)E STEM
De ongelukkige jaren
van Charlotte Sophie
k
Broek
Onderzoek moet einde
maken aan twijfel
late werk De Kooning
x plaatsen
Z x betalen
Üovie World heeft nog te veel zwakke punten
euwe gezichten NOS-Journaal
D1
BETSY EN GIJS IN
Independence Day
breekt records
Kasteel Doorwerth bij Arnhem werd in de oorlog geheel verwoest
buitenland,
de hoogte,
overzichtelijk
sm maar op.
lief voor niets
Nederland elkaar
ZUIDWESTEN.
jorJohan van Grinsven
i wetten van de showwereld
Jen dat een slechte generale
«fitte nog geen ramp hoeft te
'i Het nieuwste themapark van
sitpa, Warner Bros. Movie
ili, moet zich daar wel aan
slilampen, want veel van wat
tij de grand opening fout kon
ging ook mis in het film-
lil werd de 9000 genodigden,
lid wie sterren als Michael
Sophia Loren en
laudia Schiffer, in 'Hol-
in Germany' pip
it duidelijk. Zelfs hun
aiMurvolle aanwezig-
iden die van de onver-
ijdelijke bodyguards
inden niet verhullen dat
nog veel gebreken kle-
tn aan het met veel bom-
ariegepresenteerde park.
rtivam tijdens het pre-
ièreweekeinde zelfs een
•jarige stuntparachutist
iet leven. Die raakte
ennd bij de landing net
uiten het park en over-
in een zieken-
bouwing heet
van harte welkom,
jingvan/ 100,-
i CD kado!
varotti, Tina Turner,
of Jose Carreras.
Kreymborg
Roosendaal)
TSLUTTEND VOOB
ORTICULIEREN
akelijke
ksadvertenties
t-S.312.313
6-5.312.340
•ld. Rubrieksadverten-
vw tekst 3 x binnen
Sb ongewijzigd laat
sen hoeft u slechts
ertenties te betalen,
in deze serie een
iag voorkomt, wordt
ieder geval berekend.
rys incl. BTW voor plaatsing
op zaterdag
efgroep Tariefgroep Tariefgroep
13.40 20.09
26.79
10.05
13.40
16.74
23.44
33.49
onder nummer 14.70
Stuur mij een reke-
i, 4&(5$ VB Breda,
jstzegel nodig).
Levende
Flippo 's
in Duits
Hollywood
delijk dat er nog veel werk verzet
moet worden; attracties moeten
nog worden afbouwd, er moet
nog veel geschilderd worden,
overal ligt nog losse bedrading
om lampen aan te sluiten en er
moet op veel plaatsen nog groen
worden geplant.
Wie tijdens de opening medewer
kers aansprak bij gesloten attrac
ties, kreeg veelzeggende antwoor
den als. „Morgen wel open? Geen
idee- Hier kun je iedere dag iets
89 miljoen mark
Jet Amerikaanse Warner
Miers, eens een be
nende filmstudio en te-
een veelom-
mediaconcern,
'eeft met andere inves-
Mers 389 miljoen DM
lesteken in Movie World,
lit park moet de magie
de filmwereld combineren
eigentijds vermaak als acht-
eiwildwaterbaan en shows. Ver
te'zoals de meesten dat kennen
dtDisneyland Parijs, De Efteling
tfPhantasialand.
Ws Disney put uit de rijke his-
'he van het eigen bedrijf en Mic-
ïy Mouse, Sneeuwwitje en ande-
estripfiguren heeft, zo kan War
's Bros. terugvallen op de eigen
«catalogus en zijn Bugs Bun-
Speedy Gonzales, Daffy Duck
astripconsorten de blikvangers.
J® booney-Tunesüguxen lopen
Jtowild' in het park rond, als-
hippo's tot leven gekomen
is ook een echte film-
gevestigd. Daar moeten
en tv-series opgenomen
worden, waar het publiek
Weer een kijkje achter de
jmen kan nemen. Het mes
JP ook aan twee kanten in de
'tig winkels van het park. Daar
-net als in Disneyland - een
orme verzameling aan 'eigen'
"Pwaar voorhanden, van Bat
en Robin-pakken tot gum-
met Bugs Bunny erop. De
/en in horeca en winkels zijn
pipelijk, niet van het prijzige
>y-niveau.
jJfe World is compact; in één
k? z*en en te doen. De
en hinnendecors zijn uit
Tenminste daar waar de
'dies en decors af zijn. En
schort het aan. Diverse at-
les ziin nog niet in gebruik
winter krijgt de
'letóteloo *unctioneren verre van
in het park is het overdui-
2eMinpp teren, ze volgt Uijs Wanders op
Hans Smit komt ^°UlnlaS1 j00r zi^n rekeninê n^emt
Ks Presentator
-Journaal.
van het Radio 1 Journaal. Hij volgt Frank du Mosch
dens de grand opening een Police
Academy Stunt Show werd ge
staakt omdat het begon te mieze
ren. Een park dat van april tot
eind oktober open is, k,rijgt in
Duitsland echter heel wat regen
dagen te verwerken. Dan kan zo'n
belangrijk deel van het vermaak-
aanbod niet simpelweg uitvallen.
Movie World is nog ver verwij
derd van het perfectionisme dat
diverse parken in Europa
en Amerika wel kenmerkt (en
daarmee maatgevend is
voor de consument). Het
nieuwe themapark zal het
in de huidige opzet dus
niet cadeau krijgen. Het
aantal attracties en shows
(als alles af is tenminste)
is ook beperkt: 27, waar
onder een kwart voor de
allerkleinsten. Daarbij
zullen echte pretparklief
hebbers ervaren dat het
aanbod nergens vernieu
wend is.
Movie World ligt bij Bot-
trop-Kirchhellen in Duits
land, op 68 kilometer van
Venio en 100 van Arnhem.
Entree: 35 DM; kinderen
van 4 tot 11 jaar betalen
28 DM. Het park is tot 1
september dagelijks van
9.00 tot 21.00 uur open en
daarna tot 3 november op
werkdagen van 10.00 tot
18.00 uur en in het week
einde van 10,00 tot 19.00
uur. In Nederland bieden
de reisorganisaties De
Jong Intra Vakanties en
Oaa diverse arrangemen
ten aan.
Een van de trekpleisters van
Movie World is een Police Aca
demy Stunt Showbehalve als
het regent.
anders verwachten." Niet voor
niets hebben twee Nederlandse
reisorganisaties een kennisma-
kingsreis voor Zo'n 3000 reisbu
reaumedewerkers naar Movie
World uitgesteld tot het park ver
der af is.
Movie World heeft (nog) te veel
zwakke punten. Bijvoorbeeld dat
de toegangswegen in dit deel van
het Ruhrgebied zeker niet zijn be
rekend op forse verkeersstromen.
En dat Duits de voertaal is in het
park. Alle instructies en uitleg bij
attracties worden in die taal ge
geven. Ook is het voor niet-Duit-
se bezoekers zonde dat de stem
men van beroemde filmsterren als
Sylvester Stallone en Mel Gibson,
die bij attracties introducties ver
zorgen, nagesynchroniseerd zijn.
Stallone hoort niet met een
vreemde stem 'Hallo Leute' te
zeggen. Evenmin past het dat in
een westerndecor een muziek
groep ook Duitstalige coun-
try&western zingt.
Kinderziekten
Verder zijn er nog allerlei kinder
ziekten die dringend verholpen
moeten worden: onwennigheid
van medewerkers, de trage door
stroom bij attracties en het slome
tempo van sommige attracties. Zo
duren de inleidende fasen van de
Batman Ride te lang voor het
echte spektakel begint. Als bij
een echte film is ook hier enig
knipwerk nodig.
Onbegrijpelijk was het dat tij-
fawSUm 'an^ ^et NOS-Journaal krijgt er per 1 september drie
presentatoren bij. Het zijn Sacha de Boer, Debbie Petter en
w Boer was presentatrice van het pas opgeheven Veronica
PaMnrtk ?,n werkte bij de nie
iC^riePettertmSPreSenteren-
■uwslijn en werkte bij de nieuwsredactie van RTL. Zij gaat vooral
etins presenteren.
bijhëTijgo^' Wouw va1 cat>aretier Youp van 't Hek, werkte eerder
km 7 programma Spoorloos, het Amsterdamse AT5 en presen-
^Sjourna^i^y van Wereldomroep. Zij gaat de ochtend- en mid-
presenteren. Ze volgt Gijs Wanders op die de avonduit-
van het Jeugdjournaal. Du Mosch verhuist naar het
Kastelen werden be
woond door ridders en
jonkvrouwen. Ridders
waren er om te vechten
en jonkvrouwen dienden
vooral om gered te wor
den uit hoge torenka
mers. Soms ging het an
ders. In deze serie komen
vier kastelen aan bod
waarin juist vrouwen de
historie schreven. Afle
vering 2; Doorwerth en
het losbandige leven van
Charlotte Sophie.
Door Hans Avontuur
Als de Van Aldenburgs op kas
teel Doorwerth een feestje ga
ven, waren de genodigden mooi
en machtig. Graaf Anton II
stond nu eenmaal bekend als
een genereus gastheer en daar
schoof de beau monde van
Noord-Europa graag bij aan.
Tot bleek dat zijn uitbundige le
ven het familiespaarpotje had
leeggesnoept. De oplossing was
Charlotte Sophie, zijn in 1715
geboren en inmiddels zeer ge
wilde dochter.
Het achttien jaar oude meisje
zou, zoals destijds gebruikelijk
in de hogere kringen, worden
uitgehuwelijkt aan een rijke
man. De gelukkige: graaf Wil
lem Bentinck, die als dynami
sche jongeman razendsnel naam
maakte in het stijve 's-Graven-
hage. Het huwelijk werd een ca
tastrofe. Charlotte Sophie hield
niet van Willem en is ook nooit
van hem gaan houden. Boven
dien zat de gevierde graaf bijna
even krap bij kas als de Van Al
denburgs. Dat was dubbel pech.
Ooorlogschade
Niets in Doorwerth herinnert
nog aan wat voor buitenstaan
ders een sprookjeshuwelijk was.
Het kasteel werd in de Tweede
Wereldoorlog bijna met de
grond gelijk gemaakt toen het
in de Slag om Arnhem onder
vuur kwam te liggen. Foto's in
het kasteelmuseum laten zien
dat van de Noord- en de Oost-
Zome0Sids
DINSDAG 9 JULI 1996
Op de foto met sterren van het witte doek en de televisie is een van de attracties in Movie World in
het Duitse Bottrop.
Rotterdam (anp) - Recent onder
zoek moet een einde maken aan
de discussie over het late werk
van Willem de Kooning. De
schilderijen die de Amerikaanse
kunstenaar in de jaren tachtig
maakte, zijn volgens critici on
der de maat.
Sommigen betwijfelen ook of De
Kooning wel echt de maker is.
Kenmerken van de schilderijen
zijn de zwierige lijnen, veel pri
maire, heldere kleuren en grote
stukken wit.
Het onderzoek werd verricht
naar aanleiding van een ten
toonstelling met het werk uit de
periode 1981-1987, die is samen
gesteld door het San Francisco
echter niets met de vroegere
kasteelbewoners van doen.
Via muurtrappen, portalen en
een regenwoud aan deuren gaat
het verder door het kasteel.
Langs bovenkamers, een expo
sitie-zaal met schilderijen, de
kasteelkeuken en een kerker
met spijkerplafond dat op de
gevangene kon worden neerge
laten.
Plonsplee
Een luxe van Doorwerth was de
plonsplee. Deze bevinden zich
in diverse vertrekken. Het zijn
ommuurde wc-tjes waarop be
woners zoals Charlotte Sophie
hun edele billen vleiden om de
verteerde maaltijd vanaf drie
hoog in de kasteelgracht te la
ten plonzen.
Ach, Charlotte Sophie. Haar
turbulente liefdesleven tijdens
en na haar huwelijk was ge
spreksstof tot in de hoogste
kringen. Maar wat er ook van de
dame gezegd werd, ze was een
graag geziene gast bij onder an
deren Voltaire, keizerin Maria
Theresia en Frederik II van
Pruisen. En nog meer bij de in
middels getrouwde Duitse graaf
op wie ze haar leven lang hevig
verliefd was geweest. De liefde
was wederzijds en een publiek
geheim. De spanning liep uit
eindelijk zo hoog op dat zijn
vrouw Lotgen bezweek en ver
zuchtte: „Ga alsjeblieft met
Charlotte Sophie naar bed." Op
die toestemming had het bui
tenechtelijk liefdeskoppeltje
echter niet gewacht.
Kasteel Doorwerth, afslag Ren-
kum aan de A50 vlakbij Arn
hem, bestaat uit het kasteelmu
seum, een expositie van de Oos-
terbeekse School en het Mu
seum voor Natuurbeheer. Open
tot begin november, op werk
dagen van 10.00 tot 17.00 uur
en in het weekeinde van 13.00
tot 17.00 uur. Het Museum voor
Natuurbeheer is permanent ge
opend. Entree: 7,50 gulden voor
volwassenen en 3,50 gulden
voor kinderen tot en met 16
jaar. Op het terrein bevinden
zich nog een theeschenkerij en
een restaurant. Adres: Fontein-
allee 4, 6865 ND Doorwerth. Te
lefoon: 026-3332532.
De eerste aflevering van deze
serie is gepubliceerain De Stem
van 2 juli j.l.
Meestal zit ik een beetje te puzzelen tussen het ontbijt en de kof
fie. Ja, je moet die tijd toch overbruggen. Betsy is meestal iets aan
het uitkloppen of schrobben en ik heb dan een gevoel van nutte
loosheid. Soms denk ik wel eens: wat doe ik hier? Of: waar ben ik
eigenlijk in feite? Dan pak ik een puzzelboekje. Want in puzzelen
ben ik vrij goed. Niet in die cryptogrammen, want die kun je niet
opzoeken in het Grote Puzzelwoordenboek. Die dingen kun je al
leen oplossen als je gestoord bent, zeg ik altijd.
Nou ik zat vanmorgen met zo'n boekje op m'n knieën, toen er een
man langs kwam. Hij schuifelde zo stiekem dat het opviel. Bij el
ke caravan bleef hij even stilstaan en dan gluurde hij uit zijn oog
hoeken naar binnen. Het was een klein mannetje met een kalend
kopje. Tegen de zestig, schat ik. Een pas gestreken, wit T-shirt
over zijn buik en zijn korte broek heen. Magere beentjes en witte
zweetvoeten in teenslippers.
„Kijk eens, Gijs. Raar kereltje," fluisterde Betsy en ze wenkte
Violina. Het mannetje sukkelde voorbij met een wazige blik en
groette niet. „Moet je die broek zien," hinnikte Betsy. „Dat ding
zal veel wind vangen! Die mag je wel met houten haringen vast
zetten."
Dat was lachen natuurlijk. Je maakt de leukste dingen mee op on
ze camping. Violina is wat traag, maar ze kwam deze keer met een
pittige uitsmijter. „Wat een geile broek. Op de groei gekocht na
tuurlijk, hahaha.Dat vond ik nogal wat voor een grietje van nog
geen 17, maar ik hield m'n mond. Betsy ging koffie zetten. Ik be
gon weer te leven.
WORDT VERVOLGD
Museum of Modern Art. Vanaf 8
september is de expositie in Mu
seum Boijmans Van Beuningen
in Rotterdam te zien.
De Kooning werd in 1904 in Rot
terdam geboren. Op zijn 18e ver
trok hij naar New York, waar hij
uitgroeide tot een van de belang
rijkste Amerikaanse schilders
van deze eeuw. Sinds 1990 schil
dert hij niet meer. Hij leidt aan
de ziekte van Alzheimer.
In 1968 vond in het Stedelijk
Museum in Amsterdam de eerste
retrospectieve tentoonstelling
met het werk van De Kooning in
Nederland plaats.
Twee jaar geleden hielden de
National Gallery in Washington
en de Londense Tate Gallery ook
een retrospectieve tentoonstel
ling.
Naar aanleiding daarvan ver
scheen een biografie over het le
ven van de kunstenaar waarin
vraagtekens werden geplaatst
bij de vraag of hij zijn late schil
derijen wel zelf had gemaakt.
Het onderzoek en de tentoon
stelling moeten aan die twijfel
een definitief einde maken.
Volgens de onderzoekers ont
wikkelde De Kooning tussen
1981 en 1987 een zogenaamde
Altersstil. Die stijl brak met
het agressieve expressionisme
van zijn vroegere kunstwerken.
De dikke verflagen maakten
plaats voor schrale, vaak ook
grotendeels afgeschraapte verf.
Dé kleurbanen en druipsporen
en spetters verdwenen groten
deels. In deze periode maakte De
Kooning bijna driehonderd
schilderijen. Boijmans houdt op
8 septemebr een discussiebijeen
komst over het fenomeen Alters--
stil met Michaël Zeeman en de
Amerikaanse schrijver Edward
Said.
De tentoonstelling bestaat uit
ongeveer 35 schilderijen. Het
werk is afkomstig uit Ameri
kaanse collecties en van de kun
stenaar zelf. Ook zijn er enkele
oudere schilderijen te zien. De
tentoonstelling duurt tot en met
1 december.
Los Angeles (dpa) - De Ameri
kaanse science-fiction film Inde
pendence Day van de Duitse re
gisseur Roland Emmerich heeft
in de Verenigde Staten alle re
cords gebroken.
Sinds de première vorige week
bracht de rolprent over de invasie
van buitenaardse wezens meer
dan honderd miljoen dollar op.
Door dit overrompelende succes
is Steven Spielbergs Jurassic
Park uit 1993 naar de tweede
plaats verwezen.
Independence Day (Onafhanke
lijkheidsdag) ging vorige week in
première. Tot zaterdag was aan
de kassa's van 2881 bioscopen al
94,6 miljoen dollar binnengeko
men. De productie van de film
kostte 71 miljoen dollar.
vleugel enkel nog wat muren
Overeind stonden. De Zuidvleu
gel was door de Duitsers com
pleet opgeblazen. Ook de ar
chieven waren totaal vernie
tigd.
Er volgde een 37-jarige restau
ratie die tot 26 mei 1986 zou du
ren. Doorwerth werd herbouwd
naar achttiende-eeuws model,
met zoveel mogelijk oude stenen
en gebruik makend van de tech
nieken uit die tijd. Het meubi
lair werd gekocht en geleend.
Enkele stijlkamers geven nu een
zo getrouw mogelijk beeld van
het leven in de late middeleeu
wen. Slechts een paar kande
laars en een doorzeefd ijzeren
torenvaandel werden na de oor
log in de puinhopen terugge
vonden. Bij graafwerkzaamhe
den kwam ook nog glas- en aar
dewerk tevoorschijn.
Eigenwijs
Een rondgang door het kasteel
begint in de Ridderzaal waar
jaarlijks tientallen stelletjes
trouwen. Hopelijk gaan ze vro
lijker tijden tegemoet dan Char
lotte Sophie en Willem, die het
slechts zeven jaar bij elkaar uit
hielden. Het waren 'onverenig
bare karakters', zoals Hella
S. Haasse in haar - recent ver
filmd - boek zo treffend om
schrijft, want Charlotte Sophie
was een eigenwijze tante en
Willem wilde een vrouw die
netjes opzat en lief luisterde.
Enfin. Charlotte Sophie nam de
wijk, verloor haar rechten op
Doorwerth en reisde vervolgens
langs haar hooggeplaatste
vrienden in heel Europa om
haar gelijk te halen. Dat zou ze
pas krijgen na de dood van
graaf Willem Bentinck, met wie
ze een boel chagrijn en twee
kinderen had gehad.
Terug naar de ridderzaal, waar
dierenhoofden verdrietig getui
gen van Doorwerths rijke verle
den als jachtslot. Ook hangen er
portretten van mensen die ooit
belangrijk waren. Ze hebben
In Kasteel Doorwerth hielden de losbandige Charlotte Sophie en de gevierde graaf Willem Ben
tinck het slechts zeven jaar met elkaar uit. foto ventura
