zestig of zeventig, hun eigen seksualiteit en sen sualiteit hebben en beleven, dat ze him eigen leven gestalte geven en hun eigen spiritualliteit hebben. „Er zijn geen grenzen", aldus de actrice, die in 1991 het Légion d'honneur ontving en in 1992 de Gouden Leeuw in Venetië voor haar hele oevre. Marianne Gray - Jeanne Moreau, uitgeverij Arena DINSDAG 23 JULI 1996 Neem de 'desolate boedelkamer'. Op het eerste oog een genoeglijke kamer met originele, fraaie Empi- re-meubels, uit de eetkamer van de Franse koning Lodewijk-Na- poleon. Die eiste in 1808 tijdens de Franse overheersing het stadhuis op als paleis. De cd-gids leert dat in de kamer het stadsbestuur voorheen de faillissementen liet afwikkelen. Boven de deur zetten reliefs de stemming: de fatale val van Icarus, lege geldkisten en beurzen, ratten. Zap verder en je krijgt meer te ho ren over het cilinderbureau, de pianoforte en de hoge ladenkast (chiffonnière) van de koning. In tussen jubelt er Franse zang uit de tijd van Lodewijk Napoleon door heen. Het is watertanden voor wie meer wil weten. Zap-zap, en je kunt diep in het wezen van het pa leis doordringen. Je stapt terug in het dagelijks leven en het bestuur van de 17e eeuw. Wezenkamer Speciaal deze zomer zijn ook ver trekken in het paleis opengesteld voor het publiek, die anders alleen bij officiële koninklijke ontvang sten gebruikt worden, zoals de thesaurie en de wezenkamer. Je kunt ook even een vorstelijk ge voel krijgen in de 'pui' of balkon- kamer. Traditioneel verschijnt daar bij troonswisselingen de oude en nieuwe vorst voor het volk. In de Gouden Eeuw werden er, toen het nog het stadhuis was, afkondigingen gedaan van bij voorbeeld nieuwe wetten, dood vonnissen, oorlog en vrede. Wat kunsthistorica Mireille Dos ker betreft mogen best eens wat meer Nederlanders komen kijken naar haar ongekend mooie paleis. Het is er aan af te zien dat het ge bouwd werd in een tijd dat Am sterdam het grootste handelscen trum van de wereld was. De macht en het aanzien van de stad moesten te zien zijn: vandaar het monumentale voorkomen, de kostbare marmersoorten, de schil derijen en beeldhouwwerken. Al die weelde wordt door een onder aards woud van 13.659 dikke Noorse boomstammen, dicht op elkaar geheid, omhoog gehouden. Voor wie nog meer wü weten van het paleis/stadhuis is, voor een schappelijke 25 gulden, ter plekke het boek 'Schat van beitel en pen seel' te koop. Dat is zojuist ver schenen en is geschreven door Ey- mert-Jan Goossens, een andere medewerker van de educatieve dienst van het paleis. Het paleis is tot en met 8 september dagelijks geopend van 12.30 tot 17.00 uur. Nu het eindelijk een beetje weer is, zitten Betsy en ik hele dagen op het strand. Billy en Violina ook, maar die willen niet bij ons. Ze vinden mij in zwembroek zo belachelijk dat ze net doen als ze ons niet kennen. Of Harmen wel eens op het strand komt, weet ik eer lijk gezegd niet. Aan zijn huiskleur te zien niet, zou ik zeggen. Als Betsy en ik daar zo de hele dag liggen, vermaken we ons pri ma. We bekijken en becommentariëren de andere badgasten en dat is heel vermakelijk. Mensen die we dagelijks zien, krijgen van ons een bijnaam. Zo heet een van de Duitse campinggasten sinds gisteren 'De kuil'. Wij zijn altijd zo'n beetje de eersten op het strand, maar die Duit ser is er altijd nog eerder. Hij heeft zijn vaste kuil aan de voet van het duin en daar deponeert hij dan 's ochtends twee handdoeken. Vervolgens gaat hij weer weg, om pas na de middag met vrouw en kroost daadwerkelijk zijn kuil te betrekken. Dat ging een aantal dagen goed tot gisterochtend. Het was al vroeg razend druk. Op een gegeven moment komen er een paar van die gespierde staartjes met van die plakplaatjes en die zien daar die kuil met die onbelegen handdoeken. Binnen een seconde was dat Duitse badgoed verwijderd en hadden de spierballen plaatsgenomen. Even later kwamen er ook nog twee met koel boxen beladen blondines bij. Na de middag kwam dus die Duitser bij 'zijn' kuil en hij vroeg op hoge toon was das in auf seimen platz sollte en meer van die ter men die ook als ze zachter uitgesproken worden het bij Neder landse badgasten van het type voetbalsupporter niet goed doen. In de achtervolging over het strand was de Duitser wel veel snel ler dan de twee Nederlanders. 'Nou snap ik waarom we nooit van ze winnen met voetballen,' zei Betsy. WORDT VERVOLGD Amsterdam (anp) - De Engelse monumentenzorg wil van Stone henge, met zijn eeuwenoude cirkel van zes meter hoge stenen een van 's lands bekendste historische plekken, een publiekstrekker ma ken. Particuliere bedrijven worden be naderd om bij te dragen aan de kosten voor de bouw van een nieuw bezoekerscentrum. The Stonehenge Experience moet tegen het jaar 2000 klaar zijn. Er worden jaarlijks zo'n 1,8 miljoen bezoekers verwacht, die voor een toegangsbewijs tien pond sterling (bijna f26) kwijt zullen zijn. Sto nehenge ligt in Zuid-Engeland, iets ten noorden van het stadje Sa lisbury. Op het ogenblik wordt het gewone publiek geweerd uit de buurt van de stenen, uit angst voor vandalis me. Dat moet veranderen. Het is de bedoeling dat de toeristen van uit het twee kilometer verderop gelegen bezoekerscentrum per monorail tot op 500 meter van de stenen worden gebracht. Van daaruit kunnen ze gewoon het ter rein op. Afgezien van het bezoekerscen trum moeten er verder restaurants en winkeltjes komen plus een per manente, hightech-expositie over Stonehenge. De plannen voorzien ook in een parkeerplaats voor drieduizend auto's. Voorzitter Sir Jocelyn Stevens van English Heritage wilde ook nog de provinciale weg, de A303 die nu nog Stonehenge op enkele kilome ters passeert, daarheen leiden en via een tunnel onder het monu ment laten lopen. De ministeries van Transport en Financiën lagen dwars; de kosten van 250 miljoen pond (f 645 miljoen) vonden ze te hoog. De plannen met de bezienswaar digheid gaan 65 miljoen pond (ruim f 168 miljoen kosten) kos ten. De bedrijven zouden volgens de Britse zakenkrant Financial Times samen de helft moeten op brengen. Zij krijgen daarvoor de mogelijkheid de horecagelegenhe den en de winkels uit te baten. De rest van het geld moet komen van de zogenaamde Millenium Com mission, die wordt gefinancierd door de Britse nationale loterij. Op het ogenblik trekt Stonehenge iets minder dan een miljoen be zoekers per jaar. Een kwart van hen houdt de parkeerkosten liever in zijn portemonnee en neemt een kijkje op afstand. Er is verder een bezoekerscentrum, maar dat ziet er niet uit. Een parlementaire commissie uit het Lagerhuis sprak in 1992 van 'een nationale schan de'. Stonehenge is volgens de Finan cial Times het belangrijkste bezit van English Heritage. De jaarlijk se inkomsten lopen op tot 1,4 mil joen pond (3,6 miljoen gulden). De hogere inkomsten uit The Stone henge Experience kan Monumen tenzorg goed gebruiken, nu de overheid steeds meer beknibbelt op haar bijdrage. Die bedraagt dit jaar 103 miljoen pond (256 mil joen gulden). Sir Jocelyn is niet bang voor mas sa's toeristen en trekt zich weinig aan van kritiek dat het verleden wordt vercommercialiseerd tot een pretpark. „Toerisme zal 's we relds grootste industrie worden. Dat moeten we accepteren." Pasadena - 'The Late Show with David Letterman' draait door tot na de eeuwwisseling. Letterman had laten doorsche meren dat hij in 1999 wilde op stappen, maar in een nieuwe overeenkomst met het tv-station CBS staat dat hij ook het seizoen 2001-2002 nog zal volmaken. Hoeveel Letterman met het con tract verdient, werd niet bekend gemaakt. CBS maakte ook bekend dat Lar ry Hagman, J.R. Ewing uit 'Dal las', de ster wordt van de nieuwe serie 'Orleans'. Hagman speelt de patriarch van een machtige zui delijke familie. Daarnaast treedt Hagman nog een keer aan als J.R. in de 'Dallas'-film die CBS maakt. Amsterdam (anp) - De Amster damse journaliste B. Beydals be schuldigt de Tros van plagiaat. Volgens haar is de zesdelige tv- serie over automatisering en mul timediale ontwikkelingen waar van de omroep op 13 juni de eer ste aflevering uitzond, een exacte kopie van een programma dat zij tien jaar geleden ontwikkelde en aanbood aan de Tros. Tijdens een kort geding dat woensdag dient voor de recht bank in Amsterdam, eist Beydals stopzetting van de uitzendingen en een voorschot van 25.000 gul den op een schadevergoeding. Beydals noemt de serie 'een schaamteloos staaltje van pla giaat door mensen die blijkbaar IBM zelf tot geen enkele creativiteit in staat zijn, maar wel veel geld wil len verdienen door de ideeën van anderen te stelen.' Volgens Beydals worden dergelij ke praktijken in Hilversum dood normaal gevonden, 'ook al omdat het bijna nooit mogelijk is om spijkerhard bewijs te leveren.' De journaliste zegt zelf wel in staat te zijn het plagiaat aan te tonen. 'Ik heb destijds iedere stap vast gelegd en bewaard,' aldus Bey dals. De Tros wilde gistermorgen nog niet reageren op de beschuldi ging. Volgens een woordvoerster moest de omroep nog overleggen met een advocaat over de in te nemen positie.

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1996 | | pagina 17