DE STEM Fokker: goede kans op jaar extra werk duwen nsen ih KKIJK& BOUW leeste tuinders vóór narketing-organisatie Kastomaat in zonovergoten land n naar wens en op maat. [LM wil extra F-70's om regionale vloot te versterken rantie voor kwaliteit. enen atie: Open iedere dag Rokers VS verliezen van Philip Morris /inn I ILLI Nederland als economische gids ECONOMIE KORT Automatiseerders werven in Zuid-Afrika Beurs onderzoekt stijging koers Tulip 'Te weinig beleggingsmogelijkheden' Daling groei midden- en kleinbedrijf G 25 MEI 1996 Economie 11111 ZATERDAG 25 MEI 1996 A6 jande vakantie- I n Zee zijn zojuist x I half uur van Rotter- I htig landschap met uit- I eden. De villa's liggen tegen I :hts 300 meter van het Noord- e aanvaarden dus u profiteert I ^huuropbrengsten. I mwkwaliteit en het gebruik I e materialen is een luxe villa in j ik nog eens een zorgeloze pnaf: 255.000,— inclusief J.t.W.I. ot 90% via Rabobank. ormatie over plezierig 505933 of 503233 m onze verslaggever psterdam - De kans is groot (Fokker een jaar langer ,a doorwerken. Met klanten besprekingen in een an aal stadium gekomen, ter ijl alle grote toeleveranciers ®id zijn om tegen verlaag- iprijzen onderdelen te leve ren drie weken moet het be- jt over de verlenging van de roductieperiode vallen. „We Ebben het liefst dat we meteen ilf juni, als het laatste toestel iade huidige serie wordt afgele id, door kunnen gaan," zegt (woordvoerder van de curato- ii van het failliet Fokker. „Het nervelend als we de mensen sstnaar huis sturen en die later eer moeten optrommelen." eigens de woordvoerder hebben i belangrijkste toeleveranciers middels toegezegd te willen werken aan een verlenging si de productie. Tot deze groep ihoren de Noorierse vleugelbou- ir Shorts, rompenproducent feiitsche Airbus en motorenleve- mcier Roll-Royce. Het geluid it Shorts zou weigeren nog lan- ivleugels te leveren spreekt hij ïtinent tegen. lanten klanten waarmee de curatoren ierhandelen, zijn onder meer Alitalia, British Midland de Braziliaanse maatschappij Volgens betrouwbare bron- wil KLM nog eens zeven ftrnve Fokkers 70 afnemen om regionale vloot te verster- l Fokker kan door sterk ver- ;de prijzen van de toeleveren de vliegtuigen tegen scherp icurrerende prijzen afleveren, tn Fokker 70 kost nu nog circa [jltien miljoen dollar, tegen een italogusprijs van zo'n 25 mil- ffl dollar een jaar terug. Alitalia lunog steeds geïnteresseerd zijn megen nog niet afgeleverde toe dien van een eerder bestelde se tvan vijftien. torwaarde voor het doorwerken n in combinatie met houtskelet. :ijd> energiezuinig, op locatie naar Drpen, perfecte afwerking en uit zonderlijke kwaliteit. ËMk i i ^CfïllSlllS ►SEN BOUW B.V. n 27,4761 ZC Zevenbergen. -328305. RATIS DOCUMENTATIE ...Gemeente: Bouwgrond: ja neen van Fokker in het zogeheten 'waakvlam-scenario' is dat de klanten een flinke aanbetaling doen, waarmee de curatoren de productie kunnen financieren. Daarnaast moeten de klanten een bankgarantie overleggen voor de restbetaling. Een woordvoerster van de KLM bevestigt alleen dat de lucht vaartmaatschappij nog in overleg is over één Fokker 70. KLM be stelde eind vorig jaar vier Fok kers 70 ter vervanging van de oude Fokkers 28. Daarvan zijn er inmiddels drie afgeleverd. KLM zou de regionale vloot ver der willen aanvullen met Fokkers 70, omdat de maatschappij an ders moet overstappen op vlieg tuigen van een andere producent. Dat is relatief duur, omdat de pi loten dan voor twee types vlieg tuigen moeten worden opgeleid. KLM vliegt ook al met Fokkers 100, waarvan de cockpit hetzelf de is als van de Fokker 70. Ook het onderhoudspersoneel zou extra training nodig hebben en verder zouden hogere voorraden aan reserve-onderdelen moeten worden aangehouden. Problematisch is verder op tijd nieuwe vliegtuigen afgeleverd te krijgen van andere producenten. In het segment van de Fokker 70 heeft alleen British Aerospace een concurrent in de aanbieding, maar BAe heeft de eigen produc tie gelimiteerd op achttien toe stellen per jaar. Met het wegval len van Fokker willen de Britten profiteren van haar tijdelijke mo nopoliepositie, wat de kans op de gebruikelijke hoge kortingen van de laatste jaren vergroot. Volgens luchtvaartmaatschappijen is de Fokker-jet bovendien goedkoper in de operatie dan de Britse con current. Afbouw Sinds het failliet van Fokker Air craft in maart, is Fokker bezig met de afbouw vijftien vliegtui gen, die al in productie waren ge nomen. Half juni moet het laatste toestel worden afgeleverd. De cu ratoren willen daarna nog een MOORSELSESTRAAT 206 fe» 8930 MENEN (B.) JEL. 003256513160-003256513182 «■Rh 'k4Bo""',i ook week-ends ------van 14 tot 18 uur in onze verslaggever De Nederlandse tuinders stemmen volgende week don- vóór VTN, de nieuwe landelijke markt-organisatie van it veilingwezen die een omwenteling teweegbrengt in de Ne- ïlandse tuinbouw. ffl enquête, uitgevoerd in op- ®ht van het vakblad 'Groen- 11 Fruit', geeft aan dat meer 'n de statutair vereiste twee wie meerderheid van de tuin- zal instemmen met het plan VTN, voluit de Verenigde «inhouwveiling Nederland. {t VTN-plan betekent niet l!er of niet minder dan een iraverschuiving in de tuin- »uw. In de huidige situatie j'fflgen telers hun producten te de veiling. Via de veiling- wgaan groenten en fruit naar F-TOogste bieder. De teler heeft per niet de flauwste notie wat 'gmt met zijn sla, andijvie, Woeien of tomaten. Of ze nu dfflden in een supermarkt in '®gen, bij de groenteman in am of in een supermarkt München, Milaan of Madrid. loer g°oit dat roer volledig om. auctie en vraag worden ,eUfig in kaart gebracht én w», i r S^oppeld. Een su- tof eten in het zuiden van 'and geeft bij VTN aan dat °p dag X 800.000 komkom- i,|s v'een bepaalde kwaliteit Lj, dienen te worden en Lj verzamelt' die in de Neder- Je 'oinbouw, groepeert ze en lant iV00r ^et transport. In een u™«evallen zal het betekenen e tuinbouwproducten fysiek eens meer op de veiling ko- ,;k;®aar dij wijze van spreken tetstreeks uit de kas in Ulven- le reizen' suPermarkt in R°- °e' van die aardverschuiving is w ,n. aantal schakels in de 1 srh i i én hun marge uit fkelen, maar ook Mpeekse relatie te leggen ucenten eindaf nemer (L i noS- de consument. ï«rt ii T ®eze§d was tot voor L U1tgangspunt 'Wij pro duceren en u ziet maar'. Met VTN wordt dat 'U vraagt en wij draaien'. Veilingklok Voor tuinders betekent de VTN- aanpak een enorme omschake ling, gewend als ze zijn aan de bijna rituele gang naar de vei ling, de prijsvorming door de vei lingklok, de prijsberichten en de onwetendheid over de bestem ming van hun product. Maar de mondiale overproductie heeft de afgelopen drie, vier jaar de marges in de tuinbouw smal gemaakt. Talloze tuinders hebben het loodje gelegd, andere houden met moeite het hoofd boven wa ter. Dat het anders moest. Hoe anders, dat is uitgedokterd door hoogleraar C. Veerman, akker bouwer, voorzitter van de Natio nale Coöperatieve Raad en archi tect van het VTN-plan. De afge lopen weken zijn er op grote schaal voorlichtingsbijeenkom sten gehouden over VTN. Die bij eenkomsten hebben kennelijk de zielen gemasseerd, zo blijkt uit de enquete-resultaten van 'Groenten Fruit'. Akkoord Bij de RBT-veiling in Breda is ruim 80 procent van de leden akkoord met het VTN-plan. RBT-voorzitter N. Rops, zelf pa prikateler in Chaam is daar blij mee: „Op dit moment gaat het weer wat beter met de Neder landse tuinbouw. Maar we mo gen onze ogen niet sluiten voor de werkelijkheid. Mondiaal is er sprake van overproductie. Met de kennis, de kwaliteit en de toe gevoegde waarde die de Neder landse tuinbouw te bieden heb ben moet er voor ons een plaatsje zijn op de markt. Maar VTN is de enige manier om dat plaatsje te veroveren." jaar doorgaan met het produce ren van vliegtuigen. Zij denken daarbij aan twaalf tot achttien vliegtuigen. De curatoren zien een dergelijke tijdelijke voortzet ting van de productie als wense lijk, omdat extra vliegtuigen winst opleveren, die ten goede komt aan de boedel. Het 'waakvlam-scenario' zou bo vendien de resterende overname kandidaten extra tijd geven om een doorstart van Fokker te reali seren. Hoewel er regelmatig con tact is met deze partijen (de za kenlieden Rosen Jabobson en Van den Nieuwenhuyzen en het Rus sisch consortium onder leiding van vliegtuigbouwer Yakovlev), zijn er al enkele weken geen vor deringen meer op dit front. Een overname zou meer voor de boe del opleveren dan het staken van de vliegtuigbouw. Verlenging Bij Fokker werken nu tussen de 300 en 350 mensen. Als de rech- ter-commissaris toestemming geeft voor de verlenging van de productie, zou Fokker nog eens tweehonderd mensen aantrekken voor de bouw van de extra vlieg tuigen. New Orleans (rtr/afp/ap) - Rokers in de Verenigde Staten hebben een neder laag geleden in hun rechtszaak tegen onder andere sigarettenprodu- cent Philip Morris. Het hof van beroep in New Orleans bepaalde deze week dat elke zaak afzonderlijk dient te worden behandeld en dat het niet mogelijk is een zogeheten 'class action suit' te voeren. Bij deze vorm van rechtspleging geldt de uitspraak voor één klager voor alle anderen die een klacht hebben ingediend. De drie rechters van het hof van beroep in New Orleans waren het donderdag una niem eens met de advocaten van de sigarettenfabrieken dat een rechtszaak van een zo grote omvang te ingewik keld zou worden. Het proces zou de grootste zogenaamde 'class action' rechtszaak uit de Amerikaanse geschiede nis zijn geworden. Talloze rokers die zeggen dat zij ziek zijn geworden door de scha delijke stoffen in tabak had den zich bij het proces kun nen aansluiten en de fabri kanten hing een miljarden claim boven het hoofd. Er heerste grote opluchting onder de sigarettenfabrikan- ten in de VS. Ook de beleg gers waren er blij mee. Zo steeg de koers van het aan deel Philip Morris op de ef fectenbeurs van New York kort na de uitspraak met 6,25 dollar tot bijna 104 dollar. Het hof deed zijn uitspraak in de zogenoemde zaak-Cas- tano. De weduwe van Casta- no had Philip Morris voor de rechter gedaagd omdat die met nicotine in zijn produc ten haar man verslaafd zou hebben gemaakt en vervol gens het nicotinegehalte langzaam zou hebben ver groot om hem verslaafd te houden. De Nederlandse tomatenkweker Jan de Kok in Mexico. FOTO DE GELDERLANDER Door Bert Ummelen Willcox (Arizona) - Het kwik is voorbij de honderd graden Fahrenheit geklommen. De kassen van tomatenkwekerij Bonita, in het zuidoostelijke hoekje van Arizona, schitte ren gemeen. De omliggende grond, vlak en leeg, lijkt wel te trillen. Maar de Hollanders van Bonita zul je niet horen klagen over het weer. 'Ideaal' noemt bedrijfsleider Nic Helderman het klimaat. Bij het dorpje Willcox, niet ver van de grens met Mexico, werd vier jaar geleden een 'beste' plek gevonden om kastomaten te kweken. En in rap tempo veroveren die de Ame rikaanse markt. Nu gaat het nog om de productie van acht hectare kas. Dat zullen er nog deze nazo mer zestien zijn. De dagelijkse afzet komt dan op 80.000 kilo. Zeven Nederlanders runnen Bo nita Nurseries Inc., dat twee eveneens Nederlandse eigenaren heeft. Een vriendenclub. De meesten kennen elkaar uit Saoe- di-Arabië, waar ze ook samen werkten in een kassenproject. Blozende De vraag waarom ze het zo ver van het vaderland zoeken, is snel beantwoord. De Europese markt is verzadigd. Terwijl er hier, in Amerika, een toekomst te winnen is. Niet meer dan vijf procent van het Ameri kaanse tomatenaanbod komt mo menteel uit kassen. In het koel huis van het bedrijf laat teler (erop manager) Jan de Kok grote, blozende vruchten zien. Ze zijn stuk voor stuk voorzien van een stickertje, dat aangeeft dat ze ook een beetje in Europa wortelen en tevens de status van kwaliteits product bevestigt. In de Ameri kaanse supermarkt is het de wat prijziger tomaat. Van een leien dakje is het met de voorziene uitbreiding intussen niet gegaan. Eerder dit jaar kwam Bonita in het nieuws van wege een conflict met het Ameri kaanse ministerie van Arbeid. Over de tegenwerking van de Amerikaanse autoriteiten erge ren ze zich bij Bonita groen en geel. Alsof ze geen werk ver schaffen aan zo'n honderd man, waar er straks nog eens hopderd bij komen. „Als IBM in Europa een automatiseringsproject doet, dan sturen ze toch ook Amerika nen om de boel in te richten." Woestijnklimaat „We hebben hier een woestijnkli maat, met een groot verschil tus sen dag- en nachttëmperatuur" vertelt Jan de Kok. „Die scherpe temperatuurwisseling betekent veel krimp en rek in de kas. Een ruit die niet helemaal goed is in gelegd, springt gegarandeerd ka pot. Met alle schade aan de plan ten van dien." Amerikanen hebben de kassen bouw niet in hun vingers, daar komt het op neer. Maar het blijkt niet het enige argument. De VS, legt Helderman uit, kennen een ver doorgevoerde arbeidsdeling. Het is ondenkbaar dat eenzelfde man irrigatiebuizen aan elkaar last en een storing in de stroom voorziening verhelpt. Daar moet de electrieiën voor komen. Het gevolg is vertraging. En als er gens tijd geld is, dan is het in de kasseneultuur. Het heeft iets paradoxaals, broei kassen op zonovergoten land. Maar de voordelen blijken groot. Om te beginnen kan bijna het he le jaar een goed product worden aangeboden. Alleen van half juli tot half augustus, als de klimaat beheersing sowieso niet meer is opgewassen tegen de hoge bui tentemperatuur, ligt de productie stil. Het zijn de weken van de grote schoonmaak. De oude plan ten, die aan het eind van hun La tijn zijn, worden vervangen door nieuwe. Een tweede voordeel, doceert Jan de Kok, is, de betere houdbaar heid van de kastomaat. Tomaten van de koude grond blijven niet zo lang goed. Om de winke liers terwille te zijn wordt hun houdbaarheid kunstmatig ver lengd. Door ze groen te plukken en ze vervolgens in de vrachtwagen met behulp van ethyleengas ver sneld te laten rijpen. Maar het ge volg is smaakverlies, terwijl de houdbaarheid van de kastomaat toch niet geëvenaard wordt. En dan is er nog een derde voor deel. Bonita kan zonder pestici den werken, want insecten zijn er niet in de kassen. De hommels, die zorg dragen voor de bestui ving, niet meegerekend. Onbespoten Helderman en De Kok zouden het onbespoten zijn van hun tomaten best in hun marketing willen uit buiten. Maar de supermarkten waaraan Bonita levert, willen daar niet aan. Helderman: „Op het moment dat ze aangeven dat onze tomaten gifvrij zijn gekweekt, vraagt de klant zich af hoe het zit met de rest van het aanbod in de groen te- en fruitafdeling. En dat heb ben ze liever niet." (ADVERTENTIE) Dat tiende procentje rentevoordeel scheelt u nu hooguit 'n paar tientjes in de maand. Terwijl goede hypotheekvoorwaarden u uiteindelijk veel meer voordeel kunnen opleveren. Ga dus niet over één nacht ijs. En laat u exact voorrekenen hoe interessant een ABP-Hypotheek voor u kan uitpakken. Meer weten? Bel tijdens kantooruren 045 - 579 80 80 voor de dichtstbijzijnde ABP-Hypo- 1 theekadviseur of stuur de bon op voor gratis documentatie 1 Naam: Adres: Postcode: Plaats; Telefoon:- Stuur deze bon naar: ABP.Hypotheken Antwoordnummer 5036, I M/V j I I I I BC1/96 j 1 1 1 HYPOTHEKEN j -1 6400 WC Heerlen. Postzegel is niet nodig. ABP-HYPOTHEKEN. DAN WORDT HET PAS ECHT INTERESSANT. ER ZIJN tijden geweest dat Nederland een flin ke griep kreeg als Duitsland een beetje verkou den was. Onze boter-kaas-en- eiereneconomie was zo gevoe lig voor de stemming van de Duitse afnemers dat economi sche rimpels daar zich aan de ze kant van de grens versterkt voortzetten. Nederland blijkt echter rede lijk resistent te zijn geworden tegen deze Duitse griep. De economie in Duitsland krimpt en als dat nog even aanhoudt, gaan economen spreken van een heuse recessie. De groei raming voor het hele jaar is voor de zoveelste keer naar beneden bijgesteld en staat nu op een half procent. In Neder land wordt intussen nog een groei voorzien van anderhalf procent. De vraag is hoe lang dat zo blijft, want het is niet onge woon dat het even duurt voor dat het effect van een inzin king ginds ook hier voelbaar wordt. Op dat punt zijn gerust stellende geluiden te horen, bijvoorbeeld van president Duisenberg van De Neder- iandsche Bank. Nadat hij en kele weken geleden bij de pre sentatie van zijn jaarverslag al op de verdiensten van het Ne derlandse matigingsbeleid had gewezen, hield hij deze week voor een gezelschap van che- mie-ondernemers de aanpak hier te lande ten voorbeeld. Nederland, ooit gekend mora list op het wereldtoneel, wordt toch weer een beetje gidsland. Economen van ABN Amro bevestigen het beeld dat Ne derland - in elk geval op dit moment - minder gevoelig is voor Duitsland dan in vroeger dagen. Vanouds is het Neder landse productenpakket min der gevoelig voor de ontwik keling van de koopkracht dan het Duitse. Dat is niet in alle opzichten als een compliment op te vatten. Op termijn is de Duitse industrie, met sterke posities in de metaalsector, de machinebouw en de ver voersmiddelen, beter af dan de Nederlandse, die in het alge meen in meer producten zit. Die kwetsbare specialisatie maakt Nederland echter goed door een scherp concurrerend kostenpeil. De loonkosten per eenheid product zijn in Neder land de laatste tien jaar nau welijks gestegen, terwijl die in Duitsland sinds het begin van de jaren tachtig anderhalf keer zo hoog zijn geworden. De be langrijkste verklaring, daar wees Duisenberg al eerder op, is de uiteenlopende loonont wikkeling: de loonsom per werknemer is in Duitsland in de periode 1981-1994 met on geveer tachtig procent geste gen en in Nederland met veer tig procent. Tegelijk is de groei van de pro ductie per werknemer in de Nederlandse industrie, geme ten over dertig jaar, gemiddeld met 5,75 procent per jaar toe genomen, tegen een producti viteitsgroei van 4,25 procent per jaar in Duitsland. Het resultaat is zichtbaar in de winstpositie van bedrijven, die in Nederland in de jaren tach tig sterk is verbeterd, terwijl de marges in Duitsland zien derogen zijn gekrompen. Dat laatste heeft dan weer zijn ef fect op de investeringslust. Een ander pluspunt van de Nederlandse economie ten op zichte van de Duitse is dat de binnenlandse afzet de afgelo pen jaren geleidelijk aan bete kenis heeft gewonnen. In de periode 1989-1992 kwam de helft van de productiegroei van het Nederlandse bedrijfs leven voort uit de binnenland se vraag, maar in 1993-1996 zal dat meer dan de helft zijn. Dat lijkt wonderlijk, gezien de ma tige loonontwikkeling. Maar de bankeconomen wijzen op de sterke groei van de werkge legenheid die daarmee samen hangt. De mensen hebben niet meer te besteden gekregen, maar er zijn meer mensen ge komen die iets te besteden hebben. In veel opzichten heeft de Ne derlandse samenleving de bocht waarvoor de Duitsers nu staan, de afgelopen jaren al ge nomen. Veel van de thema's die hier inmiddels behoorlijk uitgekauwd zijn - flexibilise ring, sociale versobering, dere gulering, loonmatiging - ko men daar nu pas op de politie ke agenda. Nederland als eco nomisch gidsland, dat is toch even wennen. Rotterdam - Nederlandse automatiseringsbedrijven gaan de ko mende maanden ruim honderd ervaren informatici werven in Zuid-Afrika. Zo willen zij gedeeltelijk voorzien in de grote schaarste aan automatiseringsdeskundigen in Nederland. In ruil krijgen volgend jaar naar verwachting evenveel Nederlandse werklozen een stageplaats aangeboden binnen de Zuid-Afrikaan se software-industrie. In Nederland is momenteel sprake van een grote vraag naar soft- warespecialisten. Bedrijven als Volmac hebben veel mensen no dig, maar kunnen die niet vinden. Door de malaise in de branche is de animo voor informaticastudies de afgelopen jaren drastisch gedaald. Amsterdam/Den Bosch - De Amsterdamse effectenbeurs stelt een onderzoek in naar de plotselinge koersstijging vorige week van het aandeel Tulip. De opmerkelijke koersontwikkeling ging voor af aan een persbericht van het Bossche computerbedrijf dat ver kennende gesprekken worden gevoerd met een mogelijke strate gische partner. Volgens een woordvoerder van het beursbestuur gaat het voorals nog om een routine-onderzoek. Pas nadat er meer concrete aan wijzingen zijn dat er wellicht met misbruik van voorkennis in Tu- lip-aandelen is gehandeld, komt er een officieel onderzoek. Heerlen - Het pensioenfonds ABP is ontevreden over de bestaan de beleggingsmogelijkheden voor Nederlands vastgoed. Er bestaan te weinig op de Nederlandse markt gerichte investe ringsvehikels. ABP is dan ook op zoek naar een alternatief. Zo wil Nederlandse grootste pensioenfonds participeren in vastgoedbe drijven die niet alleen gebouwen ontwikkelen, maar ze ook verhu ren, zo zei een woordvoerder van ABP gisteren. Probleem voor het fonds is dat er momenteel in Nederland geen projectontwikkelaars bestaan die deze activiteiten combineren. Het fonds belegt nu onder meer via haar dochters Kantoren Fonds Nederland (KFN) en Winkel Beleggingen Nederland (WBN). Op termijn wil het pensioenfonds zijn belangen van 100 procent ver kleinen tot een minderheid. Den Haag - De omzet van het midden- en kleinbedrijf ontwikkelt zich dit jaar minder goed dan vorig jaar. Het Economisch Insti tuut voor het Midden- en Kleinbedrijf verwacht voor dit jaar een groei van 2,25 procent. Vorig jaar bedroeg de toename nog 3 pro cent. Het EIM voorziet voor volgend jaar een herstel naar een om zetgroei van 2,75 procent. Dat blijkt uit het EIM-rapport Kleinschalig Ondernemen 1996, waarin het instituut de ontwikkelingen in deze bedrijfstak in de periode 1995-1997 in kaart brengt. In het midden- en kleinbedrijf ontwikkelen vooral de bouwbe drijven en de groothandels zich positief. Minder goed gaat het in de detailhandel, waar de winst beneden 4e maat blijft.

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1996 | | pagina 7