IQW
bv
e kunst van de nabije toekomst
)E STEM
Gele truien en petjes in het museum
Acht jonge cineasten presenteren hnn films
ïakers B.V.
mg
Malies
londerd eindexamenkandidaten van Sint Joost tonen hun werk
Het levenswerk van
Eddy Posthuma de Boer
)rp geprijsde
korting
?E AUTO'S
het Pannenhuis)
77
llateur
JiTVOEBING
m
Isdienst.
ke apparaten.
Postbus 366
el. 0164 - 24 09 30*
Exposities rond de start van de Tour de France
D1
Expositie in De Beyerd in Breda
TE
Bouwj.:
01-94
06-91
04-94
05-93
02-95
09-92
01-90
04-92
09-92
01-90
03-93
06-91
01-89
07-94
01-93
02-93
10-87
09-94
01-91
03-94
02-93
05-94
05-93
04-94
03-95
03-94
02-89
08-90
03-94
06-93
04-91
04-88
03-92
02-93
01-88
06-94
09-93
01-91
08-93
Prl|i:
27.950,
16.950,
16.950,
15.950,
42.950,
42.950,
19.950,
39.950,
39.950,
22.950,
14.950,
9.950,
9.950,
17.950,
34.950,
42.500,
15.950,
18.950,
29.950,
22.950,
18.950,
24.950,
21.950,
25.950,
29.950,
19.950,
10.950,
15.950,
28.950,
17.950,
12.950,
6.950,
12.950,
17.950,
6.950,
27.950,
29.950,
13.950,
14.950,
scherp geprijsde auto's,
gebruikte auto's
lot 20.30 uur.
Zomer-Gids
ze filmredactie
Bm liefst zestien films,
laaronder veel korte docu-
lentaires en slechts een enke-
I korte speelfilm, behoren dit
[ar tot de eindexamenoogst
Ln de afdeling 'audiovisueel
Werpen en programma ma-
,n> van kunstacademie St.
jost, gemakkelijker gezegd:
s fiimafdeling. De zeer uit
kopende films zijn ge
laakt door acht jonge cineas-
L die ze deze en volgende
leék presenteren in het aca
demiegebouw in Breda.
jdere afgestudeerde maakte een
kje film en een opdrachtfilm.
rtistiek bevlogen onderwerpen
h een gedurfde, niet-realistische
Irm komen aan de orde, maar
L meer prozaïsche onderwer-
pen die in een degelijke docu
mentaire vorm zijn gegoten.
Zo maakte Reinier Selen een por
tret van Oosteind, een laatste
dorp, een film over het lintdorpje
bij Oosterhout; een hechte ge
meenschap die door de eeuwen
heen organisch is ontstaan. Het
plan om 5000 nieuwbouwwonin
gen te bouwen naast de oude kern
tast de ziel van de mensen en van
het dorp definitief aan. Deze do
cumentaire werd gemaakt in op
dracht van de Vereniging Belan
gen Oosteind. Reinier Selen (niet
te verwarren met de Bredase ci
neast Joost Seelen) maakte ook
een film over de dans, Denken
met je voeten.
Twee opvallend fraaie semi-do-
cumentaires over een kunstzinnig
leven werden gemaakt door Xan-
dra Schipperheijn. Kijk naar mij
is een documentaire over de ac
trice Loes Wouterson. Gaande
weg blijkt dat de filmmaakster
ervan droomt zelf aan de andere
kant van de camera te staan, ac
trice te zijn dus. Ook speelt deze
film met de vage grens tussen fic
tie en realiteit.
Schipperheijns Verborgen Land
schap is een documentaire over
de overleden Bergense land
schapsschilder Jaap Min. Via
diens zeven kinderen leren we de
vader en de kunstenaar Min ken
nen. Zeven verschillende visies
dus, waarbij het innerlijke en het
uiterlijke landschap bij Min aan
de orde komen.
Pepijn Achterberg presenteert
een documentaire over sportfoto-
grafie, Klik, en een opdrachtfilm
over verstandelijk gehandicap
ten, Onze buren; een voorlich
tingsfilm ten behoeve van de So
ciaal Pedagogische Dienst Breda.
Peter Boonstra is vertegenwoor
digd met Grondpersoneel, waarin
het ritueel voorafgaande aan de
aankomst van een vliegtuig met
belangrijke personen een niet ge
heel realistische belichting krijgt,
en met De Mislukte Uitvinder,
gebaseerd op een verhaal van de
Argentijnse schrijver Roberto
Arit. Tevens maakte Boonstra de
film Poolster, een filmische kun
stenaarsportret van de Franse
componist Edgar Varèse.
Anke Gielen vertoont een film
verhaal over de relatie tussen
moeders en dochters, Splinters,
en Intenties - De Vogels, een afle
vering voor een serie televisie
programma's over nooit uitge
voerde kunstzinnige projecten.
Deze pilot gaat over het theater
project De Vogels van Aristopha
nes van Helène Min en Klaas
Govers.
Grondtoon heet de film, die Ca-
lixte Govaarts maakte over een
grotestads- muzikant, die het
Limburgse dorp America bezoekt
na het horen van de liedjes van
Jack Poels van Rowwen Hèze,
waarin dit dorp liefdevol wordt
bezongen. De werkelijkheid
blijkt toch anders. Govaarts
maakte tevens drie korte landen
programma's voor het VPRO-
kinderprogramma Primus.
Chris de Ruiter filmde een ver
haal over twee hoogbejaarde da
mes die terugblikken op hun le
ven in isolement, Hartenaas.
Freddy Veenstra presenteert Het
Verschijnsel Bob Evers, een do
cumentaire over de schrijver Wil
ly van der Heide, die voortleeft in
zijn legendarische reeks Bob
Evers-boeken. Ook is hij verte
genwoordigd met Telemachos,
een filmvertelling over onbereik
baarheid in de liefde geïnspireerd
door de mythologische geschie
denis van Odysseus.
Vandaag draait een selectie van
het filmprogramma (16.00-20.00
uur), morgen is het complete pro
gramma te zien, (10.00-15.45
uur), zondag (13.00-16.00 uur)
een selectie, maandag 1 juli en
dinsdag 2 juli alle films (10.00-
15.45 uur).
Het adres is St. Joost, Beuken
laan la in Breda.
jor Hans Rooseboom
e wil weten welke kant het opgaat
i de actuele beeldende kunst,
_jeft een kleine week de kans om
ich daarvan haarfijn op de hoogte te
dellen. Tot en met dinsdag zijn de
istenaars van de nabije toekomst
n in Breda.
de kop af honderd studenten doen dit
ar eindexamen aan de academie voor
«ldende kunsten Sint Joost. Traditie-
trouw geven de kandidaten him visite-
artje af in de vorm van een tentoon-
ïlling in het eigen academiegebouw,
tentoonstelling gaat vanmiddag om
)0 uur voor het publiek open, na de
iploma-uitreiking en de toekenning van
Sint Joost-penning (ƒ5000) aan de
ite student van deze lichting,
het waar is dat kunststudenten ge
lige kompasnaalden zijn die feilloos
ontwikkelingen aangeven in de
itwereld, dan is deze eindexamenex-
sie een verhelderende ervaring. Het
sn fraaie tentoonstelling, waar je rus
een paar uur zoet bent.
|et speelt zich af in de gangen, kabinet-
In en lokalen op twee verdiepingen van
|nt Joost - voormalig seminarie - en in
■t atrium, de overdekte binnenplaats,
'ie in de afgelopen twee jaar nog geen
et in het gebouw heeft gezet, moet nu
aar eens gaan kijken hoe mooi behuisd
geoutilleerd Sint Joost is. Nog afge-
ffl van het monumentale park waar
'sxposeerd kan worden,
honderd eindexamenkandidaten zijn
leeld over de volgende studierichtin-
architectonisch ontwerpen en inte-
r (11), audiovisueel ontwerpen en
igramma maken (8), fotografie (11),
fiek (7), grafisch ontwerpen (27), mo-
ontwerpen en mode-illustratie (11),
Iptuur (14), schilderen (11).
jet atrium van Sint Joost is een ideaal
|lichte tentoonstellingsruimte (600
irkante meter). Hier zijn de eindexa-
inproducten van de afdelingen schil
den en fotografie ondergebracht. Wat
i de schilderijen onmiddellijk in het
l springt zijn de ruime formaten, het
(mik van veel en felle kleuren en een
merkelijke hang naar figuratie. Zoals
't al uit recente tentoonstelling in De
tyerd bleek, is er overduidelijk een te-
jgkeer naar het ouderwetse schilderen,
r het ezelschilderij.
Ij de foto's is de blikvanger een serie
Het atrium, de gangen, kabinetten en lokalen van de kunstacademie in Breda zijn
met werkstukken van de studenten.
van Britt Straatemeier, zes grote foto's
van interieurs van identieke afmeting,
met steeds een andere menselijke invul
ling, benepen situaties van werken, eten,
tv-kijken en slapen, maar wel met een
humoristisch of absurdistisch tintje, in
kleuren die mooi zijn van lelijkheid. De
hele afdeling fotografie getuigt van iro
nisch hyperrealisme.
Architectonische vormgeving is te zien
in de voormalige kapel. Dit is een respect
afdwingend onderdeel van de tentoon
stelling. Vorig jaar viel in deze afdeling
de Sint Joost Penning. Sommige studen
ten in deze richting hebben gekozen voor
een oplossing van stedebouwkundige
knelpunten in Breda: tekeningen plus
maquettes voor een pand in de Nieuw-
straat, voor het Sportfondsenbad, voor
nieuwbouw op de hoek van de Molen
straat en het Kloosterplein.
De producten van de afdelingen Mode en
Grafische Vormgeving zijn te zien in de
ruimten waarin ze zijn gemaakt. De be
zoeker krijgt zo tegelijk een leerzaam
kijkje in de werkplaatsen. Bij Mode valt,
na een periode van milieubewustzijn,
een terugkeer naar dure stoffen als zijde
op. Bij Grafische Vormgeving is er een
sterke nadruk op het communicatieve.
Deeltijd
Wat menigeen niet weet is dat al deze
studierichtingen zowel in volle tijd (dag
opleiding) als in deeltijd kunnen worden
genoten (avondopleiding). Het einddi
ploma is in beide gevallen gelijk.
Het aantal studenten dat de opleiding in
deeltijd volgt loopt terug. En die terug
loop wil de directie van Sint-Joost tot
staan brengen. „De avond-opleiding
hóórt bij Sint-Joost," vindt directeur M.
Regouin. „De avond- en de dagopleiding
zijn twee gelijkwaardige poten van de
zelfde HBO-opleiding. Over de deeltijd
opleiding doen de studenten een jaar
langer, maar zowel de deeltijd- als de
voltijd-opleiding leiden tot hetzelfde di
ploma."
De avondstudenten zijn in het algemeen
gemotiveerder dan hun dag-collega's.
„Ze komen soms van ver. Vier maal in de
week 's avonds op en neer uit Zeeuwsch-
Vlaanderen, dan ben je echt wel gedre
ven. Het zijn vaak iets oudere mensen die
alsnog kiezen voor een beroepsopleiding
in de kunst. Vaak hebben die mensen een
Door Dirk Vellenga
gele trui die Wim van Est
zijn schouders kreeg in
U951 - de allereerste voor
Nederland - had knoopjes,
Swee borstzakjes en mouw-
lies met iets van elastiek in
öe randen. Heel anders is de
gele trui van 1980. Het
[exemplaar dat Joop Zoete
melk triomfantelijk naar
Parijs bracht, heeft geen
[zakjes meer en ook geen
raoopjes. Er is een ritsje in
de hals en de mouwtjes zijn
[een stuk korter.
Pe verandering in de snit van de
poillot jaune is een van de aar-
pige ontdekkingen die men kan
poen op de expositie Tour de
[trance, Nederlandse tourren-
'ers in beeld. De tentoonstelling
beslaat niet meer dan een galerij
1 het Noordbrabants Museum
3 Den Bosch, maar de Iiefheb-
Per vindt, freewheelend langs de
latrines, voldoende details die de
rwbeelding prikkelen.
Fat leert de bolletjestrui van
pert-Jan Theunisse, de bergko-
jragvan 1989, ons bijvoorbeeld?
J?6halve de woorden Café de Co
lombia zien we de beroemde ro-
r.e st'ppen. Maar in die stippen
nl3 met de losse hand bergen ge
milderd! Het zijn kleine kunst-
i erkjes die de Alpe d'Huez op
ansen en in de laatste, smalle
«ometers door honderden han-
den worden aangeraakt.
Wim van Est, de onvergetelijke
Westbrabantse Tour-held, leen
de behalve een van zijn gele
truien en drie sjerpen die horen
bij etappe-overwinningen (in
'51, '53 en '58), ook een foto-al
bum, waarvan de bezoeker ove
rigens alleen de twee opengesla
gen bladzijden kan bekijken. De
foto's zijn voorzien van uitleg,
met de hand geschreven in een
schrift en toen uitgeknipt en in
het boek geplakt. Het hand
schrift is duidelijk niet van Wim
zelf.
Van Gerrit Schulte, de Bossche
vedette, is een knipsel-album uit
de jaren '30 tot en met '50 te
zien. De organisatoren leggen
uiteraard de meeste nadruk op
Schulte's etappe-overwinning in
1938, toen hij met een leeglopen
de achterband als eerste over de
meet ging in Nantes.
Vrij bekend zijn de foto's die het
Nederlands Sportmuseum in Le
lystad beschikbaar stelde. Jan
Nolten in een dolle solo, Wim
van Est in het ravijn, Jan Jansen
als winnaar in 1968. Komisch is
de foto waarop Wout Wagtmans
in de gele trui wordt gehesen
door een Franse schone met
Jan Jansen in zijn gloriejaar 1968 foto wim amels - sportmuseum
sombrero en de altijd aanwezige
Kees Pellenaars. Woutje trekt
een van zijn onweerstaanbare
grimassen, het is zijn manier om
zijn tomeloze vreugde te laten
demarreren. Een andere foto
toont Wout Wagtmans, Wim van
Est, Daan de Groot en de ge
broeders Gerrit en Adri Voorting
in de trein in Roosendaal (in
1955) met bestemming Parijs.
Gewone jongens in een gewone
trein op weg naar een klus in
Frankrijk...
Wout en Wim namen ooit het
plaatje Tour de France op, waar
van het hoesje nu in Den Bosch
is te zien. In de platenhoek is
verder Johan is kampioen aan
wezig van Jac van Opstal en de
Supporters, een eerbetoon aan
Johan van de Velde in 1980.
Henk Lubberding stond twee
petten en twee vaantje af en ook
medailles voor het uitrijden van
de Tour, een soort Elfsteden-
kruis, een troostprijsje voor de
genen die drie weken lang niks
hebben gewoonen. Jean-Paul
van Poppel droeg twee zilveren
landkaarten van Frankrijk bij,
waarop de etappe geel is ge
maakt die door hem werd ge
wonnen. Erik Breukink stond
een tijdrit-helm en een prisma-
bril af, maar niet de zakdoekjes
waarin zijn beroemde snotkegels
werden opgevangen. Joop Zoete
melk leverde zijn zege-vaas uit
1968 en Jan Janssen een van zijn
brillen.
Jeroen Blijlevens sprint op een
van de meest recente foto's van
de tentoonstelling naar de over
winning en ook kunnen we de
Rabobank-ploeg van Jan Raas
voor de Tour van '96 bewonde
ren. Maar dan voel je tegelijker
tijd de wielerarmoede in Neder
land op dit moment en loop je
even snel terug naar de pagina
uit Het Vrije Volk van 27 juli
1953, waarop de legendarische
Jan Liber de vaderlandse
equipe, bovenaan in het ploe-
genklassement, bejubelt: 'Welk
een aangrijpend moment was
dat voor ons, Nederlanders, die
het troepje dapperen zo lang op
hun zware weg naar hun triomf,
die zij ten koste van zovele nau
welijks te dragen krachtsinspan
ningen hebben moeten banen,
hebben gevolgd - die zeven ster
ke gebruinde jongens...'
'Tour de France. Nederlandse
tourrenners in beeld'. Noordbra
bants Museum, Verwerstraat 41,
Den Bosch. Open di. tot en met
vrij. 10-17 uur, za. en zo. 12-17
uur. Tot en met 14 juli. Van 20
juli tot en met 1 september in het
Nederlands Sport Museum in Le
lystad.
Er zijn meer tentoonstellingen
rond de Tour de France:
Expositie 'Woorden tussen de
wielen. Een eeuw wielrennen in
de Nederlandse literatuur'. Met
o.a. handschriften van bekende
auteurs en oude jeugdboeken. In
het Letterkundig Museum in Den
Haag, tot en met 15 september.
Het bijbehorende boek, met ver
halen en gedichten van Tim
Krabbé, Jan Mulder, Freek de
Jonge, Jan Kal, Herman Gorter
(I), A.F.Th, van der Heijden, Kees
van Kooten e.a. is uitgegeven
door L.J. Veen, prijs 27,90
Expositie 'De wielersport. Van
keramiek tot brons, van staal tot
steen'. Ecart, Gemertseweg 27 in
Bakel. Vanaf 28 juni.
Expositie 'Le Grand Départ'. Vijf
tig kunstenaars geïnspireerd
door de Tour. De catalogus is een
cd waarop een overzicht van de
Tour de France wordt gegeven.
In Galerie Hüsstegen, Verwers-
straat 28, Den Bosch.
VRIJDAG 28 JUNI 1996
Deze foto maakte Eddy Posthuma de Boer in 195 7 van de
schrijver Nescio (J.H.F. Grönloh). foto de beyerd
Van onze kunstredactie
Meer dan veertig jaar heeft fotograaf Eddy Posthuma de
Boer rusteloos over de aarde gezworven. Op alle continen
ten heeft hij het menselijk leven vastgelegd. Er is geen
aspect van het leven dat Posthuma de Boer ongemoeid
heeft gelaten. Alle gradaties van drama en humor heeft hij
in zwart-wit vastgelegd.
Op verzoek van De Beyerd in
Breda heeft Eddy Posthuma de
Boer zijn werk een paar maan
den stilgelegd om de productie
van die veertig jaar uit te zoe
ken en er een selectie uit te ma
ken voor een tentoonstelling.
Ongeveer 500 van die foto's,
daterend van de jaren '50 tot in
1996, hangen vanaf zaterdag
langs de wanden van De Bey
erd. Zonder poespas, gewoon
een hoop foto's om naar te kij
ken. Minister Hans van Mierlo
opent de tentoonstelling om
16.00 uur.
Eddy Posthuma de Boer heeft
zich ook binnen de Nederland
se grenzen actief getoond. Ja
renlang trok hij door het land
met het doel de wereld van de
lach vast te leggen zoals die tot
uitdrukking komt in het circus,
in het theater en tijdens carna
val. Eén zaal in De Beyerd is
ingericht als portrettengalerij:
Posthuma de Boer heeft in de
jaren vijftig honderden 'beken
de Nederlanders' gefotogra
feerd: geen snapshots maar
mooie geposeerde portretstu
dies van acteurs, schrijvers en
beeldend kunstenaars - vaak
met een recent portret als pen
dant.
Tezelfdertijd wordt zaterdag in
De Beyerd een tweede exposi
tie geopend, met affiches van
Gielijn Escher. Grafisch vorm
gever Escher streeft naar een
zo groot mogelijke eenvoud in
de voorstelling. Hij werkt ge
heel ambachtelijk en doet alles
nog met de hand.
foto cor viveen
baan of een gezin."
„Wanneer de deeltijd-studie van Sint-
Joost wordt afgeschaft, dan is er niet één
deeltijd-kunstopleiding meer tussen
Vlissingen en Maastricht," aldus de di
recteur van de Bredase academie. „Eind-
hoven en Tilburg hebben de parttime
studie al eerder afgestoten."
Het behoud van de avond-opleiding is
belangrijk voor het functionneren van
Sint Joost zelf. Regouin: „Het academie
gebouw blijft nu de hele avond open, de
werkplaatsen, de computerruimten en de
bibliotheek. De academie leeft continu
door.
De expositie in Sint Joost is vandaag geo
pend van 16.00-21.00 uur, zaterdag van
10.00-17.00 uur, zondag van 13.00-17.00
uur en maandag en dinsdag van 10.00-
17.00 uur.
De criticus is een uitzondering.
De enige die de volgende dag
met gezag en slem verheffing zijn
mening mag verkondigen en
daarom uit angst voor geheugenzwakte op hoogtepunten de voorstel
ling verstoort met geritsel en balpenkliks, maar ook een van de weini
ge betaalde beroepsdeskundigen.
Publiek komt naar het theater omdat het van het genre, de ster of de
pauzes houdt. De criticus omdat hij moet, maar tegelijk omdat hij
denkt dat er wel eens wat nieuws, bijzonders of uitstekends vertoond
kan worden.
Publiek laat zich overhalen door pr-campagnes, recensenten worden
daardoor achterdochtig. Zoemt heel kunstminnend Europa dat er
een talent is opgestaan, wil de criticus zich daarvan eerst zelf overtui
gen. Wat impresario's, festivaldirecteuren en kunstcommerciële tour
operators uitzonderlijk en top noemen, is voor de journalist verdacht.
Hij gaat af op eigen mening, hoe hard publiek en snobs ook lopen.
Heel Europa 's zomercircuit heeft dit jaar de handen ineengeslagen.
Wenen, Avignon, Parijs, Amsterdam en Boekarest hebben met steun
van New Yorks geld een gezamenlijke festivalproductie op poten ge
zet. Meer dan honderd spelers op het toneel, een grote naam achter
de regietafel en een verloren gegaan klassiek-Grieks vierluik in recon
structie. Aischylos, Silviu Purcarete en vijf en twintig eeuwen toneel
geschiedenis op toernee langs de eerste theaters van de oude wereld.
De publiciteit gaf tevoren hoog op van het spektakelniveau. Het eve
nement van het jaar. De grootste productie van het seizoen. De ont
staansgeschiedenis van Europa en de westerse beschaving in'120 mi
nuten. De beau monde haastte zich naar de kassa. De recensenten
bleven sceptisch, want wat goed is voor de box office, is niet vanzelf
sprekend kwaliteit voor de zich onafhankelijk wanende kenner.
Het publiek was tevreden na de Amsterdamse Holland Festival-voor
stellingen van 'Les Danaïdes'. Fors applaus, behoorlijke discussie in
de etablissementen rond het Waterlooplein, maar terughoudendheid
en teleurstelling in de ochtendbladen.
Wat hoogtepunt had moeten zijn, ivns plaatjeskijkerij, eerder ver
toond en langdradige verveling. Avant garde van drie kwarteeuw
her, te opvoedend en niet spannend. Bewegend beeldhouwwerk, ge
jatte trucs, kunst for the millions'.
De criticus was weer eens uilzondering. Want in de kroegen nader
hand weerklonk wel wat kritiek, maar veel meer opgetogenheid. Zelfs
uit monden van theatergangers die evenveel zien als de doorsnee-re
censent. Natuurlijk was het twee uur lang vooral prachtige tableaux
vivants, maar dat zijn de Audi-ensceneringen ook en die vindt de pers
prachtig. De ondersteunende muziek was veel te mager en het is een
gemis dat niet op die manier geprobeerd is meer spanning en lijn in
het stuk te krijgen.
Er zat meer esthetiek dan drama in de avond. Maar de schoonheid
was zo overweldigend, de massascénes waren zo geslaagd geome
trisch gechoreografeerd, de trucs liepen zo goedgerepeteerd geolied
en de paar requisieten bleken zo voor alles en zo onverwacht bruik
baar dat het een genoegen was honderdtwintig minuten mee te mogen
bladeren in het fraai vormgegeven, gereconstrueerde boek.
'Les Danaïdes' is niet de beste voorstelling van de eeuw en het kan
ook geen kwaad de commerciële pretentie door te prikken. Maar de
recensent die van de weeromstuit in recalcitrantie de avond weg
schrijft, bewijst niet meer te horen bijzijn theaterpubliek. Hij heeft
zich los gezongen van zijn kunst.
t
