Het Paleis op de Dam
als één groot verhaal
Altijd op zoek naar de man
die de vlam niet laat doven
Stonehenge moet
attractie worden
IK NIEUWS
ibolen van
,s van Gent
PËSTEM
Rondleiding met ed-speler en verrekijker door 'achtste wereldwonder'
Journaliste beticht
de Tros van plagiaat
m
Kuil
RT
Diefstal uit woning
Zakkenrollerij
Aanrijding
Fietser gewond
Groede
Retranchement
JÊE—. wLJP I
Boeiende biografie over Franse actrice Jeanne Moreau
D1
BETSY EN GIJS IN
Het Parradiis
David Letterman
verlengt contract
viSDAG 23 JULI 1996 Q
Terneuzen - Bij een woning
aan de Kastanjelaan kwamen
ongenode gasten via een bo
venlicht naar binnen. Na dit
bezoek ontbraken een stereo
toren, een video-recorder <v)C
en wat geld.
Bij een winkel aan de Noord
straat ging een dief er vandoo^
met een zogenaamde prijzen
tang. Voor de betrokken win"
keiier een schadepost van 300
gulden.
Sluis - In Sluis zijn het afgelo
pen weekend drie mensen -
slachtoffer geworden van zak
kenrollerij. Het gaat om een
64-jarige vrouw uit Waterland-
Oudeman (B), wier tas gestolen
werd in de Kapellestraat. Be
halve een bankpas en een iden
titeitsbewijs zat in de tas ook
een bedrag van 20.000 frank
(1100 gulden). Bij een 45-jarige
uit Wingene (B) werd een por
temonnee uit haar tas gehaald
met daarin een bedrag van
7000 frank (385 gulden), een
paspoort een rijbewijs en een
bankpas. Een 56-jarige vrouw
uit Grez-Doiceau (B) mist sinds
zondag haar portemonnee met
daarin een bedrag van 3500
frank (190 gulden), haar rijbe
wijs, paspoort en identiteitsbe
wijs.
Kloosterzande - Een vrouw uit
Kloosterzande is het afgelopen
weekend gewond geraakt toen
zij met haar fiets tegen een au
to botste. Automobilist en
fietster reden beiden over de
Lange Nieuwstraat in Kloos
terzande. Op de kruising met
de Remortelstraat sloeg de
vrouw linksaf, terwijl de auto
rechtdoor reed. Volgens de au
tomobilist had de vrouw geen
richting aangegeven. De vrouw
hield aan de botsing verwon
dingen over aan gezicht en be
nen. Ze is per ambulance naar
het ziekenhuis in Terneuzen
gebracht.
Oostburg - Een inwoner van
Watervliet (B) heeft zondag en
kele verwondingen aan zijn
hoofd moeten laten hechten, na
een val met zijn fiets op de
weegbrug in Oostburg. De man
reed op zijn fiets over de Bak-
kersdam en wilde, ter hoogte
van café De Tol, rechtdoor de
Nieuwstraat inrijden. Om een
stuk fietspad af te snijden, koos
hij er voor over de weegbrug te
gaan.
Hij reed echter met zijn voor
wiel in een gleuf en kwam ten
val. De man is even buiten be
wustzijn geweest. Hij is per
ambulance naar het ziekenhuis
gebracht.
jonge koeien, Fam. Romme;
Jonge koe met de beste uier,
fam. Hereijghers;, kampioen
oudere koeien, fam Hereijgh
ers; Reserve kampioen oudere
koeien, fam. A. Tresonie; Oude
re koe met de beste uier, H.
Bastiaansen Categorie Vetvee:
Kampioen vrouwelijk vee, A.
Casteleijn; kampioen manne
lijk vee: Slagerij Eggermont/P.
van Driessen; Algemeen kam
pioen: A. Casteleijn.
AFGELASTING - Het optre
den van de muziekvereniging
Groede, vrijdag om 19.00 uur
in de kiosk, gaat niet door.
ROMMELMARKT - Bij cam
ping De Zwinhoeve aan de
Duinweg in Retranchement is
op vrijdag 2 augustus een grote
rommelmarkt. Deze begint om
09.00 uur.
van het 22e Internationaal Folklo-
tot en met 28 juli een expositie va
ouden in evenementencentrum D
van Gent krijgt men inzicht in
oude oogstgebruiken en m
oorsprong ervan.
Tevens toont de expositie pr
tige voorwerpen die landbo
volken, overal ter wereld,
vaardigen als onderdeel van
oogsttradities. Naast zo n 7U
ditionele oogstsymbolen is er
strowerk uit de Zwitserse en
gelse hoedenindustrie en
beelden van hedendaags
werk te zien. en
De expositie is samengeste
de werkstukken zijn vervaa B
door Henny Adamczyk
Raamsdonksveer.
Zij zet zich al 16 jaar, md?» d
en buitenland, in voor het beno^
en de verdere ontwikkeling
deze oude vlechttechnieke
hun rijke culturele achtergr
ids
1
po0rRinzeBrandsma
De bejaarde mevrouw Ba
ton uit Berkeley, Califor
nia, drukt de koptelefoon
stevig op haar oren en tuurt
het verrekijkertje
de plafondschilderin-
hoog in de Burgerzaal.
jjëstem uit het cd-spelertje
haar schouder vertelt
jaar wat ze ziet, tussen de
de festoenen, boog-
ïwikken en de Amsterdam-
aagd. De Gouden
Eeuw gaat voor haar leven.
i juli heeft het Konink-
■a Paleis op de Dam een nieuwe
«gelijkheid voor een soort privé-
- Bezoekers kunnen
lüor vier gulden een cd-speler en
L verrekijkertje huren. Zaal
Ivoor zaal is daarmee een uitleg te
i de ontelbare, uitbun-
schilderingen, beeldhouw-
ten, ornamenten en meubelen
rmee het paleis/stadhuis in
Amsterdam opgesmukt is. Maar je
Lt net zo gemakkelijk 'zappend'
Iget je audio-tour het paleis door,
e van een vertrek of schilderij
meer wilt weten.
I De buitenlanders weten ons paleis
p de Dam wel te vinden. Maar
ek genoeg weten veel Nederlan
dss niet eens, dat het - zomer en
I 'winter - elke middag open staat
|;rar publiek. Weinig Nederlan-
liers zullen nog nooit over de Dam
passen de duiven door op het pa-
i toegelopen zijn. Vaak blijft
liet dan bij het kuieren tussen
Kieuwendijk, Kalverstraat, Dam-
liakenRokin, bijvoorbeeld op weg
maar de naburige publiekstrekker
pet de wassenbeelden van Mada
me Tussaud. In het paleis, menen
Kielen, komt alleen de koningin,
er regelmatig ontvangsten
houdt.
Gratis
Maar aan de voorgevel hangt een
|p»t doek met 'dagelijks open'.
lag is er zelfs een
I -gratis rondleiding. Voor groepen
I kun je die aanvragen: het paleis is
oon te bellen, het nummer
,t in het telefoonboek. 'Met het
paleis', klinkt het dan in strak
Utasterdams.
|!ij het paleis proberen ze de au-
o-tour deze zomer uit. „De toe
pen moeten er nog aan wennen,
fte aarzelen nog. Terwijl zo 'n cd-
tour in het Rijksmuseum en ande
re musea veelgevraagd is en bijna
I labbei zo duur als bij ons", zegt
De jongen met een oorschelp vol ringen is wild-enthousiast. „Zo zie je dingen die je anders nooit opgemerkt zou hebben. Perfect.
foto gerunde de geus
de uit Dongen afkomstige Mireille
Dosker, na een studie architec
tuurgeschiedenis werkzaam bij de
educatieve dienst van het paleis.
Die aarzelingen heeft de Ameri
kaanse mevrouw Bacon niet. Zij is
ook "back home' een enthousiast
museumbezoekster en is gek op
zo'n digitale gids op haar heup. En
niks 'Europa in drie dagen' of zo:
„Ik neem Holland serieus. Zes da
gen al heeft ze vanuit Arnhem pa
leizen en steden bekeken, daar wil
ik de tijd voor nemen." Ze was va
ker in Amsterdam en ook eerder
in het paleis op de Dam en besloot
de laatste middag voor haar te
rugvlucht naar huis te besteden
aan een grondige audio-tour door
wat na de bouw in 1655 het 'acht
ste wereldwonder' genoemd is. Ze
is diep onder de indruk. „Dat de
burgers in jullie land er in de 17e
eeuw zoveel voor over hadden om
zoiets moois en kostbaars te bou
wen. Een stadhuis als een paleis,
zo schoon en nog in zo'n mooie
toestand."
Verderop in de imponerend hoge
Burgerzaal zapt een jonge Ierse
toerist in spijkerbroek tevreden de
paleis-cd langs. De jongen met een
oorschelp vol ringen is wild-en-
thousiast, nadat hij met het hoofd
in de nek via het verrekijkertje
dankzij de cd-uitleg alle schilde
ringen en beeldhouwwerken uit
gelegd heeft gekregen. „Zo zie je
dingen die je anders nooit opge
merkt zou hebben. Perfect."
Het paleis op de Dam is eigenlijk
één groot verhaal uit onze Gouden
Eeuw. De architectuur van Jacob
van Campen, de schilderingen van
onder meer Govert Flinck en Fer
dinand Bol, het beeldhouwwerk
van de Antwerpenaar Artus Quel„
linus verbeelden niet alleen klas
sieke legendes en bijbelse verha
len, maar vormen een weerslag
van wat onze 17e-eeuwse voorou
ders bezighield.
Door Marjan Mes
Haar verlangen om een scheppend
kunstenares te zijn in plaats van een
'ster' kwam op een zeer creatief mo
ment in de Franse cinema, de ge
boorte van de Nouvelle Vague, toen
jonge filmers met een handcamera
be straat opgingen om het leven te
betrappen.
Jeanne Moreau was niet echt mooi,
maar wel sensueel en fascinerend en
ze was in staat om wisselende stem
mingen verbluffend zichtbaar te
maken. In 1958 had ze al twintig
filmrollen gespeeld en was ze als to-
neelactrice verbonden geweest aan
de Comédie Franfaise, waardoor de
Fransen haar al kenden.
Maar het waren twee vernieuwende
films van Louis Malle, Ascenseur pour
l'échafaud en Les Amants, die de jonge
Moreau wereldwijd tot de grote, nieuwe
mfiuiares van het witte doek bestempel
den. Hoewel getrouwd met de acteur
fen-Louis Richard en moeder van een
zoon werd ze hartstochtelijk verliefd op
fiouis Malle, terwijl ondertussen een ver
hitte controverse ontbrandde over de
adembenemende naaktscène uit Les
Amants, waarin een getrouwde vrouw
met een jonge minnaar een extatisch
hoogtepunt bereikt.
Rellen
0p het filmfestival van Venetië braken
Jjr bijna rellen door uit en de censuur van
de katholieke kerk was niet mals, maar
Moreau had eindelijk die persoonlijke
creativiteit kwijt gekund waar ze zo
hartstochtelijk naar had verlangd. Haar
hde leven werd en wordt trouwens nog
tteeds getekend door de wil om te schep
pen en zich innerlijk te vernieuwen,
jfij Produceerde en regisseerde zelf ook
p a wah films, waaronder Lumière en
h Adolescente, waarin vrouwelijke emo-
s thema's werden aangeboord. En
h", 68 jaar oud, staat Moreau zichzelf
h°g steeds niet toe om 'fatsoenlijk' oud te
"«den, zoals haar biografe Marianne
way het formuleert in haar lezenswaar-
'Se boek Jeanne Moreau. Met andere
"oorden om met pensioen te gaan.
Werk tot ik erbij neerval," aldus de
etnce. „ik heb geen pensioen. Ik heb
°°tt geld opzij gezet Waarom zou ik
mt meer kunnen acteren als ik negentig
en. Misschien doe ik dan wel iets heel
aders. Misschien ben ik dan wel produ
cent."
Wn, werken en liefdes van de grote
aase actrice passeren in de biografie in
een overzichtelijke samenhang de revue.
Daarbij wordt stevig gebruik gemaakt
van citaten uit de vele interviews en pu
blicaties die er over haar zijn versche
nen, zonder dat Moreaus gecompliceerde
persoonlijkheid echt wordt uitgediept.
Onthullend is het boek dan ook niet,
maar het veronderstelt wel een vrouw
die vaak door diepe dalen is gegaan,
maar daar steeds weer met groot door
zettingsvermogen uit omhoog krabbelde,
daarbij geholpen door een tijdlang in af
zondering te leven, psycho-therapie, ho
listische astrologie en acupunctuur.
Jeanne was het kind van een Engels
dansmeisje, lid van de Tiller Girls die
van Lancashire naar Parijs waren geko
men om op te treden in de Folies Bergè
res, en een Franse hotellier. Haar ouders
hadden een slecht huwelijk, dat in de
oorlog bovendien bloot stond aan grote
spanningen van buitenaf. Toen Jeanne
een jaar of zeven was, begon zij zich 'uit
het leven verbannen te voelen.' Het was
de periode dat ze non wilde worden.
Toen er na negen jaar nog een zusje werd
geboren, was dat pijnlijk voor het enig
kind en sloot zij zich af van haar vader,
die daarop haar zusje Michelle begon te
aanbidden. Later werden de twee zusters
eikaars beste vriendinnen en zijn dat nog
steeds.
Met haar vader heeft Jeanne Moreau al
tijd een bijzonder agressieve verstand
houding gehad. Hij wilde niet dat ze aan
het toneel ging (dat was iets voor 'hoe
ren') en bleef ook toen ze succes had
moeilijk doen over haar beroep. Toch
heeft die vader zijn laatste jaren doorge
bracht op haar landgoed in Zuid-Frank
rijk, vertroeteld door Jeanne en Michèle,
die daarvoor vaak uit Engeland over
kwam, waar ze getrouwd was.
Al heel jong wist Jeanne Moreau dat ze
actrice wilde worden. „Het ging me niet
om geld of roem, het ging om de ontsnap
ping uit het echte leven." Ze wist dat ze
nooit zo zou willen leven als haar ouders.
Later realiseerde zij zich dat haar vader
haar door zijn tegenwerking heeft aan
gezet tot een levenslange opstandigheid,
die haar, talent juist ten goede is geko
men.
Jeannes gepassioneerde relatie met
Louis Malle liep al gauw schipbreuk om
dat hij er niet tegen kon dat anderen
haar (in Les Amants) opeens zagen, zoals
hij haar tot dan toe alleen gezien had.
Volgens hemzelf 'dreven zij gewoon uit
elkaar'. Dat duurde slechts een jaar en
daarna werden zij weer goede vrienden,
voor het leven (Malle overleed vorig
jaar).
Affaires
Jeanne Moreau gelooft zelf niet dat een
groot actrice een film kan maken zonder
dat de regisseur op de een of andere ma
nier verliefd op haar wordt. „Het is on
vermijdelijk dat zijn fascinatie voor jou
een soort 'liefdes'-relatie wordt." Op die
manier beleefde de actrice talloze lief
desaffaires, ook met acteurs, zoals Mar
cello Mastroianni, met wie ze in Anto-
nioni's La Notte speelde. Altijd was Mor
eau op zoek naar liefde en gedurende het
filmen hield ze ook van de man die ver
liefd op haar werd, maar vervolgens 'laat
ze overal langs haar weg slachtoffers
achter", aldus Mastroianni.
Tussen het voltooien van Jules et Jim van
Francois Truffaut en de opnames van
een nieuwe film ontmoette Jeanne Mor
eau, in een van zijn Parijse boetieks, de
jongensachtige modeontwerper Pierre
Cardin, twee jaar ouder dan zij en met
klassiek knappe trekken. Hij zou haar
niet alleen vele jaren lang van een enor
me, exclusieve collectie kleding voor
zien, maar ook haar geliefde worden.
Hoe dat precies heeft gezeten, blijft ook
in dit boek een raadsel, want Cardin
stond bekend als homoseksueel.
De couturier omschreef zijn vriendin als
'honder procent vrouw'. „Ze kan van
momenten van zwakte naar hele krachti
ge momenten gaan, ze is nooit dezelfde,
dat gaat van heel lief naar keihard, van
autoritair naar makkelijk te beinvloe-
den. Ze is fysiek kwetsbaar, met die fra
giele huid waar elke ervaring een spoor
op nalaat, maar ze is psychologisch
spontaan, met een snelle mening waar ze
uit eigen vrije wil zo weer vanaf kan
stappen."
Onder invloed van Cardin kocht Moreau
in 1963 een oude boerderij in de heuvels
van de Var boven Saint Tropez, Le
Préverger, een verrukkellijk oord waar
zij zich met planten, bloemen en oude
meubels omringde en waar zij zich te
rugtrok in periodes van oververmoeid
heid om zich weer op te laden. Daar
creëerde zij - in het voetspoor van haar
vader, de kok en hotelhouder - een eigen
perfecte versie van de Franse keuken.
Samen met een paar goede vrienden ge
nieten van zelfgemaakte maaltijden is
een van Moreaus favoriete bezigheden.
Na een groot aantal rollen in tientallen
internationale films en een groot aantal
wisselende minnaars trouwde Moreau in
1977 voor de tweede maal, met de twaalf
jaar jongere Hollywood-regisseur Willi
am Friedkin, die ze al zeven jaar eerder
had ontmoet toen hij op zoek was naar
lokaties in Frankrijk voor The French
Connection.
„Misschien hadden we minnaars moeten
blijven. Dat geeft je een grote vrijheid,"
zegt ze achteraf, want hoewel het de
hartstochtelijkste relatie van haar leven
was, slaagde de Fran?aise er niet in om
een huisvrouw in Beverly Hills te spelen.
Het huwelijk ontspoorde in heftige vij
andschap in plaats van dat een intense
artistieke samenwerking ontvlamde, zo
als ze beiden hadden verwacht.
Moreaus biografe velt verder nergens
een oordeel en verklaart ook weinig. In
plaats daarvan citeert zij liever anderen,
zoals: „Het hart van Jeanne is als een
enorme kamer die altijd koud is. Een
man komt binnen, steekt een vuur aan,
de vlammen verslinden alles en doven
dan weer uit. Als er slechts as rest, hui
vert ze. Ze weet dat je as niet meer tot le
ven kunt brengen. Je moet een ander
vuur stoken. Dat maakt haar verdrietig.
Dus is ze altijd op zoek naar de man die
de vlammen niet laat uitdoven.
In 1986 was Jeanne Moreau, op de drem
pel van de zestig, al een levende legende
geworden, maar ook getekend door me
lancholie, alcohol, vermoeidheid en ziek
te en een groot aantal Amerikaanse en
Franse films die onder de maat waren
gebleven. De Berlijnse regisseur Klaus-
Michael Grliber werd haar redding toen
Jeanne Moreau (in 1993 op 65-jarige
leeftijd): door tegenwerking van haar
vader levenslang opstandig, foto ap
hij haar vroeg voor de rol van de bejaar
de dienstbode Zerline in het toneelstuk
Le récit de la servante Zerline. De pre
mière werd een ware triomf en Moreau
zou de rol gedurende drie jaar 330 keer
spelen, behalve in Parijs ook in het bui
tenland, waaronder de Sovjet Unie.
Op de planken leek Moreau wel elek
trisch geladen en wist ze de zaal tot hui
lens toe te ontroeren. Op het moment dat''
ze aan deze rol begon, bevond zij zich
echter in een soort uitgestelde, forse me
nopauze. Ze was enorm nerveus en huil
de gauw bij repetities. Voor het eerst
moest ze een echt oude vrouw neerzet
ten. Er veranderde opeens zoveel in haar
leven dat ze vijftien kilo afviel, waardoor
ze plastische chirurgie moest ondergaan
en een facelift. Het gaf haar onverwacht
een compleet nieuwe vitaliteit.
Jeanne Moreau voelde zich als herboren
en maakte tussen twee seizoenen als Zer
line door ook nog in 1987 een film, La
nuit de l'océan, waarin ze een vrouw van
middelbare leeftijd speelde die naar bed
gaat met de 25-jarige vriend van haar
overleden zoon. Het bevestigde haar me
ning dat vrouwen, ook al zijn ze zestig of
zeventig, hun eigen seksualiteit en sen
sualiteit hebben en beleven, dat ze him
eigen leven gestalte geven en hun eigen
spiritualliteit hebben. „Er zijn geen
grenzen", aldus de actrice, die in 1991
het Légion d'honneur ontving en in 1992
de Gouden Leeuw in Venetië voor haar
hele oevre.
Marianne Gray - Jeanne Moreau,
uitgeverij Arena
DINSDAG 23 JULI 1996
Neem de 'desolate boedelkamer'.
Op het eerste oog een genoeglijke
kamer met originele, fraaie Empi-
re-meubels, uit de eetkamer van
de Franse koning Lodewijk-Na-
poleon. Die eiste in 1808 tijdens de
Franse overheersing het stadhuis
op als paleis. De cd-gids leert dat
in de kamer het stadsbestuur
voorheen de faillissementen liet
afwikkelen. Boven de deur zetten
reliefs de stemming: de fatale val
van Icarus, lege geldkisten en
beurzen, ratten.
Zap verder en je krijgt meer te ho
ren over het cilinderbureau, de
pianoforte en de hoge ladenkast
(chiffonnière) van de koning. In
tussen jubelt er Franse zang uit de
tijd van Lodewijk Napoleon door
heen. Het is watertanden voor wie
meer wil weten. Zap-zap, en je
kunt diep in het wezen van het pa
leis doordringen. Je stapt terug in
het dagelijks leven en het bestuur
van de 17e eeuw.
Wezenkamer
Speciaal deze zomer zijn ook ver
trekken in het paleis opengesteld
voor het publiek, die anders alleen
bij officiële koninklijke ontvang
sten gebruikt worden, zoals de
thesaurie en de wezenkamer. Je
kunt ook even een vorstelijk ge
voel krijgen in de 'pui' of balkon-
kamer. Traditioneel verschijnt
daar bij troonswisselingen de
oude en nieuwe vorst voor het
volk. In de Gouden Eeuw werden
er, toen het nog het stadhuis was,
afkondigingen gedaan van bij
voorbeeld nieuwe wetten, dood
vonnissen, oorlog en vrede.
Wat kunsthistorica Mireille Dos
ker betreft mogen best eens wat
meer Nederlanders komen kijken
naar haar ongekend mooie paleis.
Het is er aan af te zien dat het ge
bouwd werd in een tijd dat Am
sterdam het grootste handelscen
trum van de wereld was. De
macht en het aanzien van de stad
moesten te zien zijn: vandaar het
monumentale voorkomen, de
kostbare marmersoorten, de schil
derijen en beeldhouwwerken. Al
die weelde wordt door een onder
aards woud van 13.659 dikke
Noorse boomstammen, dicht op
elkaar geheid, omhoog gehouden.
Voor wie nog meer wü weten van
het paleis/stadhuis is, voor een
schappelijke 25 gulden, ter plekke
het boek 'Schat van beitel en pen
seel' te koop. Dat is zojuist ver
schenen en is geschreven door Ey-
mert-Jan Goossens, een andere
medewerker van de educatieve
dienst van het paleis. Het paleis is
tot en met 8 september dagelijks
geopend van 12.30 tot 17.00 uur.
Nu het eindelijk een beetje weer is, zitten Betsy en ik hele dagen
op het strand. Billy en Violina ook, maar die willen niet bij ons. Ze
vinden mij in zwembroek zo belachelijk dat ze net doen als ze ons
niet kennen. Of Harmen wel eens op het strand komt, weet ik eer
lijk gezegd niet. Aan zijn huiskleur te zien niet, zou ik zeggen.
Als Betsy en ik daar zo de hele dag liggen, vermaken we ons pri
ma. We bekijken en becommentariëren de andere badgasten en
dat is heel vermakelijk. Mensen die we dagelijks zien, krijgen van
ons een bijnaam. Zo heet een van de Duitse campinggasten sinds
gisteren 'De kuil'.
Wij zijn altijd zo'n beetje de eersten op het strand, maar die Duit
ser is er altijd nog eerder. Hij heeft zijn vaste kuil aan de voet van
het duin en daar deponeert hij dan 's ochtends twee handdoeken.
Vervolgens gaat hij weer weg, om pas na de middag met vrouw en
kroost daadwerkelijk zijn kuil te betrekken.
Dat ging een aantal dagen goed tot gisterochtend. Het was al
vroeg razend druk. Op een gegeven moment komen er een paar
van die gespierde staartjes met van die plakplaatjes en die zien
daar die kuil met die onbelegen handdoeken. Binnen een seconde
was dat Duitse badgoed verwijderd en hadden de spierballen
plaatsgenomen. Even later kwamen er ook nog twee met koel
boxen beladen blondines bij.
Na de middag kwam dus die Duitser bij 'zijn' kuil en hij vroeg op
hoge toon was das in auf seimen platz sollte en meer van die ter
men die ook als ze zachter uitgesproken worden het bij Neder
landse badgasten van het type voetbalsupporter niet goed doen.
In de achtervolging over het strand was de Duitser wel veel snel
ler dan de twee Nederlanders. 'Nou snap ik waarom we nooit van
ze winnen met voetballen,' zei Betsy.
WORDT VERVOLGD
Amsterdam (anp) - De Engelse
monumentenzorg wil van Stone
henge, met zijn eeuwenoude cirkel
van zes meter hoge stenen een van
's lands bekendste historische
plekken, een publiekstrekker ma
ken.
Particuliere bedrijven worden be
naderd om bij te dragen aan de
kosten voor de bouw van een
nieuw bezoekerscentrum.
The Stonehenge Experience moet
tegen het jaar 2000 klaar zijn. Er
worden jaarlijks zo'n 1,8 miljoen
bezoekers verwacht, die voor een
toegangsbewijs tien pond sterling
(bijna f26) kwijt zullen zijn. Sto
nehenge ligt in Zuid-Engeland,
iets ten noorden van het stadje Sa
lisbury.
Op het ogenblik wordt het gewone
publiek geweerd uit de buurt van
de stenen, uit angst voor vandalis
me. Dat moet veranderen. Het is
de bedoeling dat de toeristen van
uit het twee kilometer verderop
gelegen bezoekerscentrum per
monorail tot op 500 meter van de
stenen worden gebracht. Van
daaruit kunnen ze gewoon het ter
rein op.
Afgezien van het bezoekerscen
trum moeten er verder restaurants
en winkeltjes komen plus een per
manente, hightech-expositie over
Stonehenge. De plannen voorzien
ook in een parkeerplaats voor
drieduizend auto's.
Voorzitter Sir Jocelyn Stevens van
English Heritage wilde ook nog de
provinciale weg, de A303 die nu
nog Stonehenge op enkele kilome
ters passeert, daarheen leiden en
via een tunnel onder het monu
ment laten lopen. De ministeries
van Transport en Financiën lagen
dwars; de kosten van 250 miljoen
pond (f 645 miljoen) vonden ze te
hoog.
De plannen met de bezienswaar
digheid gaan 65 miljoen pond
(ruim f 168 miljoen kosten) kos
ten. De bedrijven zouden volgens
de Britse zakenkrant Financial
Times samen de helft moeten op
brengen. Zij krijgen daarvoor de
mogelijkheid de horecagelegenhe
den en de winkels uit te baten. De
rest van het geld moet komen van
de zogenaamde Millenium Com
mission, die wordt gefinancierd
door de Britse nationale loterij.
Op het ogenblik trekt Stonehenge
iets minder dan een miljoen be
zoekers per jaar. Een kwart van
hen houdt de parkeerkosten liever
in zijn portemonnee en neemt een
kijkje op afstand. Er is verder een
bezoekerscentrum, maar dat ziet
er niet uit. Een parlementaire
commissie uit het Lagerhuis sprak
in 1992 van 'een nationale schan
de'.
Stonehenge is volgens de Finan
cial Times het belangrijkste bezit
van English Heritage. De jaarlijk
se inkomsten lopen op tot 1,4 mil
joen pond (3,6 miljoen gulden). De
hogere inkomsten uit The Stone
henge Experience kan Monumen
tenzorg goed gebruiken, nu de
overheid steeds meer beknibbelt
op haar bijdrage. Die bedraagt dit
jaar 103 miljoen pond (256 mil
joen gulden).
Sir Jocelyn is niet bang voor mas
sa's toeristen en trekt zich weinig
aan van kritiek dat het verleden
wordt vercommercialiseerd tot
een pretpark. „Toerisme zal 's we
relds grootste industrie worden.
Dat moeten we accepteren."
Pasadena - 'The Late Show with
David Letterman' draait door tot
na de eeuwwisseling.
Letterman had laten doorsche
meren dat hij in 1999 wilde op
stappen, maar in een nieuwe
overeenkomst met het tv-station
CBS staat dat hij ook het seizoen
2001-2002 nog zal volmaken.
Hoeveel Letterman met het con
tract verdient, werd niet bekend
gemaakt.
CBS maakte ook bekend dat Lar
ry Hagman, J.R. Ewing uit 'Dal
las', de ster wordt van de nieuwe
serie 'Orleans'. Hagman speelt de
patriarch van een machtige zui
delijke familie. Daarnaast treedt
Hagman nog een keer aan als J.R.
in de 'Dallas'-film die CBS
maakt.
Amsterdam (anp) - De Amster
damse journaliste B. Beydals be
schuldigt de Tros van plagiaat.
Volgens haar is de zesdelige tv-
serie over automatisering en mul
timediale ontwikkelingen waar
van de omroep op 13 juni de eer
ste aflevering uitzond, een exacte
kopie van een programma dat zij
tien jaar geleden ontwikkelde en
aanbood aan de Tros.
Tijdens een kort geding dat
woensdag dient voor de recht
bank in Amsterdam, eist Beydals
stopzetting van de uitzendingen
en een voorschot van 25.000 gul
den op een schadevergoeding.
Beydals noemt de serie 'een
schaamteloos staaltje van pla
giaat door mensen die blijkbaar
IBM
zelf tot geen enkele creativiteit in
staat zijn, maar wel veel geld wil
len verdienen door de ideeën van
anderen te stelen.'
Volgens Beydals worden dergelij
ke praktijken in Hilversum dood
normaal gevonden, 'ook al omdat
het bijna nooit mogelijk is om
spijkerhard bewijs te leveren.' De
journaliste zegt zelf wel in staat
te zijn het plagiaat aan te tonen.
'Ik heb destijds iedere stap vast
gelegd en bewaard,' aldus Bey
dals.
De Tros wilde gistermorgen nog
niet reageren op de beschuldi
ging. Volgens een woordvoerster
moest de omroep nog overleggen
met een advocaat over de in te
nemen positie.