[AALT.
DE STEM
Het spetterende afscheid van
Karin Bloemen
DAIR
i
'Ik werk volstrekt intuïtief'
in
UC8
Vedette pakt een week lang groot uit in
Chassé Theater Breda
Nation
D
D1
Nieuw dansstuk van theatermaker Jim van der Woude in Breda
X 80
J_L®n I
076-521 61 50/5144425
60 Tel. 01 65-558295
pen met
iland,
ruim
rders uit
Uageli jks
elke dag
ZUIDWESTEN.
15312550
Grote Gids
DONDERDAG 23 MEI 1996
:n op elk punt in de
het Flexizone
elichtingssysteem.
Zoomobjectief.
amcorder '95-'96.
ge Stabilizer.
Hi8 camera.
poor Jasper Groen
is uniek wat we doen. Ik
ben in Milaan geweest, in
New York, Berlijn, Londen,
me en noem maar op, maar
rgens heb ik iets gezien dat
'La on Tour' lijkt."
haar theater-hit La Bloemen
het meer ingetogen uitstapje
Hiet Gesnoeid. met onder meer
Adelheid Roosen) heeft Karin
Bloemen met La on Tour gekozen
voor de overtreffende trap.
Liefst acht dansers, zes bandleden
drie backing-vocals delen met
ar het podium. Geen wonder
t ze moet uitwijken naar grote
len als het Chassé Theater in
„eda.
Jlles aan de nieuwste productie
Bloemen is groots. Het im
mense decor, de uitbundige kos
tuums, neergezet in de grootste
zalen van Nederland: Bloemen wil
het groter dan anders. „Ik hou van
bet woordje 'te': te groot, te mooi,
te lachen. Het is ook Karin 'te'
Bloemen." Enigszins zuchtend
tze daar aan toe: „Ik zou echt
weten hoe ik hier nou wéér
overheen zou moeten. Dit is zo
i. Ik ben nu even helemaal
In La on Tour stelt Bloemen het
recht van bestaan centraal. „Dat
klinkt nogal zwaar, maar iedereen
vraagt zich wel eens af: 'waarom
ben ik wie ik ben?' Dat is waar ik
het over wil hebben. En ik wil zeg-
dat je jezelf best voor jezelf
houden. Ook al ben je de
diva en de grootste ster.
je bent niet verplicht om jezelf
binnenste buiten te keren."
Microfoon
Baar ogen lichten op. „Er zijn zo-
mensen die tegen mij zeggen:
'je gedraagt je niet zoals je werke
lijk bent.' Dan denk ik: 'nee, na
tuurlijk sta ik niet met een micro
foon achter de afwas en natuurlijk
speel ik thuis geen doofstomme.'
Ik ben thuis soms niet te genieten.
in het theater ben ik La Bloe
men, zangeres. Ik doe voor het pu
bliek wat ik kan en dat is: zingen.
het verleden wilde ze ooit een
iow maken met onder meer tek-
van Brecht op muziek van
lisier. Daar is ze nu vanaf ge-
ipt. „Dat bén ik niet. Die mu-
niet bij Karin Bloemen.
jZoheb ik ook twee voorstellingen
van Niet Gesnoeid in een spijker
broek gespeeld. Gewoon omdat ik
'effe mezelf zijn'. Maar dat
joeg helemaal nergens op. In het
leater hoor ik geen spijkerbroek
te hebben. Dan hoor ik de
-Karin in mooie jurken te
ud! i
'Nederlands zingen is moeilijker dan Engels
|Mentifïcatie
ais haar slaat de inhoud van
Tour op iedereen. „Een yup
I net twee aktetassen in de hand en
een vette Saab onder zijn reet zal
bij het passeren van een terrasje
met mensen ook wel eens denken:
'waarom zit ik daar niet?' En een
junk heeft af en toe vast ook een
moment van: 'is dit werkelijk wat
ik wil?' Zoals een huisvrouw soms
misschien ook denkt: 'was ik ooit
niet van plan binnenhuis-archi-
tecte te worden?"' Ze vindt die
identificatie-mogelijkheid voor
het publiek een vereiste. „Je mag
theater alleen maken als het spie
gelt naar je publiek. Dat is wat
theater theater maakt."
Eng was het wel. „In december
hoorde ik dat de kaart-verkoop in
Carré geweldig liep en in januari
kwam ik op straat een vrouw te
gen die klaagde dat ze geen kaar
ten meer kon krijgen. Als je dan
niks hebt, dan is dat doodeng na
tuurlijk." Het enige wat al die tijd
vaststond, was het idee achter de
voorstelling, het recht van bestaan
dus. „Nu is het wel zo dat je bij
een goed idee je voorstelling ei-
genlijk al hebt. Maar echte teksten
waren er dus niet."
De meeste teksten in La on Tour
zijn in het Nederlands, geschreven
door gerenommeerde schrijvers
als Jan Boerstoel, Frans 'Purper'
Mulder en dichter Ted van Lies
hout. Bloemen keert hiermee min
of meer terug naar haar eerste so
lo-programma Bosje Bloemen.
Ook toen was het merendeel van
de nummers Nederlandstalig.
Engelstalig
De laatste twee programma's In
Concert en La Bloemen bevatten
juist meer Engelstalig repertoir.
„Nederlands is moeilijker", stelt
ze. (,Bij Engels kun je je nog laten
meesleuren in een soort gevoels
stroom, maar dat gaat in het Ne
derlands niet. Iedereen verstaat
wat je zingt en als de tekst niet
goed in elkaar zit, heeft iedereen
dat in de gaten."
Zélf heeft Bloemen dit keer geen
songs geschreven. „De andere tek
sten waren gewoon beter." Ze
neemt een slok van haar koffie en
herinnert zich dan toch een eigen
tekst. „Er zit een heel klein ge
dichtje in, dat ik geschreven heb
toen ik vijftien was. Zes regeltjes,
maar het is heel schattig. Er staat
nu wat muziek onder, waardoor ik
het zingend breng."
Trots is ze vooral op het nummer
Orgaan van Frans Mulder. „Dat is
zo goed gelukt. Echt heerlijk. Je
bedenkt zo'n nummer, maar als
het dan ook nog allemaal klopt
dan geeft dat een fantastisch ge
voel." Dat het klopt, heeft vooral
te maken met intuïtie. „Soms
roept iedereen: 'niet doen!' En dan
zeg ik: 'we doen het toch zo'. Blijkt
achteraf dat ik gelijk heb." Ze
grijnst. „Ik heb er best verstand
van hoor!"
Typetjes
In tegenstelling tot haar vorige
theatershows en het TV-program-
ma Wapen van Bloemen maakt ze
in La on Tour nauwelijks gebruik
van typetjes. Alleen een Amster
damse dikzak en de op televisie
geïntroduceerde onbehouwen
Britse schematologe Cockney zijn
in het programma te vinden. „Ik
wilde dit keer wat meer mijzelf
zijn", zegt ze daarover. „Typetjes
zijn veel veiliger, maar het is tijd
dat ik laat zien dat ik zelf ook leuk
kan zijn."
Het typetje Cockney speelt Bloe
men vooral voor haar eigen lol.
„Ja, dat kon ik niet laten. Ik wilde
gewoon een gek erin. Het publiek
moet één keer pislachen, net als
bij de doofstomme prinses die ik
in La Bloemen speelde. Die vrouw
geeft me de gelegenheid om als
een debiel te blèren en tegen bor
den aan te slaan. Ze is namelijk
altijd woedend! En dat heb ik zelf
helemaal niet, dus dan is het enig
om zo iemand neer te zetten."
Het podium deelt Bloemen tijdens
La on Tour met zes dansers, zes
muzikanten, drie backing-vocals
en haar choreografen Stanley
Burleson en Perry Dossett. Die
laatste twee waren er bij La Bloe
men ook al bij, maar hebben nu
een aanzienlijk deel van de show
opgeëist. „IJn terecht", aldus
Bloemen. „Die twee zijn zulke
vakmensen. Ik weet nog goed dat
ik vier jaar geleden tegen Stanley
zei: 'Godverdomme jongen, wat
ben jij goed! Je zou een hoofdrol
moeten krijgen in een musical!'
Nou, na On Tour gaat hij dus mee
draaien met Miss Saigon en Perry
heeft een hoofdrol gekregen in
West Side Story. Hartstikke gaaf
vind ik dat."
Stellage
Afgezien van het enorme aantal
mensen moet een podium ook de
gigantische stellage van La on
Tour kunnen herbergen. Dit bete
kent praktisch automatisch dat
Bloemen en haar gezelschap moe
ten uitwijken naar grote theaters.
„Qua staging en qua grootte is het
echt uniek wat we doen. Ik ben in
Milaan geweest, in New York,
Berlijn, Londen, maar nergens
heb ik iets gezien wat op La on
Tour lijkt. Het is dus logisch dat
we uitwijken naar grote zalen."
Ook de vermoeiende tournee La
Bloemen bracht de artieste ertoe
alleen de grootste zalen van Ne
derland aan te doen'. Ze hoeft nu
niet, zoals bij haar vorige show,
kris-kras door Nederland naar
kleine schouwburgen. „Dat was
zó zwaar. Soms reden we van Den
Helder naar Venray. Van Venray
naar Terneuzen en dan weer naar
Veendam." Met haar vingers te
kent ze de gemaakte reisaf standeq
op tafel. „Dan denk ik: 'kun je een
nog grotere driehoek maken, gek!'
Dus nu gaan we langs alle grote
zalen, zodat iedereen er in past, en
staan we overal gewoon vijf dagen
achterelkaar."
Afscheid
La on Tour betekent, in ieder ge
val voor anderhalf jaar, haar af
scheid van de Nederlandse thea
ters. „En het is maar de vraag of ik
ooit weer zo'n zware voorstelling
als deze zal maken. Ik denk niet
dat dat zo is. Iets als On Tour hoor
je natuurlijk tweehonderd keer te
spelen, zo mooi als die is gewor
den. Alleen: ik houd dat niet meer
vol. Ik word ouder, ik word
zwaarder en ik kan gewoon niet
meer wat ik kon. Nu gaat het alle
maal nog net, omdat ik er zoveel
plezier in heb, maar op een gege
ven moment houdt je lichaam op
te doen wat jij wilt dat het moet
doen."
Dat wil niet zeggen dat ze nooit
meer op de planken staat. Inte
gendeel: „We zullen heus nog wel
eens een concert-programma
doen, op een maandagavond voor
de lol, maar een grote theater
tournee zit er niet meer in." Ze
zucht. „Het is zó zwaar. Bij La
Bloemen gebeurden ongelukken
waar je geen weet vah hebt. Men
sen die van vermoeidheid gewoon
uit stellages flikkerden, van trap
pen afdonderden en vingers ver
brijzelden. Echt ongelofelijk."
Bubbelbaden
Zelf is ze er ook even doorheen.
„Ik heb straks een week vakantie.
Heerlijk. Dan ga ik naar zo'n
Zwitsers oord met alleen maar
bubbelbaden. Kan mijn lichaam
even tot rust komen. Mijn spieren
zijn gewoon in de war van al dat
werken en ik heb nu nog last van
blessures die ik heb overgehouden
aan La Bloemen."
Niet dat ze een gebroken vrouw is,
dat niet. „I love my life", grinnikt
ze bijvoorbeeld. En plannen zijn
er ook. Een voetreis door India.
Het opnemen van een studio-CD.
Nieuw werk voor televisie. „En
een kind. Ik ben toch een vrouwtje
hè, dus dat moet er nou ook maar
eens van komen."
'La On Tour' staat van 24 tot en
met 31 mei in het Chassé Theater
in Breda. Er zijn nog kaarten ver
krijgbaar.
A
FOR THE TOP
'Gekke figuren', zoals de
tragi-komische mime-
clown en theatermaker
Jim van der Woude, zijn
I voor Patrizia van Roes
sel, artistiek leidster van
dansgezelschap Reflex,
vaak aantrekkelijker om
mee samen te werken
dan echte choreografen.
Om haar tien jaar oude
gezelschap te onder
scheiden van andere
dansgezelschappen kiest
zij steeds vaker voor ab-
j surdistisch danstheater,
met speciale bijdragen
van beeldend kunste
naars en componisten.
Op donderdag 30 mei
gaat in Breda Pas de Thé
van Jim van der Woude
mj Reflex in première.
net programma wordt
aangevuld met Stella
fjaris, een in een knal-
Wauw zwembad gesi-
ueerde choreografie van
yan Roessel en de Japan-
Ier Norio Mamiya, met
Zlgeunermuziek van-
Armando.
I JwMai
I u1 Van der Woude is geen ac-
I geen danser en geen choreo-
graaf, eerder een maker van be
wegende beelden. „Ik denk en
voel in beelden, eigenlijk kan ik
niet eens normaal denken. Als ik
van de straat kom, ben ik gewoon
bekaf. Alleen van het kijken. Ik
kijk ontzettend veel naar mensen.
Het leven is toch één grote absur
distische kermis."
Vanuit dat kijken ontstaan zijn
intuïtieve, woordloze voorstellin
gen. Jim van der Woude, de speler
met beelden, maakte indertijd als
tragi-komische mimeclown bij
Hauser Orkater en De Horde fu
rore en werd bij het grote publiek
vooral bekend door zijn zwijgen
de rollen in de speelfilms De Illu
sionist en De Wisselwachter.
Twee jaar geleden werd hij door
Patrizia van Roessel gevraagd om
een choreografie te bedenken
voor haar Groningse groep Re
flex.
Dansende vis met rennende kok
was een vrolijk, grillig beeldver
haal met hengelende vissers,
meisjes in Poolse klederdracht,
een aan de dood ontsnapte vis
achtervolgd door een kok en lus
tig kwinkelerende vogeltjes.
Vreemde elementen die eigenlijk
niet in de dans thuishoorden. Ook
Van der Woudes tweede choreo
grafie, Pas de Thé, zal geen klas
siek dansduet zijn, al werd het
speciaal gemaakt voor' twee echte
dansers, Patrizia van Roessel en
Charles Renoult.
Waar het over gaat, weet hij niet
zo precies te vertellen. „Ik werk
volstrekt intuïtief en niet ratio
neel. Ik begin simpelweg met een
beeld dat in me op komt en weet
dan niet of dat het begin of het
eind van de voorstelling zal wor
den. Af en toe maak ik een notitie,
maar verder bedenk ik niets op
papier. Ik put gewoon uit het re
servoir van mijn gevoel en laat
het verder maar gaan. Elk nieuw
onderdeel neem ik met de video
camera op en ga dan thuis verder
bouwen."
„Dans is voor mij terug naar de
oorsprong, beweging op ritme,
een bepaalde cadans. Al duurt dit
stuk maar dertien minuten, toch
heeft het maken ervan ongeloof
lijk veel tijd gekost. Het was een
kwestie van al doende construe
ren, maandenlang, waarbij de
twee dansers mij stimuleerden tot
nieuwe ideeën. Van Charles, een
Indonesische Pencak Silat-dan-
ser, die ik al heel lang ken, heb ik
veel patronen geleend. Ik was
heel nieuwsgierig hoe ik Charlies
kunst, een eeuwenoude dans an
nex vechtsport, kon combineren
met het talent van Patrizia."
„Patrizia is een heel sterke per
soonlijkheid, ze straalt veel ener
gie uit, is ondogmatisch, zeer ge
disciplineerd en heeft een open
geest met veel humor. Zij is in
mijn choreografie een zeer korda
te westerse dame, hij een Indone
siër en misschien geeft dat wel
een bepaalde culturele confronta
tie, in ieder geval een krachten
veld van spanningen."
Grilligheid
„Vraag mij niet hoe of wat, want
een verhaal is er niet. Het is voor
al een onbewuste aangelegen
heid. Ik spring snel over van het
ene naar het andere. Ik houd van
grilligheid en poëzie en heb nooit
moeite met de logica. Er zijn mil
joenen logica's op de wereld en
daar maak ik gevoelsmatig ge
bruik van. Als je rationeel gaat
zitten kijken naar Pas de Thé
snap je er natuurlijk niets van."
Jim van der Woude bedacht een
volkomen rood decor. „Vraag me
niet waarom. Er is ook wel weer
een zweem van absurdisme, maar
het ziet er soberder uit dan Dan
sende vis met rennende kok. Ik
had aanvankelijk een ideetje over
een fluitketel en kwam zo associ
atief bij een kopje met een thee
zakje. Daar begint het mee. Ze
komen alleen niet toe aan het
drinken van de thee. Er zal wel
een humoristisch accent aan zit
ten, maar daar kan ik zelf moei
lijk over oordelen."
Gerard Atema, de componist met
wie hij samenwerkte, is verbaasd
over Jims choreografische presta
tie: ,,'t Is gewoon een virtuoos
danswerkje", meent hij. Samen
met de choreograaf maakte Ate
ma een collage van allerhande, al
dan niet gedeformeerde westerse
en niet-westerse fnuziek; van ga
melan, tango tot en met jazz.
Tal van uitheemse reizen door
o.a. Australië, Nieuw-Guinea,
Maleisië en Afrika, hebben Jim
van der Woudes fascinatie voor
etnische muziek en dans bevor
derd. „Ik ben erg beinvloed door
andere culturen, maar nooit
zwaar of dweperig, wel sterk ge
fascineerd. Ik heb het in mijn
werk ook nooit echt over andere
culturen, alleen zijdelings, 't Is
eerder zo dat ik er het curieuze
van ons eigen land beter door ben
gaan inzien."
Van der Woude is van huis uit
beeldend kunstenaar, met een op
leiding aan de Rietveld Acade
mie. Hij tekent nog altijd veel,
maar wel in het verborgene. Hij
werkt samen met de bewegings
theatergroep Carver en vooral
met René van 't Hoff, die andere
treurige mimeclown. Het liefst
zou hij gaan filmen, maar dat is
vooral een kwestie van geld.
Ondanks het internationale suc
ces van De Wisselwachter zijn er
tot zijn spijt maar weinig aanbie
dingen uit voortgekomen voor
nieuwe rollen. Wel was er onlangs
nog zijn bijna zwijgende rol van
zonderlinge gestichtspatiënt in de
Italiaanse film Colpo di Luna van
Alberte Simone, maar de film
was geen groot succes, al was het
filmen op zich een bijzondere
ervaring.
Combinatie
De choreografie Stella Maris, die
Jim van der Woudes dansstuk
aanvult, is een ander voorbeeld
van de gedurfde zoektocht van
het Groningse dansgezelschap
Reflex naar een combinatie van
verschillende kunstdisciplines.
Frans Haks, voormalig directeur
van het Groninger Museum advi
seerde over het toneelbeeld, wat
een knalblauw tegeldecor ople
verde. Achterin staat een groot
bad waarin een zachte waterval
omlaag ruist. Het doet denken
aan een zwembad of een badhuis
en af en toe maakt een danser
zelfs een schoolslag.
De uitstekende Reflex-dansers
dragen knalkleurige bad-tricots,
lange jurken met hoepels in de
zoom, enorme strooien hoeden en
lijken op stripfiguren. Allround
kunstenaar Armando maakte
voor deze choreografie van Patri
zia van Roessel en Norio Mamiya
een mengeling van zigeunermu-
ziek, walsen en oude hits, die
door zijn eigen virtuoze Armando
Kwartet wordt uitgevoerd.
'Pas de Thé', choreografie van Jim
van der Woude bij dansgezel
schap Reflex, is samen met 'Stella
Maris' op 30 mei te zien in het
Chassé Theater in Breda.
Jim van der Woude:
kermis.
,Het leven is toch één grote absurdistische
FOTO HANS GERRITSEN
