palion op z'n kop
a
a
a
a
Continenten ontstonden als gevolg van vulkaanuitbarstingen'
Verantwoord houden van huisdieren thema van Kinderboerderijendag
i
Vrijgekomen straling
is nu beter te meten
Tips
I
Moerdijk
Boxershort beter dan
een strakke slip voor
vruchtbaarheid mannen
JE STEM
LIJF LEVEN
E3
I Zondag 28 april wordt in
L kinderboerderij en de
rationale Kinderboerde-
lrijendag gehouden. The-
L: het verantwoord
Ihouden van huisdieren.
■Zonder kennis van zaken
Maffen mensen vaak
lKn knuffelig beestje aan,
Ln speeltje waar ze later
Ljt van krijgen.
Ne
WOENSDAG 24 APRIL 1996
nuuiover (dpa) - Zeer sterke vul-
Luitbarstingen hebben onge-
lr 170 miljoen jaar geleden de
continenten van elkaar geschei-
Deze nieuwe ontdekking
{jfoen wetenschappelijke mede-
erkers van het centrale insti-
huut voor aardwetenschappen en
ondstoffen in Hannover van
expeditie van zes maanden
haar het Zuidpoolgebied meege
bracht.
„Met seismische metingen heb
ben wij vastgesteld dat vulkaan
uitbarstingen Afrika 165 miljoen
jaar geleden en Indië 120 miljoen
jaar geleden van de Zuidpool
hebben losgemaakt," aldus Karl
Hinz onlangs in Hannover. Tot
nu toe waren de Zuidpoolonder-
zoekers ervan uitgegaan dat
magmabewegingen in de diepe
ondergrond de aardmassa's van
elkaar hadden gescheiden.
De ontdekking van deze geofysi
sche processen is van groot be
lang omdat die ook heden ten da
ge en in de toekomst steeds weer
kunnen optreden. „Op het ogen
blik worden aardmassa's in Oost-
Afrika gescheiden, waar Ethio
pië, Kenya, Uganda, Tanzania en
Mozambique zich van het Afri
kaanse continent losmaken," al
dus de geoloog Georg Delisle.
„Maar dat kan ook nog een mil
joen jaar duren."
Volgens de jongste wetenschap
pelijke hypothesen ontstond on
geveer duizend miljoen jaar gele
den het voormalige superconti
nent Gondwana. Het kerndeel
van Gondwana was het huidige
Zuidpoolgebied. Toen het oer-
continent uit elkaar viel, dreven
de huidige continenten uit el
kaar.
Volgens vaststellingen van de
Zuidpoolonderzoekers duurden
de vulkaanvormingen met tus
senpozen één tot twee miljoen
jaar.
De erupties waren tien tot twin
tig keer zo hevig als de huidige
uitbarstingen. Daarbij werden
enorme hoeveelheden zwavel en
koodioxyde uitgestoten.
De onderzoekingen van de tot nu
toe grootste poolexpeditie van de
instantie in Hannover concen
treerden zich op het ongeveer één
miljoen vierkante kilometer grote
Koningin-Maud-land in het
noorden van Antarctica en de
continentale rand daar in de
buurt.
Speeltjes met spijt
door Will Gerritsen
|Ket gezin ging drie maanden
camping. De vraag was:
:n we zolang met de cavia?
I fa wist wel raad: hij stuurde het
Iiertje het park in. Daar was toch
Igenoeg groen om van te leven.
Iliily Beckers, de Maastrichtse
liubudsvrouw voor dieren, trof
ltemlater in het park aan. Mors-
|4>od
ig om een gemis aan ken-
liii,Meneer wist niet dat bepaal-
lc> planten voor een cavia oneet-
Ibaar zijn. Van sommige planten-
(toorten kunnen deze dieren
xigaan. Ik vind dit eigenlijk
vorm van dierenmishande-
Ilig.En weet je wat die man zei?
lik dacht dat de cavia het daar
lleukhad'."
«Ierland is wild van huisdie-
a. Volgens de statistieken zijn
In 1,4 miljoen honden, 2 miljoen
Ikatten, 560.000 knaagdieren, 6,4
Itiljoen vogels en 4 miljoen vis-
la.Daar zitten massa's liefheb-
I tos bij die hun dieren met veel
zorg omringen en verstandig met
lilkkie of Felix omspringen. He-
liis is daar niet altijd sprake van.
He volksstammen schaffen zich
«huisdier aan zonder dat ze er
)r iets van afweten. Alsof
lilt een speeltje is.
Impulsaankopen," weet een die-
I snhandelaar. „De mensen zien
r en ze willen het a la mi-
Inte hebben." Berucht zijn de
liirenmarkten in België, die ove-
liigens sinds dit jaar zijn verbo-
I lm Handelaren boden massaal
|[itpjonge dieren aan. Wie kan
verleiding weerstaan om
■onaandoenlijk knuffeltje te ko-
■pen?
Ifowel huisdierdeskundigen in
ISn koor 'bezint eer ge begint'
loepen, geeft zo'n deskundige, dr.
I&nke Endenburg uit Utrecht,
■gif toe dat zij ook wegsmelt bij
|k aanblik van een nest jonge
|btjes of puppy's. Maar dat is een
sboren menselijke eigen-
zegt ze. We nemen van na-
Itat een beschermende houding
|in ten opzichte van jong leven,
"ze baby's. Fokkers spelen daar
"lig op in. „Bij het fokken zie
If dat honden en katten steeds
Iter ronde koppen en platte neu-
krijgen. Baby's hebben ook
8 koppen en platte neuzen,
lebben dieren infantiel ge
pakt," zegt de klinisch pedago-
INie een proefschrift heeft ge
lieven over de relatie tussen
Het populaire roodwangschildpadje, in de winkel nog piepjong en -klein, groeit uit het bijgeleverde plastic bakje met eilandje, als hij tenminste overleeft.
FOTO JACQUES PEETERS
mens en dier. Soms menen men
sen zelfs dat een pasgeboren dier
'eeuwig' jong blijft.
Een woordvoerder van een kin
derboerderij: „Als sommige be
zoekers ons kalfje zien, zeggen ze:
'Die wil ik wel voor mijn tuin'. Ze
beseffen blijkbaar niet dat het
een koe wordt."
Het advies van dierenarts Han
Geurts uit Blerick: „Oriënteer je
tevoren goed, bijvoorbeeld hoe
oud een dier wordt. Lees een
boek, praat eens met iemand van
een kleindierenvereniging. Besef
dat een huisdier tijd kost en houd
rekening met vakanties."
Veel ouders nemen een dier om
hun kinderen een plezier te doen.
Een pluizig konijntje als cadeau
voor verjaardag, communievie
ring of Sinterklaas is een geheid
succes. Of: ze willen van het eeu
wige gezeur af zijn. Als Marietje
dan een dure eed zweert dat zij de
verzorging van Knabbeltje hele
maal op zich zal nemen, gaan de
ouders overstag. Dierenhande
laar Jos Geurts verheelt zijn
scepsis niet: „Je kunt een kind
niet de verantwoordelijkheid van
de zorg toevertrouwen. De eerste
veertien dagen vinden kinderen
het hartstikke leuk en dan is het
voorbij. De ouders moeten er
voor honderd procent achter
staan. Ze moeten er zelf een lief
hebberij aan hebben en bijvoor
beeld tegen hun kind zeggen: 'La
ten we samen het hok schoonma
ken'."
Een apart probleem is huisdie
renallergie bij kinderen. Kinder
boerderijen merken het aan
schoolklassen die op bezoek ko
men. „Vijftien jaar geleden kwam
het af en toe voor. Tegenwoordig
is het een gigantisch probleem. In
elke klas zitten kinderen die voor
huisdieren allergisch zijn."
Extra moeilijkheid is dat de al
lergie zich pas geruime tijd na de
aanschaf van een huisdier kan
openbaren. Overigens meent
Nienke Endenburg dat de huis
artsen bij allergieklachten veel te
snel roepen dat het huisdier de
schuldige is en het huis uitmoet.
„De klachten kunnen ook door
bijvoorbeeld planten of de vloer
bedekking worden veroorzaakt.
Neem daarom eerst een allergie
test in het ziekenhuis om de oor
zaak te vinden."
De kinderboerderij krijgt wegens
dit gezondheidsprobleem en ook
om andere redenen veelvuldig
dieren aangeboden. De meeste
nemen ze echter niet op onder het
motto 'Wij zijn geen asiel'. Daar
hebben sommigen echter geen
boodschap aan. Die ontdoen zich
van hun huisdier door ze doodge
woon over de omheining van de
boerderij heen te kieperen. Ko
nijnen, kippen, van alles. Zelfs
een nerts: die kwam in de een
denvijver terecht. Het roofdiertje
beet bij acht eenden de kop af.
Het 'bezint eer ge begint' geldt
ook voor wie iemand ongevraagd
met een dier opzadelt. Een die
renarts: „Het komt voor dat een
man een hondje voor zijn vrouw
koopt. Als cadeau. Maar die wil
hem dan helemaal niet hebben."
Ook vrij populair: het aanbieden
ItJr6611 ^a^on neergestort," is een van de vele telefoontjes, die de
IMje ontvangt als de omgekeerde Festo-ballon voorbij vaart.
If "Hon op z'n kop' trekt veel belangstelling. Niet alleen een vreemd
Ij?™, maar vooral een technisch kunststukje. Immers een 'ballon op
IJ®?'vereist nogal wat technische compromissen.
Ij. bonnen vliegen bij de gratie van de opwaartse druk van
l^'wwarmde lucht. Een brander onder aan de opening van de ballon
|"™annt de lucht. De warme lucht wordt door het omhulsel vastge-
I «enen tilt ballon en passagiers op. Door de brander vaker te laten
In! n' k°mt er meer warme lucht in de ballon en stijgt ze.
Ilth n °'e warme lucht zit in het bovenste deel van de ballon. Geef je
I», n een andere vorm, dan is het zaak om de draagkracht zo hoog
"ijk te leggen. Immers als de grootste hoeveelheid lager zit dan de
j?Van ballon, draait de ballon om.
i normale Festo ballon heeft een inhoud van 5000 m3 warme lucht,
""""'"'«de variant kan slechts 3000 m3 warme lucht herbergen.
-.. -o daarvan kan in de 'ballon op z'n kop' slechts één persoon
fcWe Piloot.
Énï.k ie compleet te maken, is de mand van de ballon op z'n kop,
IJ'bevestigd.
C mand vlak onder de 'top' van de ballon zit de piloot met de
tortrf (leze 'ballon op z'n kop' vliegend te houden moet vrijwel
Luren<* de brander aan staan, juist om voor voldoende warme
lCl 0rgen-
^.dat deze opmerkelijke ballon niet zo lang kan vliegen als
ïfÜ INFORMATIE
Wie nadere informatie wil omtrent artikelen in deze bijlage, kan
tijdens kantooruren bellen naar:
076-5312344 of 076-5312272.
Schriftelijk reageren kan ook.
Het adres daarvoor is:
De Stem, redactie Lijf Leven,
postbus 3229,4800 MB Breda.
Eindredactie: René van der Velden.
Bovenaan de gewone Festo-ballon, onder de 'ballon op z'n kop'.
FOTO AVIVA
De volgende tips kunnen nuttig zijn bij het vaststellen of de aan
schaf van een bepaald huisdier wel of niet verantwoord is.
KONIJN
Grappig en poezelig. Bevindt hij zich in huis, dan moet je zijn hok
consequent schoonmaken om stank te voorkomen. Hij poept ver
rassend veel en kan bijten. Het geliefde angorakonijn, in snoezig
heid onovertroffen, moet dagelijks een gedegen borstelbeurt on
dergaan.
MUIS
Afrader. Schuw, stinkt enorm en zelfs voor kinderknuistjes on
voldoende knijpvast.
REPTIELEN
Voordeel is dat ze hypo-allergeen zijn. Nadelen: de lage aaibaar
heidsfactor en vooral de zeer veeleisende verzorging.
HAMSTER
Leuk hè, zo'n geinig hamstertje. Maar op het moment dat Jantje
of Marietje met het knagertje wil spelen, overdag dus, bevindt dit
nachtdier zich in een diepe slaap! Wordt hij onverhoeds wakker
gemaakt, dan kan hij bijten.
RAT
Ideaal voor kinderen. Bijt zo goed als nooit, stinkt niet en is slim
en heel mak. Je kunt hem van alles leren. Ook een voordeel is dat
ie slechts 3,5 jaar oud wordt. Een verandering in de thuissituatie,
Marie gaat op kamers wonen, is dan niet rampzalig.
CAVIA
Heel aardig. Wat schuw, je kunt er niet zoveel mee als met de rat.
ROODWANGSCHILDPAD
Ondanks zijn speelgoedprijs (circa vijf gulden) is hij geen speel
goed. Gaat bijna altijd binnen een paar maanden dood. Overleeft
hij, dan kan hij dertig centimeter groot worden en past hij niet
meer in het bijgeleverde plastic bakje met eilandje. Bijt stevig
door. Mensen dumpen hem in de natuur, waar hij kan overleven.
HOND
De viervoeter borrelt over van trouwhartigheid, maar vat dat niet
op als een signaal van enig vermogen tot medezeggenschap. Jij
bent de baas. Zo niet, dan gaat hij domineren, hetgeen in agressief
gedrag kan resulteren. Er zijn verhalen over 'baasjes' die in
doodsnood het asiel bellen -gadegeslagen door de bouvier die
grommend zijn blikkerende tanden laat zien - om 'dat kreng' op
te laten halen. Kortom, ras en karakter moeten bij je passen.
POES
Kies er een die bij je past. Ben je zelf een nerveus type, dan heb je
niets aan de eveneens zenuwachtige siamees. Poezen die naar bui
ten mogen, zijn een risicogroep: door hun roekeloos oversteken
heb je zo een platkat. Ander nadeel is dat ze complete bankstellen
kapot kunnen krabben. Er zijn krabpalen waar ze hun natuurlij
ke krablust op kunnen botvieren.
I/)
m
w
m
Door Frank Lambregts
„We boffen maar: in Nederland is vaak ook het on
verwachte, het onbekende, heel dichtbij. Iets verder
dan om de hoek blijken er prachtige gebieden, leu
ke hoekjes, bijzondere vergezichten. Puur natuur
soms, maar heel vaak ook die voor ons land zo be-,
kende mengeling van landbouwgronden en natuur
lijke elementen, met daartussen streekgebonden
bebouwing.
Pieter Winsemius kan het weten, want hij is de
baas van een heleboel natuur. Vorige week heeft hij
de leden van Natuurmonumenten een boekwerk
toegestuurd met alle natuur- en wandelgebieden
van Nederland. Een volledig overzicht. Hij is alleen
mijn achtertuin vergeten. En dat is gek, want de af
slag Industrieterrein Moerdijk van de A17 staat er
wel in.
In Nederland is vaak ook het onverwachte heel
dichtbij.
Achter mij bedreigt het donkergrijze silhouet van
de voormalige Zevenbergse suikerfabriek de hori
zon. Aan de andere einder staan de windmolens en
de koeltorens van industrieterrein Moerdijk hard te
werken: de hele dag zijn ze druk bezig om het land
schap te vernielen. De eerste natuur, die ik op mijn
speurtocht naar wat-groeit-en-bloeit-en-ons-al-
tijd-weer-boeit tegenkom, zijn de volkstuintjes van
Zevenbergen. Bij de ingang van het chemisch be
drijf Caldic vlij ik mezelf even neer in de slootkant
om even te genieten van die anarchistische tuinar
chitectuur. Achter mij het geruststellende gezoem
van koelgeneratoren die de roestvrijstalen opslag
tanks met link spul koud moeten houden. Ik zie
twee meerkoeten in een volle sloot. En een handig
bord: Expeditie Vaten - Poort 6.
Streekgebonden bebouwing.
De 'bossen' van Moerdijk zijn in de jaren zeventig
door Staatsbosbeheer aangelegd als groenbuffer,
als compensatie voor landschapsverknalling, als
dekmantel-der-liefde, als doekje voor het bloeden,
als boetedoening.
We boffen maar.
Als je een bos aan te leggen hebt, dan koop je na
tuurlijk een paar duizend populieren en die zet je in
lange rechte rijen in de grond. Dan weet je zeker
dat je twintig jaar later tegen een groenbuffer aan
zit te kijken, die nog lelijker is dan het spul dat ie
weg staat te bufferen. Want populieren zijn de le
lijkste bomen ter aarde. Tegen de tijd dat zo'n pa
pier- en klompenfabriek een beetje op een boom
begint te lijken, vallen er ineens op volkomen on
verklaarbare wijze hele takken van af. En populie
ren stinken naar jong hout.
Ondertussen geniet ik van het uitzicht op de vuil-
stort Zevenbergen. Een prachtig stuk geacciden
teerd terrein met een complete volière erop: hon
derden meeuwen doen zich tegoed aan de restjes
lasagne-frutti-di-mare, die ik vorige week bij het
grof vuil heb gezet.
Iets verder dan om de hoek blijken er prachtige ge
bieden, leuke hoekjes, bijzondere vergezichten.
Een onbeschrijflijk lentegevoel vaart door me heen
als ik na een paar kilometer wandelen over een
kronkelende dijk eindelijk eens een echte boom te
genkom. Het is een oude notenboom onlosmakelijk
verbonden met een uit de kluiten gewassen Domei
nenboerderij.
Een natuurlijk element naast wat streekgebonden
bebouwing.
Zo'n dankbare boom om eens even lekker tegenaan
te pissen. En door dit intieme rustmomentje valt me
ook de opgewonden dialoog tussen een vrouwtjes-
en een mannetjesputter, bovenin de boom, op. Ze
zitten voorlopig nog een paar meter van elkaar,
maar ze zullen zo wel gaan 'vogelen', want hier
heerst op dit moment heel erg de lente.
In 'Complete Gids Natuur- en Wandelgebieden in Ne
derland', het handboek van Natuurmonumenten,
staan ongeveer 2400 natuur- en wandelgebieden in
Nederland beschreven.
van een biggetje of een bokje bij
trouwpartijen.
Daags na de bruiloft belt het
bruidspaar wanhopig op met de
vraag of de kinderboerderij het
dier wil adopteren. Of men koopt
met Pasen een kuikentje voor de
kinderen. Leuk, maar een week
later is het over.
Groningen (anp) - Dankzij een
nieuw systeem is het mogelijk
nauwkeuriger te meten, na bij
voorbeeld een ongeval met een
kerncentrale, hoeveel straling er
precies is vrijgekomen. Tot nu toe
kon dat niet afdoende omdat de
natuurlijke straling in Nederland
niet precies in kaart was ge
bracht. Een en ander blijkt uit
het onderzoek van drs. R. Blaau-
boer en drs. R. Smetsers waarop
zij vrijdag 26 april promoveren
aan de Groningse universiteit.
De beide onderzoekers hebben in
kaart gebracht welke natuurlijke
straling er op welke plek in Ne
derland aanwezig is. Natuurlijke
straling is voor de helft het ge
volg van natuurlijke radioactieve
stoffen in de bodem en voor de
andere helft van kosmische oor
sprong.
De natuurlijke straling is slechts
een fractie van wat een mens
Tilburg (anp) - Mannen die boxe
rshorts dragen, hebben meer be
weeglijke zaadcellen dan mannen
die de voorkeur geven aan een
strakke slip. Uit een klein experi
ment blijkt dat de vruchtbaar
heid van mannen die van strak
ondergoed overstappen op een
boxershort aanzienlijk vergroot.
Het aantal beweeglijke zaadcel
len stijgt met soms meer dan 100
procent. Het St. Elisabeth Zie
kenhuis in Tilburg, dat het expe
riment uitvoerde met tien man
nen, heeft de resultaten ervan on
langs gepresenteerd. Ondanks de
kleinschalige opzet rechtvaardigt
het onderzoek volgens de vereni
ging de conclusie dat mannen die
met vruchtbaarheidsproblemen
of een slechte zaadkwaliteit kam
pen, van artsen het advies krijgen
eens van type ondergoed te wis
selen. Een jaar lang leverden tien
mannen twee keer per maand
sperma in bij het Tilburgse zie
kenhuis. Na een half jaar wissel
den ze van type ondergoed. De
mannen die waren begonnen met
maximaal kan verdragen. Mocht
er ooit op kunstmatige manier
straling vrijkomen, dan is het van
belang te weten hoe groot de na
tuurlijke straling is.
Voor hun onderzoek maakten
Smetsers en Blaauboer gebruik
van meetgegevens van het Lan
delijk Meetnet voor Radioactivi
teit, dat is ontwikkeld naar aan
leiding van het ongeval met de
kerncentrale in Tsjernobyl.
Volgens Blaauboer en Smetsers
kan het natuurlijke stralingsni
veau sterk variëren per gebied.
Zo blijkt de bodemsoort een be
langrijke invloed te hebben op de
hoeveelheid straling. Verder heb
ben ze ook modellen ontwikkeld
waarmee valt te berekenen hoe
de hoeveelheid straling in de tijd
kan variëren. Zo neemt de stra
ling bijvoorbeeld toe tijdens een
regenbui. Van belang zijn verder
onder meer de luchtdruk.
het dragen van boxershorts zagen
het aantal beweeglijke cellen fors
afnemen, nadat ze op de strakke
slips waren overgestapt. Bij de
groep mannen die het laatste
halfjaar de boxershorts droeg,
verbeterde de kwaliteit aanzien
lijk. Het aantal beweeglijke
zaadcellen steeg met 20 tot meer
dan 100 procent.
Uit internationale onderzoeken
bleek al eerder dat het aantal ac
tieve zaadcellen de afgelopen
twintig jaar sterk is afgenomen,
zonder dat er een aanwijsbare re
den voor werd gevonden. Volgens
de onderzoekers in Tilburg kan
het kleedgedrag van mannen een
oorzaak zijn. Sinds het begin van
de jaren zeventig is de mannen-
ondergoedmode sterk veranderd.
Al langer is bekend dat de zaad
productie afneemt, wanneer de
temperatuur in de zaadballen te
hoog wordt. Deze temperatuur
stijgt wanneer de ballen strak te
gen het lichaam worden gedra
gen, zoals bij strak ondergoed het
geval is.
