Een rondje kunst langs de grens
Het moderne Icarusverhaal
Guillaume Bijl
KORT
Van Rodin tot Léger op
Champs Ely sees in Parijs
Museum Boijmans werkt
aan eerherstel van
17e eeuwse zeeschilders
Galeries in Terneuzen, Clinge, Assenede en Oosteeklo werken samen
^helling
lerduikers
DB STEM
GROTE GIDS
EXPOSITIES
IN BEELD
'Psyche-foszielen' in Spiegelzaal
Beelden en gouaches in A.r.l.
Kleuren in gemeentehuis Oudenbosch
Jan Mighorst in Markiezenhof
Project 'In voorraad' hij NBKS
DONDERDAG 25 APRIL 1996 D3
Door Wilko Voordouw
Parijs - Wie de komende maan
den in Parijs vanaf de Place de la
Concorde richting Champs
Elysées kijkt, ziet een bijzonder
standbeeld, op enkele tientallen
meters van de Obélisque. La fleur
qui marche, een grappige en fel
gekleurde bloem' van Fernand
Léger, markeert het begin van de
tentoonstelling Les Champs de la
Sculpture, de velden van de
beeldhouwwerken.
Tot en met 9 juni is de lage zijde
van de Champs Elysées - tussen
Concorde en het Rond Point des
Champs Elysées - het decor voor
een prachtige tentoonstelling.
Vijftig beeldhouwwerken van
onder meer Léger, Rodin, Zad-
kine, Tinguely, Rodin en Niki de
Saint-Phalle moeten een beeld
geven van de moderne beelhouw-
kunst. De Champs Elysées zijn
daarmee min of meer herschapen
in een openluchtmuseum. Het
publiek waardeert het hogelijk.
Het briljante Monument voor
Honoré de Balzac van Auguste
Rodin markeert het einde, mid
den op de rotonde van de Champs
Elysées.
De tentoonstelling is een initia
tief van de gemeente Parijs. Die
was drie jaar geleden erg enthou
siast over de publieke belangstel
ling voor een expositie van
monumentale werken van
Botero. De bolle mannen en vrou
wen van de Colombiaanse artiest
zorgden voor een ongekende toe
loop.
Ook van deze nieuwe expositie -
wederom gratis - kan al op voor
hand worden gesteld dat het een
groot publiekssucces zal worden.
Al op de eerste dagen trokken
tientallen scholen voor de teken
les naar de tentoonstelling.
Nieuwsgierige toeristen verlieten
het 'hoge' gedeelte van de avenue
- dat met de winkels - en liepen
langs de werken, die op houten
vlonders staan opgesteld. Ze ver
gaapten zich aan het prachtige
Menselijk Woud van Ossip Zad-
kine, of verwonderden zich over
de staketsels van Jean Tinguely
met zijn La Fontaine.
Dat publiek kwam overigens
voor vreemde verrassingen te
staan. Want het komt natuurlijk
zelden in een museum voor, dat
met een 'stofzuiger' van de
Parijse platsoenendienst, de beel
den worden afgestoft. Of dat
andere medewerkers van die
platsoenendienst de droge zan-
dondergrond nat houden om het
stof niet te doen opwaaien.
Rotterdam (anp) - Met de ten
toonstelling De Lof der Zeevaart
wil Museum Boijmans Van Beu-
ningen de Nederlandse 17e
eeuwse zeeschilders eind dit jaar
een volwaardige plaats in de
schilderkunst teruggeven. Het
overzicht zal 110 doeken van 45
schilders tonen, waaronder een
aantal meters brede spektakel
stukken.
Het werk van de zeeschilders is
nauwelijks in kunstmusea te vin
den, maar wordt vooral in mari
tieme musea bewaard, waar de
geschiedenis van de zeevaart in
beeld wordt gebracht. Dit laatste
wil Boijmans niet. Het museum
wil de aandacht vestigen op de
schilderkunstige kwaliteiten.
De samensteller van de tentoon
stelling, hoofdconservator oude
kunst Jeroen Giltay, vindt Wil
lem van de Velde de Jonge, een
van de belangrijkste vertegen
woordigers van het genre, te ver
gelijken met grote schilders als
Rembrandt, Vermeer en Steen.
Van Van de Velde de Jonge zullen
tien schilderijen te zien zijn. Lof
der Zeevaart loopt van 22 decem
ber tot en met 23 februari 1997.
De expositie is een product van
samenwerking met het Staatliche
Museum in Berlijn en zal daar na
Rotterdam in het Altes Museum
worden getoond.
Het in omvang spectaculairste
doek wordt een vijf meter breed
schilderij van Cornelis Claesz
van Wieringen met een zeeslag in
de Middellandse Zee. Tot de
andere representanten die aan
bod komen horen Hendrick
Vroom, Adam Willaerts, Simon
de Vlieger, Jan van Capelle, Hans
Goderis, Jan Porcellis en Ludolf
Backhuysen.
rond 1917. fotothoti:
^fabriek, de eerste busJ
[Cupido), het paviljoen bij
Jen natuurlijk de groeiend!
Jootjebaders. Zeventig his-
e foto's werden verzameli'
chelling Vooruit - De ova
laar de moderne tijdfoti
h vastgelegd door Hendrii
Duijf, 1900-1940. Marti]
Ir zorgde voor tekst en sa-
filing, uitgeverij Thoth ij
bracht het uit (prijs
Het boek toont in fraaii
beelden wat op veel mei
fen langs de Nederlands!
ebeurde.
lelling-bezoekers zullei
hamen herkennen (Duiji
ker, Eschauzier, Knop
en ook plaatsen, want he
is nog steeds niet onher
ïar veranderd in een Neder
Benidorm. Zij kunnen bo
én de bijbehorende e>
kijken in museum 't Behou
fuys op West-Terschelling.
-
In Temeuzen wordt morgen
een Galerie Kunst Route ge
opend. De route heeft een in
ternationaal karakter, want
bij voert langs vier gerenom
meerde Nederlandse en Bel
gische kunstgaleries. Aan de
Zeeuws-Vlaamse kant van
de grens zijn dat Galerie Es
prit in Clinge en Galerie
Jeanne Munsterman in Ter-
neuzen. De Belgische deel
nemers zijn Galerij Pim de
Rudder in Assenede en Gale
rie William Wauters.
Door Ronald Verstraten
Tijdens een ontmoeting van ge
lijkgestemden uit 't neuzenland,
zou ik me graag onzichtbaar wil
len maken.. Het citaat is van kun
stenares Ans Wortel en het is te
zien op een schilderij uit de vaste
collectie van Esprit in Clinge.
Met een kleine variatie kan het
gemakkelijk tot leitmotiv van de
kunstroute dienen. Want de ge
lijkgestemden willen zich juist
wél zichtbaar maken, door van de
een naar de ander te verwijzen in
de eerste Galerie Kunst Route
Folder.
„Deze samenwerking kun je
uniek noemen. Het is binnen Ne
derland vaak geprobeerd, maar
even vaak mislukt. Vandaar dat
we blij zijn dat het nu eindelijk
eens is gelukt", zegt Joost Knop.
Als manager van kunstenares
Munsterman, kunsthandelaar en
oprichter van Euro Art Center in
Sluiskil, heeft hij zijn schouders
onder de kunstroute gezet.
Hij wist niet alleen de bekendste
galeries uit de streek te strikken,
maar ook zowel een Nederlandse
als een Belgische burgemeester,
om de opening te verrichten. Res
pectievelijk A. Kessen van Hulst
enD. Nuytinck van Assenede ne
men die morgen voor hun reke
ning, evenals de presentatie van
de folder. Kessen opent en pas
sant ook de galerie van Jeanne
Munsterman, die kortgeleden een
plaats heeft gekregen in de ar
tiestenfoyer van het Zuidland
theater in Temeuzen.
Ruimte
Bet geesteskindje' van Willy,
zeggen ze daar. Want terwijl
Knop driftig op zoek was naar
een ruimte voor zijn artieste, liep
Zuidland-medwerker Willy de
Meijer rond met plannen voor een
expositieruimte in het theater.
iWerk van Jeanne Munsterman in de artiestenfoyer in het Zuidlandtheater in Temeuzen.
foto's camile schelstraete
tien kleine werken en één groot
van Munsterman, uit de periode
1992/93. Het is de bedoeling dat
ze regelmatig worden gewisseld.
De galerie draait een jaar op
proef en is bedoeld voor mensen
die voor, maar vooral na voor
stellingen nog even in het theater
blijven napraten. Op het pro
gramma voor dit najaar staan
tentoonstellingen van de Franse
kunstenares Ate en van Henk
Hesselius uit Amsterdam, ooit
mede-oprichter van de Cobra
groep.
Supermarkt
Esprit in Clinge bestaat al ruim
tien jaar. Galeriehoudster Liet
Smulders liet haar blik halver
wege de jaren tachtig vallen op
een voormalige supermarkt. Een
ideale ruimte, zag zij, want er
waren weinig ramen, dus altijd
hetzelfde licht. De witgeverfde
zalen worden ingenomen door
kunstenaars van ver over de
landsgrenzen heen. En het pu
bliek weet de uithoek gemakke
lijk te vinden. „Want als je echt
van kunst houdt, is de afstand
geen bezwaar", zegt Smulders.
Naast werk uit de eigen collectie,
onder meer van Nelly van Nieu-
wenhuyze, Paul Beckers, Ernest
Joachim en nog zo'n dertig ande
ren, is er momenteel een expositie
van de Italiaanse kunstenaar En
rico Visani te zien. Volledig pas-
Guy Vanden Branden, te zien bij Pim de Rudder in Assenede.
Traject van het geheugen. Olieverf op doek van Enrico Visani in
Galerie Esprit in Clinge.
„Aanvankelijk was het de bedoe
ling om alleen tijdens vakantie
periodes tentoonstellingen in te
richten in de garderobe. Dat ge
beurt straks, in de herfst- en
kerstvakantie ook. Maar er is nu
ook de foyer bijgekomen. Die
ruimte was er toch en na al die ja
ren met artiestenfoto's hangt er
nu eens wat anders", zegt De Me
ijer.
In en nét buiten de foyer hangen
send in het beleid van Smulders:
„Wat ik zelf mooi vind. Tussen
licht-figuratief en abstract. Zel
den of nooit echt traditioneel
werk en geen surrealisme, want
daar ben ik niet zo gek op."
Kleren
Smulders vind de kunstroute een
goed idee. „Een aantal galeries
bij elkaar trekt toch meer. Het is
hetzelfde als kleren kopen in een
grote stad, waar je meerdere win
kels bij elkaar hebt." Pim de
Rudder, van de gelijknamige 'ga
lerij' in Assenede is het met haar
eens. „Een goed initiatief", be
aamt hij. Momenteel is bij hem
werk uit de vaste collectie te zien.
„In grote lijnen abstract, soms
constructivistisch. Maar altijd
van levende kunstenaars."
De Rudder bereidt een grote ten
toonstelling voor, die een hom
mage moet worden aan de Ant
werpse kunstenaar Guy vanden
Branden. Veertig vrienden laten
vanaf 14 juli een speciaal werk
zien, gemaakt ter gelegenheid
van de zeventigste verjaardag
van Vanden Branden.
In galerie William Wauters ten
slotte is werk te zien van Yvan
Theys uit Warcoing in Henegou
wen. De tentoonstelling bestaat
uit schilderijen, bronzen beelden
en beschilderde houten sculptu
ren. Wauters haalt hoofdzakelijk
werk in huis met 'expressionisti
sche tendenzen'. Veel Vlaamse
kunstenaars, maar ook een groep
Nederlanders. „Zeer te prijzen.
Alle manieren waarmee de aan
dacht wordt gevestigd op goede
kunst vind ik lovenswaardig",
zegt hij over de kunstroute. De
opening is morgen om 18.30 uur
in het Zuidlandtheater.
Galerie Esprit, 's Gravenstraat 99,
Clinge. Werk van Enrico Visani.
Van donderdag tot en met zon
dag. van 14.00 tot 17.30 uur. Don
derdagavond tevens van 19.00 tot
21.00 uur en op afspraak. (Tot 5
mei).
Galerij Pim de Rudder, Hoogstraat
4, Assenede. Vrijdag, zaterdag en
zondag open van 12.00 tot 18.00
uur.
Galerie .William Wauters, Ant
werpse Heirweg 5, Oosteeklo.
Schilderijen en sculpturen van
Yvan Theys. Vrijdag, zaterdag en
zondag open van 14.00 tot 18.00
uur. (Tot 6 mei).
Galerie Jeanne Munsterman,
Zuidlandstraat 111, Temeuzen.
Tijdens voorstellingen.
in kan het gezin op een
jcht, later worden de
de kinderen gescheiden.
:heid geeft hun moeder
een gedichtenbrief waarin
ir liefde voor hen en de
r de toekomst uitspreekt
.icht is gemaakt door de
van Ida Vos; dat
meegegaan als
haar zusje moesten
en Lisa komen bij
ar ook bij minder
nsen in huis. Soms komen
rerwachts hun beste
en, soms is het heel
dan zijn ze bang. Om zich
te hoeven vervelen, breien
ene sok na de andere. Ze
ïurft op en doen soms een
ijdje in luizen vangen. Ze
t weieens wandelen, in
chten lopen ze door hun
urt, maar als ze bij hun
nkomen, kan Eva de deur
endoen. Ze raakt in
utel is gebroken. Ze
at aan hun ouders te zien,
lien leven ze niet meer.
im laatste onderdak vin
meneer Amici Enfanti,
ppenspeler die ze keIJn®
n vakantie voor de oorlog,
ieneer Ami' spaart eten
ond om het aan de kin
innen geven en hij
achtmerries. Als Duitse
binnen komen terWD1
ieisjes met meneer A
oorstelling geven,
edenkt Eva dat Lisa
Teil Hitier' en
ber alles' moet laten
aarmee redden ze menee
iva en Lisa kijken op een
en moment door een ga J
loer naar 'gewone kinder
en pannekoekenfeestje,
en ze er toch een beetje
De sleutel is gebroken
cijkt door net zo'n gaatje-
in voelt wat Eva en
naakten.
/os schreef eerder
:warte zwanen over ne
ie zusjes Zilverstijn
noesten onderduiken.
I Ida Vos: 'De sleutel
Uitg. Leopold, prijs J
12 jaar
Verwacht bij een artikel over
het werk van de Belg Guillaume
Bijl geen foto. Die zou volstrekt
nutteloos zijn. Wat daarop te
zien zou zijn, ziet iedereen elke
dag. Stap een winkel in heren
mode binnen, een kapsalon, een
veilingzaal, een tv-studio, een
lijstenhandel, een interieurzaak
of welke publieke plek dan ook
en je ziet waar Bijl zich mee
bezig houdt. Je ziet hetzelfde als
wat hij presenteert op een in dit
verband wezensvreemde plaats
als het museum.
Je zou overigens net zo goed
kunnen denken dat al die interi
eurs door Bijl gemaakt zijn. Op
het letterlijke niveau is er geen
enkel verschil tussen het interi
eur waar wij overdag in kunnen
staan en het interieur dat Bijl in
het museum neerzet. Die twee
vallen zo volstrekt samen dat er
van een replica geen sprake is.
De werkelijkheid van Guil
laume Bijl is onze werkelijkheid
en daar is geen speld tussen te
krijgen.
Voor alle duidelijkheid: de Ant
werpenaar Guillaume Bijl is een
beeldend kunstenaar en geen
interieurbouwer en nog minder
een handelaar in illusies. We
zouden hem wel een regisseur
van werkelijkheden kunnen
noemen, iemand die manipu
leert met de verschijningsvorm
die de dingen hebben. Hoe zeer
wij ook geneigd zijn de dingen
die Guillaume Bijl bouwt te
beschouwen als echt en daar
door in verwarring te verkeren
omtrent de plaats waar wij die
dingen zien, de interieurs van
Bijl betekenen helemaal niets.
Ze zijn de volmaakte plek zoals
onze moderne cultuurindustrie
die bouwt, maar zijn door Bijl
meteen ontdaan van hun prakti
sche betekenis. Het zijn installa
ties die de dingen aan de orde
stellen, die naar de betekenis
vragen van de wereld waarmee
wij ons omringen. Guillaume
Bijl ironiseert, ontregelt ons
wereldbeeld, schept verwarring
ten aanzien van de plek waar
wij ons bevinden. Kan het bana
ler, een lijstenhandel
Guillaume Bijl staat in de tradi
tie van het modernisme dat
begon met Marcel Duchamp,
begin deze eeuw. Een traditie
die in België veel rijker wortel
heeft geschoten dan in Neder
land waar beeldende kunst
altijd veel formeler is geweest.
Die traditie stelde het kunstbe
grip aan de orde. De moderne
kunstenaar schiep zich geen
eigen, persoonlijke wereld meer
maar ging uit van de dingen die
zijn, die in realiteit bestaan en
die gewoon op straat liggen. Wat
iets tot kunst maakt, is niet het
persoonlijke stempel van de
artiest (een 19e-eeuwse opvat
ting), maar de manier waarop
wij naar de dingen kijken.
Kunst is een mentaliteit. De rest
is illusie. Dat was onder andere
waar Magritte op doelde met
zijn volmaakt realistische schil
dering van een pijp waaronder
hij schreef: dit is geen pijp. Een
beeldend kunstenaar als Marcel
Broodthaers (ook een Belg) ont
wrichtte in al zijn werk dat
vooral uit installaties en foto's
bestaat, op vergelijkbare wijze
onze omgang met de dingen. En
net als hij wil Guillaume Bijl de
illusie en de vanzelfsprekend
heid ter discussie stellen, de ver
houding tussen fact en fiction.
Zowat al de installaties die hij
nu in een beperkt overzicht in
het MUHKA toont hebben de
naam van Composition Trouvée,
een toespeling op het objet
trouvé van de Dadaïsten. Ze
stellen de kunst- en amuse
mentsindustrie aan de orde. Hij
heeft de sterfkamer gebouwd
voor de verzonnen Weense com
ponist Johannes Vogel met alle
clichés die we in zo'n kamer
mogen verwachten. Alsof de
brave musicus nog steeds zijn
laatste adem ligt uit te blazen.
We zien een wassenbeeldenmu
seum voor de oprichter van de
Documenta in Kassei Prof.
Boden en zijn belangrijkste
hogepriesters Joseph Beuys en
Jan Hoet. Als kunstenaar wil
Guillaume Bijl onverdacht zijn
en ontmaskert hij de schijnwe
reld die de kunst óók is. Om het
met een gedachte van Rob
Scholte uit te drukken: het enig
echte aan kunst is de prijs.
Museum van Hedendaagse
Kunst Antwerpen, Leuvenstraat
32, Antwerpen. Tot 9 juni. Open
van 10 tot 5 uur, behalve op
maandag.
'45 kleine psyche-foszielen uit de nachtelijke schetsboeken van
Eddy Becquart' zijn vanaf zondag 28 april te zien in de Spiegel
zaal, Reigerstraat 22a Breda. Becquart is een 43-jarige Vlaamse
kunstenaar die werkt aan de Dansacademie in Tilburg. In zijn te
keningen en schilderijen staan begrippen als 'herinneringsbe
schaving' en 'hersenarchiefcentraal. „Elk werk is bedoeld als een
scherfje tastbare ruimte in het spanningsveld tussen levensbegin
sel en stervenseinder," aldus de kunstenaar ter verduidelijking.
De Spiegelzaal is geopend op zaterdag en zondag van 14.00 tot
18.00 uur (t/m 27 mei)
Beelden van Ludovicus van Eijnatte en gouaches van Hettie Eisen
worden tentoongesteld in A.r.t. Galerie, Oude Markt 93, Roosend
aal. Van Eijnatte (Breda, 1954) ontwikkelde zich van (tuin-)archi-
tect tot puur abstract beeldhouwer die een essentiële vormtaal
spreekt. Hettie Eisen (Roosendaal, 1953) volgde de kunstoplei
ding aan de Vrije Hogeschool in Driebergen. Haar gouaches zijn
ontstaan uit kleur. A.r.t. Galerie is geopend vrijdag t/m zondag,
14.00-17.00 uur.
Op vrijdag 26 april wordt in het gemeentehuis van Oudenbosch,
Sint-Annaplein 1, een tentoonstelling geopend van werken van
Henk Kastelein. Geëxposeerd worden kleuretsen en olieverf op
papier. Kastelein (Schijndel, 1954) houdt zich bezig met land
schap en natuur. „Landschappen werken op mij in en gaan dan in
de geest een nieuw landschap creëren. Landschappen geven een
stemming, een gevoel, een moment, een jaargetijde weer," zo
meent de kunstenaar. Het gemeentehuis is geopend tijdens kan
tooruren. (t/m 28 juni)
Na een carrière als bioloog koos Jan Mighorst (1921) alsnog voor
een leven in de kunst. Hij werd schilder, en wel in de realistische
richting. Op de tentoonstelling in gemeentemuseum Het Markie
zenhof in Bergen op Zoom toont vanaf zaterdag 27 april Mighorst
zijn geschilderde koppen van verweerde Berbers, Nepalezen en
Afrikanen met gelijnde, getekende en getatoeëerde gezichten. In
zijn landschappen kiest Jan Mighorst enerzijds voor bloedstollen
de pool- en woestijnlandschappen, anderzijds voor het lieflijke
Limburg en de (nu bedreigde) Kalmthoutse Heide, (t/m 19 mei)
Onder de titel In voorraad is in het gebouw van de NBKS (Nieu
we Brabantse Kunst Stichting) in Breda een project te zien van
Noor de Rooy en Piet Vloemans. Naast dit gezamenlijke project
tonen beide kunstenaars ook ieder recent werk. In de wandelgan
gen van de NBKS zal werk ('draagobjecten') te zien zijn van Ans
Verdijk. De NBKS is gevestigd aan de Reigerstraat 16 te Breda.
Geopend van dinsdag t/m zondag, 13.00-17.00 uur. Eerste Pink
sterdag gesloten, (t/m 2 juni)
Door Frits de Coninck
Een van de schetsen van Eddy Becquart foto spiegelzaal
Zoals de duikboot daar in de
smetteloos witte galerie staat, is
het een aandoenlijk dikke vis op
het droge. Een duikboot op een
plek waar die helemaal niet
thuis hoort, ook al is het vlak bij
de oude kaden van de Ant
werpse haven. Buiten zijn ele
ment en toch een duikboot. En
of die echt kan varen, is hele
maal niet interessant. Het idee
volstaat.
Panamarenko heeft op zijn
eigen wijze een duikboot geto
verd die de verbeelding oproept
zich te kunnen voortbewegen in
een ruimte die voor de mens met
niets anders dan zijn eigen
lichaam niet betreedbaar is. Een
mens hoort niet onder water, net
zo min in de lucht. En toch is het
zijn oudste droom, te vliegen als
een vogel, te zwemmen als en
vis.
Panamarenko brengt al een
kunstenaarsleven lang die intri
gerende droom in beeld. Hij ont
werpt vliegmachines in de meest
onconventionele varianten. Als
het maar kan vliegen, als meike
ver, sigaar, vliegende schotel,
uying cigar, meganeudon (een
fantastische combinatie van
nets en helikopter), donder
wolk, raket en wat hij nog alle
maal meer bedenkt. En nu heeft
Mj ook zijn eigen duikboot ont
worpen en gemaakt. Het ding
t'et er schitterend uit, met eigen
handen gemaakt. Het is
gemaakt van aan elkaar gelaste
stalen platen met heel ruime en
ffove lasnaden. Duidelijk geen
industrieel product.
net is 6 meter lang, 4,4 meter
reed en een hoogte die tot en
met de periscoop 6 meter telt.
e grijze stalen huid is met een
aa6 glanzend epoxyhars over
at die het schip nog meer
aterdicht moet maken. Het is
anamarenko ernst: hij zal
JTü?' 'lee^t enkele patrijs-
P orten uitgezaagd en ze vervol-
°i weer dichtgestopt, alsof hij
lV*, dacht. Dat en trouwens
c schip ademt de geest
n het experiment, het avon-
droonT1 06 eeuwige jongens-
Om de kleine toren heen staan
n paaltjes op de romp waar
de manier van de wetenschap
per, met authentiek lijkende
berekingen en schetsen. Hij
betreedt een gebied waar geen
enkele wiskundige aandurft: het
domein van de verbeelding, de
fantasie die de dorre getallen tot
leven brengt en daarmee het
onmogelijke mogelijk maakt.
Vogels die varen en vissen die
vliegen, Panamarenko droomt
ervan en dus maakt hij het
mogelijk. Hij maakt zich twee
vleugels van was, bevestigt ze
om zijn lichaam en vliegt, de zon
tegemoet, het luchtruim in. Tot
nu toe in gedachten, maar dat is
al genoeg. Elk bedenksel van
Panamarenko roept de gedachte
aan een reis die de nauwe gren
zen van het menselijk bereikt op
de proef stelt. Panamarenko
droomt onze oude Icarusdroom,
en voert hem nog uit ook. Maar
of hij ook echt zal varen?
Galerie Van de Velde, IJzeren-
poortkaai 3, Antwerpen (wijk 't
Zuid). Tot 25 mei. Open van 10
tot 6 uur, behalve op zondag en
maandag.
De duikboot van Panamarenko, te zien in Antwerpen
een koord doorheen kan om zo
een reling te maken. Maar dat
koord is er niet, per slot van
rekening moet het gevaarlijk
blijven aldus Panamarenko. Om
zo voor het oog in overeenstem
ming te verkeren met de mari
tieme voorschriften heeft hij aan
stuurboord een groen en aan
bakboord een rood lampje
gemonteerd, twee aandoenlijk
primitieve sprieten.
De grootste verrassing zit aan de
voorkant. Hij heeft de neus er
als het ware afgezaagd en daar
voor in de plaats een dikke glas
wand gemonteerd. Die geeft een
ruim zicht op het interieur. Je
waant je in een kleine fabrieks-
cabine: groen geverfde stalen
balken en platen, links een grote
schakelkast, een zitbank en ach
terin een heuse dieselmotor,
gloednieuw en goed voor een
actieradius van 3000 km met een
snelheid van 10-15 km per uur.
Hij is het echt van plan, dat
varen. Op een nog steeds geheim
tijdstip (hij vreest tegenwerking
van de havenautoriteiten) zal de
duikboot in het Scheldewater
worden gelaten en wil Panama
renko varen. De naam van het
hele project is Nova Zembla, een
denkbeeldig einddoel en heel
ver weg, maar varen in Antwer
pen zou al een sensatie zijn.
Panamarenko (pseudoniem van
Hubert van Heirwegen) is kapi
tein Nemo uit Jules Vernes
20.000 mijlen onder zee. Vanuit
zijn eeuwige woonplek, een huis
in een Antwerpse volksbuurt
dat hij deelt met zijn oude moe
der en een aantal papegaaien,
werkt hij aan zijn dromen. Op
