DE STEM
'Heinz is levensgenieter en slachtoffer'
Eindelijk de waarheid over 6 9
Vedior
D1
ADRES
Makers van nieuwe Stem-strip 4nooit aangepast aan Disney-braafheicP
r
r
Popgroep Skik zingt
uit heimwee in
het Drents
IICATIE
Projecten
>le workforce
Supersmartlap van 50-jarige Jacques Herb viert zilveren jubileum
X 85
a
I ZIE RAGAZZI OP ACHTERPAGINA - D5
Gids
ZATERDAG 1 JUNI 1996
leen lan-
Isorgani-
ligingen.
ïgewerk-
l'ediorln-
lorttotde
|hg van 30 mei 1996 is Vedior
in Bergen op Zoom geves-
bt navolgende adres:
fernement
ementsplein 15
Bergen op Zoom
nummer: (0164) 240440
ner: (0164) 246250
PER
len in de bouw. Kennis
I en Engelse taal is een
I eerdergenoemde kwali-
|t dan kunt u bij DSI/
J op een prima salaris en
leidsvoorwaarden, waar-
loregeling. Leeftijd tot
brmatie of een sollicita-
Int u telefonisch contact
lie heerJ.G. van Vreden-
belangstelling voor deze
btie ook kenbaar maken
fculum vitae met een be-
lijven te richten aan PS
de permanente invulling
let slechts op basis van
er de kandidaat. Kennis
Itrokkenheid brengen de
idhoven
Fax: 040-2431650
Goed, de krant mag dan tijdelijk wat dunner worden
de komende zomermaanden, hij wordt wel een stuk
leuker. Dat is te danken aan Heinz, de stripkater van
Eddie de Jong en René Windig, die U vanaf vandaag
dagelijks vindt op de tweede pagina, de A2, de ach
terkant van de voorpagina ofwel De Binnenkrant.
Hambone heeft het veld moeten ruimen. De eerste af
levering van Heinz gemist? Blader eens even terug
naar die A2. Doe een weekje Heinz en U behoort tot
de miljoenen Heinz-f ans in Nederland. Ter introduc
tie een vraaggesprek met de twee succesvolle makers
van deze strip.
Door René van der Velden
Donderdagochtend. Amsterdam.
Nieuwe Herengracht. Een prach
tig pand met aan de voorkant
uitzicht op de beroepsvaart tus
sen de Amstel en het IJ. En aan
de achterkant op een klein stads
tuintje waarin een jong musje
leert vliegen.
Binnen een grote gezellige praat-
en speelruimte met oud meubi
lair, fietsen, boeken en platen en
een rommelig atelier. Een inge
vulde Doorzon-verjaardagska-
lender op de wc. Koffie en si
naasappelsap op tafel, blikjes
Heineken op het aanrecht. En
twee mannen van middelbare
leeftijd die dat helemaal niet
zijn. Beroep: striptekenaar.
„Kijk, we hebben net iets
nieuws," zegt Eddie de Jong hal
verwege het gesprek enthousiast.
Hij veert op en loopt naar de
baan vloerbedekking op de be
tonnen vloer en pakt een golfclub
en een balletje. Mist op een haar
na de kartonnen koker op het
eind van de baan. Een midget-
golfbaantje als uiting van een
van hun gezamenlijke passies:
golf.
Ze hebben er nog een: country-
muziek en dan vooral Dolly Par-
ton. Haar bevallige figuur vult
zelfs meer ruimte op de wanden
dan hun eigen Heinz. „We heb
ben hier alle platen maar ook al
lebei thuis nog een schaduwcol
lectie. Kijk, hier zijn onze foto's
van een Dolly-avond in Tennes
see. We hadden wel tweehonderd
tulpen voor haar meegenomen,
maar kregen haar niet te spre
ken. We hebben ze aan de kaart
jesverkoopster gegeven. Was er
erg blij mee." (Van het werk van
Dolly Parton missen de teke
naars alleen nog het nummer It's
sure gonna hurt)
Volmaakt 'huwelijk'
Eddie de Jong en René Windig
kennen elkaar dik dertig jaar.
Hoewel ze allebei getrouwd zijn,
lijken ze samen een volmaakt
'huwelijk' te hebben. Al hun ant
woorden zijn hetzelfde, ze vinden
precies dezelfde dingen leuk en
ergeren zich aan exact hetzelfde.
De basis hiervoor werd gelegd op
het gymnasium. „Daar was het
toen nog shockerend om strips te
lezen, dus dat gingen we cultive
ren," vertelt de ongeschoren
Windig. Met een groepje van vijf
man maakten ze plaatjes en ver
haaltjes en in de pauze keken ze
wat het geworden was. „Om de
saaie tijd door te komen."
„Wij liepen alle twee met de bes
te strip rond op het schoolplein-
tje," verklaart De Jong de vor
ming van het duo.
Donald Duck
Na de middelbare school rolden
ze in allerlei baantjes. Voor het
eerste echte werk zaten ze in '74
en '75 bij Donald Duck. Totdat
meneer Disney ingreep, omdat
hij vond dat Nederland te vrij
omging met zijn creatie. „Na
twee jaar hadden we ons niet
aangepast aan de Disney-braaf-
heid," zegt Windig.
Wat volgde was een eigen jaar
lijks verschijnend blad: GezeUig
en Leuk. „Alles moest gezellig en
leuk zijn in die tijd, dus kozen we
dat als naam." Omdat beiden
niet scheutig waren met hun ei
gen naam, gingen De Jong en
Striptekenaars Eddie de Jong
Windig jarenlang door het leven
als 'Gezellig' en 'Leuk'. Ze
creëerden een eigen, iets ruigere,
Donald Duck, een Dick Bosch
(met ch en oude spelling) en an
dere parodieën.
Rond 1980 begon het echt wat te
worden allemaal. „Het Parool
heeft ons prof laten worden. We
kregen eerst een tweewekelijkse
strip, later, toen Gerrit de Jager
(van de familie Doorzon, rvdv)
naar het AD ging, dagelijks. Zo is
in januari 1987 Heinz begonnen,
de kat van stripfiguur
Rockin'Belly."
Die Rockin'Belly was een gede
motiveerde punker die geregeld
slaags raakte met de visboer als
hij een maaltje ging halen voor
zijn kat. Voor Heinz.
(links) en René Windig: "We rotzooien maar wat aan, dat doet Heinz ook.'
Waarom Heinz?
Windig: „Ik had twee katten,
Heinz en Frits en mijn ouders
hadden een schildpad die Jodo-
cus heette." Waarmee de namen
van de hoofdrolspelers in de strip
gevallen zijn. Nadere introductie
volgt.
Stripprijzen
Met Heinz begon de victorie. De
strip werd een groot succes, won
alle stripprijzen die er in Neder
land te winnen zijn en werd door
steeds meer kranten gekocht. In
middels staat Heinz in een stuk
of 25 kranten.
De Jong: „In ons toenmalige ate
lier in de Warmoesstraat hing
een landkaart waarop we iedere
keer een vlaggetje prikten als we
weer een krant hadden ge
scoord."
Windig: „Als we nu met de trein
reizen, voelen we ons onbehaag
lijk als we in een gebied zonder
Heinz zitten."
De Jong: „In het begin lieten we
al die kranten hier bezorgen. Als
dan de verkeerde er in stond, gin
gen we bellen en alles alsnog om
gooien."
Windig: „Nu denken we: zoek het
maar uit jongens. Je wordt er
vreselijk nerveus van als je het in
heel Nederland moet controle-'
ren. Bij de ene krant stoppen ze
met de strip als er een bijbelse
zoutpilaar in voorkomt. Bij de
andere bellen ze als het in de
strip niet regent en buiten wel."
De tekenaars hechten zeer aan
een goede volgorde van plaatsing
FOTO PETER BROM
in de kranten. Want elke dag-
strook Heinz probeert wel af te
sluiten met een grap, maar er zit
ook een verhaallijn in. Dat is dui
delijk te zien in de inmiddels
vijftien verzamelalbums.
Het maken van Heinz lijkt van de
ene kant erg simpel (het is maar
een tekeningetje) maar van de
andere kant vreselijk ingewik
keld (jarenlang, zes per week en
van een constant hoog niveau).
Hoe werkt het duo De Jong en
Windig?
„Zondagavond gaan we hier zit
ten en proberen we de verhaallijn
en zes grappen te bedenken. De
rest van de week werken we er
aan, acht uur per dag. Schetsen
en twee stroken per dag. Maar we
doen ook veel spelletjes." (In eer
dere interviews in Het Parool
doen de tekenaars omstandig de
spelregels uit de doeken van
Vlakje Flikkeren, Penninkje
Gooien en Bierblikje Lopen,
maar die krant interviewt het
tweetal zowat elk jaar, dus van
daar).
„Het ene moment is het leuk
werk, dan weer stress en een klo
tetroep, want het is ook een druk
natuurlijk. Soms vinden we het
kinderachtig: een grote vent die
poppetjes zit te tekenen. Maar we
zijn eraan verslaafd om iedere
dag gelezen te worden. Toen we
een paar jaar geleden stopten,
werd in Tilburg een club opge
richt om Heinz terug te krijgen.
Het lezerspubliek houdt je bij de
les."
Zwarte streep
Opmerkelijk: in de hele ruimte is
behalve een kopieerapparaat en
een ouwe fax geen enkele vorm
van automatisering te vinden.
Windig: „Ja, de andere jongens
doen het per computer, maar wij
niet. We hebben een weerzin te
gen apparaten. We zijn vreselijk
ouderwets eigenlijk."
De Jong: „Ik wil niet denken als
een apparaat. Daar kunnen mijn
hersens niet bij."
De inspiratiebronnen?
„Vooral het dagelijks leven.
Gaan wij plotseling golfen, gaat
Heinz ook golfen. Mijn zoontje
had het over Popeye de zeemeer
min, komt er in."
Welke strips vinden jullie zelf het
leukste?
„Donald Duck van '46 tot '52 van
Barks, Lucky Luke in de Dupuis-
tijd, de eerste dertig Suske en
Wiskes, Nero, Guust en Robbe
does. Tegenwoordig: Joop Klep
zeiker en een nieuwe in Sjors en
Sjimmie, Dirkjan door Mark Re-
tera."
Andere goede voorbeelden van
humor?
De Jong: „Tommy Cooper en
Laurel en Hardy. Jiskefet en die
twee van Kreatief met Kurk."
Windig: „Maar het moet niet te
theaterachtig worden met leuk
doen. Dan zakt mijn broek af en
krijg ik overal jeuk. Daar zijn we
allergisch voor."
Nou, tot slot, de beginvraag dan
maar: wie is Heinz?
Elkaar aanvullend:' „Aan de ene
kant is Heinz een beetje dom en
naïef, aan de andere kant ook on
verschillig. Hij is levensgenieter,
maar tegelijk ook slachtoffer van
alles. Een beetje hoe we zelf in elr
kaar zitten. Wij zijn geen asocia-
len of criminelen, maar wel bui
tenbeentjes. Het is leuker om
dingen te nemen zoals ze zijn.
Met veel kinderlijke verbazing.
Anderen zijn meer met hun car
rière bezig. Wij doen maar wat,
we rotzooien maar wat aan. Dat
doet Heinz ook."
De andere hoofdpersonen?
De kat Frits. „Dat is de tegenpool
Van Heinz, een rustige intellec
tueel, ietwat gezapig. Hij fun
geert als toeschouwer.
Jodocus de schildpad. „Het is
lekker om iemand te hebben
waar iedereen een hekel aan
heeft. Die gebruiken we ook vaak
om moderne dingen te doen, een
zaktelefoon bijvoorbeeld. Bij een
langzame schildpad wordt dat
weer wel leuk."
Uitvinder Aap. „Die kan niet
praten maar vindt wel alles uit.
Handig om bijvoorbeeld in een
ander land of in een andere tijd
te komen."
Tuinkabouter Tjebbe. „Die is net
terug van huwelijksreis. Dat is
een alternatief figuur, een hippie,
met magische krachten. Hij is al
twee weken aan het proberen om
weg te komen."
Dolly. „Het vriendinnetje van
Heinz. Nee, ze krijgen geen kin
deren. We gaan er geen Jan, Jans
en de Kinderen van maken."
Hoe lang gaan jullie nog door
met Heinz?
„Dat is eigenlijk het experi
ment."
Heinz, vanaf vandaag dagelijks in
De Stem.
Dit jaar is het precies 25 jaar geleden dat Jacques
Herb een mega-hit had met het nummer Manuela. De
single vloog zo'n 500.000 keer over de toonbanken en
stond vanaf 26 juni 1971 23 weken lang in de top 40,
waarvan 3 weken op de eerste plaats.
Een lied dat een ieder in ons land mee kan zingen,
een supersmartlap die nog altijd het hoogtepunt
vormt van de optredens van Jacques Herb. Maar: wat
is nu Het Geheim van Manuela? Vertolker Jacques
Herb en tekstschrijver/producer Pierre Kartner geven
na 25 jaar antwoord op die vraag.
Jacques Herb op elpee-hoes
in de tijd dat Manuela
bloeide
Door Jacques Hendriks
Jacques Herb had nog veel
meer te vieren dan het zilve
ren jubileum van Manuela op
het feest dat afgelopen dins
dag te zijner eer en glorie
werd gehouden in Circus
Royal in Vlaardingen.
Hij zag namelijk tevens Abraham
(letterlijk en figuurlijk), is een
hwart eeuw professioneel actief
als zanger en had eerder diezelfde
dag als klap op de vuurpijl ook
aog eens zijn ja-woord gegeven
aan zijn blonde, Bredase bruid,
Diny de Jong.
Ze waren er daarom allemaal, in
die volle circustent in Vlaardin
gen. Vertegenwoordigers van ra
dio, tv, de roddelpers, en dus ook
een hele stoet bekende en minder
Nederlanders. Jacques Herb
straalde. Wie had dat gedacht, 25
jaar geleden, voordat Manuela op
de Nederlandse markt verscheen?
He vraag aan de bruidegom wat
het geheim is van Manuela zorgt
al meteen voor een grote schok.
Manuela heeft de Duitse nationa
liteit! De tekst is dan wel van de
hand van Bredanaar Pierre Kart
ner, maar het nummer is wel de
gelijk een cover. „Het is geschre
ven door het Duitse duo Harry To-
Pel/G.M. Moslem en destijds ver
tolkt door een zanger met een ho
ge stem.... maar zijn naam weet ik
echt niet meer," bekent Jacques
Herb. „In Duitsland deed het
nummer niet zo veel, maar toen
nerre het hoorde, wilde hij er
toch iets mee doen. Het is een vrij
wel letterlijke vertaling van het
origineel geworden."
„Een groot verschil is wel dat in
Duitsland Manuela dood ging. In
mijn versie was dat aanvankelijk
ook zo. Maar toen ik voor de
NCRV in Eddy Ready Go moest
optreden, vonden ze de tekst te
cru. En dus heeft Pierre er een an
dere draai aan gegeven. Uiteinde
lijk bleek dat het geheim, de
sterkte van het nummer te zijn.
Dat open einde, zodat de luiste
raar de hoop houdt dat ze nog
leeft."
Ook Pierre Kartner blijkt niet
meer te weten wie het origineel
destijds op de plaat zette. Navraag
bij platenmaatschappij Dureco le
vert eveneens niets op, net als een
telefoontje naar Buma/Stemra. In
München beland, bij de GEMA, de
Duitse zuster-organisatie van Bu
ma/Stemra, wordt het eerste ge
heim van Manuela ontraadseld.
Na vier keer doorverbinden en een
speurtocht langs diverse data
banken weet een ietwat verbaasde
man aan de andere kant van de
lijn te melden dat de oudste versie
in zijn bestand die van Peter Or-
loff (ook van Ein Madchenfiir im
mer) is. Uit 1970, kort voor de Jac
ques Herb-versie dus. „Die Flip
pers, Drafi Deutscher (van Mar-
mor, Stein und Eisen bricht, J.H.)
en de Tender Times hebben het la
ter ook nog opgenomen," voegt de
stem uit München eraan toe.
Volgens Pierre Kartner ging het in
die originele versie overigens he
lemaal niet over een auto-onge
luk, dat drama heeft Vader Abra
ham zelf verzonnen. „De Duitse
Manuela ging over een meisje met
wie het helemaal mis mee gegaan
was, ik geloof door drank. 'Ma
nuela, waar ben je nou', zoiets was
de strekking. Aan het einde ging
ze wei dood, maar dat kwam niet
door een auto-ongeluk. Ik was het,
die Jacques in een deux cheveau-
tje heeft gezet."
Kartner is het wel eens met de
vertolker dat het open einde de
kracht van de hit is. „Je moet er
gens op kunnen hopen. Dat geldt
voor een goede film, een goed
boek, een toneelstuk, maar ook
voor een lied."
Geniaal in de draagbare opera
Manuela is de break, de stilte na
het tweede refrein. De aanrijding
is achter de rug, het klaaglijke
Manuela heeft viermaal geklon
ken plus Adadadd, het gehuil van
de RiWi's. Er volgt een ijzingwek
kende stilte....
Dan... heel aarzelend.... een maca
ber kerkorgelriedeltje. De zanger
kijkt verdwaasd om zich heen, be
seft langzaam wat de gevolgen
van de crash zijn. Huilend galmt
hij verder, met gebroken stem: 'Ze
lag daar zwaargewond, een glim
lach om haar mond...'
Hoe subtiel die break ook moge
zijn, het bracht Jacques Herb de
afgelopen 25 jaar wel regelmatig
in de problemen, vertelt hij glim
lachend. „Ook al is het nummer
nu 25 jaar oud, ik maak nog altijd
mee bij optredens dat technici
denken dat het nummer al afgelo
pen is, terwijl Manuela daar nog
zwaargewond ligt... Ook aan het
publiek merk je steeds dat het in
verwarring is op dat moment.
Daarom heb ik er op mijn huidige
muziekband de loeiende sirene
van een ambulance in verwerkt,
dan weten ze tenminste dat het
nog met afgelopen is."
Bijzondere anekdotes rond het
opnemen van zijn grootste hitsin
gle kan Jacques Herb zich niet
meer herinneren, wel dat de sessie
opmerkelijk vlot verliep. „We
hebben het nummer in één take
opgenomen. Een keertje oefenen
en hup, het stond erop. Ter verge
lijking, over een nummer op mijn
laatste CD heb laatst drie uur ge
daan voordat het er goed op
stond." „Aan het einde zit een niet
geplande snik van mij. Mijn stem
sloeg gewoon over, dus ik dacht:
Ojee, nu moet het vast over. Maar
Pierre zei: 'Nee, dat is de emotie,
die snik houden we er in. Dat het
in een keer is opgenomen, is óók
de kracht van het nummer. Als je
het keer op keer moet zingen in de
studio, verdwijnt de emotie en de
warmte uit je stem." Pierre Kart
ner roemt ook de emotie die Jac
ques Herb in het nummer wist te
leggen. „In die tijd traden we met
de Vader Abraham Show 250 a
300 maal per jaar op in heel Ne
derland. Wat er iedere keer bij de
vertolking van Manuela gebeurde,
was on-ge-loof-lijk! Het publiek,
maar Jacques zelf ook, raakte vol
ledig van de kaart. Na zo'n optre
den moest je hem geen kopje kof
fie geven, want hij trilde nog hele
maal na. Geen artiest ervoer een
optreden zoals Jacques dat deed.
Er zijn nadien 80.000 covers ge
weest van Manuelamaar nie
mand wist erin te leggen wat Jac
ques kon. Uniek. Ik wist ook met
een dat hij het nummer moest zin
gen, toen ik het schreef. Jacques
Herb is een ras-artiest, iemand als
Jacques Herb: 25 jaar artiest
Edith Piaf, iemand bij wie een
carrière van vallen en opstaan
hoort. Hij voert een eeuwige strijd
met zichzelf, wil zijn publiek hoe
dan ook bereiken. Niet voor het
geld, maar om zijn emotie te de
len. Ik geloof zeker dat hij terug
komt, dat er weer een Herb-tijd-
perk gaat komen, net als 25 jaar
geleden." Jacques Herb vertelde
vier jaar geleden plastisch over de
vergankelijkheid van de roem in
een interview met De Stem, aan
het begin van een zoveelste come
back, die weliswaar geen hits op
leverde, maar wel een hoop optre
dens, een nieuw publiek en een
nieuwe versie van Manuela, af
komstig van de CD Een weg terug
uit 1992. Toch hoort Herb nog al
tijd zijn eerste Manuela op de ra
dio, „Dat begrijp ik wel, die versie
heeft goud en platina gehaald, ik
heb er ook geen moeite mee, Al
leen het klinkt zo gek! Mijn stem
was nog lang niet zo vol en gerijpt
zoals hij dat nu is, toen had ik
maar een heel iel stemmetje: 'Ma-
NUELAAA', zo gek!" Maar dat
het nummer tenminste nog ge
draaid wordt én hij het bij ieder
optreden nog altijd minstens twee
keer moet zingen, daar is hij maar
wat trots op. „De nieuwe genera-
FOTO LUKASSEN PRODUKTIES
tie brult het nummer nu ook weer
uit volle borst mee. Alleen is het
niet meer zo heilig als aanvanke
lijk, ze laten er tegenwoordig geen
traan meer om, maar tellen mee
van 1 tot 8 voordat het refrein be
gint. Bij ieder optreden is Manue
la nog steeds hét succes, alsof ik er
nog mee in de hitparade sta."
En zo lijkt het erop dat Manuela
ook na haar 25e verjaardag nog
wel. even op die auto-baan tussen
leven en dood zal blijven zweven.
Letterlijk onsterfelijk mag ze na
tuurlijk niet worden, want dat zou
het nummer ontkrachten. Maar
populair blijft Manuela, getuige
bijvoorbeeld de cover die vorig
jaar verscheen, een garage-rock-
achtige versie van het One Two
Trio. „Oh, maar ik heb zelf ook
een swingende, een beetje jazzy
versie," countert Herb. „Die zing
ik wel eens op sjieke feestjes, met
notarissen en zo. Dan zeg ik: Jullie
denken toch niet dat ik alleen
maar dramatische nummers kan
zingen, en hup, dan dansen ze al
lemaal mee! Zo'n cover als die van
het One Two Trio vind ik trou
wens prima, hoor. Als het maar
niet zo is dat de vertolker van het
origineel vervolgens niet meer ge
boekt wordt, haha...."
