Een
beeld
van
waterlanders
Expositie
Atlas Van Stolk
in Rotterdam
DE STEM
ZOMER-GIDS
beurzen
theater
klassiek
sport
den haag
diversen
pop en jazz
voorverkoop
exposities
Johan Svendsen
Carl Nielsen
1
MUZIEK
Nederlandse
meesters
Encyclopedie
Bopp Guide
belgië frans 1
belgië frans 2
duitsland 1
Duitsland 2
S°urnaal 15'4S Heute 15.50
DINSDAG 9 JULI 1996
Begin augustus biedt Ne
derland onderdak aan
het achtentwintigste In
ternationaal Geografisch
Congres. Aardrijkskundi
gen van over de hele we
reld bezoeken dan ons
land. Vooruitlopend op
dat evenement brengt de
Atlas Van Stolk een
tentoonstelling over
het thema
'Nederland Waterland'.
Door Lauran Toorians
De Atlas Van Stolk is een verza
meling van prenten, tekeningen,
foto's, affiches en landkaarten
die de geschiedenis van Neder
land illustreren. Het is de groot
ste in zijn soort en de basis ervoor
werd gelegd door de Rotterdamse
houthandelaar Abraham van
Stolk, die leefde van 1814 tot
1896. Sindsdien is de atlas steeds
uitgebreid en aangevuld. De ten
toonstelling vindt plaats in het
Schielandshuis, waar ook het
Historisch Museum Rotterdam is
gehuisvest.
Niemand zal kunnen ontkennen
dat Nederland een waterland is.
Nog maar anderhalf jaar geleden
werd ons land opgeschrikt door
grote rivieroverstromingen en
werd iedereen zich weer bewust
van het belang van goede dijken.
De aanleg van dijken begon al
rond het jaar duizend, en de eer
ste polders zijn niet zo erg veel
jonger. Vanaf ongeveer 1200 be
staat er informatie waaruit blijkt
dat sindsdien overstromingen en
dijkdoorbraken met grote regel
maat voorkwamen.
Elizabethsvloed
Misschien wel de ergste overstro
ming was de St. Elizabethsvloed
van 1421. Talloze dorpen ten
zuidwesten van Dordrecht wer
den weggevaagd en er ontstond
een enorme waterplas die later
tot de Biesbosch zou verzanden.
Dat het ooit mogelijk was om
vanaf Hank en Nieuwendijk
westwaarts over het water uit te
kijken, en dat water onafgebro
ken tot in de Noordzee doorliep,
is nu onvoorstelbaar.
In de tentoonstelling bevindt zich
een prent die Romeyn de Hooghe
rond 1677 maakte en waarop de
ze verschrikkelijke vloed is uitge
beeld. Ook de laatste grote wa
tersnoodramp, die in 1953 ruim
achttienhonderd mensenlevens
eiste, is in de expositie aanwezig.
Een videofilm met beelden van
die ramp brengen het gevaar ake
lig dichtbij, maar ook tekeningen
laten zien hoe vijandig het water
kan zijn.
Bondgenoot
Het water kan echter ook een
bondgenoot zijn. Met name tij
dens de strijd tegen de Spanjaar
den in de zestiende eeuw werd
met enige regelmaat gebruik ge
maakt van de mogelijkheid om
gebieden opzettelijk onder water
te zetten. Tot in het begin van on
ze eeuw speelde deze techniek
van inundatie een rol in de lands
verdediging, al werd die in de
praktijk niet meer toegepast.
Om het water als wapen te kun
nen gebruiken, maar ook om on
geveer de helft van Nederland
droog te houden, is een goede wa
terhuishouding noodzakelijk.
Veel aandacht is er dan ook voor
dijken, sluizen en gemalen. Al in
de twaalfde en dertiende eeuw
ontstonden daarvoor in Holland
en Utrecht waterschappen. Die
behoren daarmee tot de oudste
openbare bestuurslichamen in
ons land. Ze worden bestuurd
door een dijkgraaf en heemraden.
Het Schielandshuis waarin deze
tentoonstelling is te zien, was
oorspronkelijk de bestuurszetel
van het hoogheemraadschap
Schieland. Afbeeldingen van dij
ken en dijkaanleg zijn dan ook
ruim vertegenwoordigd in 'Ne
derland waterland', evenals af
beeldingen van andere waterwer
ken als sluizen, molens en gema
len.
Paalworm
Speciale aandacht is er ook voor
de paalworm. Dat zijn wormen
met aan hun kop een schelp
waarmee zij lange gangen in hout
boren. De paalworm verscheen
aan de Noordzeekusten voor het
eerst in 1731 en wekte grote op
schudding. Nog tot op de dag van
vandaag moet bij de aanleg van
waterkeringen en dergelijke met
dit dier rekening worden gehou
den.
Een ander thema in de tentoon
stelling is het strand, en dan
vooral bij storm. Het thema 'ver
dronken land' komt hierbij in
beeld door een gravure waarop
de Zeeuwse stad Reimerswaal (op
Zuid-Beveland) staat afgebeeld,
één keer in de verzonken toe
stand van 1696, en één keer in
haar volle glorie in de zestiende
eeuw. Bij extreem laag tij waren
in de zestiende eeuw ook nog en
kele' keren de resten te zien van
het Romeinse fort dat aan de
monding van Rijn bij Katwijk
had gelegen.' Hiervan werden
twee afbeeldingen gemaakt die
eveneens in de expositie zijn te
zien.
Oranje
Leden van het Huis van Oranje
hebben zich altijd betrokken ge
toond bij de Nederlandse strijd
tegen het water. Grote water
staatkundige projecten hadden
hun belangstelling, en bij rampen
betuigden zij hun medeleven aan
de getroffenen vaak met een per
soonlijk bezoek. Niet zonder ge
voel voor propaganda, werden
deze momenten steevast afge
beeld en verspreid.
Zo zien we op een prent uit de
Kinder-Courant uit 1866 hoe de
prins van Oranje (de latere Wil
lem III) de eerste spade in de
grond steekt voor de aanleg van
de Nieuwe Waterweg. En bij gro
te rivieroverstromingen in 1809
bezocht Lodewijk Napoleon
slachtoffers op diverse plaatsen
in het getroffen gebied.
'Nederland waterland; de relatie
van Nederland tot het water',
t/m. 15 september in het Schie
landshuis, Rotterdam. Open: di-
vr 10-17 uur, za zon- en feestda
gen 11-17 uur, maandag geslo
ten. Toegang: zes gulden, 4-
16j/CJP/65+ drie gulden.
DAMME
Oude Kunstambachtenmarkt -
Slekstraat en Marktplein -10.00 uur (13
en 14 juli)
DONDERDAG 11/7
LEIDEN
Automarkt - Groenoordhallen - 9.30-
17.00 uur
VRIJDAG 12/7
KNOKKE
Avondmarkt - Gemeenteplein- 17.00
uur
AMSTERDAM
Julidans - Era cervallo e movimento-bi-
anco - door Emio Greco en Pieter Schol
ten - stadsschouwburg (12 en 13 juli)
Julidans - La tristeza complice - door
LEs Ballets C. de la B. en Het muziek Lod
-stadsschouwburg (12 en 13 juli)
Julidans - Danswerkplaats Amsterdam -
stadsschouwburg (12,13,16 en 17 juli)
Julidans - Every Night I put to Sea in my
dreams - stadsschouwburg - 19.00 uur
(16 en 17,20 en 21 juli)
West Side Story - Carré (t/m 29 sept)
VOC-schip met bemanning - rolspel
met 65 spelers - steiger naast het Neder
lands Scheepvaartmuseum (t/m 27 okt)
ANTWERPEN
Oude Meesters - door toneelgezel
schap Stan - Stapelhuis Sint Felix (Oude
Leeuwenrui) - 22.00 uur (9 t/m 13 juli)
Vanavond wel, schat (stand-in come-
die) - door Liliane Dorekens - Fakkel
theater - 20.30 uur (12,13,19, 20,26 en
27 juli)
Wereldfestival van Folklore - volks
dansen uit Rusland, Cuba, Indonesië, Be
nelux e.a. - Park in Schoten - middag- en
avondvoorstellingen (9 t/m 11 juli)
Cats (musical) - solisten, koor en orkest -
Stadsschouwburg - dagelijks, behalve
ma, 20.00 uur, zo 15.00 uur (tot 31 juli)
La Fanciulla del West (opera) solisten,
Symfonisch Orkest en mannenkoor van
de Vlaamse Opera - Vlaamse Opera -
20.00 uur (9 en 12 juli)
BRUGGE
Cactusfestival - dans, animatie en
show - Minnewaterpark - doorlopend
(11 tot 15 juli)
ROTTERDAM
Openluchttheater Rotterdam - Ro
zentuin achter Bomans Van Beuningen
(t/m 25 aug)
SCHEVENINGEN
Phantom of the Opera - Circustheater
(t/m 3 aug)
DONDERDAG 11/7
AMSTERDAM
Julidans - Drie Laureaten - Stads
schouwburg - 20.15 uur
ANTWERPEN
Wereldfestivai van Folklore - volks
dansen uit Rusland, Cuba, Indonesië, Be
nelux e.a. - Park in Schoten - middag en
avondvoorstellingen
ZATERDAG 13/7
BRUGGE
Show - slot totaalspektakel 11 daagse
Vlaanderen-Europa 2002 - Burg - 20.02
uur (gratis)
Die Czardasfurstin (operette) - koor,
orkest, solisten en ballet van Hungarian
Csokonai Theatre Debrecen - Rivieren
hof-21.00 uur
DINSDAG 16/7
OOSTENDE
Die Czardasfurstin (operette) - koor,
orkest, solisten en ballet van het Hunga
rian Csokonai Theatre Debrecen - Kur
saal Casino-21.00 uur
BRUGGE
Kathedraalconcert - internationale or
ganisten - Sint Salvatorkathedraal -
20.30 uur (12,19 en 26 juli)
KERKRADE
Orlando Festival - internationaal festi
val masterdasses, ensembles lessen en
concerten - Wijngrachttheater (t/m 21
juli)
VRIJDAG 12/7
ANTWERPEN
Orgelconcert - door Margreeth De
Jongh (Schijvenorgel) - OLVkathedraal -
20.30 uur
Herdenkingsconcert - Filharmonisch
Orkest van Vlaanderen en José van Dam
- Bourlaschouwburg - 20.00 uur
BRUGGE
Kathedraalconcert door Gabriel Des-
sauer - Sint Salvatorkerk - 20.30 uur
ZATERDAG 13/7
BRUGGE
Orgelauditie - door Jan Vuye - Sint Gil-
liskerk-16.30 uur
Show - slot totaalspektakel 11 daagse
Vlaanderen-Europa 2002 - Symfonisch
Jeugdorkest o.l.v. Robert Groslot - Burg -
vanaf 20.02 uur (gratis)
ZONDAG 14/7
BRUGGE
Pianorecital - door Javier Rovira - res
taurant Die Swaene - 21.00 uur
OOSTENDE
Herdenkingsconcert - door Filharmo
nisch Orkest van Vlaanderen en José van
Dam - Kursaal Casino 20.30 uur
MAANDAG 15/7
KNOKKE
Concert - door II Fondamento - Paters
Dominikanenkerk, Zoute - 20.30 uur
DINSDAG 16/7
ANTWERPEN
Orgelconcert - door Franz Lörch - Sint
Pauluskerk-18.00 uur
Radek Hala Cimbalon - openluchtcon
cert - Walplein - 17.00 uur
Coco Spirit - openluchtconcert - door -
Ma Rica Rokk, 't Zand - 20.00 uur
Cactusfestival - Vershki da Koreshki,
Candido Fabré y su banda, Virginia
Mukwesha, Lucky Dube, ladysmith Black
Mambazo en Mosa Fan fan - Minnewa
terpark - vanaf 14.00 uur
DINSDAG 16/7
ROTTERDAM
David Bowie - Ahoy
WOENSDAG 17/7
VRIJDAG 12/7
BRUGGE
Jazz - Jazz club the Duke - Hotel Navarra
St. Jakobsstraat - 20.00 uur (gratis)
Openluchtconcert - door Priors Purglo-
ve College Swingband - Walplein -16.00
uur
Cactusfestival - Ragga Twins, Defunkt
en Larry Graham Graham Central Sta
tion - Minnewaterpark - vanaf 18.30 uur
ROTTERDAM
The Eagles - Feyenoord Stadion -17.00
Internationaal Challenge Tennis
toernooi - Berkenbosch Blikstraat (15
t/m 21 juli)
ZATERDAG 13/7
BRUGGE
Lys Music Big band - openluchtconcert
-Walplein-17.00 uur
The Boston Revue - openluchtconcert -
Ma Rica Rokk, 't Zand - 20.00 uur
Cactusfestival - Chico Science Nacao
Zumbi, Skippies en Bettie Serveert - Min
newaterpark - vanaf 14.00 uur
Show - slot totaalspektakel 11 daagse
Vlaanderen-Europa 2002 - o.a. Jo Lemai-
re, Connie Neefs, Geert Hoste e.a. - Burg
- vanaf 20.00 uur (gratis)
DORDRECHT
Hollandse Artiestenavond - o.a. Ma
rianne Weber en Dries Roelvink - De
Blokhut Rijksstraatweg 182 - 20.00 uur
ROTTERDAM
Happy Mega Dance - Feyenoord Sta
dion-18.00 uur
ZONDAG 14/7
BRUGGE
AMSTERDAM
Rondleidingen - stadsschouwburg (wo
en vr; t/m 31 aug)
Koninklijk Paleis - audiovisuele rond
leidingen onder de titel Schat van Beitel
en Penseel, Het Amsterdamse stadhuis
uit de Gouden Eeuw (t/m 8 sept)
ANTWERPEN
Strips in Darwins hofvijver - striprou
te - Zoo, Astridplein - tijdens opening
dierentuin (tot 3 nov)
Internationaal Cartoonfestival - 800
cartoons - Humorhall, Krommedijk Duin
bergen - dagelijks van 10.00 tot 17.00
uur (tot 15 sept)
Mekanik Strip - retrospectieve rond
een eeuw strips - St.-Jacobsmarkt 73 tot
31 juli)
BARNENELD
Ballonfiësta - Koeweide in het Schaf-
felaarsbos-18.00 uur (10 t/m 13 juli)
BRUGGE
Bryggia my Love - historische evocatie
MAANDAG 15/7
DEN HAAG
North Sea Jazz Festival - Congresge
bouw (12 t/m 14 juli)
KNOKKE
Helmut Lotti - goes Classic - met the
Golden Symphonic Orchestra - Kursaal
Casino (uitverkocht) - 21.00 uur (11, 12
en 13 juli)
Cactusfestival - 15de editie - folk, Ani
matie, jazz en wereldmuziek - Minnewa
terpark (11 t/m 14 juli)
DONDERDAG 11/7
BRUGGE
Folk - door Dijkmans en Wijnen - Ierse
Folk - Walplein -17.00 uur
Cactusfestival - Dave Matthews band
en Willy Deville - Minnewaterpark - van
af 18.30 uur
ANTWERPEN
Bospop -12 en 13/7 - Sportpark Bos
hoven - Weert
Tumba Calypso - 13/7 - Holland
America Hal - Rotterdam
Van Monet tot Matisse - 13/7 t/m
13/10 - Franse Meesters uit Moskou 13
juli - Haags Gemeentemuseum - Den
Haag
Beachpop - 20/7 - Noordzeestrand
Renesse/Scharendijk Dam aanzet
Brouwershaven
Keith Sweat - 20/7 - Ahoy - Rotter
dam
Cats - t/m 31/7 - Stadsschouwburg -
Antwerpen
The Phantom of the Opera - t/m 3/8
- Circustheater - Den Haag
Dogtroep - Dynamo Mundi -1/8 t/m
1/9 - Carré - Amsterdam
Formule 1 Grand Prix - 23 t/m 25/8 -
Spa-Francorchamps
The Phantom - t/m 3/8 - Circusthea
ter - Den Haag
Taptoe Breda - 22 t/m 31/8 - Trip van
Zoutlandkazerne - Breda
West Side Story - 5 t/m 29/9 - Carré -
Amsterdam
Extrema's Dance Festival - 28/7 -
Recreatiepias Aquabest - Best
BZN - 12/7 - Feestterrein Havenfees
ten - Ooi-Herten
Mariah Carey Daydream Tour '96
Ahoy' Rotterdam
Koninginneverkiezing - 14/7 - Hol
land America Hal - Rotterdam
Tina Turner - 21/7 - Wembley Sta
dium - Londen/ 27/7 - Müngerdorfer-
stadion - Keulen
Reggae Sundance - 17/8 - Kunstijs
baan - Eindhoven
Theater Festival Boulevard 1996 -
2 -13/8 - diverse lokaties - Den Bosch
Camel - 30/8 - Noorderligt - Tilburg
West Side Story - 5 t/m 29/9 - Carré -
Amsterdam
Snoop Doggy Dog -13/9 - Rijnhal -
Arnhem
Schlagerfestival 1996 - 13 en 14/9 -
Rodahal - Kerkrade
Sugar Lee Hooper/Frans Bauer -
22/9 - Chalet Fontaine - Kaatsheuvel
Evita, 1 t/m 10/11 - Congresgebouw -
Den Haag
Unforgettable - 16 en 17/11 - Con
gresgebouw-Den Haag
Miss Saigon - 24/11 - Circustheater -
Den Haag
René Froger, 16/10 - Rijnhal - Arn
hem/ 24 en 27/11 - Congresgebouw -
Den Haag
Herman van Veen -18/10 t/m 30/11 -
Carré - Amsterdam
The Cranberries (extra concert 10
nov) Ahoy' - Rotterdam
Zwanenmeer - 12 t/m 13/11 - Con
gresgebouw - Den Haag
Chippendales -14 t/m 15/11 - Con
gresgebouw - Den Haag
Lee Towers Kerstspecial - 21/12 -
Chalet Fontaine - Kaatsheuvel
van de bloeitijd van Brugge op 9 scher
men en met koptelefoons in 8 talen -
Bruges Celebrations Vlamingstraat 86 -
op het uur van 10.00-17.00 uur (tot 31
okt)
BOXTEL
Fuchsia's - duizend variëteiten - kasteel
Stapelen (12 t/m 21 juli)
DEVENTER
Deventer Koggedagen - straatoptre
dens - historische binnenstad, het win
kelgebied en warenmarkt (op za t/m 10
aug)
ENKHUIZEN
Zuiderzeemuseum - Kalkbranderij in
werking - uitbeelding van het dagelijks
leven rond de Zuiderzee (t/m 18 juli)
KNOKKE
Internationaal Cartoonfestival - 800
cartoons - Humorhall Krommedijk Duin
bergen - dagelijks 10.00-17.00 uur (tot
15 sept)
LELYSTAD
Zomerfestival - diverse evenementen
op verschillende plaatsen in de stad (tot
eind sept)
NAARDEN
Varen op de Vecht - romantische tocht
met bezoek aan Terra Nova - MobiMari-
na(opzo in juli en aug)
SCHAGEN
Westfriese Folklore - allerlei activitei
ten - centrum - op do t/m 29 aug
UTRECHT
Rollercoaster - Jaarbeurs (61 /m 14 juli)
DONDERDAG 11/7
LEIDEN
Leidse Lakenfeest - centrum - (11 t/m
21 juli)
ZATERDAG 13/7
BRUSSEL
Trekparade -paarden rally-Grote Markt
ALMERE
De Paviljoens - tien jaar sculpturen in
en om Almere (t/m 18 aug)
AMERSFOORT
Mondriaanhuis - 'De dansende Ma
donna, Mondriaan in Laren, 1915-1919'
(t/m 31 aug)
Museum Flehite - '25 Jaar Jan, Jans en
de kinderen' en andere werk van Jan
Kruis (t/m 15 sept)
AMSTERDAM
Beurs van Berlage - 'Lust for Life' Pab
lo Picasso (t/m 1 sept)
Rijksmuseum - 'Rondom Rubens en
Teniers' (t/m 22 sept)
Tropenmuseum - 'Verre vrienden van
Jan Klaassen' - poppenspel in Azië en
Afrika (t/m 1 sept)/ 'Noord-Vietnam,
Dorpsleven in de Rode Rivierdelta' (t/m 5
jan 1997)
Joods Historisch Museum - overzicht
stentoonstelling foto's van P. Hunter
(t/m 8 sept)/ 'De Gelykstaat der Joden,
Inburgering van een minderheid, 1796-
1919' - schilderijen, documenten en an
dere historische objecten (t/m 24 nov)
Nederlands Scheepvaartmuseum -
'Zwerven over Wereldzeeën, Vinke
Co' (t/m 12 jan '97)
Verzetsmuseum - tekeningen uit de
Maquis (t/m 15 sept)
Brakke Grond - Het Nieuwe Eetpaleis -
sculpturen, installaties, video, geluid en
animatie over en met eten (t/m 1 sept)
ARNHEM
Musis Sacrum - Pablo Picasso - grafisch
werk uit particulier bezit (t/m 5 sept)
DELFT
Legermuseum - 'Legioen met natte
voeten, het Romeinse leger in Neder
land' (t/m 27 okt)
DEN BOSCH
Noordbrabants Museum - 'Tuinen in
de Nederlandse schilderkunst 16e tot
18e eeuw'(t/m 25 aug)
DEN HAAG
Museon - 'Een kind van je tijd, het kind
in de 20e eeuw' (t/m 17 nov)/ 'Oceaan in
zicht!' - over onderzoek grote wereld
zeeën (t/m 8 sept)
Haags Historisch Museum - Marte
laarsgang wederdopers 1530-1540 (t/m
1 sept)/ 'Haagse stadsgezichten 1800-
1920' (6 juli t/m 6 okt)
Nederlands Kansspelmuseum
'Kansspelen in Beeld' - recent en histo
risch materiaal (t/m 19 dec)
Museum Paleis Lange Voorhout -
'Beroemdste prenten' van M.C.
Escher/schilderijen Léon Spilliaert (1881-
1946) (t/m 1 sept)
DEN HELDER
Marinemuseum - 'Eén, twee, drie in
godsnaam; geloof en bijgeloof op zee' -
75 jaar dienst geestelijke verzorging Ma
rine (t/m 22 sept)
DRONTEN
Rijksmuseum voor scheepsarcheolo
gie - 'Onder de titel Hout, riet en visse
rij' (t/m 30 sept)
ENKHUIZEN
Zuiderzeemuseum - 'Veelzijdig Verza
meld' - scheepsmodellen, meubilair, sie
raden, landkaarten en schilderijen (tot
eind '97)
HASSELT
Stedelijk Mode Museum - 'Twee eeu
wen mode' (t/m 1 sept)
LAREN
Het Singer Museum - Sjoerd de Vries
(t/m 18 aug)/ beelden van Margot Zan-
stra - non-figuratieve, geometrische ab
stractie (t/m 18 aug)
LEIDEN
Rijksmuseum voor Volkenkunde -
'Vergeten eilanden' - mysterieuze sym
bolenwereld van vroeger en nu van de
eilandengroep Zuidoost-Molukken (tot
25 aug)/ 'Japan anno 1850' (t/m 31 dec)
Rijksmuseum Het Koninklijk Pen
ningkabinet - Piet Esser (tot 27 okt)
NIJMEGEN
Natuurmuseum - 'Jurassic Polderland' -
Nederlandse reptielen en amfibieën (t/m
8 sept)
OOSTERBEEK
Airbornemuseum Hartenstein - 'No
Engines' - zweefvliegtuigpiloten en de
'gliders' van de Slag om Arnhem (t/m 3
nov)
OTTERLO
Kröller-Müller Museum - 'Arte Po-
vera' van Dennis Oppenheim (t/m 8 sept)
ROERMOND
Het Stedelijk Museum - glasobjecten
van Peter Hengst en Durk Valkema (t/m
1 sept)/ 'Het Venijn van de Muze' graffi
tikunst (t/m 29 sept)
ROTTERDAM
Belastingmuseum - 'Het volk in rep en
roer. Belastingverzet in het verleden' -
objecten, schilderijen, prenten en foto's
(t/m 15 sept)
Maritiem Museum Prins Hendrik -
'Gekregen en Gekocht' (t/m 15 sept)
Nationaal Schoolmuseum 'Eeuwig
verwelkende rozen, poëziealbums in
Nederland' (t/m 8 sept)
SLIEDRECHT
Nationaal Baggermuseum - 'Pas op
nat: de Afsluitdijk' - schilderijen van J.
Mastenbroek (t/m 26 aug)
SOESTERBERG
Militair Luchtvaart Museum - ontwik
keling en gebruik van vliegtuigtrainers
en simulatoren (t/m 15 sept)
UTRECHT
Centraal Museum - 'De Negen van
Touche' - kunstenaars - (t/m 11 aug)
VENLO
Limburgs Museum - 'Middeleeuwse
kastelen in Limburg' - verschillende fa
cetten van het kasteelleven (t/m 2 febr
'97)
ZWOLLE
Gemeente-archief - 'Eerste Nederland
se archieftentoonstelling op Internet' -
http://www.obd.nl/stroom.htm. (t/m 12
juli)
JOHAN SVENDSEN leefde
van 1840 tot 1911, en dat
maakt hem tot een generatie
genoot van een aantal andere
'nationale' componisten, zoals
Dvorak, Tchaikovski, Rimski
Korsakov. Vooral was hij een
generatiegenoot van Edvard
Grieg, tevens landgenoot.
De geschiedenis heeft Johan
Svendsen een plaats in de scha
duw van Edvard Grieg gege
ven. Grieg is authentieker,
Noorser, Svendsen is Europe-
ser, algemener. Daarom is
Grieg herkenbaarder en gepro-
fileerder dan Svendsen, die
zich meer in de main stream
van het 19e-eeuwse compone
ren ophield.
Svendsen deed alles wat Grieg
niet deed. Griegs kracht lag in
pianomuziek en liederen en
kon niet goed overweg met het
orkest. Svendsen was een sym-
fonicus: hij schreef een aantal
symfonieën, viool- en cellocon
certen, plus losse orkestwer
ken.
Van die laatste zijn er zes op
één cd verschenen. We horen
volle, rijpe orkestmuziek, geso-
phistiqueerd en professioneel
geïnstrumenteerd. Svendsen en
het symfonie-orkest zijn twee
handen op een buik. Kennelijk
was hij een man die van feesten
hield, getuige drie van de zes
titels op deze cd: Noors kunste
naarscarnaval, Carnaval in Pa
rijs en Feestpolonaise. Lekkere
aanstekelijke muziek allemaal,
zeer aangenaam om naar te
luisteren.
Svendsen werd evenals Grieg
opgeleid aan het beste conser
vatorium van Europa, namelijk
dat in Leipzig. Later werkte hij
als dirigent in Kopenhagen,
waar hij o.a. de eerste symfonie
van Carl Nielsen ten doop
hield. Zoals er een lijn loopt
van Grieg naar Sibelius, zo
loopt er een andere lijn van
Svendsen naar Nielsen (zie
hieronder).
Johan Svendsen mag best een
beetje gerehabiliteerd worden.
Deze cd kan daaraan een steen
tje bijdragen. (Virgin Veritas
7243 5 45128 2 7)
HANS ROOSEBOOM
BIJ HET grote publiek zal het
werk van de Deense componist
Carl Nielsen (1865-1931) wel
nooit echt populair worden. Hij
heeft naam gemaakt met zes
symfonieën, die genietbaar zijn
voor liefhebbers van robuuste
structuren en hechte architec
tuur.
Zelfs pianisten weten niet
Nielsen ook een behoorlijk uit
gebreid piano-oeuvre heeft ge
schreven. Geen enkele grote
pianist heeft de pianomuziek
van Nielsen ooit op het reper
toire genomen. Een inhaalma
noeuvre mag de cd Klaverstyk-
ker, volgespeeld door de Noor
se pianist Leif Ove Andsness
dus zeker genoemd worden.
De cd begint met een Chacon
ne, een puur abstract stuk voor
geoefende oren, „Muziek van
grote emotionele kracht, die de
grenzen van het medium piano
uitrekt en tegelijkertijd sterk
binnenwaarts is gericht," zo
fUSTEM
NEDERLAND
schrijft pianist Andsness in het
b°!kie'u "pelsens piamom
ziek behoort met gemak tot d>
grootste pianowerken van den
eeuw."
Het is muziek waar je lang naa
moet luisteren, om de fascina
tie van deze eigen wereld ti
kunnen ondergaan. Nielsen
creativiteit is een bron die®
ophoudelijk blijft stromen ei
waarin zich iedere keer op.
nieuw verrassende schitterin
gen en kleurschakeri
voordoen.
De vaardige, zij het nog ate,
jeugdige handen van Leif o{e
Andsness, en vooral zijn denk
werk, maken van deze cd een
belangrijk document. (Vin
Veritas 7243 5 45129 6)
BIJ NEDERLANDSE Meesters
denk je aan schilders. De term
Dutch Masters is de titel van
een cd die op het omslag een re
productie laat zien van 'De Vir-
ginaalspeelster' van
Vermeer. Maar de
meesters waar het hier om gaat
zijn geen schilders, ook geen
componisten, naar uitvoerende
kunstenaars.
Hier is een visitekaartje van de
Nederlandse cultuur van oude
muziek, op de narkt gebracht
door het label Virgin Veritas,
dat in de loop der jaren een rij
ke catalogus van dit soort mu
ziek heeft opgebouwd.
Nederland heeft sinds
Tweede Wereldoorlog een kwa
litatieve traditie in barok
ziek. Internationaal geldt
derland zelfs als een oase van
oude muziek. Deze cd bewijst
het: Anner Bylsma, Orchestra
of the Age of Enlightenment,
Wilbert Hazelzet, Trio Sonne-
rie, Bob van Asperen, Gustav
Leonhardt, Han de Vries, Alma
Musica Amsterdam, Meiante
Amsterdam, Nederlands Ka
merkoor, en vooruit, uit Vlaan
deren La Petite Bande o.l.v. Si-
giswald Kuijken (en dan zijn
daar niet eens grote namen bij
als die van Frans,Bruggen en
Ton Koopman).
De Nederlandse meesters spe
len louter muziek van niet-Ne-
derlandse meesters uit de ba
rok. We horen het eerste
van een virtuoos celloconcert
van Carl Philip Emmanuel
Bach, een Ode van Purcell, een
stukje orgelconcert van Han
del, een fragment Bach-cantate
(Ich hatte viel Bekümmernis
een hoboconcert van Albinoni,
een Engelse Suite van Bach, en
nog meer top-hits uit de barok,
uitgevoerd door de besten die
er zijn. (Virgin Veritas, 7243 5
61329 2 4)
if {^"rder She Wrote, misdaadserie
fa Kookgek
a passie voor tuinen, magazine
nedroomshow. spelletje
Alle dieren tellen mee, magazi-1
ne
ein Heim für Tiere, serie
Kan geloven genezen?, serie
over hoe ver mensen gaan op
zoek naar genezing
nuk op de weg, verkeersmagazi-
„emet de verborgen camera
journaal/Weeroverzicht
5 Ja natuurlijk: Dierentuinen in Eu
!i" ropa: Marters
Teievizier, actualiteitenrubriek
May Day, 3-delige documentair
over de Koninklijke Nederlands!
Reddingsmaatschappij. Afl. 2: IJl
muiden
„ij Montpamasse revisited, docu
mentaire-serie: The Man behini
Picasso: Daniel-Henry Kahnweile
(tot 23.19)
NEDERLAND 2
Tour de France, 10de etappe Tij
rijn-Gap
U Gospelmuziek
2Vandaag, actualiteiten met oir
18.00 Journaal; 18.43 Sportjour
naai en vanaf 18.51 Hoofdpunte
uit het nieuws gevolgd door hf
weer
Onwijs, jongerenmagazine
Ik weet het beter, spelletje
K jo Tour de France
2044 Peter vrienden interactief
21)4 Nederland zingt, koor-en samei
zang
1140 De verandering: Ex-drugskoerii
vertelt
22.13 Wings over the World, documei
taire-serie over geschiedenis vr
de luchtvaart: William Boeing
23,04 Een eigen onderneming
23 3 6 Journaal
2341 Middernacht klassiek met wer
van Mozart (tot 00.11)
NEDERLAND 3
07.00 Journaal
Klokhuis
01.30 Journaal
07.33 De troon van koning Kunstg
bit
Journaal
0105 Tussen eten en afwas dubbc
jong
08.30 Journaal
08.33 Markant Nederland
09.00 Journaal
Kook-tv
09,30 Vrouw-zijn
09.55 Gospelclip
Family album II
10.30 Charlie Chaplin
M Hier en Nu
11.07 Allemaal familie
12,00 Journaal
12.07 De droom voorbij
12.32 Plattelandsdokter
13.00 Journaal
Door René van der Velden
Het is waarschijnlijk het oud
ste praatje over de cd-rom: zo'n
hele encyclopedie van 25 kloe
ke delen past op een schijfje.
En dat zal ook allemaal wel
maar dat is niet wat je moet
verwachten van de Interactieve
Encyclopedie van Philips. Qua
pagina's tekst staan er op dit
schijfje natuurlijk geen 25 dik
ke boeken. Hooguit een paar.
Maar het is wel verschrikkelijk
veel leuker dan die Winkler
Prins of Oosthoek met zijn vele
jaarboeken ernaast in de kast
van pa.
Deze Nederlandstalige ency
clopedie is een lust voor het oog
en oor. En dan doelen we na
tuurlijk niet op de 120.000 arti
kelen en de 3000 foto's en illus
traties, want die staan in die
boeken ook. Nee, dan gaat het
over de ruim zestig diashows,
dik twee uur populaire en klas
sieke muziek uit de hele we
reld, ruim vijftig interactieve
aardrijkskundige kaarten en
dertig filmfragmenten uit het
nieuws en oude archieven.
De Interactieve Encyclopedie
bevat het complete Verschue-
ren Groot Geïllustreerd Woor
denboek en het is niet voor
niets dat een boekenwurm als
Henk Hofland er lyrisch van
wordt in zijn voorwoord.
„Wie hier de Eerste Wereldoor
log opzoekt, ziet de soldaten
van de rampzalige slagvelden
uit de loopgraven klimmen; wie
bij koningin Juliana kijkt,
hoort en ziet haar terwijl zij
zegt: 'Ik zweer aan het Neder
landse volk...'. Toen ik deze
nieuwe mogelijkheden voor het
eerst probeerde en de resulta
ten onder ogen kreeg, was ik
ontroerd. Toen ik de openba
ring van het beeldscherm zag,
dacht ik aan de kinderen die
met dit nieuwe instrument van
kennis zullen opgroeien; hoe
die hun ontdekkingsreizen zul
len maken, met de afstandsbe
diening in de hand, zoals
mijn ontdekkingen al blade
rend, kijkend en lezend heb ge
daan," aldus Hofland.
De installatie, gebruiksvnen-
delijkheid en vormgeving van
deze encyclopedie zijn af.
hebt de mogelijkheid om van
tot Z te zoeken maar je kunt
ook richten op je interessege
bied.
Interactieve Encyclopedie van
Philips Media, systeemeisen^,
met 486 processor, 4 Mb ve«
maar 8 Mb aanbevolen, pup/
299.
Bopp Guide is de naam van 6^
nieuwe serie stadsgidsen opc
rom. De eerste drie zijn v
schenen, over Amsterdam,
rijs en Berlijn. Het schijfje"
de eerste plaats een g
reisgids met informatie o
bezienswaardigheden en
gaangstips met zo'n duiz
foto's. Maar daarnaast zij^,
video's met geluid, een
planner en zelfs een
muiier om een reservering
maken. Alle informatie is
schikbaar in het
Engels, Frans en Duits,
komt er aan.
Bopp Guide van Bopp
prijs 69,95
16.30 Blamatoscope 17.30 The Fall Gi
serie 18.30 Régions soir 18.45 Le quo
dien des sports 18.55 Maguy, serie 19.
Nieuws 20.10 Things that go bump in t
Night, Amerikaanse misdaadfilm 21.50
liède des hommes, erie over de geschiei
nis van de twintigste eeuw 22.45 Les no
s'envolent 23.20 Laatste nieuws
14.05 Les géants du stade, serie portretl
van sporters 14.35 A bicydette, wielern
gazine 15.10 Wielrennen: Tour de Fra
17-40 Les géants du stade 18.00 Blam
a, kindermagazine 19.00 Champi
autosportmagazine 19.30 Nie.
70.00 A bicydette, wielermagazine 20
Wielrennen, samenvatting Tour 21.05
bicydette 21.35 Wielrennen: Tour 22.
Nieuws 22.30 A bicydette 23.00 Wielri
nen. samenvatting Tour (tot 23.30)
J5.30 Morgenmagazin, ontbijttelev
99.00 Tagesschau 09.03 Dallas, soap 09
forever, ochtendgymnastiek 10.00
gesschau 10.03 Auslandsjournal 10.45
Gesundheit 11.00 Tagesschau 11.04
villen des Veneto, reportage 12.10
wei, korte verhalen 12.55 Pressescl
3.00 Tagesschau 13.05 Mittagsmaga
13.45 Wirtschafts-Telegramm 14.00
9esschau 14.03 Rehmsen, talkshow 15
"gesschau 15.03 Juliane Andrea, t,
ihow 16.00 Tagesschau 16.03 Fliege, til
snow 17.00 Tagesschau 17.10 Brisa
oulevardmagazine 17.55 Verbotene
e, serie 18.25 Marienhof, serie 18.54
«hse, serie 20.00 Tagesschau 20.15
'9ene Gefahr, misdaadserie 21]
wunschnabel, amusement 21.35 Glol
Populair-wetenschappelijk maga;
'SS Ske,ch-parade 22.30 Tagestheri
««Boulevard Blo, talkshow 24.00 El
medy 00.25 Nachtmagazin 00.451 cr
9° on singing, speelfilm
JMO Zie Duitsland 1 09.03 FerienfiJ
™t Meek" und seine Freunde, tekenf ilr
e 'J jf "erz der Piraten, jeugdfilm; Tt
«Wstagsecke 1100 Zie «45 Konn
TalAmtsgericht, serie 14.10
izum Glück, speelfilm 15.40 Li
'ying Doctors, serie 16.35 Jede Mengi
zin 17 17'00 Heute 17-05 Abendm,
Hmt ,„forsthaus Falkenau, serie II
w,j! c19-i5 Mensch, Pial, serie 2!
dato hoogtepunten uit Wet
2141 u Fronta|. politiek maga
H,ji 22-15 37°, reportage-s
misdaad HeilS 23'°° Ein Fal1 fiir 2
S„ ene 24.00 Heute nacht 00.15
uenunziantin, speelfilm
Koning Willem III bezoekt slachtoffers van de watersnood te Brakel, 24 januari 1861. Litho uitge
geven bij Emrik Binger. foto atlas van stolk
