GARAGE BRUGGE ZN. 117-454171 'oename mede te danken aan terugdringen landbouw Wat en hoe als aanstaande vader IONDA OCCASION UILAUTO'S De digitale depressie van de homo zappiens I eneraties LIJF LEVEN E3 RENAULT TflP Paradijs voor weidevogels Satelliet zoekt zwarte gaten >PEN DAG VAN POSTERING LAND G11 MEI 16.00 UUR SPECIALE AANBIEDING**! INAULT MEGANE COUPÉ 1.6 I Boekje voor 'mannen die hun nieuwe rol serieus willen nemen' 8 «lddere 'nf°rmatie wil omtrent I deze hiilage, kan El 1996 |roente-, fruit- en tuinafval (Gft) rkt tot Zeeuwse Compost. Waar mpost van wordt gemaakt, kunt kijken. Vanaf 10.00 uur 's och- sluiten de poort weer om 16.00 >m het composteringsproces te ingsinstallatie. Want Composte- n door uw inzet en moeite. Korr n de Europaweg-Oost 14 in het Vlissingen-Oost. «STEM WOENSDAG 8 MEI 1996 DR. VAN DER POEL, HULST N 9 - 4561 GC - TEL. 0114-314485, FAX 0114-319063 e 4d 1.5 DXi 3d 1.3 DX 3d 1.5 DXi :3d 1.5i Automaat 3d 1.6i 3d 1.2 Sp. gra 1.5 EX |ude 1.8 EX ord 4d 2.0i lord 4d 2.0L :ord 4d 2.0i EX lend 2.5i Automaat 33 1.3S Iro 1.3 Surf Diesel 1.9D Bestel |d1.4iE 13d 1.1 IRT 1.8i Irolla 1.6 GL an Golf 3d 1.6 I4d 2.0i M/jr. Km 06-93 04-92 11-92 03-90 04-88 02-84 06-87 07-83 01-94 12-90 11-89 01-88 03-87 11-86 09-86 05-93 03-94 08-84 05-93 01-85 09-90 09-87 061.000 055.000 063.000 039.000 135.000 180.000 220.000 292.000 067.000 037.000 260.000 130.000 115.000 068.000 283.000 041.000 020.000 137.000 040.000 185.000 225.000 216.000 TR 4-deurs TR 5-deurs pa 2.0 ,09 XL nny |05 I div. uitvoeringen i'GT Turbo irolla 1.3 wingo 00 km, zonwerend glas, stuurbe- ichtiging, spoiler, startblokkering, radio-cass., 1996 Industrieweg 8 - Oostburg groen 1992 17.750.- wit 1992 16.500.- blauw 1990 17.500.- rood 1990 11.500.- grijs 1990 13.500.- wit 1989 9.750.-: vanaf 4.500- blauw 1987 7.500.- rood 1992 19.750.- blauw 1993 18.000.- iEM De ooievaar keert terug Oost-Europa wemelt het er- In ons land was hij op een ■Ibroedpaar na verdwenen, joievaar, een van de meest Ijkteristieke vogels in het •Hollandse rivierenland- ap, voelt zich na vijftig jaar [«uitgang weer thuis in Ierland. „Het vrouwtje Lt een mannetje en niet an- Kfjohn van Miltenburg fitkerdijk tussen Rotterdam en Delft |i,(n ze sinds kort hun vaste honk. looievaarswijfje, opgegroeid in Was- r legt het aan met een twaalf jaar Kannetje, een oorspronkelijke be- (rvan ooievaarsdorp Het Liesveld in ïot-Ammers (Alblasserwaard). Vorig Tuislukte de vrijage: het duo kreeg «nakomelingen. Het vrouwtje was te L Ooievaars zijn pas na vier jaar ge- iklsrijp. Spaartje gaat hier nu waarschijnlijk Kjen. Ze zijn al ruim een maand bezig Vet bouwen van een nest," zegt Bar- lïjnissen, beheerder van een 130 hec- gebied rond de Ackerdijkse sin, het enige natuurreservaat van Kfiescherming Nederland. „Hier in Buurt vliegen nog twee paartjes rond. Xioinen er steeds meer." td nieuws over de ciconia ciconiade e van de zeventien soorten ooie- js ter wereld. De ooievaar gaat in Ne tland een nieuwe toekomst tegemoet, [bet Gelderse rivierengebied, onder i in Zuilichem, Brakel, Bruchem, Lm en Herwijnen, hebben 47 broed- fctneen vaste stek. In Noord-Brabant Titsop één plaats: de schoorsteen van gemeentehuis in Drunen. (ifstandig ijjaar kwamen in ons land 270 vrij ende ooievaars tot broeden. Onge- ■90 wilde broedparen vestigden zich ittl zelfstandig. Zij zijn niet meer af- van de hulp van vrijwilligers, Je vogels in Het Liesveld en op bul lions verspreid in het land bijvoe- a en ringen. het slechte weer van mei en zijn in 1995 in Nederland ongeveer ooievaars groot geworden, dhaïf augustus vertrokken ze vrij- lialiemaal naar het zuiden om te over- peren. Na jaren van achteruitgang is iooievaar weer een vertrouwd beeld in ilenijke gebieden. Het ooievaarspro- ran Vogelbescherming Nederland resultaat. van der Have van Vogelbescher- Nederland verwacht dit jaar 'tien lertig nieuwe broedparen'. „Het doel let project is herstel en behoud van levensvatbare en zelfstandige popu- ooievaars die alle kenmerken ver- itvan de wilde soort." van een Zwitsers initiatief 4lte Vogelbescherming het ooievaars- ipin Groot-Ammers op met het doel bmatisch teruggang van het aantal Waars in Nederland te stoppen. De Nederlandse natuurvorser Jan os telde in 1913 nog zo'n 500 itjes, vlak voor de oorlog was dat 'lal al tot ruim 300 geslonken. Het 'lal broedparen nam na de Tweede Wdoorlog nog sneller af. Eind jaren toen het ooievaarsdorp in de Al- ierwaard van de grond kwam, waren ht hele land nog slechts 19 nesten Jüet. prsteek eerste bewoners van Het Liesveld f® ooievaars uit Zwitserland en nd. Gekweekte nakomelingen, i natuurlijke trekgedrag hebben pen, komen na vier jaar op buiten- tas in natuurlijke omstandigheden |wde hoede van vrijwilligers. Zij voe- T®de dieren bij. Jonge vogels die op Wenstations worden geboren, de fade generatie', zwermen in de nazo- fniit en trekken weg. Pvan der Have: „De Nederlandse ™»gels gaan via Frankrijk en Span- fiiar Gibraltar, waar ze de oversteek R® naar Afrika. Daar houden ze zich ^Wstromingsvlakten in de Sahel-zo- r®sen de 12e en 16e noorderbreedte- in leven. Tot in Ivoorkust zijn in •land gemerkte ooievaars aange- fw. Jonge ooievaars blijven soms en- laren weg in Afrika. Als ze volwas- ondernemen ze de terugtocht "Nederland." iropese landen is de ooievaar de verschijning. In de spaar- Ooievaars zoeken in de maanden maart en april Nederland op als broedplaats. zaam bedijkte gebieden met ooibossen langs de Elbe, Donau, Wolga en Dnjepr broeden ze. Ook in gebieden waar geen menselijke bewoning is, zoals langs de Pripjet in Wit-Rusland, gedijt de ooie vaar goed. In moerasachtige, extensief begraasde gebieden zoeken ze hun voed sel. De Oosteuropese vogels trekken in enorme zwermen van 200.000 tot 300.000 exemplaren via de flessehals van de Bosporus in Turkije naar Oost-Afrika en soms via de Nijl en de savannen in de Rift Vallei nog verder naar Zuid-Afrika. De dieren hebben een hekel aan vliegen. Ze zweven liever door het luchtruim. Hun trekroutes zijn eigenlijk zweefrou- tes. Per dag legt een ooievaar op trek tocht een afstand van honderdvijftig tot driehonderd kilometer af. Tom van der Have: „De Middellandse Zee steken ze niet zomaar over. De trek van zo'n wolk van duizenden vogels over de Bosporus is een spectaculaire gebeurtenis." Ooievaarsparadijs Net als in Oost-Europa voelt de ooievaar zich in Nederland thuis in waterrijke, moerasachtige gebieden waar hij goed kan fourageren. Het oude rivierenland met wisselend natte en droge graslanden was een ooievaarsparadijs. De dieren vonden vroeger in de uiter waarden een rijk voedselpakket van sprinkhanen, muizen, kleine knaagdie ren en kikkers. Jonge ooievaars worden in het nest door de ouders gevoed met mestkevers en ringwormen. Van der Ha ve: „De ideale situatie van vroeger met zomers droge en in de winter natte gras landen is door intensivering van de land bouw vrijwel verdwenen." De toename van de ooievaarstand is vol gens Vogelbescherming te danken aan het ooievaarsproject en de toename van gebieden waarin de rol van.de landbouw is teruggedrongen en de natuur meer kansen krijgt. Vooral het Plan Ooievaar om buitendijkse gronden langs Maas, Waal, Nederrijn en IJssel prijs te geven voor natuurontwikkeling, biedt de ooie vaar op termijn perspectief. Daarmee wordt het natuurlijke leefgebied van de vogel hersteld. Ook de bemesting van landbouwgrond speelt de ooievaar, van nature een op portunist die zich aanpast aan zijn om geving, in de kaart. De overvloedige be^ mesting van boerenland heeft een enor me toename van regenwormen tot gevolg gehad: voedsel dat een ooievaar gemak kelijk tot zich neemt. „In 1984 ging het aantal ooievaars in bijna alle landen achteruit. Nu is er weer sprake van een stijging in Europa, voor al in het westelijke deel. In Spanje zie je steeds meer ooievaars die daar overwin teren", constateert Van der Have. „De dieren kunnen uitstekend tegen de kou. Ook in Nederland zag je vroeger bij vis- afslagen wel ooievaars die hier in de winter bleven." Bedreiging De leefomstandigheden voor de ooievaar zijn ook in Afrika verbeterd. De droogte- periode van de jaren zeventig in de Afri kaanse Sahel-zone is achter de rug. Een grote bedreiging op de trekbaan naar het zuiden vormen de hoogspanningsleidin gen in Frankrijk en Spanje. Volgens Vo gelbescherming Nederland 'een belang rijke doodsoorzaak voor veel vogels die zich doodvliegen of worden geëlektroku- teerd als zij op een hoogspanningsmast landen'. Van de 350 geringde Nederlandse exem plaren die in augustus vorig op trektocht gingen, zijn er in de twee maanden daar na 'enkele tientallen' in Frankrijk veron gelukt, weet Tom van der Have. De Franse 'Vogelbescherming' heeft weten te bereiken dat het Franse elektriciteits bedrijf hoogspanningsleidingen beter zichtbaar gaat maken en van 'zitstokken' voorziet. De ooievaar heeft ook natuurlijke con currenten die hem bedreigen. Een twee tal ooievaars dat enkele jaren geleden zijn domein had gevonden op een paal- nest in de achtertuin van de Gelderse commissaris der koningin Jan Terlouw in Twello moest na vijf dagen wijken. De ooievaars werden met groot vertoon ver dreven door nijlganzen. De ooievaars proberen het elk jaar opnieuw, maar de nijlganzen zijn agressiever. Hoeveel ooievaars Nederland in vroeger eeuwen telde is niet bekend, wel dat de statige, ongeveer een meter hoge vogel die ongeveer dertig jaar oud kan worden, al ruim zeshonderd jaar geleden in Ne derland voorkwam. Op een uit 1320 da terende plattegrond van het Noordbra bantse Erp staan al gegevens over ooie vaarsnesten. Een soortgelijke vermel ding staat op een kaart uit 1458 van Oisterwijk en het schilderij 'Sint Fran- ciscus op de Lakenmarkt te 's-Hertogen- bosch' uit 1525 toont twee bewoonde nesten. In de volksmond geldt de ooievaar (in Oudhoogduits Odoberogeluksdrager) vanouds als een geluksbode. Het huis waar hij nestelt, wordt gevrijwaard te gen blikseminslag en brand. Kraam vrouwen zouden er niet sterven. Een diepgeworteld misverstand is de eeuwig durende 'liefdestrouw' van een ooie vaarspaartje. „Het is on-romantisch maar het is meer 'plaatstrouw'", zegt Mariska Harte. In het kader van haar studie biologie heeft FOTO'S COR DE COCK zij onderzoek gedaan naar de Neder landse broedplaatsen in 1995. „Het hangt er vanaf of het legsel succesvol is, of het vrouwtje bij het mannetje blijft. Het vrouwtje kiest het mannetje en niet andersom." Informatie voor dit artikel is ontleend aan het in maart verschenen themanummer van 'Vogelnieuws' van Vogelbescherming Nederland dat geheel aan de ooievaar is gewijd. De ooievaar gaat in Nederland een nieuwe toekomst tegemoet. f'tohan van Grinsven P®ord jfc rijfc?, Gelukkig wor- r"1 dertig dagen, Hoe maak ik n'in man een betere min- k 'S 'XPe fr°ek Vaak UnV S" ^ol staat van fcf'eVe peppraat en ook nog Int bruikbare informatie 'btoaar meestal van het type rd!® en oude koe. ju 'Vaderschap voor be- '6ts is het spiegelbeeld van I '"FORMATIE I llr I fc«i"-,°!"00ruren bellen naar: I '-^12344 of 076-5312272. to- René van der Velden. deze boeken; het bevat reeksen 'handige tips' en weinig inspire rende woorden. Het is dan ook door twee Nederlandse auteurs geschreven: John Verhoeven en Josée Busnel. De auteurs beloven in hun boekje alle praktische en psychologische facetten van een zwangerschap te belichten, maar dan vanuit het gezichtspunt van de aanstaande vader. Het is geschreven voor alle mannen die hun nieuwe rol als vader en als man in een ver nieuwde relatie met moeder en kind serieus willen nemen. En over hun rug is het bedoeld voor hun partners; want waarom zou je je potentiële lezersgroep halve ren? Tussen de eerste zin van het boek - Zwangerschap is geen pure vrouwenaangelegenheid- en de laatste - Zodra je baby er is, doe je dat gewoon - geven de auteurs een vracht goedbedoelde raad aan aanstaande vaders. Het boekje moet vooral voor volko men wereldvreemde heren een openbaring zijn. Jammer genoeg is de tekortko ming van het boek niet alleen dat de schrijvers - de een vader en de ander moeder, fysiotherapeute en al zo'n tien jaar cursusleidster voor zwangere vrouwen - veel open deuren en clichés geven, want uiteindelijk kunnen die best handig zijn. Nee, ze hebben ze ook nog eens vreselijk suffig op geschreven. Hun stapsgewijze behandeling van alles wat met een zwangerschap te maken heeft, verzandt al snel in het ge ven van de ene opsomming na de andere. Wat in huis gehaald moet worden voor een thuisbevalling, welke cursussen er zijn voor aan staande ouders, een takenlijstje voor tijdens Het Grote Moment. En de auteurs laten hun stoet haspels niet los né de bevalling: dan zijn er bijvoorbeeld nog de valkuilen van het ouderschaps verlof en de kinderopvang. Ook ergerlijk in het boekje: het gemak waarmee de auteurs twij fels of negatieve gevoelens bij aanstaande vaders tot psycho tisch gedrag reduceren. Maar ge lukkig is er altijd nog psychothe rapie. Altijd gedacht dat mannen toch iets meer krediet verdienen. Dat zelfs zij zich met enig gezond ver stand door een zwangerschap weten te slaan en niet echt de zee zien splijten bij tips als het kan geen kwaad om je vrouw eens extra te verwennen. En dan zijn er altijd nog vrienden en familie leden die je in een half uur vol doende goede tips kunnen geven (en het boekje overbodig maken). Tien tegen een dat die gesprek ken heel wat minder klinisch zijn dan het boek, dat humor ontbeert en weinig ruimte laat voor aller lei wonderlijke gevoelens die ook met een zwangerschap verbon den zijn. Maar goed, Verhoeven en Busnel vertellen wel wat een man niet mag vergeten als zijn vrouw in het ziekenhuis hun kind krijgt: kwartjes of telefoonkaart, rijbe wijs, fototoestel, geld voor de taxi (denk aan het nachttarief) en om iets te kunnen eten in het zieken huis. Alle aanstaande vaders die grote waarde hechten aan dit soort informatie, zij het boekje van harte aanbevolen. John Verhoeven en Josée Busnel - Vaderschap voor beginners, uit geverij Van Holkema en Warend- orf. Door Henny Zetteler De diagnose 'digitale depressie' gaat me nu nog te ver, maar ik ben wel aardig op weg. Ook de recent door een behulpzame collega aan mijn computer ge knoopte tweedehands cd rom- speler heeft mijn leven er niet vrolijker op gemaakt. Ik was na jaren net aan de tekstverwerker gewend. Nu zit ten daar luidsprekers aan, waarvan ik tot voor kort dacht dat die bij de radio hoorden. Mijn collega die op basis van zijn inzicht door de halve re dactie thuis langs computers op slaapkamers wordt gesleept, zegt dat dat handig is. Nu kan ik mijn encyclopedie weg gooien. Want op cd rom hoor je wat je zoekt. Tenminste als al les het doet. Mijn collega praat ook met computers, maakt er ruzie mee, waarbij hij dan in mijn aanwe zigheid uitroept 'dat die dingen nooit hadden mogen worden uitgevonden.' Maar de waar heid is wreder. Terwijl ik koffie en whisky aansleep, is hij in gesprek met mijn computer. Steevast ver trekt hij na vele uren, terwijl hij als aards optimist vooraf altijd beweert 'dat het iets van niks is'. Net als destijds met mijn com puter duurt het nog weken voor de cd-romspeler het echt zal doen. Er is nog iets dat niet goed is. „Interessant, interes sant," zegt mijn collega voort durend, waarmee hij bedoelt, dat hij het niet begrijpt. Sindsdien ontwijk ik mijn ap paratuur in de slaapkamer. Een kwestie van schuldgevoel, dat kan omslaan in een depressie, een digitale depressie wellicht. Theo van der Linden heeft als marketing manager van een grote uitgeverij zijn ervaringen onder de titel 'Digitale depres sies' aan ouderwets papier toe vertrouwd. Dat is leed, waarbij het mijne verbleekt. Ontelbare mijlen moet hij reeds hebben afgelegd op de elektronische snelweg. Dat is voor mij nog apert verboden terrein. Als ho mo zappiens mag ik alleen van af de bank op mijn televisie een beetje interactief zitten zijn. Van der Linden kwam er al schrijvende achter dat de ellen de die hij had verzonnen rond cd rom cd i Internet etc, in de praktijk allang bestond. Dat moet hem behoorlijk gefrus- teerd hebben, want het boekje krijgt er iets krampachtigs door. Er gaat in 'Digitale depressies' van alles mis onderweg. Het zijn kleine verhaaltjes van meestal twee bladzijden over chirurgen die via Internet aan de andere kant van de aardbol operaties uitvoeren of over per soneelschefs die via chipcards hun personeel onderuithalen, omdat ze te lang op de wc zitten of verdacht vaak ongesteld zijn. Een blind date via Internet kan volgens hem tot een ontmoeting met je vader of moeder leiden: Oidipoes op interface. Of de geschiedenis van de man die - geheel en al door het dolle heen van verliefdheid - met zijn computer op de zaak een ge dicht via e-mail stuurde naar zijn collega Ellen, met wie hij in het geniep een erotische relatie had. Per ongeluk gebruikte hij in plaats van SEND ELL, het ver- zendcommando SEND ALL, waardoor niet alleen zijn ge liefde, maar ook nog 239 andere collega's van zijn intieme ge dachten op de hoogte raakten. De man besloot die middag nog ontslag te nemen. Goddank ziet Van der Linden licht aan het eind van de snel weg. Uit marktonderzoek onder 25000 landgenoten, die één nieuw medium moesten noe men komt 57 procent uit bij Yo- manda. 'Interessant,' zou mijn collega gezegd hebben. Theo van der Linden - Digitale Depressies, uitgever L.J. Veen, prijs 14,90. UI Door Eugene Verstraeten Turend over het natuurgebied de Putting, waar bijna alle Nederlandse weidevogelsoorten het hoogste lied zingen, is er toch een dilemma dat me blijft bezig hou den. Een gewetensvraag, opgeworpen door boswachter Hans van Hage van Staatsbosbeheer in Zeeuws-Vlaan deren. Door menselijke ingrepen in de natuur vonden weidevogels in ons land een waar paradijs. Maar door toedoen van diezelfde mens worden de weidevogels nu bedreigd. Moet je er dan wel alles aan doen om deze vogels hier te behouden? Wandel langs de Putting en oordeel zelf. De Putting ligt in een van de oudste polders van Zeeuws-Vlaanderen. Ingedijkt door Belgische monni ken die er in de onder de zeeklei liggende veenlaag turf wonnen. In dat veen maakten ze gaten, verbrandden er de turf in en dan bleef er uiteindelijk een laag zout achter. Het resultaat was een hollebollerig landschap dat je nu nog duidelijk kunt zien. Eigenlijk is het ge bied in honderden jaren, op het prikkeldraad na na tuurlijk, niet wezenlijk veranderd. Dergelijke gebieden, waar het water dicht aan de op pervlakte staat, waren voor boeren alleen maar inte ressant om er koeien op te laten grazen. Honderden ja ren ging dat zo en talloze weidevogels vonden er een stekje. Totdat de drainage en de kunstmest werden uit gevonden. Toen veranderden ook deze gebiedjes snel in landbouwgrond. De Putting, 60 hectare groot, ont snapte de dans en is nu nog steeds een paradijs voor weidevogels. Koeien mogen er nog wel op, maar met mondjesmaat. Van de 14 soorten weidevogels die in Nederland voor komen zijn er wel 12 te vinden in de Putting. Het punt is, je hebt wel een kijker nodig om ze echt goed te kun nen zien. Het duurt niet lang voor je ze ontdekt, een grutto, kievit, scholekster, tureluur, graspieper, gele kwikstaart, wulp, slobeend, kluut of een veldleeuwe rik. Nieuwsgierig als ze zijn duiken de kluten al snel op je af om te zien wat deze vreemde indringer hier te zoe ken heeft. Een leeuwerik klimt zo hoog dat hij nog maar een zwart stipje is. Om zich vervolgens in ijzing wekkende vaart naar beneden te storten. De reden voor dit kamikaze-gedrag ontgaat me even. Hier in de Putting hebben de vogels niet veel te lijden gehad van de lange droogte. Nog niet zo lang geleden stelde het waterschap een natuurvriendelijke daad door er een molentje te plaatsen. Samen met een stuw houdt die het water op peil. In de winter is het er zelfs supernat, Dan fungeert de Putting als opvanggebied voor vele duizenden ganzen. Het gebied zelf mag je niet in, dus moet je er omheen lopen. Een fraaie wandeling van zo'n anderhalf uur. Het beste ga je naar Hengstdijk, rij daar de Karne- melkstraat in en parkeer aan het eind. Nu is het er nog niet, maar over een paar weken komt er een bordje met informatie over weidevogels. Je gaat rechtsaf en dan gewoon links aanhouden en de dijk volgen tot je bij de weg naar Kloosterzande komt. Dat is even een minder leuk stukje, maar al snel ga je links de Kwikstraat in. Dan kom je op de Tasdijk, ga je vervolgens de Platte- dijk op en neem dan de eerste onverharde weg links. Helemaal uitlopen en je bent weer bij het vertrekpunt. Utrecht (anp) - Een Italiaans-Ne derlandse satelliet graast mo menteel de sterrenhemel af op zoek naar zwarte gaten, neutro nensterren en andere stralings bronnen in het heelal. In theorie is het bestaan van zwarte gaten wel bewezen, maar waargenomen zijn ze nog nooit. De satelliet, SAX genaamd, werd op 30 april in Amerika gelan ceerd. Aan boord bevindt zich onder meer apparatuur van de Neder landse bedrijven Fokker Space en Stork. De Stichting Ruimte onderzoek Nederland Esron ont wikkelde twee speciale groot hoekcamera's die de röntgenstra lingen in het heelal moeten vast leggen. Zij fungeren als de ogen van de satelliet. De 800 miljoen gulden kostende SAX-satelliet is voor 90 procent een Italiaans project. Nederland levert de resterende 10 procent en draagt rond de 75 miljoen gulden bij-

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1996 | | pagina 25