E R
rop u
DE STEM
riNG!
t
Groeihormonen voor kinderen soms overbodig
r
Cursus helend zingen met Astrid van Helden in Hoeven
10 GULDEN
KORTINGOP
Artemis brengt volgend
seizoen vijf producties
Acht miljoen gulden
aan Spinoza-prijzen
voor toponderzoekers
De plooibare aard
van de Yamaha
WÊÊËÊmm
DUKE
NUKEAfl 30
ALLE T-SHIRTS
vanaf 39,95
12 3 1
n, o.a.
Tientje/
jlden.
je al
shirt.
;t hoofd
Cien.
ïetstoel van Nijmeegse Anne Langhout krijgt faam in Nederland
MUZIEKFESTIVAL WEST-BRABANT
Repertoire afgestemd op theatermakers
Gerrit Krol krijgt
Busken Huetprijs
Zomer-Gids
WOENSDAG 26 JUNI 1996
CD-ROM
DiBje betaalt geen 89 95
maar 79,95
Hazes mag wel, house niet
idstalige Multimedia
icy doped ie op CD-ROM
SUPERCLUB 199,
5b?
0Pfc00P^ndagf/°;S
Dor Dirk Vellenga
11S was Astrid van Hei-
du een gewone zangeres.
\l volgde zangles vanaf
Sur 13e, haar stem werd
ld ssiek gevormd. Ze zong
bi het swingorkest van
Fins Poptie en trad op
t gitarist Wim Overgouw
la drummer John Engels,
pin gebeurde er iets
viemds. „Mensen vielen
ji spontaan om de nek. Ze
bilden en riepen: jouw
ist n heeft mijn leven ver
sierd."
D
jl ft t was Astrid van Helden een
ge oon mens, zonder inzicht dus.
]0j haar manier gelovig, maar
I ge kerkgangster. Tot ze een In-
|di e spirituele meester ontmoet-
||te, ie haar de naam Kaalikama-
II ba af. Nu is zij concertzangeres
'en:angtherapeute met een bij-
|'zo lere opdracht.
JLl i titel geeft misschien een
"Je eerd beeld. Men denkt snel
j!aa Bhagwan en die onzin met
jvrii seks, maar daar heeft het
t,ni mee te maken. Deze Indiase
1 w ster is echt niet zo'n zweverig
|si ui. Hij heeft me bewust ge
in kt van de enorme kracht van
Ju# stem. Die stem is een talent
od, dat ik moet uitdragen."
kamer in Utrecht klinkt In-
'dide muziek, geurt de wierook
en :an een gast kiezen uit vele
;so( len thee. In dit deel van de
Janos gaat het om zaken als
ch ra, mantra, karma en prana-
yai i. Astrid van Helden (40) is
(a /olie vrouw met een Indiaas
lit lijk, een glimlach, een lage
spi ikstem en een zangstem die
wo It omschreven ais een Enge
len em, met een bereik van vier
iOct ren.
Ze itvangt cliënten in haar wo
rn in Utrecht, maar geeft ook
cui issen in helende zang in het
lat Van 23 tot en met 27 sep-
ten er komt ze naar Centrum
Bo ndonk in Hoeven voor een
ra is die deze maand had moe
ten ilaatsvinden, maar verscho-
veiwerd. Vijf dagen zangmedi-
tatstemoefeningen en 's
av< ds een concert van Astrid en
ha< musici, waarbij de cursisten
zie nok mogen laten horen.
,Z gen is net zo natuurlijk als
sprien, maar het is ons afge-
|etIk breng de mensen tech-
le in bij om stress-gevoelens en
en los te laten. Wie diep in
sde it zit, kan niet zingen. Er zit
Astrid van Helden: 'Zingen is net zo natuurlijk als spreken, maar het is ons afgeleerd.'
dan letterlijk een brok in je keel.
Je keel-chakra sluit zich. In zo'n
geval zing ik zelf iets en dat
schijnt een bijzondere uitwerking
te hebben. De emoties komen los,
je gaat meezingen. Er valt iets
van je af, er ontstaat een positie
ve energie."
Geen zware theorieën en geen in
gewikkelde yogahoudingen bij
deze zangtherapie. „Dat helen,
daar ben ik heel nuchter over,"
zegt ze en stelt verschillende ke
ren dat ze niks moet hebben van
Yomanda-types. Toch gewagen
haar perberichten van contact
met de 'Grote Kosmische Kracht'
en valt ook het volgende op: 'As-
trid-Kaalikamaba Swami staat
ook vaak mensen met levensvra
gen te woord, zij bezit helder
ziende gaven.'
Ze legt uit: „Ik voel de pijn van de
mensen al lang voordat ze bij mij
voor de deur staan. Dan zuig ik
die pijn al op. Ik kan er niks aan
doen, dat heb ik nu eenmaal. Dan
zeg ik tegen zo iemand: Jij had
hoofdpijn, hè? Die is dan heel
verbaasd. Het gaat vanzelf. Maar
ik presenteer me niet als thera
peute."
Angst
Haar eerste taak is mensen zo ver
te brengen dat ze een lied aanhef
fen. Er is veel vrees, schaamte.
„Angst om te zingen kun je over
winnen. Maar je moet wel steeds
opnieuw die drempel over. Veel
angst wordt door mij wegge
haald, daarna moet je er zelf aan
werken."
Maar als de pijn nu heel diep in
de ziel of in het vlees zit? „In vijf
dagen valt er heel veel op te rui
men. Vaak geef ik de mensen na
afloop tapes mee. Ze kunnen be
zig blijven, meezingen. Kanker
genezen kan natuurlijk niet. Je
kunt wel leren omgaan met ellen
de. Je kunt leren dat die nare din
gen er zijn, ze worden nu eenmaal
door mensen gecreëerd. Ja, geluk
kan blijvend zijn."
De cursist die de longen open wil
gooien om zijn persoonlijke zor
gen weg te galmen, betaalt voor
vijf dagen in Hoeven de prijs van
875 gulden, inclusief maaltijden
en ovenachtingen. „Maar dan zit
je ook in een heel luxe klooster,"
voegt Astrid van Helden snel toe.
„We zijn een stichting, het geld
heeft een goede bestemming: we
gaan elk jaar twee maanden naar
India om muziek te maken."
Naast de lessen en cursussen
zingt ze in de Nederlandse
schouwburgen, op 3 december in
Eindhoven bijvoorbeeld en op 28
februari 1997 in Tilburg. „Ik ben
nooit moe, ik heb aan vijf uur
slaap genoeg."
Middenrif
Wie zingend aan de top van zijn
eigen hitparade wil komen, maar
een cursus met overnachtingen
wat ver vindt gaan, kan mis
schien vooruit met een paar tips
van Kaalikamaba. Het begint
met zuchten, flink zuchten, en
dan: ademhalen uit het midden
rif. Vervolgens kun je proberen
een lange noot een halve minuut
aan te houden.
foto archief de stem
Iedereen kan aan de slag, onder
de douche, in de file, aan het aan
recht. Het genre doet er niet toe.
André Hazes mag ook tijdens de
cursus.
„Ik ga de mensen echt niet dwin
gen naar Indiase muziek te luis
teren. Ik respecteer de keuze van
mijn cursisten. Maar ik heb nog
nooit mensen gehad die alleen
Hazes willen zingen. Ze staan
open vpp.r alles. Ik pas me aan. Ik
zing .ook, Bohemian Rhapsody
van Qpeen, Koningin van de
Nacht én Huilen is voor jou te
laat. Ja, mijn stem kan alles zin
gen. Ik heb vierhonderd stukken
op mijn repertoire staan."
Alle muziek is goed. Behalve
house. Daar is Astrid van Helden
heel streng in: „House maakt niet
blij. Die muziek heeft een desas
treuze uitwerking. Het ritme is
niet meer natuurlijk, het is vrese
lijk opgevoerd, je raakt in trance,
je wordt gehersenspoeld. We heb
ben gezien dat house en het ge
bruik van xtc kan leiden tot hart
stilstand, er zijn doden gevallen.
Heavy metal is ook niet bevor
derlijk, maar house kan echt
niet."
Klanten
De stress is kolossaal in Neder
land, er komen wekelijkse nieu
we therapieën bij en helers, die
de oplossing hebben en moeite
loos aan een kringetje klanten
komen. Er zijn zo langzamerhand
ontelbaar veel manieren om het
stadium van gelukzaligheid te
bereiken. Heil zit in tekenen,
schreeuwen, dansen, massage, te
ruggaan naar het baby-stadium
tot en met de wonder-combinatie
pianospelen en gras eten.
Astrid glimlacht geduldig. „Aan
veel van die methodes ontbreekt
iets. Dat is dat je je eerst tot god
moet wenden. Het gaat om het
godsbewustzijn. God geeft steun
aan ieder mens. Dit heeft niks
met new age te maken, hoor. De
ziel is iets goddelijks, god woont
in ons lichaam. Je moet dus con
tact zoeken, hulp vragen. Dat
werkt, je moet even dat lijntje
uitgooien. Dan kun je beginnen."
Eerst bidden dus en dan een cd-
tje opzetten. Dat begint toch echt
godsdienstig te worden. Zingen
werkt voor de gelovige, niet voor
de heiden. Kaalikamaba gaat
voor en haar keel is de kerk.
Het gaat nog verder. Astrid van
Helden werkt ook graag met
edelstenen die zwart kleuren van
de smarten die ze van de mens
hebben opgenomen. Ze raadt ver
der zwarte kleding af, omdat de
drager onherroepelijk depressief
wordt. Wie echt serieus hogerop
wil, moet geen varkensvlees etefl
en matig omgaan met seks.
De reacties stemmen Astrid van
Helden zeer tevreden. „Aan het
eind van de cursus hoor je zo'n
heel gebouw zingen. De mensen
ontwikkelen zoveel energie dat ze
's avonds niet naar bed kunnen.
Een cursiste was na afloop zo ge
lukkig dat ze tegen een boom
liep."
Ze toont brieven, gekleurde pa
piertjes met bloemetjes, beestjes
en zonnetjes. Van dankbare, ge
heelde zangers. Of liever: zanger
essen, want het zijn vooral vrou
wen die de lessen volgen. Bij der
tig cursisten zitten maar een of
twee mannen. „Mannen laten
zich alleen horen in het voetbal
stadion."
Als Kaalikamaba de verslaggever
vraagt of hij geïnteresseerd is in
'spiritualiteit' en of hij wel eens
zingt, maakt hij zich vriendelijk
uit de voeten. De kerk uit, vóór
het zingen.
|0o( Frits Stommels
sen zijn er, onder verwijzing
hun illustere voorganger Napo-
niet zelden trots op klein van
te zijn. Zo niet de Nederlanders,
'jwillen het liefst zo min mogelijk
door hun lengte. Ze hebben
!|üet op lang, ook niet op kort en
Men er al vroeg mee om het zo te
io len.
land krijgen ongeveer achthon-
kinderen groeihormonen. Het is on-
nd hoeveel kinderen de geslachts-
ïonen testosteron of oestrogeen ('de
krijgen toegediend om de groei af te
aen. Lang niet altijd staat vast of
groeibeïnvloedende preparaten
wel nodig zijn. Kinderartsen gaan
voor af op bloedonderzoek en een
ienfoto van de hand. Vindt zo'n arts
;t bloed van het kind geen natuurlijk
ihormoon dan zal hij al vlug conclu-
0 dat er iets mis is en besluiten om
1 groeihormoon toe te voegen,
as ten onrechte," zegt Anne M.E.
(hout, groeimeetkundige van het
rum voor Groeidiagnostiek in Nij-
®- „Het kind zou misschien ook
(er dat extra hormoon normaal zijn
'gegroeid." Om onnodig toedienen
groeibeïnvloedende preparaten en
a hoge uitgaven in de gezondheids-
te voorkomen is zij aan het onder
en of de OBL-meetmethode - OBL
voor onderbeenlengte - op termijn
acht kan worden gesteld.
Mormoon kost tussen de 30.000 en
M |p'den per kind per jaar. Deze
5 M kunnen met nauwkeurige metin-
se in veel gevallen tot de helft worden
1(1 ggebracht.
„fvesterse mens wordt steeds langer,
tewoordig is de gemiddelde lengte
man 1,82 meter, van de vrouw
®eter. Bij toekomstige volwassenen
1 11331 drie centimeter worden bijge-
teld. Maar dan is de grens ook
wel bereikt. Dat mensen groter
worden heeft te maken de ver
betering van de leefomstandig
heden: centrale verwarming,
zomer én winter verse groenten
en het met antibiotica te lijf
gaan van kinderziekten.
Langhout gebruikt voor haar
metingen een aan de Katholieke
Universiteit Nijmegen ontwik
kelde meetstoel, die op het eer
ste gezicht iets weg heeft van de
electrische stoel. De stoel is ge
schikt voor kinderen van mini
maal vier jaar, van wie de
ouders niet gerust zijn dat ze
goed groeien. De groeidiagnoste
kan binnen een periode van zes
weken vaststellen hoe het staat
met de groei van het kind. Dat
gebeurt via de OBL-groeitest.
Het kind zit enkele achtereen
volgende weken telkens een
kwartier in de meetstoel om de
groei van het onderbeen te me
ten.
Langhout reist met haar stoel
het hele land door. Het ding
heeft inmiddels een zekere faam
gekregen. „Gelukkig maar,"
zegt ze, „want ik maak mee dat
een specialist zegt: 'onmiddel
lijk opnemen en groeihormoon
geven'. Er zijn steeds meer
ouders die daar niet onmiddel
lijk op reageren en bij mij aan
kloppen voor een second opi
nion. Dan blijkt na een aantal
metingen dat het kind zonder
extra groeihormoon door kan
groeientot een normaal per
soon."
Langhout heeft er wel een ver
klaring voor. Er zijn specialisten die in
haar ogen veel te weinig tijd nemen om
na te gaan of en waarom de groei op een
gegeven moment stagneert. Voor hen is
de meetstoel vreemd genoeg veel te
«Het meisje Cinderella (13) in de meetstoel bij Anne
Langhout. foto gerard verschooten
nauwkeurig voor normaal medisch ge
bruik. „Het duurt even voordat je een
verschil van tienden van millimeters
hebt vastgesteld. Zo'n specialist heeft
maar zeven of acht minuten voor een
kind. Twintig of dertig patiënten
op een middag is niet ongebrui
kelijk."
Groei is iets persoonlijks, zegt
Langhout. Niet elk kind groeit
even snel en even lang door.
Sommige kinderen zijn vroeg, op
hun dertiende of veertiende uit
gegroeid, anderen pas op hun
achttiende of negentiende.
Een kind van ongeveer zes jaar
groeit tot aan het begin van de
puberteit gemiddeld 0,4 mm per
week in het onderbeen. Die snel
heid kan in de puberteit gaan op
lopen tot een millimeter per
week. Naast erfelijke factoren als
lengte van de ouders en de aanleg
voor bepaalde ziekten kunnen
dingen als veel of weinig ziek
zijn, rust, voeding, spanningen en
problemen thuis of op school van
invloed zijn op de groei.
Voordat een arts besluit om
groeistimulerende dan wel groei-
remmende hormonen - testoste
ron voor jongens en oestrogeen
voor meisjes - te geven dient hij
wat te weten over het slaappa-
troon van het kind, over voeding
en hobby's. Zo kan de groei stag
neren bij kinderen die te laat
naar bed gaan en te 'gezond' eten.
Langhout geeft het voorbeeld
van een gezin, waarvan de vader
een hartinfarct had gehad. De
vrouw besloot daarop niet apart
voor de man te koken en het hele
gezin op een streng dieet te zet
ten. Dat bleek funest te zijn voor
de groei van de kinderen van drie
en vier jaar.
Iets dergelijks kan zich voordoen
bij overmatige sportbeoefening.
Dat vreet energie en die energie kan een
jongere nodig hebben om te groeien.
Langhout: „Ik heb een kind van 1,50 me
ter hier gehad, dat dertien uur per week
intensief aan sport deed. De kinderarts
De piano-ontdekking van dit
jaar is Igor Roma en zijn voor
liefde geldt de vleugels van Ya
maha. Tijdens het Muziekfesti
val West-Brabant wordt er uit
sluitend op vleugels van Yama
ha gespeeld. Het merk is sterk
in opkomst als concurrent van
de meer gevestigde typen.
Igor Roma, vorige maand win
naar van het Internationaal
Franz Liszt Piano Concours in
Utrecht, trad vorige week op
tijdens het Muziekfestival in
Breda. Het publiek juichte hem
toe als de nieuwe ster.
Gevraagd naar zijn favoriete
pianomerk verklaarde de Itali
aanse virtuoos dat het hem niets
uitmaakt welke vleugel hij on
der zijn handen geeft. Hij staat
zo stevig in zijn schoenen dat hij
een vleugel van ieder merk zijn
wil kan opleggen. Maar on
danks die superieure onver
schilligheid ten aanzien van het
instrument bekent Igor Roma
wel degelijk een persoonlijke
voorkeur. Tijdens concerten
mag hij dan op alles spelen wat
hem wordt voorgezet, voor thuis
staat zijn keus vast: Yamaha.
Igor Roma (27) moet zijn vleugel
nog aanschaffen, maar hij zal
niet voor een ander merk kie
zen. Voor hem geen Steinway,
Bösendorfer of Fazioli. Steeds
meer pianisten kiezen voor Ya
maha. Het Muziekfestival
West-Brabant dus ook.
Tussen vleugels bestaan grote
verschillen. Ook binnen één
merk treden die verschillen op.
De ene Steinway is de andere
niet. Voor de Japanse Yamaha
geldt dat niet. Deze fabrikant is
er in honderd jaar in geslaagd
om een stabiel instrument te
ontwikkelen. Elke Yamaha
heeft nagenoeg dezelfde heldere
toon en hetzelfde onverwoest
bare mechaniek. Er zijn pianis
ten die geen Yamaha moeten, op
grond van zijn onpersoonlijke
karakter. Andere vleugels heb
ben meer persoonlijkheid. Elke
individuele Bösendorfer of
Steinway is iemand, iemand an
ders. Ze kunnen positief of ne
gatief uitvallen, maar helaas
merk je dat pas een tijd na de
aanschaf, na het inspelen.
Een Yamaha valt altijd hetzelf
de uit: die heeft een neutrale
persoonlijkheid, die opbloeit bij
juiste bespeling. Een plooibaar
karakter, met alle sluimerende
eigenschappen om tot een schit
terende ontwikkeling te komen.
Een pianist met een sterke per
soonlijkheid kan daarmee vol
maakt uit de voeten. Yamaha
voert uit wat hij opdraagt. Igor
Roma zegt het zo: „Hij geeft
exact terug wat ik erin stop."
Pianomuziek staat tijdens de
komende (laatste) dagen van het
Muziekfestival West-Brabant
nog een aantal malen centraal:
27 juni. Bergen op Zoom, Mar
kiezenhof: Anna Malikova
27 juni. Breda, Stadskantoor:
Johan de Jong en Cateiijne Smit
28 juni. Roosendaal, Eratozaal:
Anna Malikova
29 juni. Oosterhout, Slotje Lim
burg: Paolo Giacometti
Daarnaast klinkt de vleugel nog
als solo-instrument in Gers-
hwins Rhapsody in Blue (28
juni Bergen op Zoom, De
Maagd - 29 juni Breda, Chassé
Theater) en in het 'pianocon
cert' Aubade van Poulenc (29
juni Bergen op Zoom, De
Maagd).
Van onze verslaggever
Den Bosch - Het jeugdtheatergezelschap Artemis in Den Bosch
brengt in het seizoen '96/'97 vijf producties op de planken. Koos
Artemis in het verleden vooral voor speciale thema's en projec
ten, komend seizoen is de aard en de opbouw van het repertoire
afgestemd op theatermakers waar Artemis mee verder wil.
gooide het klein blijven op het feit dat
beide ouders niet groot waren, respectie
velijk 1.67 meteren 1.65 meter. Het kind
moest er dus maar mee leren leven, want
'twee teckels zullen nu eenmaal nooit
een sint-bernard baren', had hij tegen
hen gezegd. Ik heb dat kind gemeten en
hem geadviseerd om minder te gaan
sporten. Na een jaar bleek de jongen niet
zes tot acht centimeter - normaal in zo'n
periode - maar zelfs tien centimeter te
zijn gegroeid."
Er zijn ouders die bang zijn dat hun kind
te klein blijft, maar er zijn er ook die op
grond van de huidige lengte van hun
kind bang zijn dat het te lang gaat wor
den. Ze krijgen daarbij ondersteuning
van specialisten, die soms tot vreemde
bevindingen komen. Zo kreeg groeidia
gnoste Langhout ouders over de vloer die
van een specialist te horen hadden ge
kregen dat hun kind op grond van het
huidige groeitempo 2,26 meter zou wor
den. Een ander kind zou tot 2,12 meter
uitgroeien.
„De arts had er bij zijn diagnose echter
geen rekening mee gehouden dat deze
kinderen net een groeispurt achter de
rug hadden en dat er in de komende ja
ren nauwelijks nog centimeters groei bij
zouden komen. Ik heb die kinderen hier
gekregen, regelmatig gemeten en ze zijn
beiden zonder groeibeïnvloedende pre
paraten onder de twee meter gebleven,"
aldus Langhout.
Ze adviseert ouders om een kind van
dertien of veertien jaar dat twee meter
dreigt te worden niet te vroeg naar bed te
sturen. Laat naar bed remt de groei,
evenals een griepje, want ziekte is een
goed groeiremmiddel. Ook alcohol heeft
zo'n functie, „maar dat mag ik eigenlijk
niet hardop zeggen. Ik wil geen alcoho
listen kweken."
Het lijkt een verklaring voor het formaat
van de Fransen. Die krijgen de wijn als
het ware met de paplepel ingegeven.
Het Centrum voor Groeidiagnostiek is ge
vestigd in Nijmegen, tel. 024-3566228.
Pauline Mol, artistiek leidster van
Artemis, levert teksten voor twee
nieuwe producties. De eerste, Wa
tersnood, gaat op 11 oktober in
première en gaat over een verbit
terde grootmoeder en haar klein
dochter die temidden van het stij
gende water en de knagende rat
ten ontdekken wat hen bindt en
scheidt. In januari is de kleuter
productie Soms verdwaal ik in
een draak te zien, 'een hoorspel
met beeldrijke taferelen uit het
voorland van de sprookjes'.
Anne van Delft is verantwoorde
lijk voor het verhalenprogramma
Kinderen verhalen (maart en april
1997), waarin kinderen zelf ver
tellen over ervaringen van hét le
ven in en rond de stad.
Moniek Merkx is de schrijfster
van Blauw, of iets voor aan de
muur, over beeldende kunst en de
manier waarop twee mannen el
kaar vinden.
Kijk de Tijger, dat begin deze
maand in première ging en net als
de tekst van Moniek Merkx af
komstig uit de schrijverswerk
plaats, wordt opnieuw gespeeld.
In de verschillende voorstellingen
zijn bekende Artemis-aeteurs en -
actrices te zien, zoals Brenda Mar
tin, Niek van der Horst, Judtih
Klute, Joost Koning en Manon
Nieuweboer.
De actrice Anita Menist zal na
ruim veertig jaar toneelervaring
voor het eerst voor kinderen spe
len. Regisseur Peter Sonneveld
keert terug Watersnoodnet als
Moniek Merkx, die zowel als re
gisseuse en schrijfster actief is.
Amsterdam (anp) - Gerrit Krol
krijgt voor zijn essayboek De me
chanica van het Liegen de Busken
Huetprijs 1996. Aan de onder
scheiding, die het Fonds .voor de
Kunst sinds 1973 toekent, is een
geldgebrag van 15.000 gulden ver
bonden. Krol ontvangt de prijs op
25 oktober in Paradiso in Amster
dam. Die avond worden ook
twaalf andere prijzen van het
fonds uitgereikt.
De jury bekroonde het boek dat is
geschreven in 'het mooiste, hel
derste en lenigste Nederlands
denkbaar'. Juryleden waren Loui
se O. Fresco, Willem Jan Otten en
Dirk van Weelden.
Den Haag (anp) - De Nederlandse Organisatie voor Weten
schappelijk Onderzoek (NWO) heeft drie Nederlandse weten
schappelijk onderzoekers van wereldfaam ieder een Spinoza-
premie van twee of vier miljoen gulden verstrekt. De drie krij
gen deze onderscheiding als eerbewijs voor hun 'voortreffelijke'
wetenschappelijke verdiensten en als stimulans voor verder
'baanbrekend' onderzoek, aldus de organisatie.
De premies gaan naar prof. dr. J.
van Benthem, hoogleraar wis
kundige logica aan de Universi
teit van Amsterdam (twee mil
joen), prof. dr. P. Nijkamp, hoog
leraar regionale economie en eco
nomische geografie Vrije Univer
siteit Amsterdam (twee miljoen)
en prof.dr. G. Sawatzky, hoogle
raar vaste-stoffysica, Rijksuni
versiteit Goningen (vier miljoen).
De winnaars mogen het geld naar
eigen inzicht besteden aan we
tenschappelijk onderzoek.
De toponderzoekers zijn geselec
teerd door een internationale we
tenschappelijke commissie onder
leiding van de NWO. De organi
satie kent de Spinoza-premies
sinds 1995 toe om het toponder
zoek in ons land een impuls te ge
ven. Minister Ritzen van Onder
wijs, Cultuur en Wetenschappen
reikt op 10 oktober tijdens en
feestelijke bijeenkomst in Am
sterdam de premies uit.
