Brits vlees
verdeelt
leden EU
121
9,98
door
turning
Serviërs maakten eind aan broederlijk samenleven' Gouden Palm voor
'Secrets and Lies'
1,
O,
Orthodoxe joden boycotten verkiezingen
Vertrek Karadzic zou Bosnië nog geen eenheidsstaat maken
tie
mentaar
d KORT
deStem
BUITENLAND
A5
Geen soepeler exportverbod
JUMBO TOPPERS VAN DE WEEK!
varkensfilet
98
croustil gebakken ham
98
prinzess magere vruchtenkwark
58
•-uxe braadham in roomboter gebraden, jer 150 gram
•chambourcy chocolade mousse, beker a 250 gram
HAUST brösettes, pak a 130 gram
•turobread worste- of sauc||zebroodjes, pak a 10 stuks
gevulde pasta's, per pak
ezingen israel
BUITENLAND KORT
MEI 1996 a4
ermijnbedrijf. |n Den
ageerd. Zaken die vi
ngrepen noodzakelijk
'at tot voor enkele ja-
■rd beleid gevoerd op
olerant land is dat per
Een mooi ideëel uit-
feiten.
feer die lange tijd een
verhuld. Net als in de
and wel degelijk spra-
uurten, op scholen en
gratie van buitenlan-
tten.
eid deze realiteit heeft
r nu blijkt. Vooroorde-
Nederlanders en bui-
n de tolerantie jegens
dat - in vergelijking
en is gehouden - het
ers hebben, nog min-
'e Nederlanders vindt
ngen hebben en ruim
h moeten aanpassen
itz van Justitie op de-
ve voorlichtingscam-
de hoogte te brengen
initiatief. Onwetend-
slechts tot succes lei-
in hand gaat meteen
rhullend en inspelend
ele malen meerwaard
ij de NS-verkeerslei-
baan, nu spoorwegen
en. De treindienstlei-
druk te hoog vinden,
van de verkeerslei-
vakbonden, een ulti-
pende werkdruk. NS
te overleggen met de
aanvullende maatre
de NS-personeel ge-
ndienstleider te wor-
S
r en Waterstaat vindt
heeft gebundeld, over
men te staan. Dat zou
VSN op de beurs te
en in een interview in
der de huidige voor
ga heeft gewoon geld
er de komende vier a
elk jaar met prinsjes
beursgang kan alleen
s hoger
1996 uit op 3,2 pro-
bp). Dit is iets hoger
maar binnen het afge-
96 licht dalen tot 79,6
aarsnota van minister
abinet is aanvaard,
doet zich dit jaar een
ilden. Ook vallen de
-en gulden hoger uit.
minder
boeken in hun vrije
eeds minder. Een leer-
inuten per dag in een
geen vijf minuten. In
an vier per dag in een
Aap, Noot, Niets van
werden bijna duizend
jaar lang gevolgd, van
ervoer
dmes heeft gekocht bij
fiets naar huis vervoe
rbedrijf (GVB) in de
penbaar vervoer afge-
'dvoerder al op 15 mei
r al drie messen in be-
rit gisteren de vergun-
an het organisatiebu-
verlast. Verder zijn de
n en woonhuizen door de
eloop van publiek onbe-
Twee bedrijven, een ho-
n tankstation, •willen een
ng voor het verlies aan
en.
ad J. Bakker, die de ver
namens de Raad van
sprak, uitte zware kritiek
dgraaf. Volgens Bakker
e gemeente Megaland de
andhaven buiten het ies-
ein. Bakker: „Waanzin-
echt niet."
een woordvoerder van Q
te Landgraaf is het ma-
i het draaiboek niet ee
oor Megaland. „Het i
opgenomen in hun ve
voor alle duidelij
ertelde hij.
de organisatoren va
zou uitstel van het fes
elijk zijn. Dat was red
Raad van State °m .-
ïg te geven voor het les
e twee conceren.
d van State zal ook de
vergunning bekijk
komt de raad met een
oordeel.
I I
DINSDAG 21 MEI 1996
Door Jos Kessels
Cannes - Niet onverwacht heeft Mike Leigh gisteravond de
Gouden Palm van het 49ste filmfestival van Cannes gewon
nen met zijn 'Secrets and Lies'. Begin vorige week werd al
duidelijk dat het tussen het sociale drama van de Britse ci
neast en 'Breaking the waves' van de Deen Lars von Trier
zou gaan.
nen Haag (anp) - In het gebied van
tójedor leefden de verschillende be-
volkmgsgroepen sinds de Tweede
Wereldoorlog broederlijk samen, tot-
jat eind jaren tachtig het Servische
•aiionalisme oplaaide. Dat zei de
Noorse rechter Hanne Sophie Greve
'gisteren als getuige-deskundige voor
letJoegoslavië-Tribunaal in het pro-
(fS tegen de Bosnische Serviër Dusko
Dj oorlogsmisdaden waarvoor Tadic is
aangeklaagd, zijn in het gebied rond Prij-
jjor gepleegd. Prijedor is een gebied
war het Duitse leger, met daarin inge
lijfd veel Oostenrijkers, in de Tweede
Wereldoorlog bijzonder wreed optrad.
Uit publicaties van na de oorlog blijkt
dat er in de streek door het gemeenzaam
ondergane leed een sterk gevoel van
broederschap leefde tussen de bevol
kingsgroepen. Eind jaren tachtig, toen de
mogelijkheid dat Joegoslavië uiteen zou
vallen zich aftekende, kwam er echter
veel propaganda uit het Servische kern
land. Daarin werd gewaarschuwd voor
de benarde positie waarin de Serviërs in
Bosnië en Kroatië terecht dreigden te ko
men als die landen zich onafhankelijk
zouden verklaren.
Dat deed de nationalistische gevoelens
toenemen wat, nadat de Serviërs in april
1992 in het district Prijedor de macht
hadden gegrepen, leidde tot grootschali
ge 'etnische zuiveringen'. Meer dan vijf
tigduizend moslims en Kroaten werden
verdreven of gedood, „De mensen waren
echt verrast dat zoiets in Prijedor kon ge
beuren," zei Greve.
Zij heeft in opdracht van de Verenigde
Naties informatie vergaard over het con
flict in Bosnië, en liet circa vierhonderd
getuigen ondervragen. Voor een groot
deel Bosnische vluchtelingen, die in het
buitenland door politieagenten zijn ge
hoord. Zij verzamelde ook informatie uit
boeken en sprak met tal van journalisten.
Een verzoek van Tadic' advocaat Steven
Kay deze 'tweedehands-informatie' niet
toe te laten, werd door de Tweede Straf
kamer afgewezen.
Gisterochtend ondervroeg de Ameri
kaanse Brenda Hollis namens de aankla
ger de 28-jarige Bosnische moslim Elvir
Pasic, afkomstig uit de buurt van het
Oost-Bosnische Zepa. Als politieagent in
het stadje Rogitica maakte Pasic mee hoe
de Serviërs in de voornamelijk door mos
lims bewoonde regio hun eigen structu
ren opzetten.
Door Serviërs bewoonde dorpen in de
omgeving werden in het voorjaar van
1992 ingelijfd bij een autonome Servi
sche regio. „De Serviërs in het gebied
voelden zich bedreigd," meent Pasic.
De Servische agenten van Rogitica vorm
den een eigen politiekorps. Ook het poli
tiebureau werd opgedeeld; midden in het
gebouw werd een scheidingsmuur ge
bouwd. Pasic zag hoe het Joegoslavische
Volksleger steeds meer wapens en pant
servoertuigen naar een kazerne bij Rogi
tica bracht. De soldaten daar waren
voornamelijk Serviërs. Zij deelden wa
pens uit aan de Serviërs in de omliggende
dorpen.
De aanklager probeert de bemoeienis van
Belgrado met de burgeroorlog in Bosnië
aan te tonen. Als er sprake is van een in
ternationaal conflict, zijn de Conventies
van Genève geheel toepasbaar.
Op 22 mei 1992 vielen de Serviërs Rogiti
ca aan. Na de verovering van de stad
werd Pasic opgesloten, en was hij getuige
van mishandelingen. Hij zag hoe zeker
drie moslim-mannen werden doodgesla
gen of doodgeschoten. Tadic is aange
klaagd wegens moord, marteling en ver
krachting in het district Prijedor. Zijn
proces voor het in Den Haag gevestigde
VN-hof, dat op 7 mei begon, is de eerste
internationale strafzaak wegens oorlogs
misdaden sinds Neurenberg en Tokyo.
Brussel - De Europese Unie is verdeeld over een versoepeling
van het exportverbod voor Brits rundvlees. Vijf landen, waaron
der Nederland, gaan niet akkoord als sperma wordt vrijgegeven.
Er is wel een meerderheid om talg
ai gelatine uit te zonderen van
het uitvoerverbod mits de Britten
hun verwerkingsmethodes aan
passen. Gisteren vergaderden zo
wel de Europese landbouwminis
ter als de veterinaire deskundi
gen in Brussel.
De Europese Commissie stelde
vorige week al voor gelatine, talg
en sperma vrij te geven. Maar de
veterinaire specialisten van de
Knie, verenigd in het Permanent
Veterinair Comité, waren het vo
rige week nog niet eens.
De regering in Londen maakte dit
weekeinde bekend bereid te zijn
het aantal te vernietigen dieren te
verdubbelen van 42.000 naar
ruim 80.000 stuks. Desondanks
bieef Duitsland zich gisteren ver-
zetten tegen versoepeling van het
exportverbod. Bonn vond Oosten
rijk, Spanje, Nederland en Grie
kenland aan zijn zijde. Nederland
zou overstag willen gaan als er
garanties komen dat het sperma
vanBSE-vrije bedrijven is.
De uitvoering van het slachtpro-
gamma verloopt uiterst stroef,
meldt onze correspondent Bob
vanüuët vanuit Londen. De ope
ratie zou hopeloos zijn vastgelo
pen door ontoereikende slachtca-
paciteit en gebrekkige organisa
tie. De achterstand is inmiddels
apgelopen tot honderdtwintig-
duizend runderen. Volgens inge
wijden kan het nog wel een jaar
duren voordat de Britse regering
de aantallen koeien heeft vernie
tigd die zijn toegezegd aan de Eu
ropese partners.
(ADVERTENTIE)
SUPE8MABKTEN
Zie-je we/daéjambo poedkoopst ie
een sfuk, als lapje of als rollade
Per kilo van 21,90 voor
BOEREN tijgerwit of fijn volkoren
brood, ca. 800 grom
9°lis gesneden, van 2,39 voor
P" '00 gram von 2,99 voor
UNIEKAAS oude kaas
kweken gerijpt, per kilo
er 200 gram van 0,68 voor
WK 2 JGeldig f/m zaterdag 25 mei 1996.
RO
,OZ£GEVS\ HET SPAARKADO
BW. Me» onze Pro-Kado jpaaraktie spoort u snel en
voordelig voor prachtige huishoudelijke ka do's
met wet 30 lot 50% spaarwinst. Haal snel de
informatiefolder Wj de Jumbo-Supermarkt.
DenDunneS ?,n®en v",nc^ u >n* Bergen, Berghem, Bladel, Den Bosch,
Kerkrad* r' ?eurne; Dongen, Eindhoven, Gemert, Grave, Heeswijk Dinther,
M°erQe,f''m Luyksgestel, Mariahout, Meerssen, Middelburg,
Scharendïilr c l»° i', ^uenen, Nuth, Oirsbeek, Oisterwijk, Ooltgensplaat,
^,eenbem e',u ijndsl, Sevenum, SinJ Michielsgestel, Someren,
T"' erneuzen, Tilburg (2x), Uden, Volkel, Willemstad
Vijftig Britse slachthuiseigenaren
denken dat het hele sanerings
plan nu gedoemd is te mislukken.
Verenigd in het 'Verbond van
Kwaliteits Vlees en Vee' (in het
Engels afgekort QMLA) hebben
de abattoirbonzen een kort ge
ding aangespannen in Londen.
Volgens QMLA-woordvoerder
Ian Lentern willen de slachthui
zen de regering dwingen het om
streden slachtprogramma voor
runderen ouder dan dertig maan
den maar helemaal te stoppen.
„De uitvoer van dit programma
verloopt heel chaotisch. Het zal
nog heel lang duren voordat de
logistieke problemen zijn opge
lost. Omdat wij vrezen dat het
consumentenvertrouwen steeds
weer zal lijden onder berichten
dat het allemaal niet werkt kan
het maar beter gelijk worden ge
stopt. Onze business is er om goed
vlees te produceren. Het is niet
onze taak om besmet slachtafval
te produceren opdat de regering
het kan vernietigen."
Diverse slachthuizen boycotten
het officiële slachtprogramma al
sinds het begin. Ze worden aan
gemoedigd door grote Britse su
permarkten die geen vlees willen
afnemen van abattoirs die ook
BSE-koeien verwerken.
Ian Lentern vindt dat de regering
consequent moet zijn. „Of ons
vlees is veilig, zoals de ministers
zeggen, en is het dus niet nodig
om massaal te slachten óf ons
vlees is niet veilig en dan moeten
de ministers de consequenties
aanvaarden."
'Secrets and Lies' is helemaal
van deze tijd. De film handelt
over een zwart meisje, dat na
de dood van haar pleegmoeder
op zoek gaat naar haar werke
lijke moeder, een aan de drank
geraakte blanke vrouw. Het
tweetal moet heel wat vooroor
delen en maatschappelijke ver
schillen overwinnen om nader
tot elkaar te komen.
Het is een sterk humane film,
waarin Leigh pleit voor tole
rantie en liefde. Die boodschap
zal de jury, met Francis Ford
Coppola als voorzitter, hebben
willen ondersteunen. Brenda
Blethyn, de blanke moeder in
'Secrets and Lies', kreeg voor
haar hartverscheurende rol de
prijs voor de beste actrice.
'Breaking the Waves' van Lars
von Trier, de grootste concur
rent van de winnaar, werd ge
honoreerd met de grote prijs
van de jury. Het is een emotio
neel drama over een religieus
meisje, dat zich opoffert om
haar verlamde vriend te red
den.
De akteurs Daniel Auteuil en
de verstandelijk gehandicapte
Pascal Duquenne uit 'Le hui-
tième jour' van de Belg Jaco
van Dormael deelden de prijs
voor de beste acteur. Door de
Amerikaan Joel Coen de regie-
prijs te geven voor de uitste
kende zwarte komedie 'Fargo'
werd de koek handig verdeeld,
wat gebruikelijk is in Cannes.
Veel filmcritici vonden dit fes
tival het beste van de afgelopen
jaren.
Affiches met Simon Peres' foto's zijn in Bnei Barak niet te zien. De indringende blik van Benjamin Netanyahu is een zeldzaamheid.
FOTO EPA
Door Willy Werkman
Bnei Barak - Drie mannen
staan in de broodjeswinkel
van Moishele. Zwarte lange
jassen, een baard en een hoed
op. Kennelijk gehaast, want
de mayonaise glijdt ongecon
troleerd over hun vingers.
Misschien zijn ze een beetje
uit hun doen door het bezoek
van die duidelijk niet-ortho-
doxe verslaggeefster, die daar
zo nodig over de verkiezingen
moet komen praten.
„Voor welke partij we gaan stem
men? Dat gaat u niets aan. Welke
premier we willen? De rabbijnen
hebben nog niet besloten." Maar
een ding is zeker. „Die regering,
die we nu hebben, haat het joden
dom. Vernietigt onze wortels. Een
'shmad'-regering! En trouwens,
omdat mevrouw geen hoofddek
sel draagt, moet ze nu maar ver
trekken."
Bnei Barak, waar Israëls meest
strikte ultra-orthodoxe joden wo
nen, is niet in de verkiezingssfeer.
Simon Peres' foto's zijn er op de
aanplakborden niet te zien. De
indringende blik van Benjamin
Netanyahu evenmin. Wel, hier en
daar, het opschrift: „Onze heilige
Torah verbiedt mee te doen aan
de verkiezingen voor de Zionisti
sche Knesset."
Want de ultra-orthodoxe joden
vinden, dat alleen de Messias - als
hij ooit komt - de joodse staat
mag stichten. De Zionisten, die
dat bijna 50 jaar geleden al heb
ben gedaan, zijn dus verraders.
En in Bnei Barak gaan binnen
kort anti-verkiezingsactivisten
briefjes van honderd dollar uitde
len aan iedere religieuze jood, die
met het inleveren van zijn identi
teitsbewijs zal bewijzen, dat hij
met die 'Zionistische verraders'
niet samenwerkt.
Zo'n driehonderdduizend zielen
telt de Ashkenazische (uit wester
se landen afkomstige) ultra-or
thodoxe gemeenschap. Levend
volgens de wetten van het Oude
Testament en de instructies van
de rabbijnen. Hoeveel van hen er,
ondanks die aanlokkelijke hon
derd boycotdollars, toch naar de
stembus gaan, en voor welke
nieuwe premier ze zullen kiezen,
is nog steeds de spannende vraag.
De rabbijnen aarzelen en zijn
zwaar verdeeld. Want Peres geeft
delen van het door God gegeven
Land van Israël aan de Arabie
ren, en Netanyahu deugt ook
niet, zeggen ze in Bnei Barak.
Niemand daar is vergeten hoe
een paar jaar geleden de net voor
de derde keer getrouwde Likoed-
leider had moeten bekennen, dat
hij... 'iets met een andere vrouw
had'. Probleem!
In Kfar Habbad trouwens, waar
de aanhangers wonen van de in
middels gestorven Lubavitcher
'rebbe', rabbijn Menachem Sch-
neerson, hebben ze een originele
oplossing voor hun verkiezings
twijfels gevonden. Daar gaan ze
niet voor Peres en niet voor Neta
nyahu stemmen, maar... voor de
rebbe. Want ook al is zijn lichaam
begraven, dood is hij niet.
De rebbe is immers de Messias.
En wie helemaal van zijn proble
men af wil, kan een paar druppels
kopen van het mikwe-water,
waarin de aanbeden leider zich
placht onder te dompelen voor de
rituele reiniging. Het bijgeloof
onder Israëls orthodoxe joden
verspreidt zich snel.
Israël staat voor de keuze.
Op 29 mei worden er misschien wel
de belangrijkste verkiezingen in de
geschiedenis van de joodse staat ge
houden. Het volk kan zich uitspre
ken vóór of tegen voortzetting van
het vredesproces.
Vandaag deel 4 in een serie
artikelen over deze verkiezingen.
De Shas-partij bijvoorbeeld, die
geleid wordt door de Oriëntaalse
ex-opperrabbijn Ovadia Josef,
heeft inmiddels al tienduizenden
kaarsjes uitgedeeld, die - net als
het mikwe-water van rabbi
Scheerson - wonderen kunnen
doen. Alleen, natuurlijk, voor wie
belooft op de Shas-partij te stem
men. En als je daarvoor getekend
hebt, en je ook nog iedere avond
een gebed zegt bij het aansteken
van het Shas-kaarsje, dan kom je
in de hemel, zeggen de partijlei
ders. Kettinghangers hebben ze
ook. Met de beeltenis en natuur
lijk de speciale zegen van een an
dere wonderdoener, rabbi Yit-
schak Kadoeri.
Er is inmiddels door de linkse
Meretz-partij protest aangete
kend bij het Hooggerechtshof te
gen dit soort praktijken. Maar bij
Shas klinkt de verontschuldi
ging: „Die kettinghangers en die
kaarsjes zijn minstens twee zetels
waard."
Spannend, deze Israëlische ver
kiezingsstrijd. Zeker, als je van-
tevoren niet kunt weten, welke
zegen van welke rabbi de over
winning verzekert. Benjamin
Netanyahu is dus voor alle zeker
heid de hand gaan kussen van
rabbi Ovadia Yosef en Simon Pe
res was minstens even devoot,
toen vorige week 'Baba' Baruch
Abuhatseira zegenend de hand op
zijn hoofd legde.
Ook al schenden ze, zoals ze in de
broodjes winkel van Moishele in
Bnei Barak zeggen, beide kandi
daten voor het premierschap de
heilige Shabbat en ook al eten ze,
God bewaar, ook nog varkens
vlees.
Bestand in Centraal-Afrilia
Bangui - Na twee dagen van hevige straatgevechten zijn muitende
soldaten in de Centraal-Afrikaanse Republiek gisteren akkoord
gegaan met een staakt-het-vuren. Ze hebben zich bovendien be
reid verklaard te onderhandelen met de regering. Het Internatio
nale Rode Kruis maakte bekend dat sinds het begin van de muite
rij van ongeveer tweehonderd soldaten zaterdag zes doden en
veertig gewonden zijn gevallen. De muiters protesteren tegen de
beslissing van de president hen te ontwapenen. Die beslissing was
een gevolg van een muiterij over achterstallig soldij afgelopen
maand.
Onduidelijkheid over coup Bangladesh
Dhaka - Bengaalse militairen die trouw zijn aan president Abdur
Rahman Biswas hebben gisteren posities ingenomen rond het pre
sidentieel paleis, nadat het staatshoofd legerleider generaal Abu
Saleh Mohammed Nasim had ontslagen.
De gebouwen van de staatsradio en -televisie zijn door militairen
omsingeld. Het is onduidelijk of er sprake is van een couppoging
van het leger.De leider van de overgangsregering, Habibur Rah
man, riep het leger op kalm te blijven. Biswas zei Nasim de laan te
hebben uitgestuurd wegens 'onloyaal gedrag'. Hij heeft volgens de
president geweigerd twee belangrijke generaals vervroegd te pen
sioneren. Verder zou hij troepen die trouw aan hem waren op
dracht hebben gegeven naar Dhaka op te trekken. Op 12 juni wor
den in Bangladesh parlementsverkiezingen gehouden.
Toeristenbus rijdt door chloorgaswolk
Leverkusen - Alle negenendertig inzittenden van een Nederlandse
toeristenbus zijn gisteren in het ziekenhuis in het Duitse Leverku
sen beland nadat de bus door een wolk chloorgas was gereden. Die
kwam vrij nadat een vrachtwagen was gekanteld. De busreizigers,
lid van een kerkelijk genootschap uit Hasselt, werden ter observa
tie opgenomen. De bus was onderweg van Tsjechië naar Hasselt.
Gerry Adams accepteert voorstel VS
Belfast - Voorman Gerry Adams van de politieke tak van de IRA,
Sinn-Fein, is bereid in te gaan op de Amerikaanse voorstellen over
het beëindigen van het geweld in Noord-Ierland. Hij zei gisteren
dat zijn partij de principes ondersteunt die de Amerikaanse oud
senator Mitchell heeft opgesteld. Deze vormen de basis van de vre
desbesprekingen tussen de partijen in Noord-Ierland, die op 10
juni beginnen in Belfast. Mitchell stelde in november voor dat de
Noord-Ierse partijen de wapens inleveren en zich verplichten een
vredesregeling in welke vorm dan ook te aanvaarden.
Dode en gewonden door bom in Cordoba
Cordoba - Bij een bomaanslag in de Zuid-Spaanse stad Cordoba is
gisterochtend een militair gedood. Drie mensen raakten gewond.
Premier Aznar beloofde terug te slaan. De politie verdenkt de Bas-
kische afscheidingsbeweging ETA.
Het lijkt erop dat de bom voortijdig is afgegaan, waarmee een gro
tere ramp is voorkomen. Een zegsman zei dat het mogelijke doel
wit, een militaire bus die elke ochtend soldaten ophaalt, op het
moment van de ontploffing nog tweehonderd meter van de halte
verwijderd was.
WHO waarschuwt voor infectieziekten
Brussel - Eenvoudig te voorkomen infectieziekten blijven op de
hele wereld de grootste veroorzakers van een voortijdige dood.
Ook in ontwikkelde landen overlijden steeds meer mensen aan re
latief simpele kwalen.
In 1995 overleden minstens zeventien miljoen burgers aan makke
lijk te genezen infecties. In haar tweede jaarrapport hierover
waarschuwt de WHO dan ook voor 'te grote zelfvoldaanheid'.
Geelzucht of hepatitis-b, dat leverkanker kan veroorzaken, is vol
gens de WHO een onderschatte infectie. Er zijn al twee miljard
mensen, ruim een derde van de wereldbevolking, geïnfecteerd met
het virus. Nog eens honderd miljoen mensen hebben hepatitis-c,
waarvoor geen medicijnen bestaan.Nieuwe ziekten als aids,
Creutzfeld-Jacob en het ebola-virus hebben de laatste jaren veel
aandacht gekregen, stelt de WHO. Hoewel aids al vier miljoen
slachtoffers heeft gemaakt, blijft een infectie als malaria een gro
ter gevaar.
Door Harald Doornbos
Sarajevo - Opnieuw is het niet ge
lukt om af te komen van de leider
van de Bosnische Serviërs, Radovan
Karadzic. Hij is als een nachtmerrie
die van geen ophouden wil weten.
Eerdere berichten van de Hoge Ver
tegenwoordiger van de VN, Carl
Bildt, dat Karadzic beloofd had af te
treden bleken onjuist.
Zoals we al vier jaar lang hebben kun
nen zien, blijken beloftes van de Bosni
sche Serviërs helemaal niets waard. Het
is verbazingwekkend dat Bildt sowieso
geloof hechtte aan die mondelinge toe
zegging. Het lijkt erop dat hij nog wei
nig geleerd heeft van het recente verle
den. Van Karadzic zijn we dus nog lang
niet af, zo moge duidelijk zijn. De van
oorlogsmisdaden beschuldigde 'presi
dent' van de Bosnische Serviërs heeft
zelfs zijn positie versterkt.
De gematigde premier Kasagic is ver
vangen door een havik. En Karadzic
heeft zijn vice-president, de ultra-havik
Biljana Plavsic, aangesteld als degene
die de contacten met de internationale
gemeenschap in de toekomst gaat ver
zorgen. Omdat Karadzic in de praktijk
al geen contact had met de internatio
nale gemeenschap, zal er nauwelijks iets
veranderen. Karadzic blijft gewoon pre
sident en daar mee uit.
Omdat de internationale gemeenschap
zich, niet geheel ten onrechte natuur
lijk, zo fixeert op de figuur Karadzic,
zouden we bijna iets belangrijks over
het hoofd zien. En wei dat als Karadzic
het veld zou ruimen de crisis in Bosnië
nog altijd niet voorbij is.
Want de politiek van Serviërs - niet al
leen van Karadzic - is vanaf het begin
van de oorlog geweest om Bosnië op te
delen. Het eerste en belangrijkste oor
logsdoel was de eenheidstaat Bosnië en
Herzegovina te vernietigen. In de plaats
hiervan komt een land met een hoog ge
halte Berlijnse muren die de etnische
opdeling moeten garanderen.
Vandaar dat het uiterst goed gaat met
het militaire gedeelte van de uitvoering
van het Dayton-akkoord. Met het civie
le gedeelte van Dayton gaat het juist ie
dere dag verder berg afwaarts.
Dat komt met name omdat de Serviërs
nog altijd de agenda bepalen voor Bos-
nië's toekomst. De Serviërs werken zo
keurig mee met het militaire gedeelte
van het vredesplan omdat zij geen enkel
belang hebben bij een nieuwe oorlog zo
lang zij de baas blijven in hun Republi-
ka Srpska, dat 49 procent van Bosnië
beslaat. Zij beschouwen het Dayton-ak
koord als een staakt-het-vuren dat de
oude frontlinie's en daarmee de nieuwe
grenzen bevestigt.
Maar het Dayton-akkoord houdt veel
meer in. Het civiele gedeelte ervan ver
eist dat vluchtelingen terug moeten ke
ren naar de plaatsen waar ze voor de
oorlog woonden. Er moet vrijheid van
beweging gelden voor eenieder. Vrije en
onafhankelijke verkiezingen moeten er
in september worden gehouden.
Al deze civiele punten uit het Dayton-
akkoord zijn bedoeld om van Bosnië
weer een land te maken. Maar elke keer
wanneer Carl Bidt, de OSCE of de Euro
pese Unie pogen om de partijen nader
tot elkaar te brengen, ketst het af op on
wil van de Serviërs en in mindere mate
de Kroaten.
De Serviërs verschenen niet op de grote
reconstructie-conferentie voor Bosnië
in Brussel. De verkiezingen dreigen op
een mislukking uit te lopen. Moslim
vluchtelingen worden met hooivorken
doodgeslagen als ze willen terugkeren
naar hun huis dat nu toevalligerwijs in
Servisch gebied staat.
En de voormalige frontlinie tussen de
Moslim-Kroatische federatie en de Ser
vische republiek was op papier bedoeld
als een soort van lijn zoals we die ook
kennen tussen Gelderland en Drente. In
de praktijk zijn de voormalige fontlinies
echter bevroren en verworden tot de
facto internationale grenzen.
De Serviërs willen daarom alleen maar
het militaire gedeelte van het akkoord
uitvoeren en moeten niets hebben van
terugkerende moslims of vrijheid van
beweging.
Ze stellen zich op als een voetbalcoach
die zegt dat de wedstrijd best door kan
gaan, maar dan wel zonder spelers, zon
der goals en zonder bal.
Karadzic is niet de enige die de hereni
ging van Bosnië tegenhoudt. Ideolo
gieën gaan verder dan personen. Ser
visch Bosnië zit vol met figuren a la Ka
radzic.
Toch zou het Westen zich eens moeten
realiseren dat de Servische tegenwer
king van het civiele gedeelte niet ver
dwijnt zodra Karadzic van het podium
is verdwenen, maar dat het de officiële
politiek is van de Serviërs. Het is naïef
te denken dat wanneer er niet meer
wordt gevochten, alles wel weer koek en
ei wordt.
Straten repareren en glas in de ruiten
zetten en de verschillende etnische
groepen gaan wel weer samenwerken,
denkt men. Kom, geef elkaar een hand
en probeer wat van de toekomst te ma
ken.
Zo werkt het echter niet in Bosnië.
De oorlog in Bosnië en de uiteindelijk
opdeling ervan langs etnische lijnen is
geen humanitaire crisis met zielige
vluchtelingen of kapotte huizen. Nee,
het is een politiek probleem, een poli
tiek doel. Pas als het westen zich dat
realiseert, kan Bosnië welicht nog wor
den gered als een eenheidstaat. De
vraag is echter: is het daarvoor al niet
veel te laat.