CDA klaar voor val van paars 'PvdA is bang voor discussie' Huis Amnesty O Strijd extreem-rechts en anti's verhardt zichl Scholen v< P olderbewi ondergrom krijgen hoj DE STEM Integratie Molukkers is na 45 jaar binnen bereilj Desnoods and< BINNENLAND Keuze voor basisstelsel D66-Kamerlid Schimmel over sociaal stelsel: vervSingZekeren teg6n b°dem" Bi MAANDAG 22 APRIL 1996 jj\ rms Door Harry Coerver en Carla Joosten OM BEURTEN vullen ze elkaar aan. Vrolijk lachend, maar wel op hun tellen passend. Het gaat immers over de sociale ze kerheid en op dat terrein is het eieren lopen, weten ze bij het CDA. Het in 1994 opgelopen 'aow-trauma' is nog niet hele maal verwerkt. De uitspraak destijds dat het CDA de aow niet zou ontzien bij de bevriezing van de uitkeringen, was een van de oorzaken van de fikse verkiezingsnederlaag van de chris ten-democraten. Ank Bijleveld (34) en Pieter-Jan Biesheuvel (46), woordvoerders sociale zekerheid van de CDA- fractie in de Tweede Kamer, zijn die slag al lang te boven en spre ken oppositie-taal alsof ze nooit anders hebben gedaan. „Als paars valt, hebben wij in elk ge val een model voor de toekomsti ge sociale zekerheid gereed," zegt Bijleveld optimistisch. „En de paarse partijen verschillen fundamenteel van mening over de sociale zekerheid," voegt Biesheuvel er triomfantelijk aan toe. Om het sociale stelsel op de lan ge termijn betaalbaar te houden, zal er iets moeten veranderen. Regeringspartijen PvdA, WD en D66 hebben afgesproken daar over binnenkort te gaan praten, maar komen voorlopig niet ver der dan wat proefballonnen. Oppositiefractie CDA daarente gen presenteerde najaar 1995 al haar notitie Op weg naar een houdbaar stelsel. Dit voorjaar volgt de uitwerking ervan. Kern van dat stelsel is een systeem van basisuitkeringen dat na invoe ring moet gaan gelden voor nieu we gevallen. Het individu, werk gevers en werknemers krijgen dan meer verantwoordelijkheid. Cappuccino Het CDA-plan lijkt op het cap puccino-model, zoals geopperd door enkele vakbonden. Zo pleit het CDA voor een basisuitkering (de koffie), een collectieve aan vulling geregeld door sociale partners (de melk) en een parti culiere verzekering als toefje ca cao. In tegenstelling tot regerings partijen WD en D66, die ook naar dit systeem neigen, spreekt de CDA-fractie al hardop over de hoogte van de basisuitkering. Die zou 70 procent van het mini mumloon moeten bedragen, evenals de huidige bijstand. De fractie wil dan ook af van de huidige eis dat eerst het eigen huis 'moet worden opgegeten' voordat een bijstandsuitkering wordt verstrekt. Het bezit van 'een gemiddelde koopwoning wordt dan niet meer afgestraft. Het cappuccino-model is een stuk overzichtelijker dan het huidige systeem. Wie ziek is, ge dwongen aan de kant staat van wege arbeidsongeschiktheid of langdurige werkloosheid krijgt van de overheid een uitkering. „De overheid moet voor een vangnet blijven zorgen," zegt Bijleveld. „We denken dat hier voor meer draagvlak in de sa menleving is dan voor de plan nen van het paarse kabinet." Volgens de CDA'ers dreigt er van het vangnet te weinig over te blijven door de maatregelen van de regeringscoalitie. Ze doelen daarbij op de ingezette terug tocht van de overheid uit de so- Ank Bijleveld en Pieter-Jan Biesheuvel spreken oppositietaai alsof ze nooit anders hebben gedaan. ciale zekerheid. Biesheuvel: „We vragen ons af of de privatisering niet te ver doorslaat." En Bijle veld: „De overheid moet voor een fatsoenlijke basis zorgen en zekerheid bieden aan mensen. En die zekerheid moet voor alle risico's gelden." Alleen voor het risico van werk loosheid maakt het CDA een uit zondering. De bestaande werk loosheidswet moet in stand blij ven. De toegang tot die wet en de duur ervan zijn de laatste jaren al flink beperkt. Bovendien zien de christen-democraten nauwe lijks mogelijkheden voor een particuliere verzekering tegen werkloosheid. Risico „Werkloosheid is een onvoor spelbaar risico. Je weet maar nooit wanneer een bedrijf failliet gaat," verduidelijkt Bijleveld. Aan de aow hoeft in het CDA- plan voor een nieuw stelsel nau welijks iets te veranderen. Ster ker: het huidige pensioensys teem stond er model voor. Bo venop de aow van nu kennen we nu immers ook al bedrijfspen- sioenen en aanvullende particu liere pensioenverzekeringen. Vrezen dat het huidige systeem van de aow als gevolg van de vergrijzing onbetaalbaar wordt, doen de CDA-Kamerleden niet. Opgetogen verwijzen ze naar de geruststellende cijfers van het kabinet, dat zich voorlopig ook geen zorgen maakt over de be taalbaarheid van de oudedags voorziening. De aow-premie zal weliswaar in de loop der jaren omhoog moeten, maar die kan volgens de CDA'ers gecompen seerd worden met lagere premies voor andere uitkeringen, die im mers lager worden na invoering van het basisstelsel. Pas rond 2015 dreigen er problemen met de aow. „Dat betekent niet dat je rustig achterover kunt leunen. Je moet altijd alert blijven, maar de aow als systeem kan in onze ogen overeind blijven. Boven dien krijg je op den duur een ge neratie ouderen die altijd een ei gen inkomen heeft gehad en dus ook voor eigen aanvullende pen sioenregelingen heeft kunnen zorgen," meent Bijleveld. Bij de kinderbijslag moet het roer flink om, vinden de chris ten-democraten. Het huidige ka binet heeft daar volgens de par tij 'schandalig veel' öp bezui nigd. Daardoor komen nu steeds meer mensen in de knel. De CDA-fractie wil de kinderbij slag belangrijk opkrikken door het bedrag voor het eerste kind kostendekkend te maken. Voor de volgende kinderen zou de kinderbijslag stapsgewijs la ger moeten worden. Bijleveld: „Voor het tweede en derde kind zijn de kosten vaak lager. Het pyjamaatje van het eerste kind gaat over naar het tweede, niet waar?" Biesheuvel: „Alhoewel ik als vader van oudere kinderen kan melden dat dit in de praktijk ook kan tegenvallen." Minimumloon De opvattingen van de fractie van het CDA zouden de komen de tijd nog wel eens flink kunnen FOTO WIEBE KIESTRA veranderen. In CDA-kring leven immers veel ingrijpender ideeën over de verbouwing van de so ciale zekerheid. Zo staat in het rapport Nieuwe wegen, vaste waarden, van de Strategische Beraadsgroep van het CDA, dat in principe iedereen moet wer ken of studeren. De overheid springt pas financieel bij als het echt niet lukt aan de slag te ko men of als het werk onvoldoende oplevert om van te leven. Het indirecte, maar voor Neder landse begrippen ingrijpende gevolg hiervan is, dat het mini mumloon verdwijnt. En die ope ratie zal een grote politieke dis cussie oproepen. De CDA-fractie in de Tweede Kamer heeft zich nog niet over deze plannen uitgesproken. De twee woordvoerders willen er hun vingers niet aan branden. Bijleveld: „Het kan passen in het basisstelsel, maar zeker weten doen we dat niet. Cruciaal voor ons is dat op lange termijn een sociaal minimum overeind blijft." Door Harry Coerver en Carla Joosten AL BETOGEND gaat haar vuist omhoog. Even lijkt het alsof ze ten strijde wil trek ken. D66-Kamerlid Arthie Schimmel - ooit als beleids medewerkster bij de PTT op de bres voor verbetering van de positie van vrouwen - ge baart om haar argumenten kracht bij te zetten. Eenheid smeden in het broze paarse coaltiefront als het gaat om de sociale zekerheid, lijkt het uitgangspunt van de D66- woordvoerster. „Er moet een on derzoek komen naar mogelijke aanpassingen op de lange ter mijn van het stelsel van sociale zekerheid." De 43-jarige politica legt uit: „Je moet als overheid niet als een olifant door de porseleinkast van de samenleving gaan. Het mag niet meer zo zijn zoals bij de Ziektewet dat iedereen zich ka pot schrikt als het wetsvoorstel voor privatisering er opeens ligt." Waar regeringsfractie WD een afwachtende houding inneemt en coalitiepartner PvdA mooie wensen voor de toekomst heeft, pleit de kleinste regerings partij voor een fundamenteel de bat over de veranderingen van het stelsel. Dat debat staat ook wel op de agenda van het paarse kabinet, maar totnutoe is het erg stil aan het Binnenhof. Adagium Eerder al riep Schimmel minis ter Melkert (Sociale Zaken en Werkgelegenheid) op de SER ad vies te laten uitbrengen over hoe het nu verder moet met het stel sel. Maar Melkert wil daar zijn handen niet aan branden. Pas op de plaats maken, dan gebeuren er ook geen ongelukken, lijkt het adagium van het paarse kabinet dat inmiddels veranderingen doorvoerde in de werkloosheids wet, de kinderbijslag, de bij stand, de nabestaandenwet en de Ziektewet. „Onderzoek nu het cappuccino model," zegt Schimmel verwij zend naar suggesties uit de In dustriebond FNV, de Voedings bond FNV en de Abva Kabo. Dat model gaat ervan uit dat de overheid uitkeringsgerechtigden voorziet van een basis (de koffie) en sociale partners via de cao voor een aanvulling zorgen op die basis (de melk) en voor het toefje cacao een particuliere ver zekering resteert. „Wij hebben er nog geen stand punt over, maar ik zou willen weten wat de effecten zijn op de bestaande wetten en wat het be tekent voor de mensen." Basisuitkering Zacht pratend als altijd somt ze de vragen op waar ze antwoord op wil: „Welke basisuitkering moet de overheid garanderen; hoe lang moet die uitkering du ren, is die alleen bedoeld voor werkzoekenden en moet wel of geen rekening worden gehouden met iemands eigen vermogen, bijvoorbeeld een huis, of het in komen van een eventuele part ner. En is het mogelijk om via de cao een aanvullende uitkering te regelen en missen daardoor niet te veel mensen de boot, omdat ze niet onder een cao vallen." Het cappuccinomodel komt in de buurt van wat de VVD vandaag de dag het basisstelsel noemt. Dat is volgens Schimmel ook de reden dat de PvdA er het zwijgen toe doet. „Ik heb het idee dat de PvdA de discussie niet aan wil, omdat ze de WD niet de hand wil geven met betrekking tot het basisstelsel. En dat terwijl van uit de vakbeweging dat soort ideeën worden aangedragen. De PvdA is gewoon bang voor zo'n discussie. Ook over het cappuc cino-model. Dat vind ik jam mer." - Pas na 2000 zou een eventueel nieuw systeem in de sociale ze kerheid volgens Schimmel kun nen worden ingevoerd. En dan nog mag er voor 'de bestaande gevallen' niets veranderen. Schimmels pleidooi voor een on derzoek naar het basisstelsel, zegt niets over de voorkeur van haar eigen fractie. Ze twijfelt over het voorstel van PvdA-Kamerlid Adelmund om mensen in de bijstand die geacht worden werk te zoeken een ww- vervolguitkering te geven, zodat ze hun eigen vermogen niet hoe ven aan te spreken. „Daar kun je over praten, maar het is de vraag of het de mensen niet wat minder actief maakt in het zoeken naar werk. Je ziet het nu bij tweeverdieners, van wie er een werkloos is. Als eenmaal de bijstand dreigt - waar ook naar het inkomen van de partner wordt gekeken - zie je vaak dat zo iemand toch weer gaat sollici teren." Jongere generaties Grote zorgen heeft Schimmel over de schamele rechten die de jongere generaties momenteel opbouwen als het gaat om socia le verzekeringen en pensioenen. Ze vreest dat de solidariteit tus sen jong en oud op de tocht komt te staan als er geen maatregelen worden genomen. Schimmel doelt op het feit dat jongeren nu wel fors meebetalen aan de uit keringen van de huidige aow'ers en wao'ers. Zelf komen ze pas op hun drieëndertigste in aanmer king voor een wao-uitkering. Wat over dertig of veertig jaar nog resteert van de aow is onge wis. En dan heeft Schimmel het niet alleen over de vergrijzing en de dreigende onbetaalbaarheid van de aow, maar ook over de flexi bilisering van de arbeidsmarkt. „Ze rollen van het ene baantje in het andere en bouwen geen of maar weinig rechten op. Zo heb ben ze nauwelijks kans om in de ww te komen, terwijl ze mis schien al jaren hebben gewerkt. Arthie Schimmel: „Je moet als overheid niet als een olifant door de porseleinkast van de samen leving gaan." FOTO WIEBE KIESTRA Schimmel bepleit het afsluiten van een maatschappelijk con tract dat de-aow, voor iedereen garandeert. 'Rijkere' ouderen zullen daar voor in de ogen van D66 een of fer moeten brengen. „Ouderen met flink aanvullende pensioenen moeten premie gaan betalen. Dat is voor die mensen natuurlijk vervelend. Ze hebben er voor gespaard, dat is waar, maar daar staat tegenover dat ze de pensioenpremie en andere spaargelden voor de oude dag van de belasting hebben kunnen aftrekken." Het 'offer' van de aow'ers met een stevig aanvul lend pensioen maakt inmiddels ook deel uit van het aow-alter- natiêf van de PvdA. Schimmel denkt de solidariteit tussen de generaties op deze wij ze in stand te houden. Maar dan nog hapert er volgens haar een en ander met de solidariteit tus sen jong en oud en tussen wer kers en niet-werkers. „Je kunt je toch al langzamer hand gaan afvragen of we nu geen insiders-solidariteit hebben van werknemers die het voor el kaar goed regelen, terwijl de outsiders, mensen in de uitke ring en jongeren, steeds minder rechten hebben. Daarom moeten we nu gaan streven naar een nieuwe solidariteit tussen out- en insiders en jong en oud." Vught (anp) - Alles wijst erop dat 45 jaar na de verpikJ komst van ongeveer 12.500 Molukkers naar Nederland, ded/ de generatie de eerste zal zijn die volledig integreert in de Nd derlandse samenleving. Voorwaarde is wel dat de Molukkers d gelegenheid krijgen een volwaardige positie te verwerven dat ze niet opnieuw te maken krijgen met een hoge werkw heid. Dat schrijft drs. H. Smeets, direc teur van het Moluks Historisch Museum in Utrecht, in het boek 'Molukkers in Vught'. Op 21 maart was het 45 jaar geleden dat de eerste Molukse militairen en hun gezinnen in Nederland voet aan wal zetten. De overheid bracht ongeveer drieduizend van hen onder in Lu netten, een voormalig concentra tiekamp in Vught. Het woonoord bestaat nog steeds, zij het dat de huidige bewoners zijn gehuisvest in nieuwe, speciaal voor hen ge bouwde woningen. De geschiede nis van de Molukkers in Vught is jarenlang gekenmerkt door moei zame strijd en discussies over het behoud van het kamp. Smeets gaat in zijn boek uitge breid in op die huisvestingspro blematiek. Verder besteedt hij ook uitvoerig aandacht aan het dagelijkse leven in Lunetten, het onderwijs, de werkgelegenheid, het welzijnswerk en de contacten met de buitenwereld. Hoewel de woonomstandigheden van de Molukkers decennia lang de gemoederen hebben bezigge houden, heeft vooral het ontslag uit de militaire dienst voor de meesten van hen het integratie proces ernstig vertraagd, aldus Smeets. Het merendeel van de Molukkers maakte deel uit van het Konink lijk Nederlands-Indisch Leger. Terwijl de schepen waarmee ze naar Nederland kwamen in 1951 nog op zee waren, besloot de re gering dat ze meteen na aan komst zouden worden gedemili tariseerd. Het ambtenarengerecht ver klaarde het ontslag weliswaar nietig, maar de Centrale Ra, van Beroep achtte dat recht J lege niet bevoegd omdaarovei oordelen. Daardoor ontstond patstelling: de regering Wde nadruk op de rechtmatigheid,, het ontslag en de Molukkers ven er op hameren dat dit m door een rechter was vastgeste Die opvatting zou tientallen ren hun doen en laten bepalen Dat leidde volgens Smeets de ee: ste 25 jaar tot een isolement va de Molukkers, waarbij denadni kwam te liggen op de verschille tussen de voormalige KNIL-milï tairen en hun gezinnen enerzijds en de Nederlanders anderzijds en het als frustrerend ervaren] verleden. De auteur plaatst da; meteen een kanttekening bij. Het isolement heeft de Molukkers! ook geholpen die periode door te] komen. „Het is nog maar vraag of de meesten van hen in vidueel de schok van de oversl, naar een volstrekt andere wereld gecombineerd met het ontslag, boven zouden zijn gekomen." De toekomst van het huidig woonoord is volgens hem roos- kleurig. „Jong en oud woneni elkaar. Er is een wachtlijst vo.. vrijkomende woningen. Lunetten] is zeker geen aflopende verwacht hij. Hoewel in het woonoord i gemengde huwelijken ook Neder'! landers wonen, denkt Smeets niet] dat de integratie zover e dat er zich ook complete Neder-] landse gezinnen zullen vestigen. Ter gelegenheid van de presenta tie van het boek is in cultureel] centrum De Speeldoos in Vught tot en met 5 mei een tentoonstel-] ling te zien over Lunetten. Een hele rij van dit soort tips voor het plegen van aanslagen is vermeld in de laatste uitgave van het NS - Nieuwsbulletin. NS staat in dit geval voor nationaal- socialistisch. Het blad vindt gre tig aftrek onder extreem-rechtse militanten, afkomstig van groe peringen als CP'86, CD of van ANS, het Aktiefront Nationale Socialisten. Hun doelwitten zijn met name le den van GroenLinks en in het al gemeen anti-fascisten. Die zijn de afgelopen maanden regelma tig de dupe van allerlei bedrei gingen uit extreem-rechtse hoek. Het lijkt er voorlopig niet op dat daaraan een einde komt, gezien de verharding die bij extreem rechts gaande is. Molotovcocktails De meest bedreigende actie tot nu toe vond plaats in Spijkenisse. Onder de auto van GroenLinks- raadslid C. van Overbeeke waren twee molotovcocktails geplaatst. Die ontploften wel maar brach ten slechts geringe schade toe. De politie houdt er rekening mee dat de aanslag het werk is van extreem-rechtse militanten. Het raadslid had zich flink afgezet te gen extreem-rechts en de CP'86- vertegenwoordiger in de gemeen te raad van Spijkenisse in het bij zonder. Ook belaagt extreem-rechts Paul Kraaijer, lid van de steunfractie GroenLinks in Zwolle en woord voerder van Anti-Fascistische Aktie (AFA). Na publicatie van zijn adres in de Revolutionaire Nationalist, het partijblad van NVP/CP'86, heeft hij vorig najaar diverse bedreigingen gehad, zo wel telefonisch als per post. Ook is er brand gesticht in het trap penhuis van zijn flat. De eigen inlichtingendienst van CP'86, ODIN, geeft ook via Inter net gegevens door met adressen en persoonlijke gegevens van zo wel GroenLinksers als anti-fas cisten. In het blad Revolutionaire Nationalist van de partij staan adressen en worden nog meer brochures aangekondigd met persoonlijke gegevens van Groenlinksere en anti's. Verdeeld Aan anti-fascistische kant is de stemming verdeeld. Er is een kleine groep die harder optreden wil tegen extreem-rechts. Die legt een eventueel demonstratie verbod naast zich neer of wapent zich met helmen, slag- of steek wapens om voorbereid te zijn op een confrontatie met de tegen stander. In februari vorig jaar nam de po litie in Rotterdam bij anti-recht se demonstranten een stevig arse naal aan spuitbussen, kettingen, |van onze correspondente O Lieuzen - De werkgroep A o0St-Zeeuws-Vlaanderen van G Amnesty International onder- ev 'teunt de actie tegen de dood- all straf die door Amnesty ter ge- f1 leeenheid van de Olympische Spelen gevoerd wordt. n1 J' oJ In juli en augustus worden de dl Den Haag (anp) - „Bij het fabriceren, bij het experimenteren en I bij de aktie zelf handschoenen dragen. Vervolgens vernietigen." I „Denk aan bandensporen en aan het achterblijven van klonten! aarde van de plaats van het misdrijf aan het voertuig." „Wiel een bepaalde springstof of wapen niet voor de volle honderd! procent beheerst, brengt zichzelf en anderen ermee om, voordat] hij de vijand er schade mee kan toebrengen." ploertendoders en soortgelijk ge-1 reedschap in beslag. De tuin van de Overijsselse CD-kringvoorzit-1 ter De Jong moest het onlangs! ontgelden tijdens de toegestasfl CD/CP-demonstratie in Zwolle. Ook circuleren onder adressen van extreem-re kopstukken. Maar de lijn vanl AFA is de afgelopen jaren om'Al strijd zo breed mogelijk te trek-r ken', met andere woorden; poli-I tieke partijen en organisaties vanl allochtonen samen tegen racisme. GroenLinks huldigt de st juist niet in te gaan op provoca- ties. „Het eerste doel van ex-I treem-rechts is voortdurend tó| zoeken van publiciteit," seert partijvoorzitter A. Harre-1 wijn. „Hun belang is de tegen-I stellingen tussen links en rechts aan te scherpen. Wij moeten er j dus voor zorgen niet te re zoals in hun straatje zou p De meeste anti's zijn daar w| gens Harrewijn ook mee I „Ik zie him strategie de Ie tijd veranderen. Niet per se teil tegendemonstratie houden wanj neer extreem-rechts over straal I gaat. Niet de confrontatie n#l het verzet tegen hen breder orga-1 niseren: andere partijen erbij be-1 trekken en tegenideeën naar W'J ten brengen." L GroenLinks is wel van plan feller van zich af te bijten. Harre I wijn: „We willen er meer w® I van maken omdat de bedreig®'! gen aanhouden. We hebben wjl serieuze bedreigingen of uiting' I van geweld steeds aangifte f I daan bij de politie. De mee-"""™ die zaken hebben we ook r geven aan het Ministerie van 8®' I nenlandse Zaken, lees deBiw® I landse Veiligheidsdienst." I Een woordvoerder van het Bi® J terie bevestigt dat de BV1 is met onderzoek. Ook de Cent l le Recherche Informatie®»'! CRI is op de hoogte van dei®j den ten en verzamelt aUe ®,L matie die bij de korpsen bes is. Daarnaast heeft GroenLinks®! I advocatenkantoor ingescba om juridisch doortastender kunnen optreden. Ook groepje van GroenLinkS'8 I meenteraadsleden en juriste' zig te onderzoeken of justitie meer handgrepen kan M», voor een effectiever vervo beleid. u.t Dat groepje stimuleertook I delijker beleid binnen de V0» I ging van Nederlandse Geme I (VNG). De VNG heeft nog "J welijks standpunten ontwi tegenover de activiteiten va treem-rechtse groepering® Nederland. Wat doet een s meenteraad, hoe kan het ge tebestuur optreden tegen p j caties, enzovoort. *In het kader van het vijftienjafl Van onze correspondent Terneuzen - De besturen van voor voortgezet onderwijs in Zé Vlaanderen zijn voor het beho| het voortgezet speciaal onc£ (VSO). J. van Nierop was gisteren tijdens; nie ter gelegenheid van het vijftl bestaan redelijk optimistisch. „1 houd van deze vorm van onderwil Van onze verslaggever "1st Zeeuws-Vlamingen diel Seen aardgas ligt en een onderg: f bruiken, worden straks op fö amelijk voldoen aan de bepalif bdergrondse Tanks, kortweg 1 Wie nog een ondergrondse tank Lu K.moet dat voor 1 iu" u hij de gemeente, de tank keuren, rond de tank een grondonderzoek laten uitvoeren mm k°stbare zaak, want volgens ^•eu-ambtenaar R. van Dam- het Pan de §emeente Hulst zal ieder1 neerkomen dat zowat koDe^erVfen nieuwe tank moet OlelHt meeste tanks zijn na- iaar we' 20 vijfentwintig Beer en voldoen dus niet yn. aan de eisen." aanfa)18 Van Damme valt het bruik en dat n°g een 111 Se" in de t, .]n,de ondergrondse tank 'ijk er Hggen vermoede- Hulst .dn de gemeente lflUlst schat ik het op zo'n 25 I fen tuj Zeeuws-Vlaande- geveer d?t 'e dan met on- 150 tanks redelijk in de

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1996 | | pagina 6