A
H
DE STEM
Prikpil is nog
verre van ideaal
ROOM
LAND
<racht in de krant.
JE WAT ZEGT,
Castratie
Wekelijks
Nadelen
Dagelijkse pil
Testosteron
Testes
(zaadballen)
Sperma
Betrouwbaar
HET ZIEKENHUIS
1996
x 62
'irl
leven
WOENSDAG 8 MEI 1996 DEEL E
atief medewerker
ur
II adviseur
(techniek
r/v
lur m/v
ledewerker m/v
Im/v
Is m/v
|er m/v
Tl/V
I juristen
Ie
|s particulieren
Im/v
pwerker
|oonmaker m/v
ï/v
Izocht m/v
Ir
pd kok m/v
Ikers
perkster
nedewerkster
bop binnendienst
hnendienst
Öewerker m/v
jingsmedew.
Bkantiekrachten
Is
IV
I verkoop
pktrische
Ikvoorbereiding m/v
Ewerkers
(iemedewerker
buitendienst
prker
n. binnendienst
I. levensverzekeringen
Iers
Irbereiders
fers E en AC/CV
fcse
bewerkers
jdidaten
leester (nathuis),
[g medewerker, Breda
srs, Breda e.o.
Bewerkers, Breda
«erker, Breda
firhout e.o.
pr, Oosterhout
Jesse, Hulst
list
isinstallateur, Hulst
pcretaresse,
Irateur, Roosendaal
|id Gastel
Dongen
kiekenverzorgenden,
■werkers techniek,
Ireda e.o.
ig medewerker, Breda
Jlgkundige, Breda
ende. Breda
fterhout
aten, Terneuzen e.o.
Ineuzen
LTerneuzen
ften, Hulst e.o.
|en, Hulst e.o.
len, Roosendaal
Kers, Roosendaal
fhten, Roosendaal
ECCO Bergen op Zoom
ECCO Bergen op C
ECCO Bergen op Zoom
ECCO Bergen op Zoom
ECCO Bergen op Zoom
GPd Wegvervoer
GPd Wegvervoer
Tempo Team
Tempo Team Breda
Tempo Team Breda
Tempo Team Roosendaal
Tempo Team Roosendaal
Tempo Team Roosendaal
Randstad Breda
Randstad Breda
Randstad Breda
Randstad Oosterhout
Randstad Oosterhout
Randstad Oudenbosch
Randstad Oudenbosch
Randstad Oudenbosch
Randstad
Raamsdonksveer
Randstad Bergen op
Zoom
Randstad Bergen op
Zoom
Manpower Oosterhout
Manpower Oosterhout
Manpower Oosterhout
Manpower Oosterhout
Manpower Oosterhout
Manpower Oosterhout
Manpower Oosterhout
Manpower Etten-Leur
Unique Uitzendbureau
Unique Uitzendbureau
Unique Uitzendbureau
Topstart Techniek Den
Bosch
TopStart Techniek Den
Bosch
TopStart Techniek Den
Bosch
TopStart Techniek Den
Bosch
TopStart Techniek Den
Bosch
Unique Den Bosch
Unique Eindhoven
Unique Breda
Unique Waalwijk
Unique Tilburg
Unique Tilburg
Vitae Verzekeringen
Eindhoven
Vitae Verzekeringen
Eindhoven
Brouwer Personeel
Brouwer Personeel
Brouwer Personeel
Brouwer Personeel
Brouwer Personeel
Manpower Breda
Manpower Breda
Manpower Breda
Maxim Raamsdonksveer
Maxim Raamsdonksveer
Maxim Raamsdonksveer
Maxim Raamsdonksveer
Vedior ASB
Vedior ASB
Vedior ASB
Vedior ASB
Vedior ASB
Vedior ASB
Vedior ASB
Vedior ASB
Vedior ASB
Vedior ASB
Vedior ASB
Vedior ASB
Vedior ASB
Vedior ASB
Vedior ASB
Vedior ASB
Vedior ASB
Vedior ASB
Vedior ASB
Vedior ASB
Vedior ASB
Vedior ASB
Vedior ASB
Vedior ASB
Vedior ASB
Vedior ASB
Vedior ASB
Vedior ASB
Vedior ASB
Chemische
castratie -
sart met uw naam, adres en woonplaats naar:
S
P
fste advertentie. S
ïaraen zijn onderverte-
r oordigd als het gaat
mi anticonceptie. Slechts
ja dertig procent van alle
slaties zorgt de man
«reen vorm van ge-
torteregeling. Al twin
tig jaar werkt de indus-
tieaan een mannenpil.
Be techniek werkt, maar
.1 is de prikpil niet.
tor Hans Rube
Be meest ideale mannenpil laat
imsthijnlijk nog vijftien jaar
rpiich wachten. „Dat wordt een
at hormonale pil, ontworpen
st moleculaire- en bioteehnolo-
g'zegtdr. W. Bergink van Or-
in Oss verantwoordelijk
onder meer het ontwikke-
%'programma voor anticon-
sptie-middelen.
lit positieve geluiden van de af-
maand ten spijt, wil het
al zo vlotten met de ontwikke-
hg van een acceptabele 'pil'
de man. Uit de studies van
1 Wereldgezondheidsorganisa-
Se(WHO) blijkt dat met een we-
mannenprikpil op basis
ffl het hormoon testosteron een
grote betrouwbaarheid te
ten is als met een pil voor
rouwen.
bij vrouwen hormonen de
ng regelen, zorgen bij man-
ia hormonen er voor dat de
Miproductie draait. Het idee
't ten mannenpil net als bij
te maken is door in te
in die hormoonhuishou-
al twintig jaar.
we er achter waren hoe de
Achtbaarheid bij de vrouw
*dt geregeld, konden we in het
van de jaren zestig snel de
etten van concept naar uit-
®ttjkproduct", kijkt Bergink
™8 „De natuur reikt bij de
namelijk zelf de oplossing
Vrouwen zijn niet continue
Achtbaar, Tijdens een zwan-
Miap onderdrukt het hor-
Am progesteron de eisprong."
tear lag de sleutel voor succes,
f ®dustrie ontwikkelde een
«traatig progesteron, het pro-
pageen, dat via de mond kon
*®n toegediend. Bij toeval
Altten de onderzoekers daarbij
•op het hormonale oestrogeen,
■J combinatie met progeste-
bloedingencyclus regelt,
^ccmbmatiepil zoals die nu
was geboren.
Stilleggen
man biedt de natuur niet
ii e zakgmakende oplos-
it Pnbertijd blijven de
S™ mannén tot op hoge leef-
continue vruchtbaar. Één
dat de zaadproductie
cje, of maanden, stil zou
eggen, ontbreekt
Drie hormomen beïnvloeden de
zaadcelvorming.
Het eerste is testosteron, dit
wordt in de zaadballen -(testes)
gevormd. Hormoon twee staat
bekend als LH, de afkorting van
luteïniserend hormoon. Het is een
gonadotrofine - een hormoon
dat de geslachtklieren stimuleer-
t Bij vrouwen bevordert het go
nadotrofine de eisprong, bij man
nen zorgt LH dat de zaadballen
testosteron aanmaken.
Het derde belangrijke hormoon is
ook een gonadotrofine en wordt
net als LH geproduceerd in de
hypofyseklier onderaan de herse
nen. Dit follikel stimulerend hor
moon, ofwel FSH, bevordert de
rijping van de zaadcellen. Rond
de kunstmatige toepassing van
FSH is de afgelopen jaren inter
nationaal onder meer door Orga*
non een zwaar juridisch gevecht
gevoerd, dat uiteindelijk met een
schikking is geëindigd.
Op zoek naar een manier om de
man chemisch te castreren, zoals
Bergink de prikpil noemt, is in de
jaren zeventig een eerste concept
bedacht. „Simpel uitschakelen
van de hormonen kan niet, omdat
dit teveel bijwerkingen geeft, on
dermeer op lichamelijk vlak. Een
versnelde botafbraak kan het ge
volg zijn."
De testosteronspiegel in het
bloed speelt een centrale rol in
het denken over een mannenpil.
Via een omweg bleek het moge
lijk met testosteron de aanmaak
van Zaadcellen te beïnvloeden.
Dat mechanisme is verklaarbaar
uit de werking van de hypofyse-
klier.
De hypofyse reageert op de
testosteronspiegel in het bloed.
De voor de zaadproductie verant
woordelijke hormonen FSH en
LH worden beide door de hypo
fyse uitgescheiden. Als er vol
doende testosteron in het bloed
zit, komt er vanuit de hypofyse
minder LH en FSH vrij, en stokt
de aanmaak van zaadcellen.
Testosteron komt echter vrij in de
testes, als bijproduct van de
zaadpróductie. Normaal hand-
haaft de natuur het evenwicht:
bij te weinig testosteron gaat de
productie omhoog. Door nu
kunstmatig testosteron bij te ge
ven, wordt de zaadproductie
lamgelegd.
De mannen die aan het WHO-on-
derzoek meededen kregen weke
lijks een testosteroninjectie in
hun bil. De prikken verlagen de
zaadproductie tot een niveau
waarop de kans op zwanger
schappen vrijwel verdwenen is.
Normaal sperma bevat 50 tot 150
miljoen zaadcellen per milliliter,
zegt Bergink. Mannen die minder
dan drie miljoen zaadcellen per
milliliter sperma produceren zijn
onvruchtbaar, volgens de jongste
opvattingen. Eerder gingen de
onderzoekers er van uit dat bij 60
procent van de mannen de prikpil
betrouwbaar was. Daarbij was
nog het critirium gehanteerd dat
er totaal geen levende cellen aan
wezig mochten, „Tegenwoordig
gaan we er vanuit dat alles bene
den de 3 miljoen cellen onvrucht
baar is". Zo gerekend is deze me
thode in 93 tot 98 procent van de
gevallen betrouwbaar.
Toch is Bergink niet laaiend en
thousiast. „Er kleeft een aantal
nadelen aan de prikpil. De effec
tiviteit is een probleem. Daar
naast duurt het lang, drie tot zes
maanden, voor de pil werkzaam
is. De dosering en de methode
van toediening zijn verre van ide
aal en testosteron geeft bijwer
kingen."
De bijwerkingen zijn vooral een
gevolg van de nu nog noodzake
lijke hoge doses. Acné, gewichts
toename, grotere vermoeidheid,
prostaatvergroting en lever-afwij
kingen worden ondermeer
"gedocumenteerd genoemd.
Minder onderbouwd zijn
beweringen dat mannen
agressiever worden en een
grotere seksuele drang er
varen.
Zonder meer kwalijk acht
Bergink dat de huidige
prikpil niet bij alle mannen
dezelfde effectiviteit heeft.
Tussen diverse rassen zijn
grote verschillen aangetrof
fen, bij een aantal mannen
treedt zelfs na zes maanden
geen verlaging in de zaad
productie op. „Ook is het in
de praktijk ondoenlijk om
elke week een zeer pijnlijke,
injectie te plaatsen."
Op dit moment wórdt, door
de WHO en Organon, een
test gedaan met een combi
natie van progestageen in
pilvorm samen met een in
jectie testosteron. „Alleen
testosteron lijkt onvoldoen
de werkzaam. Onze combi
natie verhoogt de effectivi
teit en gaat de nevenwerkingen
tegen, met name acné en pro
staatvergroting." De man zou
dan net als de vrouw dagelijks
2
De hormonen FSH en LH uit de hypofyse
(onder de hersenen) sturen de zaad
productie. Daarbij komt testosteron vrij.
Als er genoeg testosteron in het bloed
zit stopt de hypofyse met de
hormoonproductie.
een pil moeten slikken, maar kan
dan toe met een lage dosering
testosteron die in principe in een
depót, een voorraad, om de drie
maanden in de bil gege
ven kan worden.
Nog verre van ideaal,
maar waarschijnlijk het
best haalbare op korte
termijn. Bij orale toedie
ning is testosteron niet
actief. Mogelijk kan een
pleister de prik vervan
gen, of een implantaat.
Het zijn ideeën die al in
de praktijk werken bij
mannen die van nature te
weinig testosteron pro
duceren.
„We hebben het defini
tieve product nog niet in
handen, onze norm is dat
een mannenpil net ais die
van de vrouw voor zeker
99 procent betrouwbaar
moet zijn. Voor elk ander
medicijn is wellicht 90
procent een goede score,
een pil die maar voor 90
procent werkt is waarde
loos."
Acceptatie van de man
nenpil door vrouwen is
volgens Bergink nog zo'n heikel
punt. „Zeker voor de jonge doel
groep, bij wie het pilgebruik nu
het hoogst is, is het uiterst be-
De post voor de dames W. van den Bergh (rechts) en L. Mey is net
bezorgd op afdeling 4 van ziekenhuis De Lievensberg in Bergen
op Zoom. Op deze othopedische afdeling zijn oudere patiënten in
de meerderheid. De meeste van de 31 bedden zijn bestemd voor
mensen bij wie de heup of knie vervangen moet worden. „De ge
middelde verpleegduur is lang," zegt patiëntencoördinator H.
Moerhout. „Twee tot drie weken, maar soms langer als de thuissi
tuatie nog niet goed is geregeld."
LIEVENSBERG IN BERGEN OP ZOOM
Foto Piet den Blanken
Patiënten revalideren op de afdeling, leren opnieuw lopen bij
voorbeeld. „Als ze naar huis gaan, moet dat in goed overleg met
familie, maatschappelijk werk en de orthopeed".
De vergrijzing van de afdeling heeft alles te maken met de ont
wikkeling binnen de orthopedie. Kleine ingrepen kunnen tegen
woordig in dagbehandeling worden uitgevoerd. Op afdeling 4 be
landen verder vooral verkeersslachtoffers.
ILLUSTRATIE ILSE VERMEULEN
langrijk dat zo'n pil werkt."
Andere concepten voor een be
trouwbare mannenpil zijn volop
in onderzoek. Ingrijpen via LH en
LSH is technisch mogelijk, maar
kostbaar. Ook zijn er Chinese
•plantenextracten in de handel die
de spermaproductie afremmen,
zoals Gossypol. Deze geconcen
treerde stof uit de katoenplant
veroorzaakt onvruchtbaarheid,
maar geeft nare bijwerkingen.
„Het grote voordeel van hormo
nale ancticonceptie is dat de bij
werkingen zeer goed bekend
zijn", meent Bergink. Hormomen
werken daarnaast selectief, het
zijn lichaamseigen stoffen en met
hormonale sturing blijft de 'cas
tratie' altijd omkeerbaar: de man
is niet blijvend onvruchtbaar.
De toekomst ligt bij de molecu
laire technologie. Inmiddels zijn
alle geheimen van de spermacel
ontrafeld. Het is een zeer eigen
zinnig en uniek deel van het
lichaam, met stoffen die nergens
anders in het lichaam aanwezig
zijn. „De wetenschap is in princi
pe in staat alleen deze cel uit te
schakelen. Zo zou je mensen te
gen sperma kunnen immuniseren
of met een vaccin bij vrouwen an
tilichamen kunnen opwekken."
De eerste pre-klinische onder
zoeken met moleculaire en biote-
chnologische anticonceptie-tech
nieken zijn aan de gang. Zo blijkt
dat een zaadcel een bijzonder en
zym nodig heeft om door de wand
van een eicel te kunnen komen
om zo de bevruchting tot stand te
brengen.
Wetenschappers hebben een mo
lecuul gevonden dat dit enzym
kan blokkeren. Als dit stofje door
het eten van mannetjesratten
wordt gemengd raakt 98 procent
van de proefdieren onvruchtbaar.
Ook bij stieren en rammen werkt
het. „Er zit muziek in dit soort
onderzoek, maar het duurt nog
zeker vijftien jaar voor we er
zijn," meent Bergink.
