K -150 J Netanyahu onderdrukt risis Likud 'AAR!! RAAK 4 WICE Opgeluchte Serviër Goran Lajic koestert geen wrok lebed voorkomt coup Republikeinen portretteren Bill Clinton graag als 'sjoemelaar' Gosta von Amsberg begraven XHINESJ Pasja-Mercedes vliegt eindelijk de laan uit Alexander Lebed heeft 4buit' al binnen Koopkracht BUITENLAND A4 >TE PRIJS ERLAND jpte meerderheid in Knesset n die model ilond voor Bond overleden COMMENTAAR DE STEM BUITENLAND KORT ggTEM WOENSDAG 19 JUNI 1996 Ij -L» IVIESPRIJS 949 jw afwezigheid. Deze bon kosten atis, daarna 0,60 per dag ig 3 ALM AS, MALLORCA), FRANSE \l0laiic foto anp Amsterdam (anp) - Een foto van de verdachte. Dat is vol gens de 'verkeerde' Goran Lajic wel het minste dat het Joegoslavië-Tribunaal moet hebben, voordat het vermeen de oorlogsmisdadigers laat arresteren. Want deze Goran Lajic blijkt niet de gezochte Goran Lajic, een van de vermoedelijke beulen van het Servische gevangenenkamp Ke- raterm. De 29-jarige ex-verdach- te zit dinsdagochtend voor tienen al aan zijn eerste glaasje slivo- vitsj. Hij is opgelucht en ontspan nen. Drie maanden heeft het Joe goslavië-Tribunaal nodig gehad om te achterhalen dat hij niet de gezochte oorlogsmisdadiger is. In het voormalige Joegoslavië wo nen tientallen Goran Lajic-en, wat meer zorgvuldigheid is de volgende keer dus wel geboden. Even heeft de Bosnische Serviër wel in de rats gezeten. „Ik ben even bang geweest dat getuigen mij zouden aanwijzen als de ech te Goran Lajic, simpelweg omdat ze uit zijn op wraak, dat begrijp ik wel. Maar het bleek onmoge lijk, omdat het Tribunaal hen een tiental foto's voorlegde, waaron der een van mij. Er was maar één getuige die mij dacht te herken nen, en die zei dat Goran Lajic lang en dun was." De vrijgelaten Lajic is niet lang en zeker niet dun. De Bosnische Serviër woon de al twee jaar in Duitsland toen de Duitse politie hem in maart dit jaar aanhield. Zorgen had hij zich totaal niet gemaakt, ook al had een vriend hem erop gewezen dat zijn naam voorkwam op de lijst van ver dachten, tegen wie het Joegosla vië-Tribunaal in Den Haag een arrestatiebevel had uitgevaar digd. „Ik ben van mijn leven nog nooit in Keraterm geweest. Toen de politie mij arresteerde, heb ik steeds gevraagd: haal de getuigen erbij. Dan was direct duidelijk geweest dat ik iemand anders ben," zegt de 'verkeerde' Lajic. Hij gaat nu terug naar Duitsland. Terug naar Bosnië kan hij niet meer. Daar zou hij direct worden opgepakt, omdat hij in 1993 de serteerde uit het leger van de Bosnische Serviërs. Over een schadeloosstelling heeft de ex-verdachte nog niet nage dacht. Wrok koestert hij even min. „Ik ben goed behandeld in Den Haag. Veel beter dan in Duitsland. Bij het Tribunaal zijn de cellen ruim, met een douche, en zijn de beambten tolerant." Contact met andere verdachten heeft hij niet gehad. Ook niet met Dusko Tadic, een vermeende oor logsmisdadiger, die ook zegt het slachtoffer te zijn van een per soonsverwisseling. Aan diens re laas hechten de aanklagers van het VN-Tribunaal vooralsnog geen enkel geloof. «onze redactie buitenland iszalem - De nieuwe regering van de Israëlische premier fjnyahu heeft gisteren een nipte meerderheid behaald in de gsèt, het Israëlische parlement. Hij kreeg dat fiat pas na jlange debatten in de Knesset en nadat hij een ernstige cri- ;n zijn eigen Likudpartij had onderdrukt. beoogd minister van Buiten ge Zaken, David Levy, trad iloena de verzekering dat su- Jivik Ariel Sharon ook deel Smaken van de nieuwe rege- zon houdt een aanbod minis- iltworden van een 'super-mi- ierie' met uitgebreide be deden op economisch ge il in beraad. iron, de architect van Israels in Libanon in 1982 en la an de uitbreiding van neder- siiden (rtr) - De militair, «liticus, diplomaat en thrijver Sir Fitzroy Mac au is op 85-jarige leeftijd «rieden. Velen beschou- itn hem als de man die mo il stond voor geheim agent W, James Bond. De schrijver van de boeken «er Bond, Ian Fleming, was bevriend met Maclean, die id stond om zijn uit- taidige levensstijl. Als lid van de SAS, de elite- wiheid van de Britse lucht recht, reisde Maclean door fe gehele wereld, soms met n geheime opdracht. J1941 werd Maclean voor ie Conservatieve Partij in let Lagerhuis gekozen. Hij Heef 33 jaar in het parle- nent. zettingen, wilde aanvankelijk de post van Defensie of Financiën. Maar Netanyahu was er huiverig voor de uiterst rechtse politicus deze sleutelposten te geven. Netanyahu maakte gisteren tot verrassing van de Knesset aan vankelijk bekend zelf de minis tersposten van Huisvesting, Bui tenlandse Zaken en Godsdienst te zullen bekleden. Maar met de opmerking 'iedereen krijgt, vroeger of later, een post in het nieuwe kabinet', liet Netanyahu de mogelijkheid open dat hij een deel van deze taken in een later stadium overdraagt. De post van Godsdienst wordt ge claimd door de religieuze par tijen. De premier die zijn voorganger Shimon Peres op 29 mei nipt ver sloeg, herhaalde in zijn eerste toespraak zijn bereidheid tot voortzetting van het vredespro ces met de Arabische buren, met inachtneming van Israëls veilig heid. „Wij willen duurzame vrede met onze buren, gebaseerd op de veiligheid van de staat Israël en zijn inwoners. Op dat punt zullen wij geen concessie doen," aldus Netanyahu. Hij verklaarde met de Palestijnse Autoriteit verder te willen onder handelen over de onderlinge be trekkingen, 'mits het Palestijnse gezag al zijn verplichtingen na komt'. Daarmee doelde Netanya hu op het feit dat de Palestijnen eerst een eind moeten maken aan het geweld van radicale moslims, die zich verzetten tegen elk ak koord van Israël met de Pales tijnen en de Arabische landen. Met een zelfverzekerde blik verlaat Alexander Lebed in het Kremlin president Boris Jeltsin. Hij heeft de 'buit' in zijn hand: de benoe ming tot secretaris van de Veiligheidsraad. Hij is daardoor, na Jeltsin, de machtigste man in Rusland. foto era VERVOLG VOORPAGINA 'skou - Lebed maakte gistera- id in een interview voor het afhankelijke televisiestation bekend dat hij zijn eerste 'Penfeit als secretaris van de ïionale Veiligheidsraad er al 'beeftzitten. Hij zou een coup- 'fing van een aantal hoge offi- uit de omgeving van 'itsjov hebben voorkomen. Pens een bijeenkomst hadden "meieren volgens Lebed plan- besproken om een aantal le- ftenheden in en om Moskou in "t van paraatheid te brengen r® druk uit te oefenen op Jelt- tu Gratsi°v n'et ontslaan, fbea gaf vervolgens orders aan t; centrale commando van het |®kwartier van de strijd- pehten om orders van Gratsjov en zijn naaste medewerkers niet uit te voeren. Lebed verklaarde zijn snelle keu ze voor Jeltsin op zijn eigen typi sche wijze. „Ik werd geconfron teerd met twee ideeën. Een oud idee dat veel bloedvergieten heeft gekost en een nieuw idee dat op dit moment slecht wordt uitge voerd maar dat een toekomst heeft. Ik heb voor het nieuwe idee gekozen," baste de generaal. Volgens Lebed hebben 11 miljoen kiezers duidelijk gemaakt dat zij er vertrouwen in hebben dat hij recht en orde in het land kan her stellen. Lebed is inmiddels begonnen met consultaties van een aantal kan didaten die in zijn woorden 'waardig zijn om de post van mi nister van Defensie te bekleden'. Door Kees Elenbaas Moskou - „Ik neem ontslag als ik het gevoel heb dat de presi dent geen vertrouwen meer in me heeft," zei Pavel Gratsjov in oktober '94. Dat moment brak gisteren aan. De benoeming van zijn vroegere ondergeschikte, generaal Alexander Lebed, als secretaris van de Veiligheidsraad was hem te gortig. Hij diende zijn ontslag in dat onmiddellijk door Jeltsin werd geaccepteerd. Geen enkele minister werd zo vaak afgeschreven en bleek even- zovele malen toch vast in het za del te zitten. Hij steunde Jeltsin op twee zeer cruciale momenten en presenteerde de president daarvoor de rekening. Pavel Sergejvitsj Gratsjov werd op nieuwjaarsdag '48 geboren in het plaatsje Rvy in een eenvoudig arbeidersgezin. Hij studeerde in '69 af aan de hogeschool voor luchtlandingstroepen in Rjazan en beëindigde in 1981 de Militai re Akademie in Froenze als beste leerling van de klas. Vijf jaar lang nam hij actief deel aan de strijd in Afghanistan en werd daarvoor 'Held van de Sov jet-Unie'. Na het Afghaanse avontuur door liep Gratsjov de Academie voor de Generale Staf en in juni '90 werd hij benoemd tot comman dant van de luchtlandingstroe pen. Tijdens de augustuscoup in '91 kwam het moment waarop Gratsjov voor de eerste keer par tij moest kiezen. Hij stuurde de 106de divisie paratroepers uit Toela - onder het commando van ene Alexander Lebed - naar Mos kou, waar alle strategische plaat sen werden bezet. De troepen ne geerden de opdrachten van de coupplegers en kozen uiteindelijk de zijde van Boris Jeltsin. Begin mei '92 kreeg Gratsjov van Jeltsin de beloning voor zijn op stelling tijdens de augustus-coup: hij werd benoemd tot minister van Defensie. Alle voormalige Sovjettroepen kwamen daarmee onder zijn commando. In september '93 vaardigde Jelt sin zijn decreet uit om het parle ment op te heffen en een andere veteraan uit Afghanistan, Alexander Roetskojdeed een op roep aan het leger om de kant van het parlement te kiezen. In de nacht van 3 op 4 oktober, toen de gevechten rond het Witte Huis en het televisiecentrum Ostankino al waren uitgebroken, gaf Gratsjov na lang aandringen van Jeltsin het bevel aan zijn troepen om naar Moskou op te trekken. In de ochtend van 4 ok tober schoten de tanks het parle mentsgebouw in brand. Dit keer was Gratsjov in zijn loyaliteit tot het uiterste gegaan. In '93 begon het Openbaar Minis terie een onderzoek naar corrup tie binnen de legertop en Grats jov werd ondermeer beschuldigd van privatiseringszwendel bij het Pavel Gratsjov (links) overnemen van staatsdatsja's vlakbij Moskou. Geen van de be schuldigingen zijn ooit bewezen. De krant Moskovski Komsomo- lets gaf hem de bijnaam Pasja- Mercedes in een artikel, waarin werd beschreven hoe de legertop via verkoop van eigendommen van het Russische leger in het voormalige Oost-Duitsland in het bezit kwam van dure Mercedes- sen. Gratsjov sleepte de krant voor het gerecht wegens smaad en kreeg gelijk. Een andere krant die suggereerde dat Gratsjov be trokken was bij de moord op een journalist die onderzoek instelde naar corruptie en wapenhandel binnen het leger, onderging het zelfde lot. Vriend en vijand zijn het erover eens dat Pavei Gratsjov de mees te schade heeft opgelopen door de oorlog in Tsjetsjenië. Hij pochte dat paratroepers de hoofdstad Grozny binnen enkele dagen zouden bezetten en Grats jov gaf mede de aanzet tot de be slissing om in december '94 de opstandige republiek binnen te vallen. De desastreuze oorlog gaf het toch al gedemoraliseerde le ger een nog slechtere naam. President Jeltsin heeft vele malen het verzoek gekregen om zijn mi nister van Defensie te ontslaan, maar wellicht stond de president nog bij Gratsjov in het krijt en bovendien kon hij zijn loyaliteit goed gebruiken. Die oude rekening is blijkbaar nu vereffend. Het tijdperk van Pas ja-Mercedes is ten einde. ECONOMISCHE ontwikkelingen zijn even grillig als het weer. Nog slechts een paar maanden geleden voorspelde het Cen traal Planbureau een lichte achteruitgang van de Nederlandse economie. De internationale organisatie OESO was nog som berder. Nederland leek niet te gaan voldoen aan de normen voor toetreding tot de Economische en Monetaire Unie. Momenteel zijn er heel andere geluiden te horen. Het planbu reau houdt rekening met een economische groei van 3 procent in 1997. Ondanks de betrekkelijke waarde van dit soort cijfers gaan politici er onmiddellijk mee aan de haal. PvdA-fractieleider Jacques Wallage heeft zich als eerste aan het publicitaire front gemeld. Tijdens een partijbijeenkomst in Breda hield hij zijn gehoor - onder wie minister-president Kok - voor dat nu het moment gekomen is om de koopkracht van de minima die het moeilijk hebben, te verbeteren. De uitspraken van Wallage hebben de VVD niet onberoerd ge laten. VVD-fractieleider Bolkestein heeft steeds verkondigd dat juist extra bezuinigingen nodig zijn. Terugdringing van de staatsschuld blijft voor de VVD nog steeds prioriteit nummer een, maar daarnaast zijn de liberalen nu ook bereid te praten over koopkrachtverbetering. Maar dan niet alleen voor de mi nima, maar voor iedereen. Afgezien van het theoretische gehalte van de discussie, wordt voor de zoveelste keer in betrekkelijk korte tijd het verschil in opvattingen tussen VVD en PvdA blootgelegd. Die verschillen de visies zijn nooit weggeweest en de coaltiegenoten hebben daar nooit geheimzinning over gedaan. Maar in de beginperio de van het paarse kabinet werd er minder zwaar aan getild dan nu het geval is. De reden is dat in de boezem van de PvdA de weerzin tegen steeds verdergaande bezuinigingen groeit. Een groot deel van de sociaal-democraten vindt dat hun partij een volwaardig aandeel in de gezondmaking van de Nederlandse economie heeft geleverd. Zij vinden dat de PvdA weer nadrukkelijk moet opkomen voor de belangen van de sociaal-zwakkeren. De voorzichtige reactie van minister-president Kok op het voorstel van Wallage is begrijpelijk. Hij weet als geen ander dat op basis van economische voorspellingen geen hoge ver wachtingen mogen worden gewekt. Toch heeft Wallage voor de juiste opstelling gekozen. Wanneer de zaken volgend jaar voorspoedig verlopen, moeten in de eerste plaats de groepen worden bedacht die er de laatste tien jaar fors op achteruit zijn gegaan. Belgische wapenexport verdubbeld Brussel - De wapenexport vanuit België is in 1994 verdubbeld tot 1,8 miljard gulden. Dat blijkt uit een rapport van het Belgisch parlement over de wapenhandel. De uitvoer van wapens is gro tendeels een Waalse aangelegenheid. Slechts 10 procent van de uitvoer is afkomstig uit Vlaanderen en Brussel. Ondanks de stijging van de export blijft de wapenindustrie kla gen over de slechte gang van zaken. De grootste Belgische produ cent, FN in het Waalse Herstal, overweegt nog honderden ar beidskrachten te ontslaan. Enkele jaren geleden scherpte België de exportwetgeving voor wapens aan. Volgens de groene partij Agalev vinden er echter nog heel wat overtredingen op deze strenge wetten plaats. Zo hebben Belgische fabrikanten wapens uitgevoerd naar Guatemala en Bir ma. Verder zijn Belgische pantserwagens ingezet door de rebelle rende Zapatista's in Mexico. Zware aardbeving bi Iran Jerevan - In Iran heeft zich gisteren een zware aardbeving voor gedaan, melden seismologen in het buurland Armenië. De beving deed zich rond het middaguur voor. De schok had een kracht van 8 op de oude twaalf punten tellende Sovjetschaal. Het epicentrum lag bij de stad Maku. Ook in de Armeense hoofdstad Jerevan, die honderd kilometer noordelijker ligt, is de schok gevoeld. Kolil zwakt bezuinigingen iets af Bonn - De Duitse bondskanselier Helmut Kohl acht het niet uit gesloten dat hij het omvangrijke bezuinigingspakket iets aanpast. Zo zal de leeftijd waarop vrouwen recht hebben op een ouder domspensioen, minder fors worden verhoogd. In de huidige plannen krijgen vrouwen straks pas op hun 65e pen sioen. Nu is dat nog met 60 jaar. De leeftijdsgrens van mannen moet ook naar 65 jaar, meent de Duitse regering. Dat is nu 63 jaar. Schip met vluchtelingen terug in Liberia Monrovia - Een Russisch vrachtschip met 450 vluchtelingen uit Liberia is gisteren na drie weken omzwervingen op zee weer bij de hoofdstad Monrovia opgedoken. Eerder zeiden de Verenigde Naties zich zorgen te maken over de toestand van de opvarenden, omdat al een week niets meer van de vrachter Zolotitsa was ver nomen. Ghana en Togo hadden de Rus weggestuurd. Twee zwarte kerken in Mississippi in brand Washington - In de Amerikaanse staat Mississippi zijn gister nacht twee zwarte kerken volledig door brand verwoest. De fede rale politie FBI heeft een onderzoek naar de oorzaak van de brand ingesteld. In de afgelopen 18 maanden zijn 35 kerken afgebrand, het merendeel in het zuiden van de VS. Afgelopen weekeinde gin gen een zwarte kerk in North Carolina en een multi-raciale kerk in Georgia in vlammen op. Minister van Justitie Janet Reno zei onlangs dat de branden uit racistische motieven zijn gesticht. VN-onderzoek Srebrenica stagneert Tuzla - Het onderzoek van de Verenigde Naties naar massagraven bij Tuzla is gisteren vastgelopen op de weigering van het plaatse lijke contingent van de internationale vredesmacht IFOR, be hulpzaam te zijn bij de bescherming van de onderzoekers. Het VN-team was maandag in het door Serviërs gecontroleerde Tuzla aangekomen om onderzoek te doen naar massagraven van burgerslachtoffers van de inname van Srebrenica. De door Ne derlandse VN-militairen bewaakte zogenoemde veilige enclave werd in juli vorig jaar door Bosnische Serviërs ingenomen. Vol gens schattingen zijn na de inname tussen de 3000 en 8000 mos lim-bewoners om het leven gebracht. De VN vermoedt dat enkele honderden slachtoffers in de buurt van Tuzla zijn begraven. °0r Bert Ummelen 'shington - Voor de lezers I de Washington Times net vast: zij worden ge- •SWrd door een schurk, 5 8aat voorbij of het se dagblad heeft zeker twee E,?P de voorpagina die de Llrnton in verband brengen >ts verdachtilbaarS minstens T "deuwsselectie en -presentatie si vl ver'°pen, vijf maan- :n a u' Presidentsverkiezin- geheel volgens het Republi- in F„kÜenari0, Hepublikei- J 'karakter' uitgeroe- sspn n teema van de strijd II rr ,emocrahseh president jb Dole 6n hUn kandidaat etine£eS'?ent goed gezind is, ikeinco gehamer van de Repu- btc nf Ptopagandamachine op schp toJ8rtneende karakterolo- genstellingen tussen Do le en Clinton een zwaktebod. Clinton sluit zijn eerste ambtspe riode sterk af. De nationale eco nomie zit in de lift, ondernemer schap gedijt, de werkgelegenheid groeit, in verschillende getroe bleerde regio's in de wereld laat het Amerikaanse stuurmanschap zich gelden. Bovendien is de president in het op het scherp van de snede uitge vochten conflict met de Republi keinse meerderheid in het Con gres over de overheidsfinanciën de superieure politicus gebleken. De Republikeinen hebben hun hand overspeeld. Zij hebben hun klinkende stembusoverwinning van twee jaar geleden ten onrech te uitgelegd als een mandaat voor een radicale ontmanteling van de Amerikaanse verzorgingsstaat. Een opinieonderzoek van de Washington Post laat zien dat kiezers die twee jaar geleden een sleutelrol speelden in de Republi keinse victorie, de steven gewend hebben. Afgaande op het'onder zoek zouden de Democraten ko mende herfst zelfs de meerder heid in het Huis van Afgevaar digden kunnen heroveren. Een en ander valt deels onder de noemer 'vloek van het succes'. Maar het echec van de 'Republi keinse revolutie' is zeker ook het gevolg van de gehaaide politiek van Clinton en zijn campagne staf. De president schoof meer en meer op naar het midden. Zo kreeg de oppositie een geur van extremisme en kwamen de Repu blikeinen bovendien met lege handen te staan. De Republikeinen hebben nog een probleem. Dat is hun kandi daat. Bob Dole heeft zijn strop das afgedaan, maar hij blijft in zijn optredens de Amerikaanse variant van de Russische appa ratsjik - de gevangene van uit het hoofd geleerde teksten, oud en saai. De Dole-campagne heeft besloten alle kaarten te zetten op 'karakter'. Het is een magisch woord, dat allerlei feitelijke en vermeende verschillen tussen de beide persoonlijkheden insluit. Met als metafoor de ernstige ver wonding van Dole in het staartje van de Tweede Wereldoorlog en het zich onttrekken aan de dienst in Vietnam door Clinton. Dole is in de Republikeinse voor stelling de knokker, die zich laat leiden door een stootvrij moreel kompas. Terwijl Clinton een sjoe melaar is, die vooral oog heeft voor opiniecijfers. Het beeld van een amorele, slechts in zijn positie geïnteres seerde president wordt gevoed en versterkt door een reeks affaires. Whitewater, Travelgate, FBI- dossiers: een wolk van verden king omgeeft de Clintons. De Republikeinen zien een pa troon van machtsmisbruik. Sup porters van de president zien een Republikeinse verkiezingscam pagne 'met andere middelen'. En de kiezer weet niet wat hij ervan denken moet. Vanuit het perspec tief van de Dole-campagne lijkt dat precies genoeg. Waar rook is, is vuur. En rook zal er zijn, de ko mende maanden. Whitewater zal de president als een donkere wolk tot de verkie zingsdag blijven achtervolgen. Gisteren werd het (meerder- heids)rapport van de onderzoeks commissie uit de Senaat, waarin vooral de First Lady het moet ontgelden, gepresenteerd. Afgelopen maandag begon een tweede strafproces rond de ver meende vervlechting van politie ke en zakelijke belangen in het Little Rock van de Clintons. En vandaag beginnen in het Con gres hoorzittingen rond de vraag hoe het Witte Huis in het bezit kwam van ruim 400 FBI-dossiers met persoonlijke gegevens over politieke tegenstanders. Travel gate (het ontslag van de staf van het reisbureau van het Witte Huis, mogelijk op initiatief van Hillary Clinton) komt weer op de agenda. En dan is er nog Paula Jones, de juffrouw die Clinton er van heeft beschuldigd haar, toen hij nog gouverneur in Arkansas was, tot sex te hebben gedwon gen. Of en hoe dit alles de Ameri kaanse kiezers beïnvloedt, is nog onduidelijk. Een opinieonder zoek door het weekblad US News van deze week geeft aan dat 'ka rakter' voor het gros van de kie zers niet die doorslagegevende rol speelt die de Republikeinen graag zouden zien en die de De mocraten diep in hun hart vre zen. En komt het aan op leider schap, dan scoort Clinton beter dan Dole. Niettemin slinkt volgens de polls Clintons voorsprong op Dole. Had de president nog maar een paar weken geleden een voor sprong van zo'n 20 procent, die zou nu nog maar 10 tot 15 pro cent bedragen. Gosta von Amsberg, de moeder van prins Claus, is gistermiddag in haar woonplaats Hitzacker begraven. Prins Claus was in gezel schap van koningin Beatrix (foto) en hun drie zonen Willem- Alexander, Friso en Constantijn bij de begrafenis aanwezig. De 94- jarige Gosta von Amsberg overleed afgelopen donderdag, foto epa

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1996 | | pagina 5