Weerzien met de 'goeie ouwe vijand'
Nieuwe Willem Teil schiet met scherp
OPTIEK
voor een
West-Duitsland
superieur
Rood voor
Neeskens en
Van Hanegem
deStem
Ontmoetingen tussen Engeland en Schotland zijn veel meer dan voetbal
Zwitsers elftal behaalt de laatste jaren opmerkelijke successen
IDELIJKE ZAAK
Glasgow - Alf Ramsey, de suc
cesvolste Engelse bondscoach
aller tijden, was een brombeer
van het type Rinus Michels. Toen
hij zijn team in de jaren zestig
naar Schotland bracht voor weer
zo'n explosieve veldslag, werd
hij op het vliegveld van Glasgow
begroet door een voetbalbobo:
'Hartelijk welkom in Schotland,
Sir Alf', zei de Schotse man in
blazer. En Sir Alf antwoordde:
'You must be bloody joking'.
Opwinding
Batttle of Culloden
Gesloopt
Dortmund - De angst voor licha
melijk contact is geweken, de
herinnering aan de snijdende
pijn is vervaagd. Stéphane Cha-
puisat kan weer voetballen en
doelpunten maken. Voor de
Duitse kampioen Borussia Dort
mund en voor het Zwitserse
nationale elftal.
Sutter
Roy Hodgson
DINSDAG 4 JUNI 1996
unmoyeiijKneaen.
met Quick Servo Drive en verschil-
hatische functies, Stilsaand beeld,
beeld weergave en tijd bandteller.
In scart-aansluiting.
■■PARAAT
|araat met tondeuse en omscha-
d 230 naar 115 volt. Leuk vader-
j met een wereldprijs.
IROOM
fel. 0115-613533
Bierkaaistraat 14
4561 BC Hulst
Tel. 0114-311813
p£ aanhang van West-Duitsland keek met ge
lengde gevoelens terug op de halve finales van
liet WK 1970. Daarin legde de Westduitse for
matie weliswaar een pracht van een wedstrijd op
de grasmat, maar het verlies (4-3) tegen Italië
twam zeer hard aan. Een nederlaag, die voor
bondscoach Helmut Schön de aanleiding vorm
de met een nagenoeg nieuwe, jonge formatie
naar België af te reizen.
De kern van dat kersverse West-Duitse
elftal bleek opgebouwd uit spelers van
Bayern München en Borussia Mön-
chengladbach. De samenwerking tus
sen Franz Beckenbauer, de aanvallend
ingestelde libero van Bayern, en spelbe
paler Günther Netzer van Borussia was
een lust voor het oog.
Het toernooi kende eenzelfde opzet als
vier jaar eerder. West-Duitsland won in
de kwartfinales van Engeland (3-1, 0-
0). In de andere kwartfinales won de
Sovjet-Unie de 'revanche-wedstrijd' van het EK
I960 van Joegoslavië (3-10-0). De andere twee
kwartfinales bleven onbeslist na het eerste duel.
Inde tweede ontmoeting schakelde België titel
verdediger Italië uit (2-1). Hongarije en Roeme
nië speelden opnieuw gelijk, waardoor een der
de wedstrijd noodzakelijk werd. Hongerije won
die met 2-1.
Be eindronde werd gehouden in België. West-
Duitsland toonde zich in Antwerpen in de halve
finale te sterk voor gastland België (2-1), terwijl
de Sovjet Unie haar EK-faam bevestigde door de
Hongaren met 1-0 terug te wijzen.
Inde finale op 18 juni in het Brusselse Heizei-sta
dion telde het basis-elftal van de Sovjet Unie
geen enkele naam meer van spelers, die deelna
men aan de eindrondes van 1960 en 1964. Ook
doelman Jasjin was inmiddels gestopt, maar de
nieuwe verdediging met Rudokov in het doei
bleek solide genoeg. In de laatste zes EK-duels
lukte het de tegenstanders slechts een keer om
tot scoren te komen.
Toch waren Beckenbauer en consorten uitge
sproken favoriet. Dat bleek ook tijdens de eind
strijd, waarin de Sovjets geen moment tegen het
superieure West-Duitsland konden imponeren.
Netzer heerste als een vorst op het middenveld.
Zijn schot op de paal werd overtroffen door
twee treffers van Gerd Muller en eentje van Her
bert Wimmer. De 3-0-eindstand geldt nog altijd
als grootste zege in een EK-finale.
FINALE
WEST-DUITSLAND - SOVJET UNIE 3-0 (1-0).
27 Müller 1-0,52. Wimmer 2-0,58. Muller 3-0.
Scheidsrechter: Marschall (Oos). Toeschou
wers: 43.066.
WEST-DUITSLAND: Maier, Höttges, Becken
bauer, Schwarzeneck, Breitner, Hoeness, Netzer,
immer, Heynckes, Müller, Kremers.
SOVJET UNIE: Rudakov, Dzodzuashvili, Khurt-
silava, Kaplichny, Istomin, Kolotov, Konkov (46.
Dolmatov), Baidachny, Banishevski (65. Kozen-
tewch), Onishenka.
WAT betreft het niveau van het geboden voetbal
was het eindtoernooi in Joegoslavië met vier
deelnemers - volgens de kenners - het meest
hoogstaande ooit. Voor Nederland was het ech
ter vooral het toernooi van de rode kaarten voor
Johart Neeskens en Willem van Hanegem.
De beide Nederlandse topspelers moes
ten het veld veriaten tijdens de halve fi
nale tegen Tsjechoslowakije. Scheids
rechter Clive Thomas uit Wales wilde
Neeskens uit het veld sturen en dat was
de aanleiding voor Van Hanegem om
zich daar driftig mee te gaan bemoeien,
in gebaar en vooral woord.
Het gevolg is menigeen nog bekend:
twee keer rood, Oranje met negen man
op het veld, een 3-1-nederlaag na ver
lenging, plus een ontgoochelde bonds
coach George Knobel, die voor dit EK overigens
fijn afscheid reeds aangekondigd had. Neder
land, dat in 1974 tot de finale van het WK reik
te, eindigde uiteindelijk als derde door Joegosla-
tè in de troostfinale met 3-2 na verlenging te
kloppen.
Be finale op 20 juni in Belgrado ging tussen
West-Duitsland en Tsjechoslowakije. Een ge
denkwaardige eindstrijd door de allerlaatste
hap, of liever push tegen de bal. Na de verlen
ing (de normale speeltijd werd afgesloten met
2-2) moesten er strafschoppen genomen wor
den om tot een winnaar te komen.
Tot en met de zevende penalty ging het om en
w goed, maar toen miste Uli Hoeness voor
West-Duitsland. Ene Antonin Panenka zette zich
achter de bal op de stip en verschalkte doelman
Sepp Maier op een even ongewone als magistra
te wijze, met een soort stiftbal dwars door het
bidden. Dit laatste tikje ging dan ook voor eeu
wig de voetbalgeschiedenis in als de 'Panenka-
penalty'.
FINALE
WEST-DUITSLAND - TSJECHOSLOWAKIJE
2-2(1-2).
Tsjechoslowakije w.n.s 3-5
Svehlik 0-1, 25. Dobias 0-2, 28. Dieter Müller
R 90. Hölzenbein 2-2. Strafschoppen: Mas-
jyO-1, Bonhof 1-1, Nehoda 1-2, Flohe 2-2, On-
d'us 2-3, Bongartz 3-3, Jurkemic 3-4, Hoeness
J®- Panenka 3-5. Scheidsrechter: Goncella
Toeschouwers: 30.790.
WEST-DUITSLAND: Maier, Vogts, Schwarzen
eck, Beckenbauer, Dietz, Wimmer (46. Flohe),
jjnhof, Beer (79. Bongartz), Hoeness, Dieter
Wier, Hölzenbein.
TSJECHOSLOWAKIJE: Viktor, Pivarnik, Capko-
Ondrus, Goegh, Panenka, Dobias (94. Vese-
W< Moder, Masny, Svehlik (78. Jurkemic), Neho-
Door Bob van Huët
Aan de vooravond van een zeldzaam gewor
den treffen tussen de 'goeie ouwe vijanden'
doet Ramsey's erfgenaam Terry Venables een
poging tot omgekeerde vliegveld-diplomatie.
„Het is een wedstrijd met een heel vriendelijk
sfeertje. We zijn als ouwe vrienden die na
lange tijd weer bij elkaar komen. Dit wordt
een hartelijk weerzien," acteert hij.
'El Tel' is een notoire grappenmaker in zijn
eigen Londense nachtclub. Lang kan hij zijn
gezicht niet in de plooi houden. „Natuurlijk
staat er hier meer dan voetbal op het spel. Dit
gaat om geschiedenis, identiteit, trots, dat
soort dingen. Iedereen wil deze wedstrijd per
se winnen. De Schotten twee keer zo graag
als wij. Voor een overwinning op Wembley
hebben ze al hun rancune en anti-Engelse ge
voelens opgespaard. Als ze van ons winnen,
zijn ze thuis helden, ook al zouden ze daar
voor met 6-0 zijn gestraft door Nederland,"
zegt de bondscoach.
Britse voetbalharten kloppen in verhoogde
staat van opwinding als Schotland tegen En
geland speelt. De politie zal dus extra man
schappen op de been brengen. Vergelijkingen
met Nederland-Duitsland liggen voor de
hand. De Highlanders voelen een zekere lots
verbondenheid met hun vrienden in de Lage
Landen. Ook zij beschuldigen de buurman
van historisch wangedrag, grootheidswaan
zin en erger.
De zeer Engelse ex-professional en huidige
BBC-voetbalanalist Jimmy Hill vervult voor
de Schotten de rol die Lothar Matthaus in ve
le Nederlandse ogen speelt.
Hill wordt hartgrondig gehaat en staat model
voor de typisch Engelse flapdrol die het
Schotse bloed zo doet koken. De arme Hill
verknalde het voor het leven door het enige
Schotse doelpunt in een op zich al pijnlijke
WK-ontmoeting met Brazilië (4-1, in 1982) af
te doen als een 'toevallig puntertje'. De leuze
'Jimmy Hill is een nicht, Jimmy Hill is een
nicht' is sindsdien verplichte tribunefolklore
bij de Tartan Army'. De toegezongene ziet er
overigens de lol wel van in en zwaait het
Schotse legioen altijd toe om te bedanken
voor de aandacht.
Sinds een historische 0-0 in 1892 ('s werelds
eerste voetbalinterland!) op het veld van de
West of Scotland Cricket Club hebben beide
teams elkaar 106 keer bestreden. Engeland
sleepte 43 zeges uit het vuur, Schotland 40.
De Schotse bondscoach Craig Brown (links) en zijn Engelse collega Terry Venables poseren bij de hoofdprijs van het EK. foto reuter
Tegen de aartsrivaal graven Schotten nog
veel dieper naar sentimenten dan Nederlan
ders. De blauw-witten willen de Battle of
Culloden (16 april 1746) wreken plus andere
staaltjes van vermeend Engels onrecht.
5000 rebellerende Schotten werden precies
250 jaar geleden in de pan gehakt door een
goed getraind regeringsleger uit Londen. De
slachting van Culloden was - bijna net als bij
latere voetbalontmoetingen - vooral te wijten
aan het feit dat de Schotse hoofden op hol
sloegen door hartstocht en emoties. De
Schotten werden daarvoor afgestraft door de
tactisch slimmere Engelsen. 'Culloden' be
koelde voor lange tijd de Schotse aspiraties
voor onafhankelijkheid.
Zoals Nederlandse ogen glinsteren om de 1-2
van Hamburg (1988), zo koestert elke Schot
se fan 15 april 1967: Engeland - Schotland 2-
3.
Toen werd de 'ware' finale om de wereldcup
gespeeld, tenminste volgens de Hooglanders.
Wat zich het jaar daarvoor op de officiële
WK voltrok (Hurst's omstreden treffer tegen
West-Duitsland) was maar flauwekul. Schot
land was niet van de partij omdat het was
vergeten zich te kwalificeren.
De legende van de lochs wil dat elf Schotse
jongens keltische magie in de kicksen had
den. Op het heilige gras van Wembley zetten
ze de wereldkampioen voor schut. De helden
uit die dagen waren Dennis Law, Billy Brem-
ner en aanvoerder John Greig, tegenwoordig
pr-man bij Glasgow Rangers.
De 44-voudige international Greig zal het
nooit vergeten: „Als je geboren bent in
Schotland is het je ambitie om voetballer te
worden. En de droom van elke Schotse voet
baller is om Engeland te verslaan op Wem
bley."
Eeuwige bewondering van landgenoten oog-
ste hij door bij een stand van 1-2 een Engelse
gelijkmaker te voorkomen. Greig haalde een
kopbal van 'giraffe' Jackie Charlton van de
lijn. „Daarna maakten we de derde goal en
hadden we er eigenlijk nog veel moeten ma
ken. Dat zij terugkwamen tot 3-2 leverde
misschien wel de meest geflatteerde score uit
de voetbalgeschiedenis," zegt de ex-aanvoer
der nu.
Tien jaar later kwam er weer zo'n moment
van Schotse gelukzaligheid. Kenny Dalglish
schoot de gretige underdogs naar 1-2. Het
zou de laatste overwinning op Wembley wor
den. In de in whisky gedrenkte euforie werd
Engelands voetbaltempel half gesloopt door
bezopen clans. Ze wilden onder andere de
doelpalen mee naar huis nemen. Door ingrij
pen van politie en de ordedienst bleef het ter-
reinmeubilair in Londen. „Jammer, want in
elk Schots huis zou nu wel een ingelijste
splinter van een Wembley-doelpaal aan de
muur hebben gehangen; als een relikwie van
het 'Heilig Kruis'," vermoedt journalist Stu
art Bathgate van 'The Scotsman'.
Rondom de spraakmakende wedstrijd wer
den 132 Schotse fans gearresteerd. De schade
in het stadion was aanzienlijk. Het was een
nieuwe escalatie van supportersrellen. Na
een plundertocht van feestende Engelsen in
Glasgow (1992) vond de Britse regering het
wel welletjes. De zogeheten 'home internatio
nals' werden afgeschaft. Sindsdien hebben
beide ploegen elkaar gemeden.
John Greig weet dat de spelers van beide
ploegen elkaar meer respecteren dan de fana
tieke supporters lief is. „De meeste jongens
spelen samen bij Engelse of Schotse clubs.
Dat was al zo in mijn tijd. Vaak zijn het
vrienden. Ik denk dat onze spelers liever een
ronde verder komen dan dat ze alleen maar
kunnen winnen van Engeland." Fans zien dat
anders. Archie McGregor van het Schotse
voetbalblad 'The Absolute Game' kan zich
geen beter leedvermaak voorstellen dan het
gezicht van Jimmy Hill, na een 1-4-overwin-
ning op Engeland.
Greig moet er om lachen. Als vakman voor
spelt hij een 1-0-zege voor de Engelsen.
„Jammer natuurlijk, maar ons grote pro
bleem is dat we niet kunnen scoren."
Vormgeving: Martin Damen en Luc Godrie
Eindredactie: Jacques Hendriks
Door Bert Willemsen
Precies 336 dagen lang moest Chapuisat lij
den. Een gevolg van een botsing met assis
tent-trainer Michael Henke. Op 16 maart van
vorig jaar knalden ze tijdens een training te
gen elkaar. In het rechter knie van Chapuisat
ging bijna alles kapot: kruisband, buiten
band, meniscus en pees. 'Die zien we nooit
meer terug', vreesde de Borussia-aanhang
terwijl ze 'Chappi' tijdens de eerste zeven we
ken na het ongeval op krukken zagen rond-
strompelen. Maar de scherpschutter - 70
doelpunten in 130 Bundesligawedstrijden -
beet op zijn tanden. Hij vocht zich door het
moeilijke en pijnlijke herstel. Eind november
keerde Chapuisat in een wedstrijd van het
tweede team terug op het voetbalveld. Zijn
comeback trok liefst 5500 toeschouwers.
Na de winterpauze, in februari, werkte Cha
puisat de eerste invalbeurt in de hoofdmacht
af. Zijn trefzekerheid had hij snel terug. Eind
maart droeg hij met twee doelpunten in grote
mate bij aan de 5-0-overwinning op VfB
Stuttgart. In vier weken tijd werden 3600 t-
shirts met het opschrift 'Chappi is back' ver
kocht. De opbrengst schonk Chapuisat aan
een goed doel: een stichting die zich bekom
mert om mishandelde en verwaarloosde kin
deren. Zoals de meeste Zwitserse internatio
nals draagt hij geen oogkleppen die zijn blik
veld beperken tot het voetbalwereldje.
Alain Sutter, die in alle kwalificatiewedstrij
den van de partij was maar niet mee gaat
naar de eindronde in Engeland, viel bij Bay
ern München in ongenade omdat hij weigerde
de voorgeschreven antibiotica te slikken. Hij
zweert bij homeopathische middelen. Ook de
Franse kernproeven in de Stille Oceaan lieten
de Zwitserse internationals niet onberoerd.
Zij ondernamen een opmerkelijk protest door
voor de kwalificatiewedstrijd tegen Zweden
in een vol stadion een spandoek te ontvouwen
met de tekst 'Stop it Chirac'. De Europese
voetbalunie reageerde furieus op deze ver
menging van sport en politiek. Het machts
vertoon van de bobo's kon de Helvetiërs niet
imponeren.
Ook op het voetbalveld raken de Zwitserse
internationals niet snel meer van de kook. In
de kwalificatie voor het WK 1994 versloegen
ze Italië en hielden ze Portugal en Schotland
achter zich. In de Verenigde Staten reikte de
ploeg tot de achtste finales, waarin Spanje te
sterk was. De voorronde van de Europese ti
telstrijd verliep al even voorspoedig. Als win
naar van groep 3 bleven de Zwitsers Turkije,
Zweden, Hongarije en IJsland de baas.
Dat alles wordt voor een groot deel op het
conto van de Engelse trainer Roy Hodgson
geschreven. Hodgson trad op 1 januari 1992
bij de Zwitserse voetbalbond in dienst en
bleek de goede man op de juiste plaats. Hij
smeedde de talentvolle generatie Zwitserse
voetballers tot een hechte eenheid samen. De
kosmopoliet - hij werkte onder andere in
Zuid-Afrika en Zweden - verloochende zijn
afkomst niet. De Engelsman bleef de stijl van
zijn land trouw. Een conservatief 4-4-2-op-
stelling en de nadruk op verre passes. Een
aantal spelers protesteerde. Vooral Stéphane
Chapuisat liet zijn stem horen, omdat hij bij
na alleen nog maar door de lucht werd aange
speeld. Daar had het manneke weinig aan.
Hodgson was slim genoeg om zijn tactiek bij
te stellen, maar de grote lijnen bleef hij
trouw. Zwitserland had er succes mee. Voor
het eerst sinds 28 jaar plaatste het zich voor
een WK-eindronde en de deelname aan het
Europees kampioenschap in Engeland bete
kent zelfs een primeur.
Hodgson maakt het EK-toernooi niet meer
mee. Eind vorig jaar verraste hij de Zwitserse
voetbalbond met de mededeling dat hij bij In-
ter Milaan aan de slag ging. Hij was nog wel
bereid als deeltijdwerker bondscoach in
Zwitserland te blijven. Maar de Zwitserse
bond toverde razendsnel een opvolger uit de
hoge hoed. Op 1 januari nam de ervaren Por
tugees Artur Jorge het roer over. Als bonds
coach leidde hij de Portugese ploeg van 1990
tot 1992 in acht wedstrijden naar vijf over
winningen en drie gelijke spelen. Met gerepu
teerde clubs als FC Porto en Paris St. Ger
main behaalde hij een Europacup, landstitels
en nationale bekers. Jorge heeft twee univer
sitaire graden en beheerst zes talen. Dat is
wel handig in Zwitserland, waar Duits, Frans
en Italiaans wordt gesproken.
Jorge leek de aangewezen man om de door
Hodgson uitgestippelde lijn door te trekken.
Hij liet zijn team steevast 4-4-2 spelen en
kreeg het verwijt te incasseren dat hij een
voorstander van verdedigend voetbal zou
zijn. „Maar dat klopt niet," bezwoer de 50-ja-
rige Portugees. „Ik ben alleen voorstander
van een strakke organisatie en een goede
taakverdeling. De spelers moeten weten waar
ze aan toe zijn." Zijn voorganger Hodgson
dacht er precies hetzelfde over.
Maar in een oefenwedstrijd tegen Wales liet
Jorge de Zwitserse ploeg opeens met drie
spitsen spelen. Chapuisat, Grassi en Türkyil-
maz stonden in de frontlinie. Gevraagd naar
een verklaring reageerde Jorge bokkig: „Moet
er dan altijd een verklaring zijn?" Om uitein
delijk met de volgende motivatie voor de dag
te komen: „Zwitserland heeft veel goede aan
vallers dus waarom zouden we er dan niet zo
veel mogelijk laten spelen?" Niemand houdt
er serieus rekening mee dat Zwitserland ook
op het EK met drie aanvallers zal spelen.
Chapuisat, Grassi en Türkyilmaz zijn niet ge
wend veel verdedigend werk te verrichten.
Tegen Wales kan dat, maar tegen Nederland
of Engeland komen de Zwitsers daardoor in
de problemen. Dat weet ook Jorge maar al te
goed.
De Zwitserse topschutter Stéphane Cha
puisat (links) namens Borussia Dortmund
in duel met Schalke-verdediger Müller.
foto dpa
