P, Britse spionnen ontmaskerd
er haalt
debat
'Tadic is maar
een kleine vis'
Russische atoomgeleerde bij smokkel gesnapt
Iran traint en betaalt extremisten
Moslims geherhuisvest in Sarajevo
Jeltsins herverkiezing geen gelopen race
behouden
lussisch ministerie van Buitenlandse Zaken wil emotionele reacties voorkomen
BUITENLAND
A5
COMMENTAAR
:nland KORT
ministerie
nomen
'oor brand
•pstappen
op HSL-tunnel
ls-Iiberalisme'
Militaire leiders
Rusland: stel
verkiezingen uit
OESO: armoede
in twintig
jaar halveren
Nationalisten
gaan in
India winnen
Peres valt uit
naar de VN
buitenland KORT
WEU-ministers hekelen Van den Broek
Chirac wil beter toezicht op sekten
Ex-RAF-terroriste Krabbe komt vrij
Onderhandelingen EU - Cuba afgebroken
Zestig mafïaleden opgepakt
Spaanse generaals aangeklaagd
Frans atoomafval naar Duitsland
)AG 8 MEI 1996 A4 pESTEM
111
WOENSDAG 8 MEI 1996
ijarsk (ap) -
e tijdsgeest van grote veran-
jwel altijd werkt. Lanceer on
aden idee en bezie op afstan-
na tussen de belangengroe-
gesproken gedachte in milde
irstomt. Na bepaalde tijd zijn
"imeren naar de slachtbank
aldelijk en met succes. Minis-
n is momenteel hard op wen
)on om zeep te helpen. Het is
'ordt gevoerd, maar tot voor
;t voorstel van Wijers om het
loon af te schaffen, kan on
n ooit. Prominente hooglera-
hter het idee en er begint zich
e tekenen.
'angen door een systeem van
)p lonen die werkgevers wen-
je opvatting voor een fervent
dachte. De werkgevers vrij I
len aan hun werknemers en
ten een greep in de staatsruif
igekaarte idee het werk goed-
banen ontstaan. Wijers loopt
ollega Melkert van Sociale Za
al geruime tijd aan op lasten-
h, waardoor de werkgelegen-
ioekt hiermee succes en loopt
op dat terrein rond.
'aging van het minimumloon
;t aannemen van meer perso-
niet te verteren. Herhaaldelijk
|n échte armen in onze samen-
et minimumloon leidt tot nog
t sociale stelsel of niet, er zijn
nogen worden. Het minimum-
het bedrijfsleven overgestapte
tn binnen twee jaar bij het mi-
|s in die periode blijkt dat het
niet bevalt, krijgt hij van mi-
[op directeursniveau,
proken directeur van de immi-
de top van KPMG Manage-
|ers als zou Justitie hem onder
pen, ontkent het departement
gezondheidszorg heeft gisteren
na-hydroxybutyraat) in beslag
linkels verkocht in de vorm van
een geneesmiddel is dat niet
Jen, verhandelen en verkopen
delen is verboden op grond van
Jiening.
middel gevaar opleveren. De
ld, braken en het stokken van de
l mensen kan de tong de adem-
ken kan de maaginhoud in de
kers die in de nacht van maan-
lin Steenwijkerwold (gemeente
j, zijn naar het asielzoekerscen-
|n van de bewoners sloeg rond
brandlucht rook. Eerst leek het
laar al snel stond het pand in
kch niet voor. Het gebouw ging
I plan af te treden als voorzitter
jangekondigd. Later deze maand
laken op een algemene ledenver-
diverse bronnen binnen CP'86
het terugtreden van Ruitenberg
al leiden. De voorgenomen fusie
zo goed als zeker afketsen.
.lilieubeheer) heeft gisteren fel
•oenLinks in de Tweede Kamer
Natuurmonumenten en Na-
ibinetsbesluit een tunnel voor de
eggen onder het Groene Hart, is
jegrijpelijk'. Dit zei ze tijdens de
ng van Nederlandse Projectont-
om) in Wassenaar.
)inet tot de aanleg van een HSL-
gmade. Onder meer GroenLinks
es meenden dat het Groene Hart
:hermd. Fractievoorzitter Rosen-
riest' besluit.
eid van het motto 'gewoon jezelf
ijpels in de jaren tachtig de par
en bezorgde.
an een gisteren verschenen dis
oor liberalen een waardevol on-
assiestuk wordt zaterdag bespro-
WD te Papendrecht.
voor andere omstreden keW^fSn
lieden als de staatssecretariss"
Tommei (Volkshuisvesting, D°°'
en Linschoten (Sociale Za
WD). De aankondiging van
nister Sorgdrager enkele w
geleden dat ze op het Openbaar
Ministerie een onderzoek laai
stellen naar de vraag of iea de
daar op de juiste plek zit, na
bij voorba'at de angel uit he
merdebat dat gisteren bego
klaagde CDA-fractievoorz
Heerma gisteren. De 0U«Jg
Sorgdrager en Dijkstal
vandaag reageren, terwijl sw
secretaris Schmitz op een a
meeluistert.
Een Russi-
■/atoomgelëerde is aange-
rjjn op verdenking van het
Kakelen van meer dan een
r radioactief materiaal,
Itfinee atoomwapens ge-
m kunnen worden. Dat
het persbureau ITAR-
^gisteren gemeld.
lm het bericht waar is, zou
het de eerste keer zijn dat Russi
sche functionarissen hebben toe
gegeven, dat nucleair materiaal
voor atoomwapens Rusland uit
wordt gesmokkeld. De weten
schapper, die werkte in een on
derzoekscentrum in het Sibersi-
che Krasnojarsk, heeft een nieu
we methode uitgevonden voor het
maken van nucleair materiaal.
De wetenschapper heeft in het la
boratorium waar hij werkte, in
het geheim een geringe hoeveel
heid van het nieuwe materiaal
vervaardigd. Later smokkelde hij
het materiaal naar andere lan
den.
In Krasnojarsk, zo'n 3.400 kilo
meter ten oosten van Moskou,
werd voorheen verrijkt uranium
en plutonium gefabriceerd. Sinds
de ineenstorting van de Sovjet
unie in 1991 is het werk in de on
derzoekscentra afgenomen en
zijn de salarissen van de mede
werkers vaak veel te laat betaald.
Om die reden bestaat er interna
tionaal angst dat atoomgeleerden
uit de ex-Sovjetunie hun kennis
en materialen onder hun hoede te
gelde zouden willen maken. Vol
gens een recent rapport van de
rekenkamer van het Amerikaan
se Congres (GAO) zijn de 1.400
ton uranium en plutonium voor
wapens die in de Sovjetunie zijn
geproduceerd, zeer aantrekkelijk
voor diefstal, omdat de opslag
plaatsen slecht beveiligd zijn.
jrKeejSElenbaas
faod - De Britse ambassadeur in Moskou, Andrew
oodf heeft een lijst met negen namen ontvangen van En-
[Ise spionnen, die in de Russische hoofdstad onder de
aantel van een diplomatieke status werken.
hfiiplomaten hebben volgens de
issische Federale Veiligheids
ast FSB politieke en strate-
th-militaire informatie verza-
1 via een Russische agent,
«ge medewerker van de fe-
9le overheid werd ongeveer
I geleden door de vei-
Wdsdienst gearresteerd en
(jinmiddels bekend hebben dat
Ij legen betaling geheime infor-
)je heeft doorgespeeld aan
se diplomaten.
personen zijn door de
ssische autoriteiten tot onge-
t persoon verklaard, zo zei
ander Zdanovitsj, woord-
rder van de FSB gisteren te-
jorer het persbureau Itar-
a Het spionageschandaal is
I ernstigste incident tussen
lilden en Moskou sinds het eind
luide Koude Oorlog.
vitsj zei dat de lijst, die aan
4 ambassadeur is overhandigd,
i gedetailleerde omschrijving
lat van de spionage-activitei-
b, waarbij de Britse functiona-
sen zijn betrokken. Ambassa-
1 werd gistermiddag op
atüussische ministerie van Bui-
i Zaken ontboden, waar
Bijten gesprek van ruim een half
Jihad met minister Jevgeni Pri-
|sakov. Tijdens de bijeenkomst
de Primakov onder
mt nadrukkelijk over 'activi-
llilenvan sommige functionaris-
man de Britse ambassade die
■aaverenigbaar zijn met hun di-
Ipbmatieke status', de gebruike-
||W01G VAN VOORPAGINA
l'Htl tribunaal is een poging van
V internationale gemeenschap
lawandaden begaan tijdens het
|fcche conflict in Bosnië te be-
!n. De voornaamste aan
tegen Tadic is misdrijf te-
li® de menselijkheid, sinds de
■tiibunalen van Neurenberg en
llokyo een schending van het in-
|taationaal recht. Anders dan
die processen, waar kopstuk-
van nazi-Duitsland en Japan
Bilden berecht, is Tadic maar
In kleine vis. Het is onwaar-
Inijnlijk dat de architecten van
1« genocide in Bosnië, met zo'n
1*000 doden of vermisten, op
pitte termijn zullen verschijnen
l*W het tribunaal, waarvan de
|®chtsmacht door zowel Servie
l0 de Bosnische Serviers wordt
■betwist.
|>«&zou in 1992 in en rond het
Omarska in het noordwes-
bsnie meer dan 16 mos-
vermoord. Een ge-
g®e zou hij hebben gedwon-
I pi bij een ander de testikels af te
l 'lta. Zelf zegt Tadic dat hij ten
IJ® van de meeste vermeende
l'"efd Ven ®an^a Tmka ver-
Grant Niemann
Tadic als een kleine
i fge zakenman uit het
lc Kozarac, die verwerd tot
«nationalistische fanaticus die
r de Servische opstand werd
tot sa(fistische wanda
lt jze' dat Tadic bij voor
at gebruik maakte van karate-
Jieken om moslims in het
il, Omarska dood te trappen,
l| ik, andcre Serviers honk-
™"jPf|els of kabels gebruik-
man die de leiding in
iS" uikt Tadic- Hii se~
Itofto'6 ®een wapens, maar zijn
Ik" karatetrappen uit te
aldus Niemann.
Morst
|£i.l>uiten Omarska waren mos-
Jed'g voor de bloed-
j ail Tadic, zei de aanklager.
I lidin een Sebeurtenis hielden
,t(. en een vriend moslims aan,
|ffBmi,SOmm'Sen hiervan tegen
11*^°® hen vervolgens met
fe'SChe «eweren d°od te
■Ttebzei Niemann.
Uste" van de drieduizend in
ITerden3 f detineerde moslims
|i«arde °°d. Een slachting ge-
Ivoor e»V uens c'e aanklager juist
ISiüig n 7fZoek van het Rode
lit ber.an, kamp. Het waren
loo v'deo-beelden uit
s tf92 van uitgehongerde
I tetelT^u11 ,in '-''OBrska, die de
l'iODrinht en ^direct tot
Pnchting van het VN-Tribu-
lijke formulering in het diploma
tieke verkeer voor beschuldiging
van spionage.
Ambassadeur Wood weigerde na
afloop enig commentaar te geven
op zijn besprekingen met Prima
kov. In de loop van de dag wer
den de auto's van de ambassa
deurs van Duitsland, Frankrijk
en de Verenigde Staten op het
terrein van de Britse ambassade
gesignaleerd, blijkbaar voor het
houden van spoedberaad over de
ontstane crisis.
De Britse minister van Buiten
landse Zaken Malcolm Rifkind
heeft inmiddels de Russische be
schuldigingen van de hand gewe
zen en gesuggereerd, dat Londen
uitwijzing van eenzelfde aantal
Russische diplomaten overweegt
in het geval Moskou haar dreige
ment uitvoert.
Hoewel de Russische veiligheids
dienst nogal triomfantelijk doet
over de 'vangst' en de suggestie
wekt dat ze een belangrijk Brits
spionagenetwerk heeft opgerold,
is de toonzetting op het Russische
ministerie van Buitenlandse Za
ken duidelijk anders.
Woordvoerder Grigori Karasin
zei gisteren, dat Moskou het als
haar belangrijkste taak ziet te
voorkomen dat er emotionele
reacties volgen en overhaaste be
slissingen worden genomen. De
affaire mag volgens Karasin geen
negatief effekt hebben op de Rus-
sisch-Britse relatie die zich juist
zo succesvol ontwikkelt.
naai hebben geleid. Tijdens het
proces, dat naar verwachting vier
maanden zal duren, zullen onge
veer 150 getuigen worden ge
hoord.
Ongeveer 500 journalisten waren
aanwezig om de openingszitting
te verslaan. Voor maar een be
perkte groep was plaats op de tri
bune en de meesten volgden de
zitting via beeldschermen in ten
ten op het gazon voor het hoofd
kwartier van het tribunaal. De
televisiezender Court TV zond
een rechtstreeks verslag uit naar
de Verenigde Staten.
Bovenaan
Voor het tribunaal zijn tot dusver
57 verdachten aangeklaagd: 46
Serviers, acht Kroaten en drie
moslims. Slechts drie van hen be
vinden zich onder de hoede van
het tribunaal in Den Haag, nog
eens vier zijn in verschillende
landen ingesloten en wachten op
uitlevering. Bovenaan de lijst met
meestgezochte verdachten staan
de politieke en militaire leiders
van de Bosnische Serviers, Rado
van Karadzic en generaal Ratko
Mladic.
In Bosnië hebben gisteren zowel
de staatstelevisie als privé-zen-
ders het proces tegen Dusan Ta
dic uitgezonden. In Sarajevo en
Tuzla verdrongen de mensen zich
rondom de televisietoestellen,
thuis, in cafe's en in ziekenhui
zen, om een glimp op te vangen
van Tadic.
Moskou (rtr/anp) - De com
mandant van het militaire
district Moskou heeft gisteren
verklaard, dat de Russische
presidentsverkiezingen van 16
juni moeten worden uitge
steld, omdat ze het land drei
gen te destabiliseren.
Hij steunt daarmee het standpunt
van generaal Korzjakov, de in
vloedrijke lijfwacht van presi
dent Jeltsin.
Kolonel-generaal Leonty Koez-
netsov zei tegenover het persbu
reau Interfax dat hij vaak over de
verkiezingen praat met zijn mili
taire collega's. „Elke keer komen
we tot dezelfde conclusie: het is
er nu de tijd niet voor."
Jeltsin heeft gisteren echter nog
eens in een telefoongesprek met
de Amerikaanse president Clin
ton herhaald, dat de verkiezingen
volgens plan doorgaan.
Pro-lraanse Hezbollahstrijders herdachten gisteren in Beiroet de dood van hun medestrijders die
zijn omgekomen tijdens de jongste Israëlische aanvallen op Libanon. foto reuter
Jeruzalem - Gearresteerde is
lamitische extremisten heb
ben bekend, dat ze door Iran
zijn opgeleid en betaald. Dat
hebben Palestijnse politie
mensen gisteren bekendge
maakt.
Onlangs hadden Palestijnse
agenten 10 leden van Harnas ge
arresteerd. Deze hebben toegege
ven dat ze in kampen in Iran en
Sudan zijn opgeleid voor aansla
gen tegen Israël en tegen de Pa
lestijnse Autoriteit van Yasser
Arafat.
De Palestijnse politieofficier Mo
hammed Dahlan heeft gezegd,
dat zijn mensen kortgeleden brie
ven hebben gevonden, waarin
precieze instructies uit Iran aan
de Hamas-activisten stonden. De
opgepakte Hamas-leden zouden
onder meer plannen hebben ge
had voor aanslagen op het Pales
tijnse politiebureau in Gaza en
op de auto van Arafat.
Van onze correspondent
Sarajevo - Ruim tienduizend Bosnische mos
lims uit Srebrenica, die sinds de val van de en
clave in vluchtelingenkampen rondom Tuzla
bivakkeren, zullen worden geherhuisvest in
leeggekomen huizen van Serviërs in Sarajevo.
Dit betekent een serieuze tegenslag voor de
uitvoering van het Dayton-vredesakkoord.
Volgens Dayton moeten vluchtelingen namelijk te
rugkeren naar de plaats waar ze oorspronkelijk
vandaan komen. Dat de Bosnische autoriteiten nu
tienduizend Srebrenica-moslims toestaan om zich
in de buitenwijken van Sarajevo te vestigen, houdt
in dat de Bosnische regering niet langer vasthoudt
aan haar eis om de etnische zuiveringen ongedaan
te maken.
De moslim-vluchtelingen - hoofdzakelijk vrouwen
en kinderen, de mannen zijn grotendeels dood - ne
men hun intrek in huizen van Serviërs die half
maart zijn vertrokken, toen de Bosnische regering
de controle herkreeg over de Servische wijken van
Sarajevo.
Als toppunt van cynisme komen de Srebrenica-
moslims nu voornamelijk terecht in de wijken Ilid-
za, Hadzici en Vogosca. Dit zijn voorsteden van Sa
rajevo die tijdens de oorlog in handen waren van de
Serviërs.
Vlak voordat de moslims er op 15 maart het gezag
herstelden, staken'de Serviërs vele huizen en bezit
tingen in brand. Daarna vertrokken de Serviërs met
bestemming: Srebrenica.
„De opdeling van Bosnië is een feit," aldus een
hooggeplaatste Bosnische regeringswoordvoerder.
„Als je Srebrenica-mensen toestaat om definitief in
Sarajevo te gaan wonen, dan kun je het wel verge
ten, dat zij ooit nog teruggaan naar Srebrenica."
Parijs (rtr/dpa/anp) - De ko
mende twintig jaar moet de
armoede in de wereld zijn ge
halveerd. Alle kinderen die
nen een basisschoolopleiding
te krijgen en het milieu ver
dient eveneens meer aan
dacht.
Dat zijn enkele van de belang
rijkste doelstellingen die de 21
rijkste industrielanden van de
Organisatie van Ecpnomische
Samenwerking en Ontwikkeling
(OESO) gisteren aan het slot van
een tweedaagse bijeenkomst heb
ben geformuleerd.
De OESO onderstreept dat de ar
me landen bij hun ontwikkeling
een grote mate van eigen verant
woordelijkheid hebben.
In de komende twintig jaar wil de
OESO ook de kindersterfte met
tweederde terugdringen en ge
zinsplanning stimuleren. Verder
verdient de democratisering in
ontwikkelingslanden meer aan
dacht. Bovendien moet omkoping
in arme landen worden aange
pakt.
New Delhi (ap) - In India zijn gis
teren opnieuw miljoenen mensen
naar de stembus gegaan in de
laatste belangrijke fase van de
parlementsverkiezingen. Eind
mei wordt nog gestemd in de on
rustige deelstaat Jammu-Kash-
iftir, maar dan staat de einduit
slag al vrijwel vast. Volgens een
gisteren bekendgemaakte prog
nose komt de nationalistische
hindoepartij de Bharatiya Janata
Partij (BJP) als winnaar uit de
bus. De partij zal echter geen ab
solute meerderheid krijgen.
Jeruzalem (afp/anp) - De Is
raëlische premier Peres heeft
gisteren de Verenigde Naties
gehekeld in verband met het
bloedbad bij de VN-post in
het Zuidlibanese Qana vorige
maand.
Hij beschuldigde de blauwhel
men ervan vluchtelingen in het
kamp te hebben opgenomen zon
der Israël daarvan op de hoogte
te stellen.
„Het is een schandaal dat de
vluchtelingen in het kamp zijn
toegelaten, zonder dat wij zijn
gewaarschuwd," zei Peres tegen
over de tv-zender CNN. Bij de
beschieting van de post in Qana
door de Israëlische artillerie
kwamen op 18 april 102 mensen
om. De actie was onderdeel van
de operatie Druiven der Gram
schap tegen de sjiïetische Hez-
bollah-beweging, die Noord-Is-
raël voortdurend met katjoesja-
raketten bestookte. „Ik denk dat
de mensen van Hezbollah, nadat
ze op ons hadden geschoten, het
VN-kamp hebben gebruikt om
zich met hun gezinnen te ver
schuilen," adus Peres.
Birmingham - Frankrijk en Duitsland hebben gisteren scherpe
kritiek geuit op het voorstel van EU-commissaris Van den Broek,
dat Europese landen de vredesmacht in Bosnië overnemen, als de
missie van de huidige troepenmacht IFOR eind dit jaar afloopt.
De Amerikanen hebben aangekondigd dat zij dan hun grondtroe
pen uit Bosnië terugtrekken. Van den Broek suggereerde vorige
week na besprekingen in Washington, dat een Europese vredes
macht de taak van IFOR zou kunnen overnemen. De Unie is een
militair samenwerkingsverband van de Benelux-landen, Duits
land, Frankrijk, Italië, Spanje, Portugal, Griekenland en Groot-
Brittannië. De WEU moet volgens sommige landen uitgroeien tot
de toekomstige defensiepoot van de Europese Unie.
Parijs - De Franse president Jacques Chirac heeft gisteren een
overheidsorgaan gelanceerd, dat toezicht moet houden op reli
gieuze sekten in Frankrijk. Volgens Chirac is het de taak van de
staat om de zwakkeren in de samenleving, met name kinderen, te
gen hersenspoeling door gevaarlijke godsdienstige bewegingen te
beschermen. Tijdens een kabinetsberaad zei de president dat een
lakse houding van de overheid ertoe zal leiden, dat het probleem
van rituele (zelf)moorden uit de hand loopt. „Toen het drugspro
bleem zich aandiende, waren we nogal toegeeflijk," aldus Chirac.
„Een paar jaar later werden we door de gebeurtenissen ingehaald.
We moeten met sekten niet hetzelfde doen."
Kiel - De tot levenslang veroordeelde voormalig RAF-terroriste
Hanna Krabbe komt vrijdag na 21 jaar gevangenschap op vrije
voeten. De Duitse justitie heeft gisteren de rest van Krabbe's straf
omgezet in een voorwaardelijke gevangenisstraf van vijf jaar.
Hanna Krabbe was in 1975 betrokken bij een aanslag van de Ro
te Armee Faktion (RAF) op de Duitse ambassade in Stockholm.
Daarbij kwamen twee diplomaten en twee terroristen om. De
RAF wilde er de vrijlating van gevangen leden afdwingen. De in
middels 50-jarige Krabbe is de laatste vrouwelijke RAF-gevange-
ne die vrijkomt.
Brussel - De Europese Unie en Cuba sluiten voorlopig geen han
delsakkoord. De formele onderhandelingen tussen de partijen
zijn gisteren in Brussel zonder resultaat afgebroken. Volgens een
woordvoerder van de commmissie bleken de ideologische ver
schillen nog te groot. De Europese Commissie zal de EU-lidstaten
voorlopig dan ook geen voorstel doen om tot een handelsakkoord
met Cuba te komen, aldus de woordvoerder. De Europese Unie is
momenteel in conflict met de Verenigde Staten wegens de kwestie
Cuba. Washington wil niet dat Europa toenadering zoekt tot het
land. Brussel daarentegen is boos op de VS, omdat Washington
sancties heeft aangekondigd tegen bedrijven die zaken doen met
Cuba.
Milaan - De Italiaanse politie heeft gisteren in de zuidelijke regio
Calabrie zestig vermeende mafialeden opgepakt. De actie tegen
de georganiseerde misdaad vond plaats bij Crotone. Bij de huis
zoekingen, waarbij de politie helikopters en honden inzette, wer
den heroïne en vuurwapens gevonden. Onder de arrestanten wa
ren ook enkele kopstukken van de bende.
Madrid - Een Madrileense rechter heeft drie generaals aange
klaagd wegens betrokkenheid bij de moord op een activist van de
Baskische afscheidingsbeweging ETA. Dat is gisteren in gerech
telijke kringen vernomen. De militairen zouden als leidinggeven
den van de Guardia Civil betrokken zijn geweest bij de vuile oor
log van speciale commando-eenheden tegen de ETA; de zoge
naamde GAL-affaire. Het gaat om de generaals Enrique Rodrigu
ez Galindo, Andres Casinello en José Antonio Saenz de Santam-
aria. De ETA-strijder Ramon Onaedarra was in 1983 het eerste
slachtoffer van de Anti-terroristische Bevrijdingsgroepen (GAL).
De GAL vermoordde tussen 1983 en 1987 28 mensen die ervan
verdacht werden terrorist van de ETA te zijn.
WÊill
foto reuter
Bonn - Een trein met nucleair afval is gisteren van Frankrijk naar
Duitsland gereden. Milieubeschermers vechten het transport met
acties aan. Het precieze traject naar een opslagplaats in noorde
lijk Duitsland is niet bekendgemaakt. De Duitse politie is met
duizenden agenten in de weer om sabotage-acties te voorkomen.
De Duitse minister van Milieu, Angela Merkel, had gisteren haar
vastberadenheid onderstreept om de transporten uit Frankrijk
van nucleair afval naar de plaats Gorleben doorgang te laten vin
den, ondanks de protesten van milieu-activisten. Zij betoogde,
dat Duitsland zich formeel heeft vastgelegd het van oorsprong
Duitse afval van Frankrijk af te nemen. De minister sprak na een
nieuwe nacht en avond van protesten en acties. Duizenden men
sen sloten maandagavond de weg af in Dannenberg bij Gorleben.
De politie heeft een verbod uitgevaardigd voor demonstranten
zich op te houden binnen een straal van 500 meter rond het op
slagcomplex in Gorleben of in eens strook van 50 meter langs de
spoorbaan waarover het konvooi zal aankomen. De Franse afde
ling van Greenpeace hief maandag haar bewaking van de opwer
kingsfabriek in Cap la Hague op. De fabriek was erin geslaagd de
lading ongemerkt van het terrein af te loodsen.
Door Kees Elenbaas
Moskou - De datum van de
Russische presidentsverkie
zingen nadert met rasse
schreden en het Kremlin
wordt met de dag nerveuzer.
De entourage van de Boris
Jeltsin is duidelijk minder
overtuigd van de kansen op
herverkiezing dan de presi
dent zelf.
Hoewel Jeltsin begin van de
week nog eens onderstreepte,
dat de verkiezingen wel degelijk
op de voorgeschreven datum van
16 juni zullen worden gehouden,
roepen de uitlatingen van het
hoofd van zijn veiligheidsdienst,
generaal Alexander Korzjakov,
vraagtekens op over de werkelij
ke bedoelingen van de macht
hebbers in het Kremlin. Korzja
kov, één van de zeer invloedrijke
vertrouwelingen van Jeltsin,
toonde zich zondag tijdens één
van zijn spaarzame interviews
een voorstander van uitstel van
de verkiezingen. Het argument
van het hoofd van de presiden
tiële lijfwacht is dat de huidige
campagne het land definitief
dreigt op te splitsen in twee
kampe, hetgeen uit zou kunnen
lopen op een burgeroorlog. De
woorden van Korzjakov, die zei
dat hij uitsluitend op persoonlij
ke titel sprak, ondersteunen eer
dere beweringen van de commu
nistische presidentskandidaat
Gennadi Zjoeganov, dat er in het
Kremlin kwaadaardige geesten
zijn, die een manier zoeken om
de verkiezingen uit te stellen of
zelfs helemaal te schrappen.
Hoewel de meeste opiniepeilin
gen van de afgelopen weken
aangeven dat president Jeltsin
zijn achterstand op zijn commu
nistische rivaal heeft ingelopen
en dat hij met Zjoeganov in een
nek-aan-nek race is verwikkeld,
maken de woorden van Korzja
kov duidelijk, dat de medewer
kers van de president zich grote
zorgen maken over de verkie
zingsuitslag. Men weet dat de
peilingen, die nu worden gehou
den, niet erg betrouwbaar zijn,
alleen al vanwege het feit dat
bijna de helft van de kiezers nog
geen voorkeur heeft bepaald. Er
is dus reden voor ongerustheid
in het Kremlin, te meer omdat
een recent onderzoek van het
Sociologisch Parlementair Cen
trum - dat vlak voor de parle
mentsverkiezingen in december
de meest betrouwbare voorspel
ling gaf - laat zien, dat Zjoe
ganov in de eerste ronde kan re
kenen op 47 procent van de
stemmen, terwijl Jeltsin in die
peiling niet verder komt dan 20
procent.
De consultaties die president Je
ltsin deze weken houdt met be
langrijke opponenten zoals de li
berale econoom Grigori Javlins-
ki, voeden ook de geruchten
stroom over mogelijk uitstel van
de verkiezingen. Als Jeltsin er
niet in slaagt om de toezegging
van een groot deel van de kandi
daten te krijgen dat ze hem in
een beslissende tweede ronde
zullen steunen, nemen zijn kan
sen op de eindoverwinning aan
zienlijk af.
Dat zou de keuze voor uitstel
dichterbij kunnen brengen, hoe
wel het een maatregel is die vol
strekt indruist tegen de huidige
grondwet en feitelijk neerkomt
op een presidentiële staatsgreep.
Het enige hulpmiddel dat Jeltsin
zou kunnen gebruiken is het uit
roepen van de noodtoestand,
maar daarvoor heeft hij de zegen
nodig van het parlement, dat ui
teraard niet met een dergelijke
maatregel zal instemmen.
Het idee van uitstel van de ver
kiezingen wordt gesteund door
een groep van dertien belangrij
ke bankiers en zakenmensen - de
crème de la crème van het nieu
we Russische kapitalisme - die
aansturen op een compromis
tussen president Jeltsin en de
communistische oppositie. Ook
deze zakenmensen zeggen bang
te zijn, dat de verkiezingen de si
tuatie in het land te veel zullen
destabiliseren.
De initiatiefgroep heeft vorige
week met de communistische
lijsttrekker Zjoeganov een aan
tal opties voor een compromis
met het Kremlin besproken, in
clusief het 'legitieme uitstel van
de verkiezingen'. Zjoeganov
stelde zich echter op het stand
punt, dat een verschuiving van
de verkiezingsdatum 'ongrond
wettelijk en dus onacceptabel'
is.
De gedachte om de verkiezingen
minder dan 6 weken voor de da
tum alsnog uit te stellen mag ab
surd lijken, uit alles blijkt dat
het een optie is, die wel degelijk
binnen de Kremlin-muren wordt
overwogen. Jeltsin zou de maat
regel alleen dan kunnen nemen
ais hij kan rekenen op brede pu
blieke steun en absolute loyali
teit van de strijdkrachten. Beide
voorwaarden ontbreken op dit
moment.
Jeltsin veegde Korzjakov maan
dag de mantel uit met de mede
deling: „Ik heb tegen hem gezegd
dat hij zich niet met politiek
moet bemoeien en niet meer van
dit soort uitlatingen moet doen."
Het is echter moeilijk te geloven
dat een man van het kaliber van
Korzjakov op eigen houtje en
voor eigen rekening dergelijke
gevoelige uitspraken doet. Uit de
Russische politieke praktijk zijn
talloze gevallen bekend, waarbij
explosieve en soms absurd lij
kende uitspraken werden ge
daan om vast op voorhand de
reactie van de publieke opinie te
meten.
