otsing Navo
a Bosnische
erviers
Beloning voor tips
Bende van Nijvel
Patriottisch Front
bewaart eenheid
'Sovjet-Unie wilde Nederland binnenvallen'
Orthodoxe joden slaags met politie
Aidsconferentie Vancouver groter dan ooit
Tijdelijk bepaalt de temperatuur uw korting.
Respect
jgTEM
BUITENLAND
A4
^warring rondom Mladic
Wereldrecord
van Duitser
met kunsthart
Zapatista's
willen wapens
neerleggen
DE STEM
COMMENTAAR
BUITENLAND KORT
Politie verhindert Oranjemars
Poolse regering biedt joden excuses aan
'VN onderschatten wapenvoorraad Irak'
Mandela over drie jaar met pensioen
Opgraven massagraven begonnen
Zonnesteek-weken t/m 20 juli 1996.
Rrimafaon
S3
MAANDAG 8 JULI 1996
Willy Werkman
!fjv- „In de jaren '70 was
jjjjet Unie van plan de
Wereldoorlog te begin-
üÉuropa. Wij, studenten
((universiteit van Mos
sen de opdracht een
jatiestudie van zo'n sce-
jte maken. We gebruik-
oor de kaart van Ne-
Marina Solodkin, het
„Israëlische parlementslid
e Russische immigranten-
partij Israël be-Aliyah.
Mevrouw Solodkin, die tijdens de
Golfoorlog van 1991 naar Israël
verhuisde, heeft politieke geogra
fie gestudeerd aan de universiteit
van Moskou.
In het kader van haar studie
volgde ze cursussen, die haar en
haar mede-studenten moesten le
ren hoe het Sovjetleger moest op
treden in gebieden buiten de Sov
jet-Unie. „We kregen opdracht",
zo vertelt ze in een interview met
het serieuze Israëlische ochtend
blad 'Ha'aretz', simulatiestudies
te maken voor een eventuele in
val in Europa. „We maakten die
studie aan de hand van de kaart
van Nederland", vertelt ze. Het
scenario was, dat we ons met een
legereenheid van tolken ophiel
den in Nederland na een atoom-
aanval op Europa".
Marina Solodkin's kreeg een spe
ciale opleiding in het maken van
vertalingen voor het leger en het
ondervragen van gevangenen. Ze
leerde daartoe onder andere vijf
jaar Engels, Frans en Chinees.
„Ik moest bijvoorbeeld leren hoe
ik in het Chinees moest zeggen:
„Praat of we gaan je slaan". Ze
moest, zo zegt ze, in het kader
van haar studie ook leren om 'met
een zwaar voorwerp' in haar
hand te zwemmen en in het water
te springen van een hoogte van
vijf meter.
Marina Solodkin, die naar haar
zeggen tijdens de Golfoorlog naar
Israël kwam uit vrees voor het
uitbreken van een Derde Wereld
oorlog, heeft inmiddels onder de
ongeveer 500.000 Russische im
migranten in Israël een golf van
kritiek veroorzaakt na een uitge
breid interview met het in Israël
verschijnende Russische blad
'Vesti'. Zij pleitte daarin voor een
belangrijke Russische rol in het
vredesproces in het Midden Oos
ten. „We kunnen geen vrede met
president Assad van Syrië slui
ten, zonder Rusland daarbij te
betrekken", zegt ze.
Ze noemde ook Alexander Lebed,
de sterke man naast de herkozen
president Jeltsin, 'een man van
mijn hart, een patriot en een
rechtschapen man'. Sommige
Russische immigranten hebben
haar al een 'agent van de KGB'
genoemd.
ijevo (rtr/afp) - Het Bosnisch-Servische leger en een Ame-
0 peloton, dat deel uitmaakt van Ifor, de internationale
pacht in Bosnië, dreigden afgelopen weekend in botsing
[Ben bij het plaatsje Han Pijesak (zestig kilometer ten
lioosten van Sarajevo). Daar bevindt zich het hoofdkwar-
van Ratko Mladic, de opperbevelhebber van het Bosnisch-
jische leger.
Jmerikanen trokken met veel
ilsvertoon op naar Han Pi-
Zij gebruikten twee aan-
ikopters en een F-16
Ijager als luchtsteun. Reden
ieze operatie, zo bleek later,
Jat de Bosnische Serviërs
Ie tanks en pantservoertui-
in het kamp hadden achter-
aden buiten het gebied dat
moor door de Navo is aange-
De voertuigen waren
g, en niet vrijdag zoals
[eerder meldde, ontdekt door
ieiuiingshelikopters.
tierden Bosnische Serviërs
ittstadje trokken naar het le-
p omdat zij dachten dat
taerikanen generaal Mladic
en ophalen. De legerleider
verdacht van oorlogsmis-
'en en misdaden tegen de
heid. Hij moet zich verant-
rien voor het Joegoslavië-
Énaal in Den Haag, dat mo-
jtal de klachten tegen hem
Ézoekt. Verwacht wordt dat
STnbunaal binnenkort een in-
mlionaal arrestatiebevel te-
ïadic zal uitvaardigen.
(tracht
'indien werd beweerd dat de
li-troepen twee Servische mili-
pn zouden hebben gedood. De
Bezigheid van Mladic bleek
tier niets met de actie te ma
ple hebben en ook het gerucht
aide doden kon door Servische
worden ontzenuwd.
Wat de Servische militairen er-
pe instemden het materieel op
lokatie op te slaan die wel
»et aan de condities zoals die
gesteld in de vredesakkoor-
»an Dayton, keerde de rust
kevelhebber van de Navo-
"ponmacht in Bosnië zei zater-
'S dat hij niet van plan is de
bische leider Radovan Karad-
(Jfflte houden, noch te intimi-
ïffl. Admiraal Leighton Smith
sgeerde daarmee op de oproep
Duitsland Karadzic en de
■hire bevelhebber van de
ie Serviërs, Ratko Mla-
mb te houden. „Ik heb geen
:n om op Karadzic te
gaan jagen. Ik heb ook geen op
dracht gekregen hem in zijn huis
op te sluiten," zei Smith in Sara
jevo.
Arrestatie
De Duitse minister van Buiten
landse Zaken, Klaus Kinkel,
drong zaterdag aan op de arres
tatie van de Bosnisch-Servische
leider en zijn militaire comman
dant. Volgens Kinkel hebben de
hoorzittingen voor het Joegosla-
vië-Tribunaal de afgelopen week
duidelijk aangetoond dat de twee
betrokken zijn geweest bij oor
logsmisdaden.
„Zij moeten zich nergens in de
wereld meer veilig voelen," aldus
de bewindsman. „De bewijzen te
gen Karadzic en Mladic nemen
iedere dag toe. De massamoor
den, grootschalige verkrachtin
gen en massale verminking van
onschuldigen mag niet ongestraft
blijven."
Berlijn (rtr) - Een Duitser
met een kunsthart heeft een
wereldrecord gevestigd door
met het apparaat al bijna
twee jaar in leven te blijven.
Dit heeft een ziekenhuis in
de Duitse hoofdstad gisteren
bekendgemaakt.
Reiner Hege (37) werd op 8
juli 1994 overgebracht naar
het Berlijns hartcentrum met
een vergroot hart, het gevolg
van een infectie. Hege be
sloot geen donorhart te ne
men, maar liet de artsen een
pompje plaatsen dat het hart
helpt functioneren.
Het vorige record, dat is op
genomen in het Guinness
Book of World Records,
stond op naam van een Ame
rikaan die 620 dagen met een
kunsthart leefde.
Van onze correspondent
Brussel De Belgische supermarktketen Delhaize looft tien
miljoen frank - 550.000 gulden - uit voor tips over de Bende
van Nijvel. Tien jaar geleden kwamen bij bloedige overvallen
op onder andere Delhaize-winkels 28 mensen om het leven.
De Belgische justitie is er al die
tijd niet in geslaagd de daders op
te sporen. Het onderzoek naar de
Bende van Nijvel - zo genoemd
na de eerste gewelddadige over
val op een supermarkt in Nijvel -
dreigde eerder dit jaar te worden
geseponeerd. Hevig verzet daar
tegen van nabestaanden van de
slachtoffers en nieuwe onthullin
gen, brachten de moorden op
nieuw volop in de publiciteit.
Dat heeft vooralsnog niet geleid
tot arrestaties. Ook de oplossing
van het raadsel rond de bende is
daarmee geen stap dichterbij ge
komen. Wel wil het Belgische
parlement dat het justitieel-on-
derzoek zelf tegen het licht wordt
gehouden.
Delhaize hoopt met het tipgeld
familieleden of kennissen van
mogelijk betrokken misdadigers
aan het praten te krijgen. In 1985
loofden de Belgische supermark
ten al eens tien miljoen frank uit.
Toen kwamen er nauwelijks
bruikbare inlichtingen.
Mexico-Stad (dpa) - De indiaan
se Zapatista-rebellen in Zuid-
Mexico willen hun wapens neer
leggen en voortaan uitsluitend op
politiek niveau hun strijd voort
zetten.
Dat kwamen de leden van het Za
patista Nationale Bevrijdingsle
ger overeen tijdens een gisteren
beëindigd forum.
Bemiddelaar in het conflict tus
sen overheid en Zapatista's, bis
schop Samuel Ruiz, sprak van
een historische stap.
'WHansRube
hcoiiyer - Terwijl voor Westerse
«patiënten hoop gloort, raken steeds
ontwikkelingslanden in grote so-
J™ «n financiële problemen vanwege
blaar heersende aidsepidemie. Op de
'tièle openingsdag van de elfde
Jradaidsconf eren tie gisteren in het
tese Vancouver is pijnlijk duidelijk
oen, dat de kloof tussen arm en rijk
%lopen jaren alleen nog maar is
sJfns ^hingen van UNAIDS, de organi-
1 m" de Verenigde Naties die het aidspro-
coördineert, leeft slechts vier pro-
jjjJ!'1 de twintig miljoen mensen die we-
J Whet aidsvirus HIV zijn besmet, in
UKtrialiseerde were^- Voor hen komt
IjjJrï "®nifflkort een kostbare therapie
ifI| J jïf'k' *n de zwaarst getroffen gebie-
iji, ™ika, Azië en Zuid-Amerika, maar
*8ten t0<i|aa' zwa^e wijken in het rijke
'itb l n c'e mensen nauwelijks geld
Heru^611'10 condooms. De vraag is of
"ftkel Z'^n ®e*d moe^ zetten °P hetont"
Utlj® van onbetaalbare therapieën, of
lij,, ,vesteren in preventieve maatregelen,
tUljet^jSPfekers die zaterdag en giste-
voerden.
H°fCiaal Probleem
''(ii«rteSten moet n'et denken dat het pro
tst" ,j wereld uit is, als het daar is opge-
tectni us Pr°f- Peter Piot, de Vlaamse di-
<ameliikVan ^AIDS. „De epidemie neemt
%1 ter n°® feeds in omvang toe. Er is geen
Sts voorlT d meer' waar Seen HIV-infec-
SHRjl°?eif' Hpi virus is slechts een deel
'üi ëe 3 a A'ds is een sociaal probleem
''tht.nin111101?' ^et is een goed-nieuws-,
D show."
tenteerde daarom de jongste cijfers
De Canadese premier Jean Chretien
stuurde geen afgevaardigde naar de ope
ning van de aidsconferentie. foto anp
over de verspreiding van het aidsvirus. Afrika
blijft het zwaarst getroffen continent, vier
vijfde van alle besmette vrouwen woont in
een Afrikaans land. China maakte bekend dat
het virus zich razendsnel aan het verspreiden
is, via de zuidelijke staten. Inmiddels zijn in
buurland India drie miljoen mensen seroposi
tief, verklaarde Piot. Elke dag raken wereld
wijd 8.500 mensen met HIV geïnfecteerd, on
der wie duizenden kinderen. Nog steeds
raamt de VN-organisatie dat rond de eeuw
wisseling veertig miljoen mensen met het vi
rus zijn besmet.
Het afgelopen weekeinde is Vancouver over
spoeld met 15.000 congresgangers, het hoog
ste aantal ooit. De toch rijk met hotels en mo
tels bedeelde stad kan die stroom mensen in
het hoogseizoen nauwelijks aan. Vierduizend
deelnemers moesten tot op soms 150 kilome
ter afstand van het congres in ski-oorden
worden opgevangen. Deze conferentie over
treft wat betreft omvang alle voorgaande. Ra
dio en tv waarschuwen voor filevorming bij
restaurants en uitgaansgelegenheden. Alles is
komende week overvol.
De elfde aidsconferentie is ook op andere wij
ze uniek. Het is de eerste die geheel particu
lier is gefinancierd. De Canadese overheid,
met aan het hoofd een Franstalige premier,
weigerde het Engelstalige Brits Columbia een
cent voor de conferentie te geven. Vier lokale
wetenschappers staan persoonlijk met al hun
bezittingen borg voor de kosten van de orga
nisatie. Gezien de overweldigende belangstel
ling hoeven ze niet voor bankroet te vrezen.
Van de eventuele winst richten ze een aids-
fonds op. De overheid had ook geen officiële
afgevaardigde naar de opening gestuurd.
Videoscherm
De conferentie wordt verspreid over talloze
locaties in de stad afgewerkt, met twee gigan
tische overdekte stadions als belangrijkste
centra. Voor het eerst gaat de wetenschap ook
de straat op. Op een plein in het centrum
komt een groot videoscherm te staan, waarop
de belangrijkste toespraken te zien zijn. Kun
stenaars, artiesten en allerlei high-tech-ap-
paraten moeten het winkelend publiek bij de
zaak betrekken.
De deelnemers zelf kijken inmiddels uit naar
de bekendmaking van de eerste definitieve
resultaten van de reeds veel besproken com
binatietherapie voor aidspatiënten. Een dezer
dagen moet duidelijk worden of 'genezen' van
aids inderdaad mogelijk is, zoals sommige op
timisten nu al beweren.
De verslagen kandidaat Zjoe-
ganov kondigde aan dat de oppo
sitie zeer waarschijnlijk een
schaduwkabinet zal samenstellen
dat zich gaat richten op proble
men zoals woningbouw, sociale
voorzieningen en de bescherming
van de nationale cultuur. De na
tionalistische en communistische
groeperingen die samen het Pa
triottisch Front vormen, kwamen
dit weekend achter gesloten deu
ren bijeen om hun wonden te lik
ken na de verkiezingsnederlaag
van Zjoeganov.
Veel experts voorzagen een split
sing van het Front indien Zjoe
ganov de presidentsverkiezingen
zou verliezen. Maar het Patriot
tisch Front is er tot nu toe in ge
slaagd de eenheid te bewaren en
nam zaterdag unaniem het be
sluit om op 7 augustus het op
richtingscongres te organiseren
van een nieuwe oppositiebewe
ging. „De discussie van vandaag
heeft aangetoond dat het Front
eensgezind en slagvaardig is en
dat het de belangrijkste test heeft
Duizenden extreem orthodoxe joden zijn zaterdag slaags ge
raakt met de politie in Jeruzalem. De orthodoxen eisen dat de
straat Bar-Ilan op de Joodse sabbath wordt afgesloten. De politie
maakte gebruik van waterkanonnen en paarden om de stenen
gooiende betogers terug te drijven. De demonstranten negeerden
een oproep van president Weizman, eerder deze week, om niet te
betogen. De rituele joodse wetten verbieden reizen op de sabbath,
de orthodoxe gemeenschap ergert zich al lange tijd over het druk
ke verkeer dat door hun wijken komt. foto reuter
Door Kees Elenbaas
Moskou - Het Patriottisch Volksfront, een gelegenheidscoalitie
ter ondersteuning van de communistische leider Gennadi Zjoe
ganov, blijft voortbestaan als oppositiebeweging.
doorstaan", zo zei na afloop van
de bijeenkomst Nikolaj Rizjkov,
ex-premier van de Sovjet-Unie
en één van de leiders van het
Front. Rizjkov heeft van Zjoe
ganov en de tientallen leiders van
de aangesloten groeperingen bij
het Front de opdracht gekregen
om het congres voor de oprich
ting van een eensgezinde opposi
tiebeweging voor te bereiden.
De communistische leider Zjoe
ganov maakte duidelijk dat leden
van het Front niet zullen toetre
den tot een nieuwe regering als
president Boris Jeltsin en pre
mier Viktor Tsjernomyrdin van
plan zijn de huidige politieke
koers te handhaven. Zjoeganov
zei dat het Front pas een defini
tieve beslissing zal nemen na het
oprichtingscongres, de inhuldi
ging van de president op 9 augus
tus en de presentatie van het pro
gramma van het nieuwe kabinet.
„Pas daarna zullen we besluiten
of de regering onze steun ver
dient", zei de communistische
voorman.
WIE DE jeugd heeft, heeft de toekomst, zegt de traditie van de
volkswijsheid, maar er wordt nog nauwelijks naar geluisterd.
Onderwijs is voor klagende luiaards, is het vooroordeel veel
eer. Vroeg klaar, lange vakanties en de creativiteit van een
eeuwigdurend repeteergeweer.
De werkelijkheid is anders. Nergens wordt zoveel gereorgani
seerd, veranderd en bijgeschoold als in het onderwijs. Wie uit
sluitend met de kennis van twintig jaren terug voor de klas
staat, overleeft niet meer. En wie het, al docerend, volhoudt tot
zijn vijfenzestigste, heeft de gezondheid, kracht en mentaliteit
van een wereldkampioen. Toch ondervinden onderwijsgeven
den weinig waardering. Omgaan met kinderen kan immers el
ke ongediplomeerde ouder.
Werkomstandigheden en honorering zijn aan dit vooroordeej
aangepast. Nu en vroeger. Enige decennia geleden leek het tij
te keren. De lerarenorganisaties wisten de regering zo onder
druk te zetten dat de betaling gelijk getrokken werd met die
van vergelijkbare ambtenaren, de zogenaamde Toxopeusron-
de. Het bleef maar even zo. Geldgebrek aan overheidszijde
leidde tot bezuinigingen. In het onderwijssysteem, maar ook
op de loonstrook.
Jonge beginnende onderwijskrachten kregen een lager aan
vangssalaris en bleven in inkomen behoorlijk achter bij hun
collega-starters. Ouderen moesten langer wachten voor ze
hun top bereikten en het aantal te geven wekelijkse lesuren
steeg.
Deze trend van respectloosheid is met de nieuwe onderwijs-
CAO omgebogen. Minister Ritzen, de hoofdwerkgever, heeft,
zoals hij zelf zei, 'zijn nek uitgestoken'. De salarissen van be
ginnende leraren worden opgetrokken en de mogelijkheden
voor oudere docenten om met opfrissingsverlof te gaan of om
minder te werken worden uitgebreid. De feitelijke loonsverho
ging per jaar is echter zeer beperkt. Een vervelend punt, maar
bij het bestaande gebrek aan middelen de beste keus.
Minister en bonden hebben hun verantwoordelijkheid geno
men. Kwaliteit in plaats van geld. Onderwijs is immers nog
meer gebaat met frisse, enthousiaste leerkrachten dan met
goedbetaalde. Beide partijen verdienen respectvoor hun keu
ze. Het kabinet dient daarom onverwijld de laatste ontbreken
de miljoenen beschikbaar te stellen. Voor de toekomst, dus
voor onderwijs mag betaald worden.
Portadown - Met een massale troepenmacht heeft de Noord-Ierse
politie gisteren in Portadown een nationalistische Oranjemars
van tweeduizend protestanten door een katholieke wijk verhin
derd.
De leider van de grootste pro-Britse partij in de provincie, David
Trimble van de Ulster Unionisten, waarschuwde dat de politie-
blokkade de twee jaar oude vrede in gevaar bracht.
De oproerpolitie in Portadown moest met de wapenstok tegen een
groep jonge protestanten optreden die hen met straatstenen en
flessen bekogelden. Afgezien van die schermutseling bleef het
rustig.
Kielce - De Poolse premier Cimoszewicz heeft gisteren zijn excu
ses aangeboden voor alle vroegere anti-joodse gewelddadigheden
in Polen.
De regeringsleider bood zijn verontschuldigingen aan tijdens de
herdenkingsplechtigheid voor de slachtoffers van de pogrom in
Kielce, afgelopen 4 juli vijftig jaar geleden.
Cimoszewicz betuigde zijn diepe spijt voor alles waarvoor de Po
len schuldig gehouden kunnen worden ten opzichte van de joden.
Hij riep op tot verzoening en broederschap tussen de twee volke
ren.
Den Haag - De Verenigde Naties onderschatten het aantal kern
raketten, biologische- en chemische wapens dat Irak in huis heeft.
Volgens het voormalig hoofd van de Iraakse militaire inlichtin
gendienst, generaal Wafiq al-Samerai, verbergt Bagdad veel meer
dan de VN in de gaten hebben. De VN-gezant voor de Iraakse ont
wapening, Rolf Ekeus, zit er dan ook naast met de aantallen die
hij begin deze week noemde, aldus de Iraakse overloper Samerai
in een interview in de Britse krant The Independent.
Londen - De Zuid-Afrikaanse president Nelson Mandela (77) zal
zich over drie jaar zeker niet kandidaat stellen voor een tweede
termijn.
De jonge democratie heeft 'robuust leiderschap' nodig. Dit heeft
Mandela gezegd in een televisie-interview met David Frost, dat
gisteren door de BBC werd uitgezonden.
Mandela hoopt dat het ANC de huidige nummer twee binnen de
partij, Thabo Mbeki, zal kiezen als nieuwe leider. „Hij is zeer ge
talenteerd en populair.
Als het ANC hem kiest, zal ik het gevoel hebben dat dat de juiste
keuze is", aldus Mandela. Zelf hoopt hij na zijn pensioen nog eni
ge jaren boer te kunnen zijn.
Cerska - Onder bescherming van gewapende Amerikaanse solda
ten zijn onderzoekers van de VN gisteren begonnen aan hun gru
welijke taak: het opgraven van duizenden lijken uit massagraven
in de omgeving van Srebrenica in Oost-Bosnië, waar zich de he
vigste slachtpartijen van de oorlog hebben afgespeeld.
Het bewijsmateriaal dat de komende drie maanden verzameld
wordt, zal door het VN-oorlogsmisdadentribunaal in Den Haag
worden gebruikt in de rechtszaken tegen onder meer de Bosnisch-
Servische leider Radovan Karadzic en diens legerleider Ratko
Mladic.
(ADVERTENTIE)
Tijdens de Zonnesteek-weken van Primafoon beleeft u dubbel
plezier aan hoge temperaturen. Want tijdelijk bepaalt de temperatuur
de korting op veel van onze artikelen. Is het 20 graden, dan krijgt u
20% korting. En is het 30 graden, dan krijgt u 30% korting.
De korting geldt onder andere voor mobiele telefoons, faxen,
antwoordapparaten, draadloze telefoons en huiscentrales. In de winkel
herkent u ze aan het zonnetje. Hiernaast zijn alvast twee artikelen
afgebeeld.
Het kortingspercentage wordt vastgesteld aan de hand van de
voorspelde maximum middagtemperatuur van het KNMI-weerbericht.
fjiff
U kunt dit beluisteren via 06-8003 (50 ct. per minuut).
KNAAI
Dus houd de thermometer goed in de gaten en kom snel langs voor
dit zomerse aanbod van Primafoon. U krijgt de korting ook als u
telefonisch bestelt via ons gratis nummer 06-0402.
^É|§r ontvan
Hudson® 100.
Handige fax om
thuis berichten
of tekeningen te
ontvangen. Of snel een
brief naar het buitenland te sturen.
In zwart. Van 395,- voor
Orlando® 80.
Met deze voordelige draad
loze telefoon kunt u
overal in en om het huis
gemakkelijk telefone
ren. In antraciet.
Van 198,- voor
De aanbiedingen zijn geldig zolang de voorraad strekt.
