w
Verkiezingen Bosnië gaan door
Opmmdkftt
hij Qietimm.
E RAN DA
Sprankje hoop voor oplossing BSE-conflict
Chinees machtsvertoon
VS en Britten willen
actie tegen Irak
Anti-overheidsgroep Freemen geeft zich over
Jeltsin belooft grondige kabinetswijziging als hij wint
g en zondag
opend
I 'Karadzic en Mladic politiek aanpakken' Ontwapeningsakkoord getekend
Kunst en logica
iMAKERS
LSTEL B.V.
rend onze showroom
EN VAN
S MAES N.V.:
REEN
0 AAf
W LEVE
*1 steeds te
afspraak.
DESTEM
BUITENLAND
A4
Navo en Rusland
intensiveren
samenwerking
DESTEM
COMMENTAAR
BUITENLAND KORT
Tankauto explodeert na botsing met bus
Actie Greenpeace tegen walvisvangst
Awami Liga haalt meerderheid
Bom doodt drie kinderen Libanon
Zes maanden geëist tegen Gubler
Friesche Vlag Karafjes. Da's andere koffie.
X 99
I
ifeüül
beschikbaar:
Ï50 m2-1,875 m2
DRIJFSRUIMTE
gedeelten te huur.
fsloten combinaties,
rite beschikbaar,
tien gewenst, mogelijk,
^htingen:
1751 VK Oud Gastel.
ï9 82 Fax. 51 39 87
ELEKTRISCH SCHUIFDAK
g via Madinia)
vr.: op afspraak
00 -17.00 uur
erkstraat 8
irtog tel.: 09-32 14699789
1 voor meer informatie
DS
•en voor elk budget vanaf
T.W.
vchitectuur
mogelijk, ruime
lijkheden
woningen
.STAD:
eigendom te
ZATERDAG 15 JUNI 1996
Wr Bert Schampers
Mssel - De veterinaire ex-
Vts van de Europese Unie
!ebben gisteren geen besluit
loiaen over het Britse stap-
Lplan om de gekke-koeien-
peuit te roeien.
weekeinde en volgende week
«dt °P verschillende fronten
'Afgepraat in de hoop om nog
'pe Europese top in Florence
doorbraak te bereiken. De
w daarop neemt toe.
(e experts beoordeelden gisteren
j, Brussel het door Groot-Bri-
Miiië ingediende stappenplan,
dateen geleidelijke opheffing be-
oogt van het exportverbod voor
Brits rundvlees en -vee. Aan
vaarding van dit raamwerk door
de overige lidstaten van de EU
zou voor Londen in principe vol
doende zijn om weer mee te wer
ken aan de besluitvorming in de
ministerraden.
Uit woede over de Europese
maatregelen tegen de gekke-
koeienziekte, blokkeren de Brit
ten sinds 23 mei alle Europese
beslissingen. De veertien overige
lidstaten willen dat zo snel mo
gelijk een einde komt aan die si
tuatie.
Deze week heeft Londen bij de
Europese Commissie een voorstel
ingediend om het wereldwijde
exportverbod op rundvlees in vijf
fasen op te heffen. Op grond van
de genomen maatregelen zou om
te beginnen binnen afzienbare
tijd de uitvoer van rundvlees
naar andere landen moeten wor
den hervat. Daarna moet de ex
port van embryo's naar de EU
mogelijk worden, vervolgens die
van levende dieren die geboren
zijn nadat het vernietigingspro
gramma gestart is. Tenslotte wil
Londen dieren gaan exporteren
waarvan vaststaat dat ze niet be
smet zijn en dieren die jonger zijn
dan dertig maanden.
Het veterinair comité, dat is sa
mengesteld uit deskundigen van
alle vijftien lidstaten, heeft giste
ren positief gereageerd op het
plan.
Het Nederlandse lid van het co
mité, Van der Meijs, gelooft dat
het Britse stuk een goede basis is
om tot een oplossing te komen.
De Nederlandse veterinair zei in
Brussel dat op steeds meer onder
delen van het BSE-dossier over
eenstemming ontstaat. Uiteinde
lijk zullen de ministers van
Landbouw een besluit moeten
nemen over het stappenplan.
Wellicht dat zij volgende week,
nog vóór de top, in buitengewone
vergadering bijeen komen.
Maandag praten in Rome de mi
nisters van Buitenlandse Zaken
over de gekke-koeienziekte en de
mogelijkheden om de Britten een
beetje tegemoet te komen. Een
dag later wordt het standpunt
van de Europese Commissie ver
wacht. Woensdag komt het veter
inair comité opnieuw bijeen.
Het Europees Hof buigt zich
woensdag over het Europees ex
portverbod voor Brits rundvlees.
Daar wordt het verzoek van de
regering-Major behandeld om
dat verbod onmiddellijk op te
heffen. Londen vindt dat de Eu
ropese Commissie niet de be
voegdheid had om eind maart het
wereldwijde uitvoerverbod af te
kondigen.
[oor Aad Jongbloed
Florence - De verkiezingen in Bosnië-Herzegovina gaan
door, ongeacht de arrestatie en uitlevering van de oor
logsmisdadigers Radovan Karadzic en Ratko Mladic.
FOTOVNUI
lan de OVSE (Organisatie voor
Veiligheid en Samenwerking in
Europa), verantwoordelijk voor
iel organiseren van de verkiezin
gen, is gevraagd ze te organiseren
ip 14 september, exact negen
maanden na de ondertekening
tan de Akkoorden van Dayton en
ip het uiterste daarin genoemde
tijdstip.
Getracht zal worden Karadzic en
ladic politiek onschadelijk te
naken, maar de middelen daar
toe werden op de Bosnië-conf e-
lentie in Florence gisteren niet
aangegeven. Karadzic zou zich
volgens het slotcommuniqué van
de conferentie 'moeten terugtrek
ken van het politieke toneel'.
Pe Britse minister van Buiten
landse Zaken Malcolm Rifkind
reiop een vraag over het niet ar
resteren van Karadzic en Mladic:
,Er zijn praktische problemen.
De vredesmacht Ifor is geen poli
tiemacht en het is niet realistisch
anders te verwachten." De Ne
derlandse Euro-commisaris Hans
van den Broek liet weten over de
verkiezingen 'niet gerust' te zijn
'zo lang de twee niet aan Den
Haag worden uitgeleverd'
Dreigend
De voormalige Bosnische minis
ter van Buitenlandse Zaken en
huidige ambassadeur bij de VN,
Muhamed Sacirbey, die een pro
minente rol speelde in het Bosni
sche conflict, liet dreigende taal
horen. „Wie de verkiezingen er
door drukt onder deze condities
moet rekening houden met de
consequenties." Hij verweet de
internationale gemeenschap
angst te hebben de nodige stap
pen te nemen om de oorlogsmis
dadigers te arresteren.
Aan de oproep van de president
van het Joegoslavië-Tribunaal,
Antonio Cassese, om pas verkie
zingen te houden na de arrestatie
van de oorlogsmisdadigers werd
geen gehoor gegeven.
Wapenbeheersing
Een succes kon nog geboekt wor
den op de conferentie in Floren
ce. Kroatië, Klein-Joegoslavië,
Bosnië, Bosnisch-Servië en de
moslim-Kroatische federatie on
dertekenden eindelijk het wa-
penbeheersingsakkoord dat li
mieten stelt aan hun voorraden
wapentuig. De ondertekening
kreeg een spannend moment,
toen de Bosnisch-Servische mi
nister van Buitenlandse Zaken
Aleksander Buha aanvankelijk
weigerde te ondertekenen. Zij
moest door de voorzitter van de
conferentie, de Italiaanse minis
ter van Buitenlandse Zaken
Lamberto Dini, ervan overtuigd
worden dat er geen sprake was
van een ander document dan dat
wat successievelijk in Bonn, We
nen en Oslo besproken was.
New York (rtr) - De Verenigde Staten en Groot-Brittannië heb
ben de Veiligheidsraad opgeroepen te verklaren dat Irak reso
luties van de Verenigde Naties schendt.
Dat is een stap die uiteindelijk
»u kunnen leiden tot militaire
acties tegen het regime in Bag
dad.
kak belet sinds dinsdag VN-in-
specteurs te controleren of Bag
dad ook daadwerkelijk zijn mas
savernietigingswapens ontman-
tót volgens de resolutie die na de
Golfoorlog in 1991 werd aange
nomen.
kak ontkent dat het verboden
wapens verbergt. Het zegt dat de
en Groot-Brittannië door
Bagdad lastig te laten vallen met
inspecties willen bereiken dat de
®®omische sancties tegen het
land in stand blijven.
'e kunnen volgens de resolutie
Pas worden opgeheven als Irak
ajn kern-, chemische, biologi-
en ballistische raketten
Wt ontmanteld.
een Amerikaans-Britse ont-
"ttpverklaring wordt gesteld dat
"aks gedrag een 'materiële
'nS' betekent van resolutie
De Veiligheidsraad zal zich
andaag opnieuw over de tekst
'eraden.
bmetionarissen uit de twee lan
en zeiden dat met 'ernstige ge-
°lgen' moet worden gedreigd al
vorens tot gebruik van geweld
wordt overgegaan. Maar als de
tekst wordt aangenomen, zou dat
wel de basis scheppen voor even
tuele toekomstige dreiging met
geweld.
Brussel (ap) - Hoge Russische of
ficieren zullen permanent gepos
teerd worden bij commandocen
tra van de Navo, terwijl Navo-ge-
neraals gestationeerd worden op
het hoofdkwartier van de Russi
sche generale staf in Moskou.
Navo-ministers van Defensie
hebben gisteren met hun Russi
sche ambtgenoot, Pavel Gratsjov,
afgesproken nauwer te gaan sa
menwerken.
Navo-secretaris-generaal Javier
Solana zei dat de bijeenkomst
een afspiegeling was van de ver
anderde verstandhouding tussen
Rusland en het bondgenootschap.
„We hebben een nieuwe Navo,
een nieuw Rusland. We hebben
behoefte aan een nieuwe relatie."
Door Bert Ummelen
Washington - Het langdurigste beleg uit
de geschiedenis van de FBI is voorbij. Na
81 dagen hebben de laatste zestien leden
van Montana's anti-overheidsgroepering
Freemen zich overgegeven.
De geweldloze ontknoping volgde op een zo
veelste bemiddelingspoging, dit keer door een
lokale politicus en een rechtse burgerrechten-
groep uit North Carolina. In Washington
vierden president Clinton en justitiële en po
litiële gezagsdragers de afloop van de spraak
makende confrontatie als een klinkende over
winning.
Nog onbekend is op welke voorwaarden de
Freemen (vrije mannen) zich hebben overge
geven. Maar FBI-directeur Louis J. Freeh
verzekerde gisteren dat er geen enkele con
cessie is gedaan wat betreft de vervolging van
de militanten. Tegen veertien van hen lopen
aanklachten wegens onder andere fraude en
bedreiging van autoriteiten.
Ontknoping
Eerder deze week waren er duidelijke signa
len dat een ontknoping naderde. Een van de
Freemen werd toegestaan onder escorte een
bezoek te brengen aan de leider van de groep,
LeRoy Schweitzer, in zijn cel in het 200 mijl
verderop gelegen stadje Billings. Daarop ver
lieten de twee laatste minderjarigen 'Justus
Township', zoals de zwaar bewapende Free
men hun omsingelde ranch in de buurt van
het stadje Jordan hadden gedoopt. Met de ar
restatie van LeRoy Schweitzer en zijn com-
paan Daniel Petersen, eind maart, begon het
beleg.
De vreedzame afloop betekent een opsteker
voor het ministerie van Justitie en de FBI, die
na bloedige confrontaties met separatistische
groeperingen in het verleden ('Ruby Ridge' en
'Waco') bloot stonden aan ernstige kritiek.
Naar aanleiding van die kritiek werden nieu
we richtlijnen uitgevaardigd voor het optre
den in crisissituaties en in Montana ondergin
gen die hun vuurdoop.
Scepsis
Behalve instemming heeft de lankmoedigheid
van de autoriteiten, naarmate het beleg duur
de, ook scepsis ontmoet. In de eerste plaats
onder de bevolking van Jordan, die de gehate
Freemen wat graag ingerekend zag, maar ook
in de pers en het Congres.
Toen diverse onderhandelingspogingen stuk
waren gelopen, besloot justitie twee weken
geleden het leven van de Freemen op hun
ranch wat onplezieriger te maken: de stroom
werd afgesloten. Gisteren werd duidelijk dat
de militanten ook door hun voedselvoorraden
aan het raken waren.
Met de overgave van de Freemen is een eind
gekomen aan een bizar hoofdstuk uit de lange
geschiedenis van rechts verzet tegen de fede-
KUNST EN markt gaan niet goed samen. Economische wetten
en mechanismen werken niet al te best in het artistieke. Is het
normaal zo dat de vraag het aanbod stimuleert, in de kunst lijkt
het eerder andersom. Hoe meer (en wellicht ook beter) pro
duct, hoe meer afname, suggereren bijvoorbeeld de cijfers van
het Bredase Chassé, het Amsterdamse Muziektheater en de
Haagse Vermeertentoonstelling. Of er echter enige wetmatig
heid in dit patroon te ontdekken valt, durft kunstkenner noch
econoom te voorspellen. Het aanbod aan musicals is bijvoor
beeld redelijk groot, de vraag blijft toch achter.
Staatssecretaris Nuis weet het evenwel beter. Hij gelooft in de
niet bestaande werking van vraag en aanbod. Het aantal stu
denten aan kunstacademies en conservatoria moet door de ar
beidsmarkt gedicteerd worden. Hoe hij zich dat voorstelt is on
duidelijk. Tot nu toe is niemand er ooit in geslaagd precies te
voorspellen hoeveel medici, leraren Frans en ingenieurs de
maatschappij over 25 jaar nodig heeft. Afstemming van het
aantal universitaire studieplaatsen op de vraag van de arbeids
markt blijkt onmogelijk.
In de kunst is dit nog ingewikkelder. Opera is nu in de mode,
terwijl in de jaren zestig en zeventig de artistiek geïnteresseer
den daar hun neus voor ophaalden. Met het toneel gaat het be
trekkelijk slecht. Kamermuziek is in trek, maar naar dans is re
latief minder vraag dan een jaar of tien geleden. Hoe het over
vijfjaar, laat staan overeen kwart eeuw zal zijn, weet niemand.
In de wereld van de toegepaste kunst hebben afgestudeerden
daarenboven nauwelijks enig probleem met het vinden van
baan of opdrachten.
Nuis moet bezuinigen, zoveel is duidelijk. Hij kiest daarvoor de
sector van het kunstonderwijs, een hoek die de laatste jaren
toch al zeer geleden heeft onder terugloop der middelen en
studietijd. Zijn keuze is, hoe anders hij het ook voorspiegelt,
volstrekt willekeurig. Harde, economische of statistische, argu
menten zijn niet te geven. Het enige dat bekend is, is dat een
deel van de vrije kunstenaars na hun afstuderen op subsidie
aangewezen is. Dat telt voor de staatskas en daarom wil het
kabinet in deze hoek bezuinigen. Zo komt er immers minder
vraag naar steun.
Maar laat de staatssecretaris dat dan hardop zeggen en zich
niet beroepen op een quasi-objectieve, maar niet houdbare re
denering. Wellicht is het aantal kunstopleidingen in relatie tot
het beschikbare Nederlandse talent te hoog. Dat zou een argu
ment voor beperking van de instroom of voor opheffing van
een paar instituten kunnen zijn. Maar ook die stelling, hoe oud
ook, moet eerst nog waargemaakt worden.
De Chinese politie treedt de laatste weken keihard op tegen mensen die verdacht worden van een crimineel feit. Bij het station in Pe
king werden gisteren tientallen verdachten in het openbaar in een stevige en vernederende greep gehouden. De laatste zes weken zijn er
in China meer dan vijfhonderd mensen ter dood gebracht. Duizenden anderen verdwenen achter de tralies. De harde aanpak is bedoeld
om de Chinese bevolking af te schrikken. Gehoopt wordt dat zo de sterk groeiende misdaad een halt wordt toegeroepen. foto epa
rale overheid in de Verenigde Staten. De
groepering is een product van de landbouw
crisis van de jaren tachtig. Veel tarwe- en
veeboeren in Montana kwamen daardoor diep
in de schulden en wie het niet redde was een
makkelijke prooi voor profeten van allerlei
slag.
Geconfronteerd met een dreigend bankroet
en het verlies van hun land, groeide onder de
Freemen het geloof dat er buiten de eigen
groepsregels geen legitiem gezag is. Dus wei
gerden ze belasting te betalen (terwijl ze in
het opstrijken van subsidies geen probleem
zagen) of zelfs maar een kenteken op hun au
to te voeren'. Een racistische theologie stutte
dit primitieve anarchisme.
Intimidatie
Met intimidatie probeerden de Freemen ziel
tjes te winnen. Ze verzorgden cursussen in de
oplichtingstechnieken die ze zelf met succes
toepasten en zetten geldbedragen op het
hoofd van autoriteiten die het waagden hen
dwars te zitten.
Toen de FBI eind maart eindelijk ingreep,
ging er een zucht van verlichting door de ge
plaagde gemeenschap van Jordan. Vervolgens
groeide de ergernis over de passiviteit van de
'feds' (federale agenten).
Een petitie, waarin gepleit werd voor 'rede
lijk geweld' tegen de militanten, werd mas
saal ondertekend.
Moskou (rtr/anp) - De Russi-
e President Jeltsin heeft
gisteren de campagne voor
Z1jn herverkiezing afgesloten
een oproep aan de Rus-
sen zich morgen bij de ver-
bezingen achter hem te
denaren. Hij beloofde een
pondige wijziging van het
kabinet als hij wint.
»Wj moeten samen optrekken,
zullen wij winnen", hield
)ari8e president een me-
cho^ iVanr1500 zingende enjui-
r ians voor tijdens een
u, 8cmcer' in de industriestad
ezaterinenboerg, zijn thuisba-
gers n 8en bastion van aanhan-
zpn S|,n Zj6i a's hi1 wor<Jt herko-
zirt' w e,re8ering grondig wij-
za'niet liberale
het lr e hervormers weer in
Kabinet opnemen, die eerder
moesten wijken voor bewinds
lieden van een behoudender
stempel. Jeltsin gaf niet aan wat
voor politici in de nieuwe rege
ringsploeg zullen deelnemen. Hij
sprak alleen van 'nieuwe mensen
met frisse ideeën'.
Voor het eerst in zijn geschiede
nis kiest Rusland zijn leider in
algemene verkiezingen. Aange
nomen wordt dat er niet meteen
een winnaar uit de bus komt, zo
dat in juli een tweede ronde
moet plaatsvinden, die waar
schijnlijk gaat tussen president
Jeltsin en de communist Zjoe-
ganov. Veel Russen zien het als
een kiesstrijd tussen hervormin
gen en terugkeer naar het Sov
jet-systeem.
In totaal kunnen ruim 106 mil
joen kiezers tussen 8.00 uur en
22.00 uur hun stem uitbrengen
in 94.000 stemlokalen. De eerste
stembus gaat vandaag om 20.00
uur Nederlandse
tijd open in
Kamtsjatka het
Verre Oosten, de
laatste sluit mor
gen om 21.00 uur
in Kaliningrad.
In de meest geïso
leerde gebieden
van Rusland, zo
als onder de no
maden in het Ho
ge Noorden, is de
stemming al op 9
juni begonnen.
Daarnaast zijn er
nog 540.000 Rus
sische kiezers in
het buitenland,
voor het meren
deel in de vroege
re Sovjet-repu
blieken. In Nederland zijn stem
lokalen in Amsterdam en Den
Haag ingericht. Een onderzoek
In stemlokalen werden gisteren de laatste
verkiezingslijsten opgehangen. foto reuter
van het onafhankelijke tv-sta-
tion NTV donderdag, de laatste
dag dat opiniepeilingen bekend
mochten worden gemaakt, gaf
aan dat Jeltsin op 34 procent
staat en Zjoeganov op 23 pro
cent. Eerdere onderzoeken ga
ven soortgelijke getallen aan.
Achter de twee koplopers volgen
de gematigde nationalist oud-
generaal Lebed (tien procent),
de hervormer Javiinski (acht
procent) en de rechts-radicaal
Zjirinovski (zes procent). Waar
nemers waarschuwen er echter
voor dat dergelijke peilingen in
Rusland notoir onbetrouwbaar
zijn. Met name Zjirinovski heeft
het steeds beter gedaan dan
voorspeld.
Meer dan 500 internationale
waarnemers, onder wie vijftien
uit Nederland, zien toe op een
eerlijk verloop van de verkiezin
gen.
De officiële uitslag moet uiter
lijk vijftien dagen na de stem
ming bekend zijn.
Ankara - Door een botsing tussen een tankauto en een autobus in
Turkije zijn gisterochtend achttien mensen gedood en vijf ge
wond. Na de botsing explodeerde de tankauto en door de vuurbal
van brandende benzine ging de bus in vlammen op.
Het ongeluk gebeurde bij de plaats Sereflikochisar ten zuiden van
de Turkse hoofdstad Ankara. De politie houdt er rekening mee
dat het dodental nog kan stijgen.
Oslo - Ongeveer veertig activisten van de milieuorganisatie
Greenpeace hebben gisteren geprobeerd het uitvaren van vier
Noorse walvisvaarders te verhinderen. Ze deden dit door zich aan
de schepen vast te ketenen, eromheen te zwemmen en schepen aan
elkaar vast te binden.
Het protest kwam een dag nadat de Noorse coöperatie voor vis-
verkoop een aanmoedigingssubsidie had aangeboden aan kopers
van walvisvlees. Twee van de actievoerders zijn gearresteerd,
meldde 'Greenpeacéf&nderen werden door boze jagers beschoten
met een harpoenkanon.
Greenpeace is woedend op Noorwegen omdat er nauwelijks een
binnenlandse markt meer is voor walvis-producten.
Dhaka - De Awami Liga van Sheikh Hasina maakte zich gisteren
op om een nieuwe regering te vormen in Bangladesh, na bij de
woensdag gehouden parlementsverkiezingen de meeste stemmen
te hebben gekregen.
Hoewel in een aantal districten deels opnieuw moet worden ge
stemd in verband met onregelmatigheden, is duidelijk dat de
Awami Liga ofwel een absolute meerderheid zal halen in het par
lement, waardoor ze alleen kan regeren, ofwel een coalitie zal
moeten vormen met een andere partij.
Marjayoun - Drie kinderen zijn volgens de Libanese politie giste
ren gedood toen in het door Israël bezette gebied in het zuiden van
Libanon een bom tot ontploffing kwam.
Eerder op de dag werd een lid van de door Iran gesteunde guerril
labeweging Hezbollah gedood bij een confrontatie met de door Is
raël gesteunde Zuid-Libanese militie SLA.
De explosie deed zich voor in de buurt van het dorp Houla in het
centrale deel van de zogenoemde veiligheidszone. De slachtoffers
waren twee meisjes van acht en twaalf jaar en een jongen van
twaalf. Hezbollah wordt verantwoordelijk gehouden voor de
explosie.
Parijs - De officier van justitie in Parijs heeft gisteren zes maan
den gevangenisstraf met aftrek geëist tegen de arts Claude Gu
bler. Deze oud-lijfarts van de in januari overleden oud-president
Mitterrand heeft in haar ogen het medisch geheim met voeten ge
treden. De officier verwijt Gubler dat hij in zijn boek 'Le Grand
Secret' heeft verteld dat Mitterrand al in 1981 aan prostaatkan
ker leed. Ze noemde het boek, dat via een kort geding door de fa
milie werd verboden, 'een middelmatige aanval van een man, die
tot in het diepst van zijn ziel was gekrenkt omdat hij door zijn
baas is ontslagen'. Ze eiste ook vier maanden gevangenisstraf te
gen de co-auteur en een boete van 80.000 francs (27.000 gulden)
tegen de uitgever van Le Grand Secret, Olivier Orban.
In het boek vertelt Gubler dat hij gedurende dertien jaar gedwon
gen werd om vervalste gezondheidsverklaringen op te stellen. Hij
gaf toe dat hij met de onthullingen in zijn boek fout zat. „Ik liet
heb me laten meeslepen."
(ADVERTENTIE)
A
Karafjes van Friesche Vlag. Behalve sierlijk ook hersluitbaar. Dus ideaal onderweg, bij
de picknick, op de boot, in de voortent of gewoon inde huiskamer. Samen thuis, samen uit.
