evi
rige
OWT
ENT
m Gent?]
Salif Keita:
zanger zonder
grenzen
De blues van Diamond Jim
)E STEM
ESMANN
Festival 4Muziek en
filmbegint vast
'Nederland 1 erkend
als kwaliteitszender'
IRLIEDEN
11 21
Marleen Gorris verfilmt
roman van Virginia Woolf
15
Malinese zanger topact op
Festival Mundial in Tilburg
Amerikaanse countryblues-zanger zondagmiddag in Breda
D1
MUZIEKFESTIVAL WEST-BRABANT
NCRV-voorzitter A. Herstel:
Samplonius
verlaat Radio 1
X 73
„cv
'C.v.
i op Zoom
|en langdurig project,
ïrvaren
i u dat u zelfstandig
voorkomende
amheden kunt
bns bouw-CAO, 4
ïgen VIP-rechten.
kunt u bellen:
NDERSE SCHORE
:n uit eigen smederij op
i.v.t. met montage ook
rhekken, kachels, etc.
ij Sanderse
lore (bij Hansweett)
-344322
w
I verrast wil worden
sinnen- en buitenland,
uurlijk De Stem.
item informeert en
rt. Houdt u op de hoog
te.
en achtergronden,
altijd helder, overzichte-
-point. Politiek, sport,
ijkleven en noem maar
en oud. Regionaal en
srnationaal.
tot Timboektoe, van
Jew York. Niet voor niets
260.000 lezers en adver-
dwest Nederland elkaar
jks in De Stem.
em gebeurt 't elke dag
opnieuw.
VERIENTIEIN DE STEM
000 LEZERS IN HET ZUIDWESTEN.
DRMATIE BEL (076) 5 312 550
Zomer-Gids
[inalle opzichten een rebel: Salif Keita. De afsluiter van Festival Mundial, vier
lagen wereldmuziek (13 t/m 16 juni) in Tilburg, is een man met een dramatische
|men een hekel aan regels. Gesprek met een vernieuwer van de Afrikaanse pop,
„Ik leef van risico's."
Door Ben Ackermans
fcnveede stad van Mali ligt in
[nkrijk. Het is niet Parijs, en
j ook weer wel. Montreuil is
Inaam. Een weinig aangenaam
|ti, waar het uitzicht bestaat
e woontorens van de zeer
lije wereldstad. Vijftiendui-
id Malinese immigranten heb-
b hun heil gezocht in deze
|jzetaiieu.
1 Keita is één van hen. De
koemdste muzikant van Mali
reek er twaalf jaar geleden
wt Parijs leek hem de ideale
i zijn ambities waar te
[ten, „Veel studio's, veel mo-
kheden voor contact met an-
culturen." Vanuit deze
leltkroes lag de wereld voor
i open, dacht hij. En dat
Kek te kloppen.
(woont in een Pippi Lang-
s-huis in een doodlopend
hatjè' In 'de spaarzaam inge-
lite woonkamer wedijvert een
fce tv met de geluidsinstalla-
Porseleinen beeldjes staan
S in het gelid in een kast.
liten klinkt de lokroep van de
Taiotoriseerde ijscoman. Maar
[voordeur staat op zijn Afri-
iswijd open, vrienden lopen
|tn uit en het eten wordt be-
in kalebassen.
[lij Keita (46) voelt zich op de-
t op z'n gemak. Maar
|:s en blijft Afrikaan, zegt hij.
i hand gaat naar zijn hart:
procent is van Mali,
|restis van elders. Je afkomst
i je niet verloochenen. Dat
ft ook niet. Voor een vis is het
1 makkelijker te zwemmen
in te vliegen.
'er, als zijn carrière afloopt,
Pij ook zeker voorgoed terug-
Ten naar zijn geboortedorp
>a. „Ik kom daar nog steeds
[er drie keer per jaar. Ook al
|Mk veel ervaring opgedaan in
F westen en in de wereld van
I showbizz, de mensen daar
F» dat ik nog altijd dezelfde
oen die ik als jongetje was.
een tak van dezelfde
boom. Alleen heb ik meer moge
lijkheden gehad."
Waagstuk
De zanger zit in een luie stoel,
die niet echt een praatstoel is.
Zijn twee jonge kinderen (een
derde is op komst) trekken hem
voortdurend aan zijn mouw. 'We
zouden toch een fiets gaan ko
pen?' Keita knikt.
De vermoeienissen van een toer-
nee door gans Europa - de dag
ervoor keerde hij terug uit Por
tugal - uiten zich in enkele nauw
verholen gapen. Nog vele optre
dens zullen volgen, inclusief dat
op Festival Mundial. Als ten
minste tijdig ontdekt wórdt dat
Tilburg niet in Hongarije ligt.
Want dat meldt het toerschema
op het kaartje dat de percussio
nist van Keita's band om zijn
nek draagt.
Sinds 1988 heeft Europa pas
echt weet van Salif Keita's be
staan. In dat jaar brak hij vanuit
Parijs als solo-artiest door.
Voordien had hij zijn sporen al
verdiend bij illustere Malinese
bands als Le Rail Band en Les
Ambassadeurs. Maar het was het
album Soro dat hem in één klap
ferm aan de top van de Afri
kaanse pop plaatste. Een waag
stuk, waarop West-Afrikaanse
muziek, moderne arrangemen
ten en hi-tech productie hand in
hand gaan.
Huid
Nog steeds wordt Keita op die
plaat aangesproken. En nog
steeds is hij het mikpunt van
kritiek. Puristen vinden dat hij
de traditie ondergeschikt heeft
gemaakt aan gelikte, westerse
oren welgevallige pop. „Het
raakt me niet meer", zegt hij.
„Laat ze maar schrijven." Op de
sindsdien verschenen cd's - Fo
ton van vorig jaar was de laatste
- is hij stug op dezelfde weg
doorgegaan.
„Kijk, nu draag ik toevallig dit",
zegt hij terwijl hij wijst op zijn
witte shirt en broek van spij-
kerstof. „Maar wanneer ik een
grand boubou (wijde West-Afri-
V
ingle jersey.
2225
kaanse tuniek) droeg, zou er nog
steeds dezelfde huid onder zit
ten. Mijn huid."
„De wereld van de cultuur heeft
geen grenzen nodig. Cultuur is
ook niet gebaat bij diplomatie.
Het zijn juist mengvormen die
tot schoonheid leiden. Als men
sen vinden dat Afrikaanse mu
ziek moet zijn wat het vroeger
was, dan moeten ze dat zelf we
ten. Maar mijn probleem is het
niet."
Onderwijzer
In zijn jonge jaren leek het erop
dat Salif Keita onderwijzer zou
worden. Korte tijd gaf hij inder
daad les. Totdat de muze hem
riep. Hij lacht: „Voor de klas
praatte ik tegen veertig mensen,
nu tegen een miljoen." Maar on
danks zijn eerste professie wil
hij in zijn teksten niet belerend
zijn. Het belang van zijn sociale
rol als muzikant is voor Keita
niettemin overduidelijk.
„Ik ben de naald en mijn muziek
is de draad die de samenleving
aan elkaar naaien. De mensen
bij elkaar brengen, dat vind ik
belangrijk." Op Folon probeert
hij dat onder meer via het lied
Africa, waarin hij betoogt dat
het leven op dat continent on
danks alles waard is geleefd te
worden.
Het titelnummer van de plaat is
een pleidooi voor democratie en
vooruitgang. „We moeten voor
uit. Het is niet goed om stil te
staan bij het verleden. Het heeft
ook geen nut. Wanneer een kerel
van achttien thuis de wieg ziet
staan waarin hij als kind lag, zal
hij zich veel van zijn jeugd her
inneren. Leuk voor even, maar in
dat bedje slapen gaat niet meer."
Lef
Verandering is positief, stilstand
is achteruitgang. In de loop van
zijn eigen leven heeft Salif Keita
die zienswijze volop in praktijk
gebracht. In de gang van zijn
huis hangen twee ridderordes
aan de muur. De een toegekend
door de Malinese regering, de
andere door de Franse. Ze zou-
den er niet zijn gekomen zonder
een flinke portie eigenzinnig
heid, vernieuwingsdrang en lef.
Om te beginnen overwon hij de
horde van zijn albino-zijn. Een
prestatie in Mali, waar iemand
met een witte huid en witte ha
ren - ook al heeft hij 'zwart
bloed' - zwaar wordt gediscrimi
neerd.
Niet voor niets heeft Keita nu
zijn albino-nichtje bij hem in
huis genomen, en riep hij een
stichting in het leven die de albi
no's in zijn vaderland bijstaat.
De jonge Salif ging ook recht te
gen zijn ouders in, die hem ver
boden een bestaan als zanger op
te bouwen. Want dat was voor
behouden aan de lagere kaste
van griots, en minderwaardig
voor een rechtstreekse afstam
meling van Soundjata Keita,
stichter van het legendarische
Mandinka-rijk in de 13e eeuw.
„Maar kijk nu rond in Mali, en je
ziet overal jonge gasten die van
adel zijn en toch musiceren."
Ten leste ontsteeg hij het be
staan van straatzanger in stoffig
Bamako, Mali's hoofdstad. Zijn
stem vol dramatiek bracht hem
een baan bij toporkesten, waar
na hij de grens met Ivoorkust
overging om tenslotte naar Pa
rijs over te steken en de wereld
te verrassen met een nieuwe ui
ting van Afrikaanse pop. „Ik
vind het prachtig om muren af te
breken. Dat is wat mij drijft. Ie
dere muzikant zou het als zijn
taak moeten zien. Verder kijken.
Ik haat dichte deuren."
Rebel
Hij vertelt over zijn nieuwste
Jim Greene speelt zijn countryblues in Breda.
foto crossroads blues agency
Van onze verslaggever
Op het podium altijd gekleed in een drie
delig kostuum, strohoed, slobkousen en
vergezeldt door een metalen National-gi-
taar. Zo gaat de 45-jarige Amerikaanse
countryblues-zanger Jim Greene door het
leven. Diamond is zijn bijnaam en zon
dagmiddag speelt deze eigenzinnige
zwarte muzikant op uitnodiging van de
Stichting Rhythm and Blues Breda in het
Bredase café De Scarbabee, Van Goor-
straat 16.
Het is tegenwoordig zeldzaam dat (relatief)
jonge, zwarte Amerikaanse muzikanten zich
bezighouden met de traditionele country
blues uit de twintiger en dertiger jaren. 'Dia
mond' Jim Greene is zo iemand.
Hij werd in 1951 in Chicago geboren en
raakte op achtjarige leeftijd in contact met
de 'blues', toen hij een straatoptreden van de
blinde zanger/gitarist Blind Arvella Gray
bijwoonde. Het krachtige geluid van de me
talen gitaar van Gray maakte veel indruk op
de jonge Greene die op dat moment besloot
om muzikant te worden.
Diamond Jifn Greene begon, beïnvloedt door
de muziek van Jimi Hendrix en de Chicago
blues, tijdens zijn tienerjaren te experimen
teren met elektrische blues. Maar over het
resultaat was hij niet tevreden, die muziek
lag hem niet zo. Begin jaren '80 woonde hij
een solo-optreden bij van Gaye Adegbalola,
die later de Saffire The Uppity Blueswomen
opgerichtte. Zij bracht Greene er toe om
akoestisch te gaan spelen.
Kneepjes
'Bowling Green' John Cephas van het duo
Cephas Wiggins leerde Diamond Jim
Greene de kneepjes van het vak en bracht
hem in aanraking met de zogenaamde Pied-
mont-stijl uit de oosterlijke staten. Door
Cephas kwam hij in aanraking met de mu
ziek van Skip James. James gebruikte een
zogenaamde open mineur-stemming, die la
ter werd overgenomen door Greene. Tevens
leerde hij de zogenaamde fingerpicking-
techniek. Aan het eind van de tachtiger jaren
speelde Jim Greene met de akoestische band
The Blues Ambassadors.
Als solo-artiest gaat Greene tegenwoordig
ver terug in de tijd. Nummers uit de twinti
ger en dertiger jaren staan op zijn repertoire
en mensen als Blind Blake, Blind Boy Fuller,
Blind Willie McTell, Skip James, Robert Jo
hnson, Robert Nighthawk en Mississippi
Fred McDowell zijn de belangrijkste inspi
ratiebronnen voor Greene.
De zwarte Diamond Jim Greene speelt, en
dat geldt voor bijna al zijn collega's, voorna
melijk voor een blank publiek. Countryblues
leeft niet of nauwelijks meer onder de zwar
te Amerikaanse bevolking.
Inmiddels is Diamond Jim Greene in ons
land geen onbekende meer. Via-via kwam hij
in contact met mensen uit Nederland die een
tape van hem meenamen naar ons land. De
interesse van platenlabel Black Magie en
boekingskantoor Crossroads was snel ge
wekt wat resluteerde in een optreden in 1995
op het Moulin Blues Festival in Ospel en de
opname van zijn debuut-album Just a
Dreamwaaraan muzikanten als Willem van
Dullemen en Keith Dunn hebben meege
werkt.
Op dit album staat, naast covers van onder
andere Skip James, Big Bill Broonzy, Blind
Lemon Jefferson en Peg Leg Howell, slechts
één eigen compositie: 'Window Pane Blues'.
Diamond Jim Greene is niet alleen een lust
voor het oor, maar zeker ook voor het oog.
De man kleedt zich opmerkelijk en bespeelt
ook een aantal opvallende gitaren die bij de
muziek-uit die tijd horen zoals een Style-0
National uit 1931 en een National Trojan
met houten klankkast uit 1932.
Het optreden van Diamond Jim Greene in De
Scarabee begint zondagmiddag om 16.30
uur.
Toegangskaarten kosten 7,50 aan de deur
en ƒ6,- in de voorverkoop bij De Scarabee en
de winkel van Roots Mail Music, beide in de
Van Goorstraat.
DONDERDAG 13 JUNI 1996
Na het opwarmende openlucht
concert van Ronald Brautigam
gisteravond in het Bredase Val
kenberg haalt het Muziekfesti
val West-Brabant heel even
adem, om dan morgenavond in
het Chassé Theater officieel te
beginnen met een optreden van
de King's Singers en het Metro-
pole Orkest.
Maar in afwachting daarvan
begint er vanavond wel iets an
ders: het neven-festival 'Mu
ziek, gecomponeerd voor film'
in Chassé Cinema, in het gelijk
namige theater in Breda.
Het gaat vanavond om 20.00
uur direct Brabants van start: te
zien zijn Caravan van Ties
Poeth (muziek Duke Ellington),
Mission Vile van Ties Poeth
(muziek Jo van den Booren) en
en de hoofdfilm Ik hou van la
waai van Bob Entrop (muziek
Toon Plasman).
Het evenement 'Muziek gecom
poneerd voor film' speelt zich
iedere avond af in Chassé Cine
ma, tot en met woensdag 19
juni. De toegang tot alle avon
den bedraagt 9, met Chassé-
pas 7.
Overigens trekt het affiche van
het Muziekfestival West-Bra
bant sterk de aandacht, evenals
tijdens de twee vorige afleverin
gen. Ook voor dit derde festival
heeft de organisatie een beroep
gedaan op het talent van de
Duitse grafisch en speelgoed
ontwerper Bernd Terweij.
Van het festival-affiche van
Terweij, in Duitsland een ge
wild ontwerper van o.a. over
heidscampagnes, zijn 100
kunstdrukken vervaardigd op
300 grams houtvrij gesatineerd
papier, genummerd en gesig
neerd. Voor 100 zijn ze te koop
bij de VW's in Breda en Bergen
op Zoom en aan de zaaladressen
tijdens de concerten.
Die zaaladressen van het Mu
ziekfestival West-Brabant ge
durende de komende twee we
ken zijn:
Bergen op Zoom:
Stadsschouwburg De Maagd,
Grote Markt 32
•Markiezenhof, Steenberg
sestraat 8
Gertrudiskerk, Grote Markt 10
Breda:
De Nieuwe Veste, Molenstraat 6
Waalse Kerk, Catharinastraat
83
Chassé Theater, Claudius Prin
senlaan 8
Roosendaal
Eratozaal, Kade 45
Oosterhout
Vredeskerk, Rulstraat 6
Slotje Limburg, Slotlaan 15
De Bussel, Torenplein 12
Basiliek St. Jan, Markt
Het volledige programma van
het Muziekfestival West-Bra
bant staat in de festivalkrant
die huis aan huis is verspreid en
die verder op tal van openbare
plaatsen gratis mee te nemen is.
Toegangskaarten zijn te koop
op alle VW-bespreekbureaus,
ook buiten de regio West-Bra
bant. Bij het Chassé Theater in
Breda en stadsschouwburg De
Maagd in Bergen op Zoom zijn
kaarten verkrijgbaar, maar al
leen voor de concerten die daar
plaats vinden.
Salif Keita: „Ik leef van risico's. Zonder risico's krijg ik geen inspiratie. Dat is wat er mis is, hier in
het westen. Te veel geld, te veel vastgelegd.foto rob cobben
project. Geen plaat, maar een
film.
In het najaar moet hij in Bamako
worden gedraaicj. „Het wordt
een bijbels verhaal, maar alle
rollen zijn voor moslims., Veel
mensen zullen vinden dat dat
niet kan, maar daar heb ik lak
aan. Religieus conservatisme
verafschuw ik. Het is allemaal
politiek, business."
De artiest als rebel? „Ja, daar
hou ik van. Ik leef van risico's.
Zonder risico's krijg ik geen in
spiratie.
Dat is wat er mis is, hier in het
westen. Te veel geld, te veel
vastgelegd. Ik voel me beter
thuis tussen de armen. Die heb
ben geen zekerheid. Dat is be
ter."
Dan is het tijd om te eten. De pot
schaft die avond fonio, een aan
couscous verwant gerecht met
vis.
Keita's hoogzwangere vrouw
heeft er de hele dag aan gewerkt.
Een paar band-leden die binnen
zijn komen lopen schuiven mee
aan. De stemming stijgt. Alleen
de kinderen pruilen wat. Want
de fietsenwinkel is inmiddels
dicht.
Amsterdam (anp) - Marleen Gorris gaat de roman Mrs. Dallo-
way van Virginia Woolf verfilmen. De Britse producent Shep
herd heeft haar daarvoor gevraagd. Het budget van de Engel
stalige film bedraagt 4 miljoen dollar. Vanessa Redgrave speelt
de hoofdrol.
Hans de Weers, producent van
Gorris' speelfilm Antonia, heeft
dat gisteren bevestigd. Antonia
won begin dit jaar een Oscar voor
de beste buitenlandse speelfilm.
„Marleen wilde heel graag eens
een script van iemand anders
verfilmen", zegt De Weers. „Door
het succes van Antonia kreeg ze
heel veel aangeboden. Deze koos
ze uit."
De opnames voor de film begin
nen deze zomer in Shepperton
Studio's, buiten Londen. De film
komt waarschijnlijk volgend jaar
in de bioscoop. Er doen geen Ne
derlandse acteurs aan mee.
Inmiddels hebben ruim een mil
joen mensen Antonia gezien. De
helft daarvan zijn Amerikanen.
De film stond bovendien in de
toptien van Italië, Spanje en
Zwitserland. In het najaar gaat
hij in Groot-Brittannië, Frank
rijk en Duitsland in première. In
Nederland draait hij nog in een
tiental theaters. Antonia ging vo
rig jaar september in première
tijdens het Nederlands Film Fes
tival in Utrecht.
Hilversum (anp) - De omroepen van Nederland 1 onderzoeken
een toekomst gedeeltelijk buiten het publieke bestel als hun rol
daarbinnen wordt gemarginaliseerd. „Wij laten ons niet in een
sterfhuiscontructie drukken", zei NCRV-voorzitter A. Herstel
gisteren in Hilversum. Herstel ontkende dat de NCRV in dat ge
val commercieel zal gaan. „Nee, niet commercieel. Maar een
combinatie van nieuw een oud: privaat en publiek."
De AVRO, KRO en NCRV menen
dat hun samenwerking in politiek
Den Haag' onvoldoende naar
waarde wordt geschat. Die sa
menwerking biedt volgens Herstel
toekomst aan een publieke om
roep met verscheidenheid en kwa
liteit voor een breed publiek.
Herstel liep in zijn toespraak voor
de verenigingsraad van de NCRV
vooruit op het rapport van de
commissie-Ververs dat op 26 juni
verschijnt. De commissie moet het
kabinet adviseren over de toe
komst van de publieke omroep.
Herstel: „Mocht de politieke dis
cussie in Nederland resulteren in
een inrichting van een centraal
aangestuurde omroep met een
marginale rol voor de omroepver
enigingen, dan zullen de NCRV,
de AVRO en de KRO gezamenlijk
de mogelijkheid onderzoeken van
een nieuwe private start op basis
van een contract met de over
heid." Bij de NCRV is wel een ver
gelijking gemaakt met het Con
certgebouw Orkest, dat ook der
gelijke gemengde financiering
kent.
Volgens Herstel is het draagvlak
voor het publieke omroepbestel in
Nederland groot. Nederland 1
wordt steeds meer erkend als
kwaliteitszender en trekt een
marktaandeel van 13 procent. Een
recent onderzoek van Trendbox
wees uit dat bij eventuele omroep
verkiezingen de NCRV als tweede
zou eindigen. Uit een onderzoek
van Intomart bleek dat 83 procent
van de Nederlanders vindt dat de
omroepen met hun eigen pro
gramma's moeten blijven bestaan.
Herstel: „Dat werpt een toch een
ander licht op de meningen in de
politiek en de pers dat het publie
ke bestel niet van deze samenle
ving en van deze tijd zou zijn."
Hilversum (anp) - Klaas Samplo
nius heeft aangekondigd dat hij
opstapt als zendercoördinator
van Radio 1. Door zijn werk
zaamheden als programmaleider
en radiodirecteur bij de TROS
heeft Samplonius onvoldoende
tijd het coördinatiewerk te ver
richten. Samplonius: „Bij de start
van de huidige opzet van Radio 1
is verondersteld dat de coördina
tor voor 25 procent werk zou
hebben. Hoofdredacteur Piet van
Tellingen van het Radio 1 Jour
naal deed het er aanvankelijk bij.
Het blijkt meer te zijn."
Samplonius is sinds 1 december
coördinator. Het is nog onduide
lijk op welke termijn hij opstapt.
V
