Hiddink weert invloeden liefst af
Twee finales
noodzakelijk
deStem
Grootmachten
doen niet mee
Blamage voor
Nederlands team
'Met vijf miljoen bondscoaches word je gauw horendol'
Antennes
Zeist - Wim Kok wacht al op zijn
bliksemafleider. Het EK komt er
aan, en dan wordt de bondscoach
van het Nederlands voetbalelftal
al gauw bijna even belangrijk
gevonden als de premier Guus
Hiddink ziet de gevaren dagen.
Vijftien jaar trainer
Perspectief
Nieuwe fase
het zingen van aanmoedigingslieder^
•The Corries'. Als Schotland goj
It, zingt de 'Tartan Army' deze liecje
tranen in de ogen en whisky achter
lie McGregor van het Schotse v°etha!
'The Absolute Game' belooft dat
otse legioen op Wembley nieuwe reg
zal opentrekken bij een overwinning
eland. Op het aloude 'If you hate
lish, clap your hands' wordt in ieder g
al weer driftig geoefend.
Os 31 aanmeldingen verplichtten de UEFA voor
ffl andere wijze van kwalificatie voor de eindron
de te kiezen Men stelde mini-competities in, de
rat groepswinnaars plaatsten zich voor de
kwartfinales.
Italië mocht de EK-eindronde organise
ren, maar was niet automatisch ge
plaatst. Het wees in de groep Cyprus,
Zwitserland en Roemenië terug en in de
kwartfinales Bulgarije. De andere halve
finalisten waren Joegoslavië, Sovjet Unie
en wereldkampioen Engeland.
Italië speelde met echte vedettes tegen
de Sovjet Unie: doelman Dino Zoff, ver
dediger Giacinto Facchetti plus de aan
vallers Pietro Anastasi en Luigi Riva. Toch
had de ploeg van coach Ferruccio Valca-
5 ?en fortuinliike val van een muntstuk van
'WO lires nodig om zich voor de finale te plaat-
ra. Het nemen van strafschoppen was toen nog
™6t ingevoerd. In de andere halve finale versloeg
Joegoslavië Engeland met 1-0.
oegoslavië was favoriet in de finale te Rome. Met
Mme Dzajic viel de voetballiefhebbers op. Hij was
et dan ook die de Joego's in de eerste helft op
oorsprong bracht. Angelo Domenghini tekende
""nuten voor tijd voor de gelijkmaker uit een
mstreden vrije trap. De verlenging bracht geen
®ln9- En dus moest de finale worden overge-
i d. In de 'herhaling' bleek het uitgebluste Joe
goslavië geen partij voor thuisploeg Italië.
TWEEDE FINALE
ITALIË - JOEGOSLAVIË 2-0 (2-0).
A Riva 1-0, 31. Anastasi 2-0. Scheidsrechter:
n-ïns ,Mendibil (Spa). Toeschouwers: 50.000.
ri ci j Bur9™ch, Facchetti, Rosato, Guame-
i saivadore, Domenghini, Mazzola, Anastasi, De
®ti, Riva.
p^i^kAVIÉ: Pantelic, Fazlagic, Damjanovic,
wc, Paunovic, Holcer, Hisic, Trivic, Musemic,
Acimovic, Dzajic.
HNSDAG4JUNI 1996 E
a Olomouc).
iRadoslav Latal, Jiri Nemec
sejbl, Karei Poborsky, Pavel Novr
'in Frydek, Pavel Nedved (Sparta
Borussia Dortmund, Dui), Vaclav
B Kuka (Kaiserslautern, Dui), Rade
Ice), Vladimir Smicer (Slavia Praag)
Olomouc).
ITALIË
Peruzzi (Juventus), Francesco Toldo
|a Bucci (Parma).
Roberto Mussi, Luigi Apolloni
fcostacurta, Paolo Maldini (AC Milan),
'ïeno Torricelli (Juventus), Amedeo
Angelo Di Livio, Alessandro Del Piero
lio Rossitto (Udinese), Demetrio Albertini
loni (AC Milan), Roberto Di Matteo,
pma), Dino Baggio (Parma).
r Luigi Casiraghi (Lazio Roma), Fa
èntus), Giantranco Zola (Parma),
pa).
GROEPD
DENEMARKEN
Schmeichel (Manchester United, Eng), (j
'nse BK), Mogens Krogh (Bröndby).
g: Jes Högh (Fenerbahce, Tur), Mare
f Eng), Jens Risager, Lars Olsen (Bröndby),.
in (Silkeborg), Thomas Helveg (Udinese), T
(ik (Aarhus).
Michael Schönberg, Brian Steen Niels
illan Nielsen, Kim Vilfort (Bröndby), Cl;
[Ipswich Town, Eng), Michael Laudrup (ft
ra), Henrik Larsen (Lyngby), Stig Töfting (A
ian Laudrup, Erik Bo Andersen (Glasgow Ra
Mikkel Beek (Fortuna Köln, Dui), Sören t
llborg).
PORTUGAL
ir Baia (Porto), Rui Correira (Braga) en Alfra
pavista).
ng: Carlos Secretario, Paulinho Santos (Port
■istovao (Benfica), Fernando Couto (Parma,
■deira (Belenenses).
|ld: Oceano Cruz (Sporting), Jose Tavares
imas Teixeira (Benfica), Luis Figo (Barce
ilo Sousa (Juventus, Ita) en Vitor Paneira (G
loao Vieira Pinto (Benfica), Domingos Oliveil
Folha (Porto), Pedro Barbosa (Sporting), Rican
Hugo Porfirio (beiden Leiria), Rui Costa
:ta) en Jorge Cadete (Celtic, Sch).
KROATIË
razen Ladie (Croatia), Tonci Gabric
(arijan Mrmic (Varteks).
ng: Robert Jarni (Betis Sevilla), Nikola Jerk,
liedo), Igor Stimac (Derby County), Slaven I
am), Dubravko Pavlicic (Hercules Alicante),
'cevic (SC Freiburg), Elvis Brajkovic (Miinchi
ario Simic (Croatia), Zvonimir Soldo (Croatia)
veld: Zvonimir Boban (AC Milan), Robert Pra
'C Barcelona), Aljosa Asanovic (Hajduk),
ovic (Austria Salzburg), Mario Stanic (Club Brn
I Davor Suker (Real Madrid), Alen Boksic (Laz
Goran Vlaovic (Padova), Igor Cvitanovic (Croali
lie (Osijek).
TURKIJE
istu Recber (Fenerbahce), Sanver Goymen (Alta
Erkan (Ankaragucu).
figing: Alpay Ozalan, Recep Cetin (Besiktas), Bu
rkmaz (Galatasaray), Ogun Temizkanoglu,
Tayfun Korkut, Ogus Cetin (Fenerbahc
j Yalcin (Besiktas), Tolunay Kafkas, Abdullah:
Tugay Kerimoglu (Galatasaray), Va!
fKarahnksnnr^
(Besiktas), Hami Mandirali, C
(Trabzonspor), Hakan Sukur, Arif Eri
Saffet Sancakli, Faruk Yigit (Koeaelispo
0Óe eerste Europese Cup der Naties, zoals het
giste toernooi destijds werd omschreven, deden
^hts zeventien leden mee. Grootmachten als
dest-Duitsland, Italië en Engeland toonden geen
fiteiesse. Het eerste toernooi kende een fors poli
te! incident. Spanje zou in de kwartfinales de
jvjet Unie ontmoeten. Dankzij een van de ge-
jgsde grillen van dictator Franco moesten de
Spanjaarden zich echter voor dat duel
op zijn bevel terugtrekken. De Sovjet
Unie haalde daarmee uiterst gemakkelijk
de eindronde. Ook Joegoslavië, gastland
Frankrijk en Tsjechoslowakije bereikten
de eindronde.
Als toernooi-formule werd gekozen voor
het knock-out-systeem met eventueel
verlenging. Bracht ook de extra tijd geen
beslissing dan zou het opgooien van een
munt bepalen welk land de finale
mocht spelen. De Sovjet Unie, met de le
gendarische doelman Lev Jasjin onder de lat,
jroogde Tsjechoslowakije met 3-0 af, terwijl
pankrijk samen met Joegoslavië in Parijs een waar
spektakelstuk opvoerde, met 5-4 gewonnen door
jeJoegoslaven.
je finale werd op 10 juli gespeeld in het oude
(ait des Princes. Na 90 minuten stond het 1-1.
Sovjet-spits Viktor Ponedelnik zorgde voor de
winnende treffer in de verlenging.
FINALE
SOVJET UNIE - JOEGOSLAVIË 2-1
(n.v.,0-1,1-1).
4t.Galic (Joe) 0-1, 29. Metrevelli (Sov) 1-1, 113.
ftadelnik (Sov) 2-1. Scheidsrechter: Ellis (Eng),
loeschouwers: 17.966.
SOVJET UNIE: Jasjin, Chekheli, Maslenkin, Kruti-
kov, Voinov, Netto, Metrevelli, Ivanov, Ponedel-
nik, Bubukhin,__Meshki.
JOEGOSLAVIË: Vidinic, Durkovic, Miladinovic,
lusufi, Zanetic, Perusic, Matus, Jerkovic, Galic, Se-
kularac, Kostic.
HEI knock-out-systeem tijdens de kwalificatie
wedstrijden voor de eindronde in Spanje leverde
heel wat verrassingen op. Schotland, Engeland
en West-Duitsland bijvoorbeeld wisten zich niet
De grootste surprise kwam echter op
naam van het nietige Luxemburg, dat in
de tweede ronde Nederland stevig bla
meerde. De Luxemburgers reisden toen
nog naar Nederland om uit- en thuis te
spelen. In Amsterdam werd het 1-1; in
Rotterdam 1-2...
In de kwartfinales trof Luxemburg De
nemarken. Thuis werd met 2-2; in Ko
penhagen 3-3. Volgens de destijds gel-
dende regels was een derde ontmoe
ting noodzakelijk. Ole Madsen (later
Sparta) maakte een eind aan het Luxemburgse
sprookje; hij maakte alle zes Deense treffers.
Spanje, de Sovjet Unie en Hongarije plaatsten
zich eveneens voor de eindronde. Titelverdedi
ger Sovjet Unie bezorgde Denemarken een pak
slaag (3-0). Spanje klopte Hongarije moeizaam
na verlenging met 2-1.
Inde eindstrijd bezorgde Pereda Spanje al vroeg
de leiding. Khusainov maakte 2 minuten later al
gelijk. Zeven minuten voor tijd bracht spits Mar'
celino van Real Zaragoza heel Spanje in extase
door de winnende treffer aan te laten tekenen.
FINALE
SPANJE - SOVJET UNIE 2-1 (1-1).
6. Pereda 1-0, 8. Khusainov 1-1, 83. Marcelino
M. Scheidsrechter: Holland (Eng). Toeschou
wers: 79.115.
SPANJE: Iribar, Rivilla, Calleja, Zoco, Olivella,
Riste, Amancio, Pereda, Marcelino, Suarez,
tapetra.
SOVJET UNIE: Jasjin, Schutikov, Mudrik, Voi
nov, Schesternev, Anischkin, Tsjislenko, Ivanov,
Ponedelnik, Kusejev, Khusianov.
DINSDAG 4 JUNI 1996 E2
Door Henk Mees
„Nuchter blijven, alert blijven, d/at houd ik
me steeds voor. Niet dat ik het gevoel heb dat
ik als bondscoach persoonlijk gedeformeerd
ben of raak. Maar ik moet me niet gek laten
maken," prent Hiddink zichzelf elke dag op
nieuw in.
Anderhalf jaar is hij nu bondscoach. De
nuchterheid uit de Achterhoek is bewaard ge
bleven. Aanhangers van tv-programma's als
de Ontbijtshow en Koffietijd hebben het zon
der Guus Hiddink moeten stellen.
„Ik heb het meegemaakt dat ik 's morgens om
half vijf wakker werd gebeld. Dan vrees je
toch meteen het ergste. Bleek het om de Ont
bijtshow te gaan. Of ik om half acht in de stu
dio wilde zijn. Daar heb ik maar voor be
dankt. Ik heb leren nee zeggen. Wanneer niet
sport, maar amusement het uitgangspunt is,
hoef ik niet zo nodig in zo'n programma. Laat
mij dan maar met rust."
Passie was zijn motto toen hij aan de slag
ging als bondscoach. Maar de resultaten ble
ven lange tijd uit en het voetbalpubliek zag
hem meestal slechts gespannen, maar vooral
bedachtzaam langs de lijn. Zijn temperament
uitte Hiddink slechts bij vlagen, in de kleed
kamer of op het trainingsveld, af en toe langs
de lijn.
„Ik ben niet zo'n type waar je de ontlading
van afleest. Maar denk niet dat ik er koel bij
zit. Zo'n wedstrijd als tegen de Ieren in Liver
pool heeft me echt ontroerd. De kwalificatie,
daar was het toch allemaal om begonnen.
Misschien hebben we het wel onnodig span
nend gemaakt, maar de ontlading is dan ook
des te groter. Aan de andere kant vond ik het
daar ook fantantisch dat een coach als Jack
Charlton zo relativerend kan blijven in die
hektiek. We zaten daar op een paar meter van
elkaar. Na twintig minuten keek Charlton
mijn kant uit en maakte toen een gebaar dat
het voor hem al duidelijk was. Tegen zoveel
kwaliteit valt toch niet te voetballen, maakte
Charlton mij duidelijk. Die overgave van
hem, prachtig vond ik dat."
Met de interland tegen Ierland in Liverpool
vond Hiddink alsnog bevrediging in zijn
werk, de stimulans ook om verder te gaan.
Tussen de tien voorbije interlands in de afge
lopen anderhalf jaar heeft hij herhaaldelijk
weemoed naar zijn werk als clubcoach gekre
gen. De buitenwacht ving wel eens een glimp
van hem op bij het golfen. Wat Hiddink uit
broedde, kwam slechts naar buiten wanneer
hij weer nieuwe veranderingen in de selectie
had aangebracht.
„Als bondscoach ligt het accent van je werk
zaamheden rond de interlands, eens in de zes
weken of zo, en in het weekeinde. Dan bezoek
je zoveel mogelijk wedstrijden. In de Bundes-
liga, in Nederland, Italië, Schotland of Span
je. Maar ik heb steeds geprobeerd aan mijn
eigen visie vast te houden, zoveel mogelijk in
vloeden van buiten af te weren. Natuurlijk
heb ik ook mijn antennes. Maar ik toets mijn
ideeën in een heel klein kringetje. Anders
word ik horendol in dit land met vijf miljoen
bondscoaches."
37
Guus Hiddink deelt handtekeningen uit voor de oefenwedstrijd van Oranje tegen De Baronie: „Ik ben niet zo'n type waar je de ontlading van afleest. Maar denk niet dat ik er koel
bij zit.FOTO'S DE STEM/JOHAN VAN GURP
Guus Hiddink, van 8 november 1946, is nu
vijftien jaar trainer. Ooit was hij bij De
Graafschap, 'zijn cluppie', zelfs als speler ge
stopt om via de functie van assistent-coach
het trainen tot zijn vak te maken. Ad Zonder
land, destijds hoofdtrainer van de club uit
Doetinchem, ontdekte op de trainingen ech
ter dat de hulptrainer tevens de beste speler
was en zette hem weer aan het voetballen. Via
PSV, Washington Diplomats, San José Earth
quakes, De Graafschap en NEC bouwde Guus
Hiddink vervolgens aan een leuke carrière als
spelmaker. Zonder ooit de absolute top te be
reiken.
Zijn trainerscarrière kreeg een lift toen PSV
Hiddink als assistent-coach naar Eindhoven
haalde. Het ontslag van Hans Kraay in 1987
bracht hem in een stroomversnelling. Hid
dink kreeg te horen dat Rinus Michels kandi-
nersvak opwillen," zegt Hiddink.
Rinus Israël, zijn assistent in de kwalificatie
reeks, maakt het EK evenmin mee. Diens con
tract wordt niet verlengd en Israël had zelf
geen behoefte meer aan de eindronde in En
geland. Hans Dorjee is nu zijn eerste secon
dant. Vroeger was Dorjee trainer van Hid
dink toen hij nog bij De Graafschap speelde.
Daarna riep Hiddink hem naar PSV. Samen
hadden ze de leiding toen PSV in 1988 de Eu
ropa Cup won.
Het EK en vervolgens de kwalificatie voor het
WK van 1998 worden hun volgende klussen.
Hiddink denkt intussen het ritme te pakken
te hebben als bondscoach. „Mijn belangrijk
ste motief om door te gaan, is het perspectief
dat deze groep heeft. De gemiddelde leeftijd
is laag, de mentaliteit is goed. De. prestaties
van de clubs wijzen uit dat er mogelijkheden
zijn. Na het EK hoop ik dat we eens van begin
af het belang beseffen van elke wedstrijd. We
moeten af van dat typisch Nederlandse' laat
wakker worden en dat we straks weer tot de
ontdekking komen dat we nog negen punten
moeten halen uit de laatste drie wedstrijden.
We moeten leren ook het belang van de eerste
wedstrijden te beseffen."
Eerst wacht echter de EK-eindronde. „Daar
in wordt elke wedstrijd een finale. Ons doel
moet zijn de echte finale te halen. Anders
hoeven we er niet aan te beginnen."
daat was voor de opvolging van Kraay, maar
maakte die al geplande benoeming eigenhan
dig overbodig door PSV de weg naar het suc
ces te wijzen. Een jaar later al won de Eind-
hovense club onder leiding van Hiddink de
Europa Cup voor landskampioenen.
Bij het Turkse Fenerbahce en het Spaanse
Valencia (in twee periodes) gaf hij zijn trai
nersloopbaan internationale accenten. In de
cember 1995, na een half jaartje rondreizen
als tv-commentator voor FilmNet, volgde de
benoeming tot bondscoach. Als opvolger van
Dick Advocaat.
„Als trainer moet je de ambitie hebben
bondscoach te willen zijn. Dat moet je een
keer hebben gedaan. Een erkenning vind ik
dat," stelt Hiddink. Het was voor hem wen
nen met die nieuwe job, geeft hij toe. „Als
clubcoach ben je dagelijks heel intensief be
zig. Als bondscoach kun je je energie niet
kwijt. Daarbij kwam dat de resultaten niet
goed waren. Ik had echt het gevoel in het
luchtledige te werken."
Ruim een half jaar lang zwalkte Oranje, zon
der dat Hiddink stuurmanskunst kon etale
ren. Pas na de vorige zomer, na de miskleunen
in Tsjechië en Wit-Rusland, vond het Neder
lands elftal het winstgevende spoor. Spelers
als Valckx, Jonk, Rob Witschge, Roy en Van
Vossen keerden niet meer terug in Oranje.
Met Van der Sar in het doel en Kluivert, See-
dorf, Reiziger,
Davids en Ro
nald de Boer op
vaste plaatsen
bleek het Ajax-
concept ook lonend voor Oranje. „De groep is
in die periode veranderd door de ontwikke
lingen die spelers hebben ondergaan. Door
Europese wedstrijden met hun club waarin
het er echt op aankomt, groeien spelers snel
ler door. Dat zie je bij jongeren als Seedorf en
Kluivert, maar ook bij iemand als Bogarde
die dat nog relatief laat doormaakt," analy
seert Hiddink de gedaanteverandering van
Oranje.
als sociaal werker of psycholoog aan de slag.
Dat werkt niet in het profvoetbal."
Welke middelen hij zal hanteren om Dennis
Bergkamp weer in oude doen te krijgen, weet
Hiddink nog niet. „Voor mij staat vast dat
Dennis Bergkamp meer kan betekenen dan
hij heeft laten zien. In mijn oriënteringsfase
als bondscoach heb ik hem anders ingeschat.
Bergkamp is niet iemand die het team op
sleeptouw neemt. Hij is van een andere cate
gorie dan Cruijff of Van Basten. Zo dominant
is hij niet. Maar zijn plaats in de selectie staat
niet ter discussie. Ja, ik heb het over zijn
plaats in de selectie. Niet over die in het elf
tal."
De discussie over Bergkamp illustreert de
veranderde verhoudingen binnen Oranje na
het WK van 1994. „In het verleden was het zo
dat alles was afgestemd op de jongens van
buitenlandse clubs. Dat is nu niet meer zo. Nu
moeten de 'buitenlanders' zich aanpassen,
een tandje bijzetten," zegt Hiddink.
Het EK wordt zijn eerste grote toernooi als
coach, zonder ervaring op dat vlak. Een nieu
we situatie voor Oranje. Leo Beenhakker had
in 1990 Rinus Michels als praatpaal in de
buurt. Dick Advocaat, de WK-coach van
1994, was bij het EK van 1992 de rechterhand
van Michels. Het liefst had Hiddink een spe
ler van het kaliber Koeman, Van Basten of
Wouters bij Oranje betrokken. De pogingen
mislukten. „Niet zozeer voor het EK, maar ik
had de ervaring van die sterke generatie
best willen gebruiken. Vooral als ze toch
de kant van het trai-
Na de kwalificatie wacht met de EK-eindron
de nu een nieuwe fase. „Als Guus Hiddink
zijn groep voor een langere periode bijeen
heeft, zal pas blijken welke kwaliteiten hij als
coach heeft. Wat hij dan uit een groep kan ha
len," heeft Eric Gerets al aangekondigd over
zijn vroegere coach bij PSV.
„Eric Gerets, Sören Lerby en Ronald Koeman
zijn voorbeelden van spelers die het elftal
vanwege hun mentale kracht iets extra's ge
ven," vindt Hiddink. „Dat moet je als coach
er uit zien te krijgen. Dat wordt mijn taak. Ik
moet zowel de toppers als de anderen, de
meer dienende spelers, laten beseffen welke
waarde ze allemaal hebben voor het team. Je
kunt als coach wel spelers als Cantona en Gi-
nola buiten de selectie laten omdat ze niet
goed vallen bij de rest. Maar bij spelers met
die kwaliteiten is het toch als coach je plicht
eerst te proberen het
optimale rendement
er uit te halen met die
twee er bij. En daar
voor wil ik echt niet
